Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ve Belediyelerde Alt İşverenlik Uygulaması
Av. İlbars SEVİ ( LL.M. )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.3
ÖZET5
İÇİNDEKİLER.7
KISALTMALAR CETVELİ15
GİRİŞ .19
TÜRK İŞ HUKUKUNDA ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN
İLİŞKİSİ VE BELEDİYELERDE ALT İŞVERENLİK
UYGULAMASI
BİREYSEL İŞ HUKUKU AÇISINDAN ASIL
İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ23
Asıl İşveren ve Alt İşveren Kavramları.23
Asıl İşveren Kavramı .23
Alt İşveren Kavramı.26
a) Genel Olarak 26
b) Tanımı27
c) Alt İşveren Kavramı Yerine Kullanılan Diğer
Terimler ve Farkları.29
Asıl İşveren ve Alt İşveren Arasındaki Hukuki İlişki ve
Alt İşverenlik Sözleşmesi .33
Asıl İşveren ve Alt İşveren Arasındaki Hukuki İlişki33
Alt İşverenlik Sözleşmesi ve Sözleşmenin Hukuki
Niteliği36
Tarihsel Süreç İçinde Asıl İşveren Alt İşverenlik
İlişkisine Yönelik Yasal Düzenlemeler 40
3008 Sayılı İş Kanunu Dönemi 40
931 Sayılı İş Kanunu Dönemi 43
1475 Sayılı İş Kanunu Dönemi 45
İçindekiler
8
4857 Sayılı İş Kanunu Dönemi46
Alt İşverenlik Yönetmeliği.51
Kanuna Uygun Bir Alt İşveren İlişkisi İçin Aranan
Koşullar 52
Bir İş Organizasyonuna Sahip ve Kendisi de İşçi
Çalıştıran Bir Asıl İşverenin Bulunması 52
Bir İşverenden İş Alan Diğer Bir İşverenin Bulunması .58
Asıl İşverenden İş Alan Alt İşverenin Daha Önce Almış
Olduğu İşin Yapıldığı İşyerinde Çalışmamış Olması 65
İşi Alan İşverenin Aldığı İşte Çalıştırdığı İşçilerini
Oraya Özgülenmiş Biçimde Çalıştırması.70
Alt İşveren Tarafından Yapılan İşin Asıl İşverenin
İşyerinde Yapılması73
İşin “İşyerinde Yürütülen Mal veya Hizmet Üretimine
İlişkin Yardımcı İşlerinde veya Asıl İşin Bir
Bölümünde İşletmenin ve İşin Gereği ile Teknolojik
Nedenlerle Uzmanlık Gerektiren İşlerden” Olması .76
a) İşin İşyerinde Yürütülen Mal veya Hizmet
Üretimine İlişkin Olması .76
b) Alt İşverene Verilen İşin Yardımcı İşlerde veya Asıl
İşin Bir Bölümünde Olması.79
(1) Asıl İş Kavramı 79
(2) Yardımcı İş Kavramı80
c) İşletmenin ve İşin Gereği ile Teknolojik Nedenlerle
Uzmanlık Gerektiren İşlerden Olması.84
Alt İşveren İşçisinin Asıl İşverenle Alt İşveren
Arasında Yapılan Sözleşmeye Göre Alt İşverenin
Üstlendiği İşte Çalıştırılmaması.90
Asıl İşveren ve Alt İşveren İşçilerinin Birlikte
Çalıştırılması Hususu .93
İçindekiler
9
İşverenlerin Muvazaalı Bir İlişki İçine Girmemesi
Gereği .96
a) Asıl İşveren İşçilerinin Haklarının Kısıtlanarak Alt
İşveren Bünyesinde Çalıştırılmaları Hususu .96
b) Asıl İşverenin Bünyesinde Çalışan İşçilerin Sayısını
Düşürmek İçin Alt İşverene İş Vermesi Hali 101
Mevzuatta Öngörülen Koşullara Uyulmamasının
Yaptırımı.102
Genel Olarak.102
Genel Geçersizlik Nedenlerinden Oluşan Aykırılık.103
İş Kanunu’nun 2. Maddesinin 6. ve 7. Fıkralarında
Belirtilen Koşullara Uyulmaması.104
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin Muvazaalı Olması 106
