Avrupa Birliği Ceza Hukukunda Karşılıklı Tanıma Ve Anayasal Sorunlar

AVRUPA BİRLİĞİ CEZA HUKUKUNDA KARŞILIKLI TANIMA VE ANAYASAL SORUNLAR



Bahadır YAKUT



- Avrupa Birliği Cezai İşbirliğinde Karşılıklı Tanımanın Yeri

- Cezai Mesleklerde Karşılıklı Tanıma

- Karşılıklı Tanımada Anayasal Sorunlar



İÇİNDEKİLER



BÖLÜM 1:

AVRUPA BİRLİĞİ CEZAİ İŞBİRLİĞİNDE

KARŞILIKLI TANIMANIN YERİ



I. AB CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL VE ANAYASAL GELİŞİMİ 23

II. GENEL YASAL ÇERÇEVE VE AMAÇLAR 26

A. Lizbon Antlaşmasında Kurumsal Yapı 27

B. Lizbon Antlaşmasında Cezai Adli İşbirliği ve Karşılıklı Tanıma 29

C. AB Konseyi Zirve Sonuç Kararlarında Karşılıklı Tanıma 31

1. Hukuki ve Siyasi Arka Plan 31

2. Tampere Avrupa Konseyi Zirvesi ve Karşılıklı Tanıma 31

3. Laeken Avrupa Konseyi Zirvesi 32

4. Skorbord 32

D. AB Çok Yıllı Programlarında Karşılıklı Tanıma 33

1. Lahey Programı ve Eylem Planı 33

2. Lahey Programında Gerçek Avrupa Adalet Alanı 33

3. Lahey Programı ve Eylem Planının Uygulanmasının Değerlendirilmesi 34

a. 2005 Değerlendirme Raporu 34

b. 2006 Değerlendirme Progamı 35

c. 2007 Yılı Değerlendirme Raporu 35

d. 2005–2009 Arası Değerlendirme 36

4. Stockholm Programı 37

a. Avrupa’da Haklar 38

b. Avrupa Adalet Alanı 39

c. Avrupanın Koruduğu Değerler 40

c. Stockholm Programında Takip Edilecek Yol 40

III. TEK PAZAR VE HUKUKİ MESELELERDE KARŞILIKLI TANIMA İLKESİ 41

A. Tek Pazarda Malların Serbest Dolaşımı ve Karşılıklı Tanıma İlkesi 41

1. Karşılıklı Tanıma İlkesinin Uygulamada İşleyişi 42

2. Ürünlerin Irtibat Noktaları ve Ürün Listeleri 42

3. Uygulamada Sorunlar ve Bu Sorunların Sebepleri 42

a. Bilgilere Erişimi 42

b. Engeller 43

c. Mallar 43

d. Hizmetler 43

B. Hukuki ve Ticari Meselelerde Adli İşbirliği ve Karşılıklı Tanıma İlkesi 43

1. Avrupa Yargı Ağı 46

2. Medeni Yargılama Programı 47

3. Son Yıllardaki Gelişmeler 47

a. Avrupa Sözleşme Hukuku 48

b. Kabul Edilen Mevzuat 48

4. Yapılan Diğer Çalışmalar 49

a. Güncel Gelişmeler 49

b. Kabul Edilen Mevzuat 49

IV. Cezai Meselelerde Karşılıklı Tanıma Uygulama Programı 51

A. Ne bis in idem 54

B. Adli Sicil Kayıtları 54

C. Yargılama Öncesi Tedbir Kararları 55

1. Delillerin Elde Edilmesi ve Malvarlıklarının Dondurulması Tedbir Kararları 55

2. Kişilere İlişkin Tedbir Kararları 55

a. Tutuklama Müzekkereleri 55

b. Başka Bir Üye Ülkede Alınan Savcılık Kararının Dikkate Alınması 56

D. Cezalar 57

1. Hapis Cezaları 57

2. Mahkûmların Nakli 58

3. Para Cezaları 58

4. Müsadere 58

5. Men Cezaları 59

6. Mahkûmiyet Sonrası İzleme Kararları 60

7. Değerlendirme 60

V. CEZAİ MESELELERDE ADLİ İŞBİRLİĞİ 60

A. Lizbon Antlaşması Öncesi Yasal Çerçeve 60

B. Lizbon Antlaşmasında Yasal Çerçeve 66

C. Lizbon Antlaşmasında Ceza Hukuku ve Güvenlik Vurgusu 67

D. Güvenlik Konusunda Yeni AB Müktesabatı 70

E. Yetki Konusu 72

Değerlendirme 74

F. Cezai Meselelerde Karşılıklı Yardımlaşma 75

G. Ceza Mahkemesi Kararlarının Karşılıklı Tanınması 75

Ğ. Avrupa Tutuklama Müzekkeresi 76

H. Mevzuatın Yakınlaştılması 77

I. Kurumsal İşbirliği 77

1. Eurojust 77

2. Cezai Meselelerde Avrupa Yargı Ağı 78

3. Ortak Soruşturma Ekipleri 78



BÖLÜM 2:

