AVRUPA BİRLİĞİ PARLAMENTOSU VE PARLAMENTONUN TEMSİL YETENEĞİ Mustafa GÜLER Birinci Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ TARİHÇESİ, KURUMLARI, STATÜSÜ VE HUKUKU 1. -TARİHÇE-3 1. 1. Topluluklar Öncesi Avrupa'da Bütünleşme Fikirleri-3 1. 2. -Topluluklar Dönemi-9 1. 2. 1. -Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)-9 1. 2. 2. -Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET) Antlaşmaları-11 1. 3. Tek Avrupa Senedi-12 1. 4. Maastricht Antlaşması-12 1. 5. Amsterdam Antlaşması-14 1. 6. Nice Antlaşması-15 1. 7. Avrupa İçin Bir Anayasa Oluşturan Antlaşma ve Lizbon Reform Antlaşması-16 2. -KURUMLARI-21 2. 1. -Avrupa (Hükûmet ve Devlet Başkanları) Konseyi (Zirve)-22 2. 2. -Konsey (AB Bakanlar Konseyi)-23 2. 3. -Avrupa Komisyonu-29 2. 4. -Yargı-32 2. 5. -Avrupa Merkez Bankası-34 2. 6. -Sayıştay-35 2. 7. -Diğer Organlar-36 3. -SİYASÎ ve HUKUKÎ STATÜSÜ-37 3. 1. -Siyasî Niteliği-37 3. 1. 1. -Devletin Unsurları-37 3. 1. 2. -Siyasî ve Hukukî Statüsü-42 3. 1. 3. -Hükûmet Şekli-50 3. 2. -Birlik Hukukunun Meşruiyetinin Kaynağı-55 4. -EGEMENLİĞİN PAYLAŞIMI-64 4. 1. -Avrupa Birliği Hukukunun Özellikleri-65 4. 1. 1. -Uluslarüstü Olma Niteliği-67 4. 1. 1. 1. -Üstünlüğü ve Önceliği-69 4. 1. 1. 2. -Uygulanabilirliği ve Doğrudan Etkili Olması-70 4. 1. 1. 3. -Özerkliği-70 4. 1. 2. -Uluslararası Olma Niteliği-70 4. 1. 3. -Ulusal Olma Niteliği-71 4. 2. -İkincililik ve Orantılılık İlkeleri-71 İkinci Bölüm AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN OLUŞUMU ve PARLÂMENTERLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. -PARLÂMENTONUN YAPISI-81 1. 1. -Liderlik Yapısı-85 1. 1. 1. -Parlâmento Başkanı-86 1. 1. 2. -Parlâmento Başkan Yardımcıları-87 1. 1. 3. -İdare Amirleri (Quaestors)-88 1. 1. 4. -Parlâmento Divanı (Bureau)-91 1. 1. 5. -Başkanlar Kurulu (Genişletilmiş Divan)-90 1. 1. 6. -Genel Sekreterlik (Sekretarya)-91 1. 2. -Komiteler-92 1. 3. Delegasyonlar-104 1. 3. 1. Parlâmentolar Arası Delegasyonlar-104 1. 3. 2. Ortak Parlâmento Komiteleri-105 2. -SİYASİ GRUPLAR-106 2. 1. -Siyasî Parti Kavramı-106 2. 2. -Siyasî Gruplar-109 2. 2. 1. -Avrupa Halk Partisi (Hristiyan Demokratlar) (EPP)-115 2. 2. 2. -Avrupa Parlâmentosundaki Sosyalistlerin ve Demokratların İlerici İttifakı (S&D)-116 2. 2. 3. Avrupa İçin Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE)-118 2. 2. 4. -Yeşiller ve Avrupa Özgür İttifakı (Greens/EFA)-119 2. 3. -Siyasî Parti Sisteminin Temsil Kabiliyeti-122 3. -SEÇİMLER-127 3. 1. -Seçim Sistemi-127 3. 2. -Seçim Sonuçları-136 3. 3. -Seçimlere Katılım Oranları-145 4. -PARLÂMENTERLERİN HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ-155 4. 1. -Hakları-155 4. 1. 1. -İdarî ve Malî Hakları-155 4. 1. 