a) Genel Olarak106
b) Geçersizliğin Türü .107
c) Geçersizliğin Kapsamı.108
d) Geçersizliğin Sonuçları109
Muvazaa Kavramı.111
Genel Olarak.111
Muvazaanın Tespiti 118
a) Mahkemece Muvazaa Tespiti118
b) Muvazaanın İş Müfettişlerince Tespiti 120
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İşverenlerin
Sorumluluğu ve Birlikte Sorumluluk Kavramı.130
Genel Olarak.130
Sözleşmelerin Nispiliği İlkesinin İstisnası: Asıl İşveren
– Alt İşveren İlişkisinde Birlikte Sorumluluk 131
Birlikte Sorumluluk ve Müteselsil Sorumluluk
Kavramları134
Asıl İşverenin Sorumluluğu139
İçindekiler
10
Alt İşverenin Sorumluluğu.144
İdari Para Cezalarından Sorumluluk 145
a) Asıl İşverenin Sorumluluğu.145
b) Alt İşverenin Sorumluluğu 146
Asıl İşverenin Rücu Hakkı .150
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin Diğer İlişkilerden
Farkları154
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ile İşyeri Devri
Arasındaki Farklar154
Asıl İşveren Alt işveren İlişkisi ile İş Aracılığı
İlişkisiyle Arasındaki Farklar.158
Asıl İşveren Alt işveren İlişkisi ile Meslek Edinilmiş
Geçici İş İlişkisi Arasındaki Farklar.161
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ile Geçici (Ödünç) İş
İlişkisi Arasındaki Farklar165
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ile Takım Sözleşmesi
Arasındaki Farklar168
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ile Dolaylı İş İlişkisi
Arasındaki Farklar171
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi ile İş Sözleşmesinin
Devri İlişkisi Arasındaki Farklar172
Alt İşverenin İşçi Kavramından Farkları174
Alt İşverenin İşveren Vekili Kavramından Farkları.176
Diğer Özellik Arz Eden Konular178
Belirli Süreli İş Sözleşmeleri için Alt İşverenlik İlişkisi
Objektif Neden Sayılır Mı?178
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İşverenlerin
Değişmesinin Alt İşverenliğe Etkisi.182
a) Asıl İşverenlerin Değişmesi 182
(1)İşyeri Devri .182
İçindekiler
11
(2) Alt İşverence İşçinin Başka Bir Asıl İşverenden
Alınan İş Kapsamında Çalıştırılmaya Başlanması185
(3) Alt İşveren İşçilerinin Asıl İşveren Yanında
Çalışmaya Devam Etmesi.187
(4) Asıl İşverenin Değişmesinin Alt İşveren İşçisi
Yönünden İş Güvencesine Etkisi189
b) Alt İşverenlerin Değişmesi 191
(1) Alt İşverenler Arasındaki İlişkinin Hukuki İşleme
Dayanması Hali.191
(a) Alt İşverenin İşi/İşyerini Tamamen Devri .191
(b) Alt İşverenin İşyerinin Bir Bölümünün Devri193
(c) Alt İşveren İşçisinin İş Sözleşmesinin Devri .196
(2) Alt İşverenler Arasında Hukuki Bir İşlem
Bulunmaması 196
(3) Alt İşverenin Değişmesinin Alt İşveren İşçisi
Yönünden İş Güvencesine Etkisi201
(4) Alt İşverenin Değişmesinin Toplu İş Hukuku
Yönünden İncelenmesi203
(5) Alt İşverenin Değişmesinin İşçilik Haklarına
Olan Etkileri203
(a) Kıdem Tazminatı203
(b) İhbar Tazminatı 207
(c) Yıllık Ücretli İzin Hakkı 208
