Ayşe Nur USTA
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ .17
BİRİNCİ BÖLÜM
ENGELLİ KAVRAMI VE TARİHİ GELİŞİMİ
ENGELLİ KAVRAMI. 21
TARİHÎ GELİŞİM SÜRECİ İÇERİSİNDE ENGELLİLİK. 27
ENGELLİLİĞİ AÇIKLAMAYA İLİŞKİN BAŞLICA MODELLER 38
Ahlaki (Dinî) Model. 39
Tıbbi Model 40
Sosyal Model 45
İnsan Hakları Modeli. 48
ENGELLİLİK NEDENLERİ VE TÜRLERİ 50
İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİNİN ENGELLİLİK
BAĞLAMINDA İNCELENMESİ. 53
Genel Olarak. 53
İnsan Onuruna ve Bağımsız Yaşama Saygı 54
İnsan Onuruna Saygı. 54
Bağımsız Yaşama Saygı . 58
Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı. 59
Eşitlik İlkesi 59
Ayrımcılık Yasağı . 61
(1) Doğrudan Ayrımcılık 65
(2) Dolaylı Ayrımcılık . 67
(3) Taciz. 68
(4) Çoklu Temelde Ayrımcılık 69
(5) Makul Uyumlaştırmanın Reddi 70
12 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA ENGELLİ HAKLARI
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER75
Genel Olarak .75
Engelliliğe İlişkin Birleşmiş Milletler Düzenlemeleri ve Faaliyetleri 82
Zihinsel Engelli Kişilerin Hakları Beyannamesi.82
Engelli Kişilerin Haklarına İlişkin Beyanname 84
Uluslararası Engelliler Yılı 85
BM Engelli Kişilere İlişkin Dünya Eylem Programı .88
Akıl Hastalığı Olan Kişilerin Korunması ve Ruh Sağlığı Hizmetlerinin
İyileştirilmesine Yönelik İlkeler 95
Engelliler İçin Fırsat Eşitliği Konusunda Standart Kurallar.95
BM Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme.97
ILO 159 No.lu Mesleki Rehabilitasyon ve İstihdam (Sakatlar)
Sözleşmesi .114
AVRUPA BİRLİĞİ .116
AVRUPA KONSEYİ.118
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.120
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı124
Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan
Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp
Sözleşmesi.124
AMERİKA’DA ENGELLİ HAKLARI .125
AFRİKA’DA ENGELLİ HAKLARI.129
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA ENGELLİ HAKLARI
GENEL OLARAK 135
TÜRK HUKUKUNDA TARİHÎ SÜREÇ VE HUKUKİ DÜZENLEMELER .136
İslamiyet Öncesi ve Sonrası Türk Toplumlarında Engelli Hakları.138
İslam’da Engelli Hakları .141
Osmanlı’da Engelli Hakları.145
1921 Anayasası Döneminde Engelli Hakları 151
1924 Anayasası Döneminde Engelli Hakları 152
İçindekiler 13
1961 Anayasası Döneminde Engelli Hakları . 154
1982 ANAYASASI DÖNEMİNDE ENGELLİ HAKLARI 157
Genel Olarak. 157
Engellilerin Belli Başlı Haklar Açısından Konumu 166
Yaşam Hakkı 166
Eğitim Hakkı 168
Sağlık Hakkı. 175
Çalışma Hakkı 179
Siyasi Katılım Hakkı . 189
Sosyal Güvenlik Hakkı . 190
Adalete Erişim Hakkı. 191
Erişilebilirlik. 197
ENGELLİLERE YÖNELİK İÇ HUKUKUMUZDAKİ BAZI DÜZENLEMELER. 204
Engellilere Tanınan Bazı Muafiyetler 204
Engellilere İlişkin Ceza Hukukunda Yer Alan Bazı Düzenlemeler 208
ENGELLİLERİN KARŞILAŞTIĞI DİĞER SORUNLAR 211
SONUÇ 213
KAYNAKÇA 217