CEZAİ MESELELERDE KARŞILIKLI TANIMA



I. GENEL OLARAK 81

II. AB CEZA HUKUKUNDA KARŞILIKLI TANIMA KAVRAMI 83

III. KARŞILIKLI TANIMANIN UNSURLARI 84

IV. KARŞILIKLI TANIMANIN DERECESİ 85

V. KARŞILIKLI GÜVEN 86

VI. KARŞILIKLI TANIMA ENSTRÜMANLARI 88

A. Karşılıklı Tanıma Enstrümanlarına İlişkin Gelişmeler 88

B. Avrupa Tutuklama Müzekkeresi 91

C. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Uygulanması ve Değerlendirilmesi 96

D. Avrupa Delil Müzekkeresi 98

1. Genel Olarak 98

2. Avrupa Delil Müzekkeresinin Tanımı ve Ret Sebepleri 99

3. Avrupa Delil Müzekkeresi Çerçeve Kararı 101

4. Avrupa Delil Müzekkeresi ile İstenebilecek ve İstenemeyecek Deliller 103

5. Avrupa Delil Müzekkeresinin Yerine Getirilmesi 105

a. Müzekkerenin Gönderilmesi 105

b. Müzekkerenin Red Sebepleri 106

c. Uygulama Süreleri 108

d. Mevcut Mevzuatla İşbirliği 109

E. Dondurma Kararlarının Karşılıklı Tanınması Çerçeve Kararı 111

F. Para Cezalarının Karşılıklı Tanınması Çerçeve Kararı 112

G. Hükümlülerin Naklinde Karşılıklı Tanıma 113

H. Mahkumiyetin Sonuçları 114

I. Men Cezalarının Karşılıklı Tanınması 114

İ. Müsadere Kararları 115

VII. KARŞILIKLI TANIMA VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASI 116

VIII. USULİ GÜVENCELERE İLİŞKİN ÇERÇEVE KARAR ÖNERİSİ 121

IX. LİZBON ANTLAŞMASI VE USULİ GÜVENCELERE İLİŞKİN YASAL TEMEL 125

X. Savcılık ve Mahkemelerin Ülkesel Yetkisi 126

A. Genel Olarak 126

B. Ne bis in idem 127

C. Çakışan Yargısal Yetki 137

XI. ÖZGÜRLÜK, GÜVENLİK VE ADALET ALANINDA HAKLAR 140

XII. GÜVEN ARTIRICI ÖNLEMLER 141



BÖLÜM 3:

KARŞILIKLI TANIMADA ANAYASAL SORUNLAR



I. ANAYASAL SORUNLAR 145

II. AVRUPA DELİL MÜZEKKERESİNDE ANAYASAL SORUNLAR 148

III. ANAYASAL SORUNLARIN MEVZUATLA ÇÖZÜMÜ 150

A. Karşılıklı Tanıma Enstrümanları 150

B. Tanıma ve Yerine Getirmenin Reddi Sebeplerinin Uyumlulaştırılması 152

C. Karşılıklı Güvenin Sağlanmasına ilişkin Tedbirler 154

1. Savunma Hakları 154

2. Değerlendirme 155

IV. ANAYASAYA AYKIRILIK BAŞVURULARI 155

A. ABAD Önüne Gelen Anayasal Sorunlar-Advocaten Voor De Wereld Davası 155

B. Üye Ülke Anayasa Mahkemesi Kararları 159

V. ALMANYA VE AVRUPA TUTUKLAMA MÜZEKKERESİ 159

A. Alman Anayasa Mahkemesi Kararının Özeti 159

B. Almanyada Avrupa Tutuklama Müzekkeresi 161

1. Avrupa Tutuklama Müzekkeresi Öncesi Suçluların İadesinin Yasal Çerçevesi 162

2. Alman Vatandaşlarının İadesi-29 Kasım 2000 Anayasal Reform 163

3. Uygulama Kanunu Konusunda İlk Girişim - 26 Temmuz 2004 Tarihli Kanun 164

a. Kavramlar ve Usul 164

b. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Yerine Getirilmesinin İhtiyari Ret Sebepleri 165

