Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda İcra Teşkilatı
Dr. Öğr. Üyesi Bedriye Tuğçe BALABAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ7
TEŞEKKÜR.9
İÇİNDEKİLER .13
KISALTMALAR.21
GİRİŞ .31
BİRİNCİ BÖLÜM
İCRA TEŞKİLATI HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1 İCRA TEŞKİLATI- İCRA ORGANLARI KAVRAMI VE KAPSAMI37
Kavram 37
Kapsam40
2 İCRA ORGANLARININ TEŞKİLATLANMA MODELLERİ, İCRA ORGANLARINCA
YÜRÜTÜLEN İCRA FAALİYETİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ42
Genel Olarak İcra Teşkilat Modelleri .42
İcra Memuru Temelli Teşkilat Modeli 44
Mahkeme Temelli Teşkilat Modeli.45
III. İdari Mercii Temelli Teşkilat Modeli.46
Karma Yapılı Teşkilat Modeli46
Türk Hukuku Bakımından Cebri İcra Faaliyetinin Niteliğine ve Türk İcra Teşkilatı
Modeline İlişkin Değerlendirmeler48
Türk Cebri İcra Faaliyetinin Hukuki Niteliği 48
Türk İcra Teşkilatı Modeli.51
3 AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİNİN CEBRİ İCRA HAKKINDAKİ REC (2003)
17 SAYILI TAVSİYE KARARI ve AVRUPA BİRLİĞİ KAPSAMINDA İCRA PERSONELLERİNİN
ULUSLARARASI ALANDA TEMSİLİ52
Rec (2003) 17 Sayılı Tavsiye Kararı ve Kapsamı .52
I- Tanımlar .54
II- Kapsam54
III- İcra Takip Usülleri.55
IV- İcra Daireleri.63
Uluslararası Yargı Görevlileri Birliği (Union Internationale des Huissiers de Justice, the
International Union of Judicial Officers- UIHJ).65
Avrupa Yargı Görevlileri Birliği (The European Union of Judicial Officers- UEHJ) 66
14 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE BAZI DEVLETLER İLE
İNGİLİZ HUKUKUNDA İCRA ORGANLARININ TEŞKİLATLARININ ÖZELLİKLERİ,
İCRA TEŞKİLATLARINDA YER ALAN GÖREVLİLER, GÖREVLİLERİN GÖREV VE YETKİLERİ
4 AVRUPA BİRLİĞİ’NE ÜYE DEVLETLERİN HUKUK SİSTEMLERİNDE İCRA TEŞKİLATLARI 69
Alman Hukukunda 69
Genel Olarak Alman İcra Teşkilatı 72
Alman İcra Teşkilatının Yapısı, Teşkilatta Yer Alan Görevliler, Görevlilerin
Görevleri ve Yetkileri . 73
Sulh Mahkemesinin Bir Dairesi Olarak İcra Mahkemesi 76
İcra Mahkemesinin Para Alacakları İçin Öngörülen İhtar
Prosedüründeki (Mahnverfahren) Görevleri76
İcra Mahkemesinin ZPO § 828-863 ile § 864-871 Kapsamındaki İcra
Takiplerinde Görevleri79
Genel Mahkeme (Tahkikat Mahkemesi, Prozessgericht). 80
Yardımcı Adalet Memuru (Rechtspfleger) . 81
Genel Olarak.83
Yardımcı Adalet Memuru Olmak İçin Aranan Şartlar85
Yardımcı Adalet Memuru Olmak İçin Aranan Genel Şartlar85
Yardımcı Adalet Memuru Olmak İçin Aranan Eğitim Şartları 85
Yardımcı Adalet Memurunun Görevleri .89
Yardımcı Adalet Memurunun Maaşı.95
Yardımcı Adalet Memurunun Denetlenmesi95
Yardımcı Adalet Memurunun Yasaklılığı ve Reddi 96
Genel Olarak .96
Yardımcı Adalet Memurunun Yasaklılığı .97
Yardımcı Adalet Memurunun Reddi99
Yardımcı Adalet Memurunun Kararlarına Karşı Müracaat Yolları
(Rechtsbehelfe) 103
İcra Memuru (Gerichtsvollzieher) 106