2. -İmtiyazları, Yasama Sorumsuzlukları ve Dokunulmazlık Hakları-157 4. 2. -Yükümlülükleri ve Yaptırımlar-159 4. 2. 1. Yükümlülükleri-159 4. 2. 2. Yaptırımlar-161 4. 2. 2. 1. -Acil Tedbirler-161 4. 2. 2. 2. -Cezalar-162 Üçüncü Bölüm AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN GÖREV VE YETKİLERİ İLE İŞLEYİŞİ 1. -GÖREV VE YETKİLERİ-165 1. 1. -Yasama Görev ve Yetkisi-166 1. 1. 1. -Yasama Tasarrufları-169 1. 1. 2. -Yasama Tekliflerinin Ele Alınması-170 1. 1. 3. -Yasama Usulleri-171 1. 1. 3. 1. -Olağan Yasama Usulü-172 1. 1. 3. 2. -Özel Yasama Usulü-175 1. 1. 3. 2. 1. -Ad hoc Özel Yasama Usulü-176 1. 1. 3. 2. 2. -Parlâmentonun Etkin Olduğu Özel Yasama Usulü-176 1. 1. 3. 2. 3. -Konseyin Etkin Olduğu Özel Yasama Usulü-176 1. 1. 3. 2. 3. 1. -Rıza Usulü-176 1. 1. 3. 2. 3. 2. -Danışma Usulü-177 1. 1. 4. -Yetkilendirilmiş Tasarruflarda Yetkisi-178 1. 1. 5. -Uygulama Tasarruflarında Yetkisi-179 1. 1. 6. -Komisyondan Yasama Önerisi Yapmasını İsteme Yetkisi-180 1. 1. 7. -Kurucu Antlaşmaların Değiştirilmesinde Rolü-181 1. 1. 7. 1. -Kurucu Antlaşmaların Olağan Değiştirme Usulüyle Değiştirilmesi-181 1. 1. 7. 2. -Kurucu Antlaşmaların Basitleştirilmiş Değişiklik Usulüyle Değiştirilmesi-182 1. 1. 8. -Yasama Düzenlemelerinin Yayımlanması ve Yürürlüğe Girmesi-182 1. 2. -Siyasî Denetim Görev ve Yetkisi-183 1. 2. 1. -Soru-183 1. 2. 2. -Gensoru-186 1. 2. 3. Soruşturma Komitesi-187 1. 2. 4. Parlâmentoya Rapor Sunulması-189 1. 2. 5. Siyasî Denetim Konusunda Sorunlar-189 1. 3. -Bütçe Konusundaki Yetkisi-190 1. 4. -Atama Yetkisi-194 1. 4. 1. -Komisyon Başkan ve Üyelerinin Ataması-194 1. 4. 2. -Avrupa Birliği Adalet Divanı ile Genel Mahkeme Hâkim ve Savcıları Atanması-196 1. 4. 3. -Sayıştay Üyelerinin Atanması-197 1. 4. 4. -Avrupa Merkez Bankası İcra Kurulu Üyelerinin Atanması-198 1. 4. 5. -Kamu Denetçisinin (Ombudsman) Atanması ve Görevden Alınması-199 1. 5. -Dış ve Güvenlik Politikası Konusundaki Yetkisi-201 1. 6. -Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanındaki Yetkisi-208 1. 7. -Ekonomik ve Parasal Birlik Alanındaki Yetkisi-214 1. 8. -Adalet Divanına Dava Açma Yetkisi-218 2. -AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN İŞLEYİŞİ-219 2. 1. -Çalışma Zaman ve Yerleri-219 2. 2. -Parlâmentonun İşleyişi-220 2. 2. 1. -Gündemin Belirlenmesi-220 2. 2. 2. -Toplantı ve Karar Yeter Sayısı-226 2. 2. 3. -Lisan-226 2. 2. 4. -Konuşmalar-227 2. 2. 5. -Oylamalar-229 2. 2. 5. 1. -Oylamaların Yönetimine İlişkin Temel Kurallar-230 2. 2. 5. 2. -Raporların Oylanması-230 2. 2. 5. 3. -Oyların Eşitliği Hâli-232 2. 2. 5. 4. -Değişikliklerin Oylanma Sırası-232 2. 2. 6. -Dokümanların Yayınlanması-234 2. 3. -Avrupa Parlâmentosunun İşleyişi Hakkında Eleştiriler-234 SONUÇ-237 EKLER-249 KAYNAKÇA-257