c. İnsan Hakları ve Zorunlu Müdafilik 166

d. Vatandaş ve İkamet Sahiplerine Eşit Muamele 166

4. Eleştiriler 167

5. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Uygulanması 170

6. Federal Anayasa Mahkemesi Kararı 170

a. Davanın Esası 171

b. Tarafların İddiaları ve Sözlü Duruşma 171

c. Mahkemenin Gerekçesi 173

ca. Çerçeve Karar ve Karşılıklı Tanıma İlkesi 173

cb. Demokratik Meşruiyet 174

cc. Vatandaşlığın Güvenceleri 174

cd. Geçmişe Dönük Cezalandırma 175

ce. Yargısal Gözden Geçirme 176

d. Değerlendirmeler 176

da. Ulus Devletin Önemi 177

db. Avrupa Gelişmelerini Gözardı Etme 178

dc. Vatandaşlık Meselesi 179

7. Uygulama Kanunu İçin İkinci Girişim 180

8. Değerlendirme 181

VI. FRANSA VE AVRUPA TUTUKLAMA MÜZEKKERESİ 181

A. İade İşlemlerinin Uzunluğu 182

B. Fransız Hukukuna Aktarılmasında Anayasal Sorunlar 184

1. Danıştay Görüşü 184

a. İadesi Talep Edilen Kişinin Milliyeti 185

b. Çifte Yargılama Yasağı İlkesi (ne bis in idem) 185

c. Af 185

d. İade Talebinin Siyasi Niteliği 185

2. Anayasanın Değiştirilmesi 187

a. Taslak Uygulama Kanunu 187

b. Anayasanın Değiştirilmesi 187

C. Çerçeve Kararın İç Hukuka Aktarılması 188

1. Geçici Hükümler 188

2. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Kapsamı 189

3. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Yerine Getirilmesinde Zamanaşımı 189

4. Vatandaşların İade Edilmezliği 189

5. İnsanlık Hükmü 190

6. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Zorunlu Yerine Getirmeme Sebepleri 190

D. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Uygulanması 190

1. İstatistik 191

2. Çerçeve Kararın Zamanında Uygulanması 191

3. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Yer Bakımından Uygulanması 191

4. Avrupa Tutuklama Müzekkeresi ve Schengen Bilgi Sistemi 192

5. Yargıtay ve İstinaf Mahkemesi Kararlarının Kapsamı 192

6. Fransız Yargıtay Kararları ve AİHS 193

VII. POLONYA VE AVRUPA TUTUKLAMA MÜZEKKERESİ 193

A. Anayasa Mahkemesi Kararı 193

B. İç Hukuk 195

C. Davanın Özeti 197

D. Anayasa Mahkemesinin Gerekçesi 198

E. Mahkeme Kararı ile İlgili Tartışmalar 201

F. Değerlendirmeler 203

VIII. FİNLANDİYA’DA ANAYASAL SORUNLAR 203

A. İadenin Anayasal Çerçevesi 204

1. Finlandiya Vatandaşlarının İadesinin Yasaklanması 204

2. Yabancıların İadesine ilişkin Sınırlamalar 204

B. Finlandiya’da Avrupa Tutuklama Müzekkresinin Uygulanması 205

C. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Uygulanmasında Anayasal Güvenceler ve İnsan Hakları Meselesi 206

1. Küçüklerin İadesi 207

2. Aile Hayatının Korunması 207

3. Makuliyet 207

Değerlendirme 208

IX. GÜNEY KIBRISTA ANAYASAL SORUNLAR 209

A. Güney Kıbrısta Avrupa Tutuklama Müzekkeresi Uygulama Kanununun Kapsamı 209

B. Güney Kıbrısta Çerçeve Kararın Uygulanmasına İlişkin 133(1)12004 Sayılı Kanun 210

C. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin Düzenlenmesinde Sorunlar 211

D. Avrupa Tutuklama Müzekkeresinin İnfazı: Uygulama ve Sorunlar 212

E. Güney Kıbrıs Anayasa Mahkemesi Kararı 213

F. Yüksek Mahkemenin Kararı 214

G. Scatterwood Davası 215

H. Anayasal ve Yasal Değişiklikler 216

X. ÇEK CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ KARARI 218

XI. BELÇİKA ANAYASA MAHKEMESİ VE AVRUPA TUTUKLAMA MÜZEKKERESİ 219

A. Avrupa Tutuklama Müzekkeresi ve Eşitlik İlkesi 219

B. ABAD’a Başvuru 219

C. Birliğin Anayasa Mahkemesi Olarak ABAD 220

Sonuç 223

Kaynaklar 229

Kavram Dizini 243