Genel Olarak.107
İcra Memuru Olmak İçin Aranan Eğitim Şartları .109
Aracı Yargı Hizmetleri Memuru Olmak İçin Aranan Şartlar .111
Aday İcra Memuru Olmak İçin Aranan Özel Eğitim Şartları.113
İcra Memurunun Görevleri.114
İçindekiler 15
İcra Memurunun Görevlendirildiği Takipler Bakımından
Yetkisi . 118
İcra Memurunun Görevlendirildiği Takipler Bakımından
Takip Alacaklısı ile İlişkisi 119
İcra Memurunun Görevlendirildiği Takip ve İşlemler
Bakımından Sorumluluğu . 124
İcra Memurunun Maaşı ve Ücreti 125
İcra Memurunun Maaşı 125
İcra Memurunun Ücreti 126
İcra Memurunun Hukuki Statüsü . 128
İcra Memurunun Denetlenmesi. 128
İcra memurunun İşlemlerinin Şikâyet Başvurusu Yoluyla Adli
Yönden Denetlenmesi (Sachaufsicht; ZPO § 766 Erinnerung,
Vollstreckungserinnerung) . 129
İcra Memurunun Adli Yönetim Aracılığıyla Hiyerarşik Bakımdan
Denetlenmesi (Dienstaufsicht) . 134
İcra Memurunun Yasaklılığı ve Reddi. 137
İcra Memurlarının Ulusal ve Uluslararası Hukukta Temsili. 139
Tapu Dairesi (Grundbuchamt)141
Avusturya Hukukunda .143
Genel Olarak Avusturya İcra Teşkilatı 144
İcra Teşkilatının Yapısı, Teşkilatta Yer Alan Görevliler ve Görevlilerin Görev ve
Yetkileri144
İcra Mahkemesi145
Yardımcı Adalet Memuru (Rechtspfleger- Court Clerk)147
ardımcı Adalet Memuru Olabilmek İçin Aranan Eğitim Şartları . 148
ardımcı Adalet Memurunun Görevleri. 150
Yardımcı Adalet Memurunun Yasaklılığı ve Reddi 151
Yardımcı Adalet Memurunun Yasaklılığı. 152
Yardımcı Adalet Memurunun Reddi . 152
Yardımcı Adalet Memurunun Kararlarına Karşı Müracaat
Yolları 153
İcra Memuru (Gerichtsvollzieher- Court Bailiff) .154
İcra Memurunun Görevleri 155
İcra Memurunun Yasaklılığı ve Reddi. 156
İcra Memurunun İşlemlerine Karşı Şikâyet Başvurusu. 157
16 İçindekiler
Fransız Hukukunda . 157
Genel Olarak Fransız İcra Teşkilatı. 158
Fransız İcra Teşkilatının Yapısı, Teşkilatta Yer Alan Görevliler ve Görevlilerin
Görev ve Yetkileri 158
İcra Yetkilisi (Huissiers de Justice) 160
İcra Yetkilisi Olmak İçin Aranan Şartlar.160
İcra Yetkilisi Olmak İçin Aranan Genel Şartlar .162
İcra Yetkilisi Olmak İçin Aranan Eğitim Şartları .163
aaa. Hukuk Fakültesi Mezunu Olmak .163
bbb. Staj Yapmak 163
ccc. Staj Sonunda Yapılan Meslek Sınavında Başarılı Olmak 165
İcra Yetkilisinin Görevleri165
Açık Arttırma Görevlisi (The Auctioneer Commissaire – Priseur) 171
Mahkeme Tellalı (Courtier en marchandise- Court Broker). 171
Zabıt Kâtibi (Greffier du tribunal d’instance- the Court Clerk). 171
Noterler ve Hukuk Müşaviri Avukatlar (Notaries and Solicitors) . 172
Hollanda Hukukunda 172
Genel Olarak Hollanda İcra Teşkilatı 173
Hollanda İcra Teşkilatının Yapısı, İcra Teşkilatında Yer Alan Görevliler,
Görevlilerin Görev ve Yetkileri 173
Mahkeme İcra Görevlisi (Gerechtsdeurwaarders- Court Bailiff) 174
Mahkeme İcra Görevlisi Olarak Atanma Koşulları 176
