SİGORTACILIKTA RİSK YÖNETİMİ VE AB UYGULAMALARI Ayçe TÜKEL - Sigortacılıkla İlgili Temel Kavramlar - Avrupa Birliğinde Sigortacılık - Türk Sigortacılık Sisteminin Yasal ve Yapısal Boyutu - Sigortacılıkta Risk Yönetimi - Türk Sigorta Sektörünün Avrupa Birliğine Yapısal Uyum Analizi - Finansal Reasüransın Sigorta Şirketlerinin Mali Tabloları Üzerindeki Etkilerine İlişkin Uygulama Çalışması İÇİNDEKİLER GİRİŞ : 1 BÖLÜM \ SİGORTACILIKLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1- SİGORTA KAVRAMININ TANIMI 3 2- HAYAT DIŞI SİCORTALAR 4 3- HAYAT SİGORTALARI 6 4- BİREYSEL EMEKLİLİK 8 5- KİŞİSEL EMEKLİLİK HESABI (IRA) 9 6- REASÜRANS KAVRAM 10 7- KOASÜRANS KAVRAMI 11 BÖLÜM 2 AVRUPA BİRLİĞİNDİ SİGORTACILIK 1- AVRUPA BİRLİĞİNİN TARİHÇESİ ORGANLARI 13 2- AVRUPA BİRLİĞİNDE SİCORTA SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ 16 3- SERMAYE YAPISI 19 4- MUHASEBE STANDARTLARI VE MALİ TABLOLAR 20 a) MUHASEBE STANDARTLARI 22 b) TEK DÜZEN HESAP PLANLARI 23 c) FİNANSAL TABLOLAR 23 1- Bilanço 24 2- Kâr Zarar Tablosu 24 2- MALİ YAPI 27 2- SERMAYE YETERLİLİĞİ (SOLVENCY 28 2.5.1.1 Sermaye Yeterliliği (Solvency I) 31 2- SİCORTA ŞİRKETLERİNİN DERECELENDİRMESİ 39 2- TEKNİK YAPI 41 2- HAYAT DIŞI SİGORTALAR 41 2- HAYAT SİGORTALARI 42 2- REASÜRANS 43 2- BİREYSEL EMEKLİLİK 44 2- DENETİM 45 2- AVRUPA BİRLİĞİNDE VERGİLENDİRME 47 2- ALMANYA 49 2- AVUSTURYA 50 2- BELÇİKA 51 2- DANİMARKA 53 2- FİNLANDİYA 54 2- FRANSA 56 2- HOLLANDA 58 2- İNGİLTERE 59 2- İRLANDA 61 1- İSPANYA 62 2- İTALYA 64 3- POLONYA 67 4- PORTEKİZ 68 BÖLÜM 3 TÜRK SİGORTACILIK SİSTEMİNİN YASAL VE YAPISAL BOYUTU 1- TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ 69 2- SİGORTA ŞİRKETLERİNİN KURULUŞU VE SERMAYE YAPILARI 76 3- TEK DÜZEN HESAP PLANI VE MALİ TABLOLAR 78 a) TEK DÜZEN HEŞAP PLANLARI 78 b) FİNANSAL TABLOLAR 80 1- Bilanço 80 2- Kâr Zarar Tablosu 81 c) ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI 81 c) MALİ YAPI 82 c) YÜKÜMLÜLÜK KARŞILAMA YETERLİLİĞİ (SOLVENCY) 82 c) SİGORTA ŞİRKETLERİNİN DERECELENDİRİLMESİ 87 c) TEKNİK YAPI 87 c) HAYAT DIŞI SİGORTALAR 87 c) HAYAT SİGORTALARI 88 c) BİREYSEL EMEKLİLİK 89 c) REASÜRANS 90 c) DENETİM 92 c) İÇ DENETİM 92 c) KAMU DENETİMİ 93 c) BAĞIMSIZ DENETİM 95 c) TÜRKİYE'DE VERGİLENDİRME 95 c) SİGORTA ŞİRKETLERİ 96 c) Kurumlar Vergisi 96 c) BSMV 99 c) Damga Vergisi 100 c) Yangın Sigorta Vergisi 102 c) BİREYSEL EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI 103 c) SİGORTALILAR 104 c) Prim ve Katkı Paylarının Vergilendirilmesi 104 c) Süre Sonu Ödemelerinin