(d) Ücret Niteliğinde Olan Fazla Çalışma Alacağı
ve Diğer Haklar210
(6) Alt İşverenin Değişmesinin Muvazaa Yönünden
İncelenmesi .210
Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İşe İade Davasının
Sonuçları.214
Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu Açısından Asıl
İşveren Alt İşveren İlişkisi221
İçindekiler
12
Alt İşverenlik İlişkisi Kapsamında Çıkan
Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme.223
TOPLU İŞ HUKUKUNDA ASIL İŞVEREN ALT
İŞVEREN İLİŞKİSİ.227
Genel Olarak.227
Bütün/Tek İşyeri Görüşü227
Bağımsız İşyeri Görüşü230
Sendika Kurma, Sendikaya Üyelik ve İşkolu Tespiti.232
Toplu İş Sözleşmesi Yapılması ve Sözleşmeden
Yararlanma .235
Grev ve Lokavt Kararının Alınması ve Uygulanması241
Kamu Kurumları Yönünden Toplu İş Hukukuna İlişkin
Hususlar245
III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
BAKIMINDAN ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN
İLİŞKİSİ VE İŞVERENLERİN
SORUMLULUKLARI .248
Genel Olarak.248
Asıl İşverenin Sorumluluğu250
Alt İşverenin Sorumluluğu .252
SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU BAKIMINDAN
ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ.261
Genel Olarak.261
Dünden Bugüne Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi
Açısından Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Mevzuat
Hükümleri.263
5510 Sayılı Yasa Kapsamında Asıl İşveren Alt İşveren
İlişkisinde Aranacak Koşullar 266
Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin İşverenlerin
Yükümlülükleri.268
Genel Olarak 268
İçindekiler
13
Alt İşverenin Yükümlülükleri.268
a) Genel Olarak268
b) İşyerini ve Sigortalıyı Bildirme Yükümlülüğü269
c) Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Düzenleme
Yükümlülüğü .271
d) Prim Ödeme Yükümlülüğü271
e) İş Kazası veya Meslek Hastalığını Bildirme
Yükümlülüğü .272
Asıl İşverenin Yükümlülükleri.273
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Durumunda İşverenlerin
Sorumluluğu275
İdari Para Cezalarından İşverenlerin Sorumluluğu.276
BELEDİYELERDE ALT İŞVERENLİK
UYGULAMASI.278
Giriş 278
Kamu İşvereni Kavramı ve Kamu İşvereninin
Hizmetinin Özellikleri 282
Genel Olarak.282
Kamu İşverenlerin Türleri 283
Alt İşverenlik İlişkisinde Kamu Kurum ve
Kuruluşlarına Yüklenen Sorumluluklar .284
Kamuda Çalışan Personellerin Statüleri .285
Hizmet Alımı Kavramı ve Hizmet Alım Sözleşmesi290
94 sayılı UÇÖ Sözleşmesi ve Bu Kapsamda İş Kanunu
Maddenin Değerlendirilmesi 304
UÇÖ ve UÇÖ Sözleşmelerinin İç Hukuka Etkisi.304
94 No’lu UÇÖ Sözleşmesi ve İş Kanunu’nun 36.
Maddesinin Değerlendirilmesi .308
a) 94 No’lu UÇÖ Sözleşmesi.308
b) İş Kanunu’nun 36. Maddesi.310
İçindekiler
14
Kamu Kurumlarının Alt İşverenlere Rücu Hakkı ve Bu
Hususta Uygulamada Yaşanan Sorunlar 316
İş Kanunu’nun 2. Maddesine Sonradan Eklenen
Hükümlerin Değerlendirilmesi.319
SONUÇ327
KAYNAKÇA 331