Mahkeme İcra Görevlilerine İlişkin Disiplin Kuralları177
Mahkeme İcra Görevlisinin Görevleri.178
Kraliyet İcra Görevlisi Mesleki Kuruluşu (KBvG) .180
İsveç Hukukunda. 182
Genel Olarak İsveç İcra Teşkilatı 182
İsveç İcra Teşkilatının Yapısı, İcra Teşkilatında Yer Alan Görevliler ve
Görevlilerin Görev ve Yetkileri 184
5 İNGİLİZ HUKUK SİSTEMİNDE İCRA TEŞKİLATI .187
Genel Olarak İngiliz İcra Teşkilatı 190
İngiliz İcra Teşkilatının Yapısı, Teşkilatta Yer Alan Görevliler, Görevlilerin
Görev ve Yetkileri 191
Asliye Mahkemesi Şerif ve Memurları (High Court Sheriffs and Officers) . 191
Baş Şerif (High Sheriff) . 191
Şerif Yardımcısı (Under Sheriff) 192
İçindekiler 17
Asliye Mahkemesi Memurları (High Courts Officers) .193
İcra Memurları (Bailiffs) .193
Yerel (İlçe) Mahkeme İcra Memurları (County Court Bailiffs;
County Court Enforcement Officers)194
Asliye Mahkemesi İcra Memurları (High Court Enforcement Officers)196
Sertifikalı Özel İcra Memurları (Certificated Private Bailiffs, Certificated
Enforcement Agents)199
Sulh Ceza Mahkemesi İcra Memurları (Civillian Enforcement Officers,
Magistrates Court Bailiffs)202
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA İCRA TEŞKİLATI SİSTEMİ, İCRA TEŞKİLATININ TARİHSEL GELİŞİMİ,
ASIL VE YARDIMCI ORGANLARI, ORGANLARIN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI
6 İCRA TEŞKİLATI .207
Merkez Teşkilatı 208
Genel Olarak 208
İcra İşleri Dairesi Başkanlığı, Başkanlığın Teşkilat Yapısı.210
III. İcra İşleri Dairesi Başkanlığı Büroları ve Görevleri211
Taşra Teşkilatı217
7 İCRA ORGANLARI218
Asıl (Aslî) Organlar.219
İcra Dairesi .219
İcra Dairesinin Türk Hukukundaki Tarihsel Gelişimi .220
İlamatı- Hukukiyyenin Sureti İcrasına Dair Muvakkat Kanun
(09.06.1879) Döneminde İcra Dairesi 221
18.04.1929 Tarih ve 1424 Sayılı Kanun Döneminde İcra Dairesi 223
09.06.1932 Tarih ve 2004 Sayılı Kanun Çerçevesinde İcra Dairesinin
Güncel Durumu 223
İcra Daireleri Başkanlığı227
III. İcra Mahkemesi .231
Genel Olarak.231
Yargısal Görevi235
İdari Görevi.237
Danışma Görevi 237
Bölge Adliye Mahkemesi’nin İcra ve İflas İşleri ile Görevli Hukuk Daireleri 239
Yargıtay’ın İcra ve İflas İşleri ile Görevli Hukuk Daireleri239
Yardımcı (Fer’i- Tali) Organlar240
18 İçindekiler
Mahkemeler 240
Adalet Müfettişlikleri. 241
III. Cumhuriyet Savcılıkları 242
Zabıta (Polis) Teşkilatı 242
Diğer Organlar 243
8 İCRA DAİRESİ GÖREVLİLERİ, BU GÖREVLİLERİN GÖREVLERİ, YETKİLERİ,
YÜKÜMLÜLÜKLERİ, SORUMLULUKLARI, HAKLARI VE DENETİMİ 243
İcra Dairesi Görevlileri 243
İcra Müdürü ve Görevleri 245
İcra Müdür Yardımcısı ve Görevleri . 251
III. İcra Kâtibi ve Görevleri 252
Mübaşir ve Görevleri. 254
Hizmetli ve Görevleri. 255
İcra Dairesi Görevlilerinin Yetkileri . 255
Yetki Türleri . 256
İcra Müdürünün Takdir Yetkisi. 256
İcra Müdürünü Bağlayıcı Yetki . 256
İcra Müdürünün Emretme Yetkisi 257