Vergilendirilmesi 106 BÖLÜM 4 SİGORTACILIKTA RİSK YÖNETİMİ A) RİSK KAVRAMI 109 B) SİSTEMATİK RİSKLER 111 4.2.1 MAKRO EKONOMİK RİSKLER 112 1- Faiz Oranı Riski 112 2- Kur Riski 113 3- Likidite Riski 113 4- Ülke Riski 114 4.2.2 POLİTİK RİSKLER 115 4- SİSTEMATİK OLMAYAN RİSKLER 115 4- TEKNİK RİSKLER 115 4- Sigorta Teminatları 117 4- Katastrofİk Riskler 117 4- Sermaye Yeterliliği (Solvency) 119 4- FİNANSAL RİSKLER 119 4- Mali Yatırımlar 119 4- Sigortalı Fonları 120 4- Garanti Edilen Teknik Kârlar 121 4- TEKNİK RİSKLERİN YÖNETİMİ 121 4- KONSERVASYCN TESPİTİ 122 4- Oran Metıdu 123 4- Model Of.r İzdüşümü 123 4- Rosenthal Yaklaşımı 124 4- Pentîkainen Yaklaşımı 125 4- KONSERVASYON BONOLARI 126 4- Katastrofİk Bonolar 127 4- REASÜRANS 129 4- Geleneksel Reasürans 129 4- Finansal Reasürans 130 4- Beta 137 4- Makro 138 4- Karma Yöntemler 139 4- KOASÜRANS 140 4- FİNANSAL RİSKLERİN YÖNETİMİ 140 4- PORTFÖY YÖNETİM TEORİLERİ 141 4- Markovvitz, Çeşitlendirme ve Modern Portföy Kuramı 141 4- Finansal Varlıkları Fiyatlama Modeli-(CAPM) 143 4- Arbitraj Fiyatlama Modeli-(Arbitrage, Pricing Model) 146 4- HEDGİNG TEKNİKLERİ 147 4- HEGDİNG STRATEJİLERİNDE KULLANILAN ENSTRÜMANLAR 147 4- Forvvard Kontratlar 148 4- Swap 148 4- Futures 149 4- Opsiyon İşlemleri 150 4- PORTFÖY YATIRIM PRENSİPLERİ VE YATIRIM SINIRLAMALARI ....150 4- Yatırım Prensipleri 151 4- Yatırım Sınırlandırmaları 151 BÖLÜM 5 TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNÜN AVRUPA BİRLİĞİNE YAPISAL UYUM ANALİZİ 1- YASAL DÜZENLEMELER 153 1- DENETİM 155 2- RUHSAT VERME VE TESCİL 156 3- MALİ RAPORLAMA STANDARTLARI 158 4- ARACILIK FAALİYETLERİ 159 5- DİĞER YASAL DÜZENLEMELER 159 5- ŞİRKETLERİN MALİ YAPISI 159 5- SERMAYE YETERLİLİĞİ (SOLVENCY) 160 5- SİGORTA ŞİRKETLERİNİN DERECELENDİRİLMESİ 162 5- BORÇLANMA, 162 5- VERGİLENDİRME 162 5- SİGORTA ŞİRKETLERİ 163 5- SİGORTALILAR 164 5- ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRMESİ 166 5- HAYAT DİŞİ SİGORTALAR. 166 5- HAYAT SİGORTALARI 166 5- BİREYSEL EMEKLİLİK 167 5- SORUMLULUK SİGORTALARI 168 5- DAĞITIM KANALLARI 169 5- DİREKT SATIŞ ÖRCÜTLERİ 169 5- ACENTELER 169 5- BANKA SİGORTACILIĞI 170 5- INTERNET 171 5- ULUSLARARASI REKABET 174 5- RİSK VE PORTFÖY YÖNETİMİ 176 BÖLÜM 6 FİNANSAL REASÜRANSIN SİGORTA ŞİRKETLERİNİN MALÎ TABLOLARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNE İLİŞKİN UYGU LAMA ÇALIŞMASI a) HASAR PORTFÖY TRANSFERİNE İLİŞKİN SENARYO ÇALIŞMASI 177 b) ABC ŞİRKETİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 183 EKLER 191 KAYNAKÇA 213