İcra Müdürünün Zor Kullanma Yetkisi 258
Yetkilerin Kapsamı ve Sınırı . 260
Konu Bakımından Sınırlandırma. 260
Zaman Bakımından Sınırlandırma 261
III. İcra Müdürünün Yokluğunda İcra Müdürünün Takip Hukukuna İlişkin
Yetkilerini Kimin Kullanacağı . 261
İcra Dairesi Görevlilerinin Yükümlülükleri. 263
Olumlu Yükümlülükleri 263
Dosya ve Tutanak Düzenlemek ve Saklamak (İİK m. 8; İİK Yön. m. 22). 263
Parayı Ödemek ve Değerli Eşyaları Muhafaza Etmek
(İİK m. 9; İİK Yön. m. 8 ve m. 110) 268
İcra Dairesinin Aydınlatma Yükümlülüğü . 270
Olumsuz Yükümlülükleri 271
İcra Dairelerinin İş Görmekten Memnuiyeti 272
İcra Dairelerinin Memnu İşleri . 273
İcra Dairesi Görevlilerinin Sorumlulukları . 274
Hukuki Sorumluluk 274
Tazminat Sorumluluğu. 275
Zimmet Dolayısıyla Sorumluluk . 278
İçindekiler 19
Ceza Sorumluluğu 279
III. Disiplin Sorumluluğu282
İcra Dairesi Görevlilerinin Denetlenmesi286
İç Denetim286
Cumhuriyet Savcısı Tarafından Yapılan Denetim287
İcra Mahkemesi Tarafından Yapılan Denetim.288
“Şikâyet” Yoluyla Denetim . 289
Genel Olarak. 289
Şikâyet Sebepleri 290
Şikâyet Süresi . 292
Şikâyet Üzerine Verilecek Kararlar . 294
aaa. Şikâyet Talebinin Reddi Kararı 295
bbb. Şikâyet Talebinin Kabulü Kararı 295
Şikâyet Talebi Üzerine Verilecek Kararlara Karşı
Başvurulabilecek Kanun Yolları. 296
aaa. Eski Kanun Yolu Sisteminde 297
bbb. Yeni Kanun Yolu Sisteminde . 299
Ödeme Emrine İtiraz Üzerine Denetim 300
Genel Olarak. 300
İtiraz Sebepleri 300
İtiraz Süresi. 301
İtirazın Bertaraf Edilmesi 302
aaa. İtirazın İptali Davası 303
bbb. İtirazın Kaldırılması . 303
İcra Mahkemesinin İstihkak Davası ve İhalenin Feshi Talebine
İstinaden Yaptığı Denetim 305
İstihkak Davası 305
İhalenin Feshi . 307
İcra Mahkemesi Kararlarına Karşı Kanun Yolu Denetimi 308
Olağan Kanun Yolları 309
Genel Olarak. 309
İstinaf.309
Temyiz .310
Olağanüstü Kanun Yolları. 311
20 İçindekiler
Yargılamanın İadesi.312
Kanun Yararına Temyiz .314
Dış Denetim. 314
Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık). 314
Sayıştay 316
Bireysel Başvuru. 317
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru .317
Anayasa Mahkemesi’ne Başvuru Usulü 321
aaa. Başvurulacak Merciiler321
bbb. Başvuruda Yer alması Gereken Bilgiler .321
ccc. Başvuru Süresi.321
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Üzerine Verilebilecek
Kararlar .322
aaa. Başvurunun Reddi Hakkında Karar322
bbb. Başvurunun Kabul Edilebilirliği Hakkında Karar 322
ccc. Başvurunun Kabul Edilemezliği Hakkında Karar323
ddd. Başvurunun Esastan İncelenmesi324
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru325
Genel Olarak .326
İcra Mahkemesi Kararları Bakımından Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesine Bireysel Başvuru 327
İcra Dairesi Görevlilerinin Hakları . 327
Dava ve Şikâyetlere Karşı Korunma Hakları. 327
Özlük Hakları . 328
SONUÇ 333
KAYNAKÇA 345