^{Yargı Kararları Işığında}Mobbing ve İspatı

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Basıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
1. Bölüm:
MOBBİNG KAVRAMI
1.1. MOBBİNG KAVRAMININ KISA TARİHİ 19
1.2. MOBBİNGİN TANIMI 20
1.3. MOBBİNGİN UNSURLARI 24
1.3.1. Taraflar Arasında İş Yaşamı İle Bağlantılı Bir İlişkinin Mevcudiyeti 24
1.3.2. Tarafların Aynı İş İlişkisinde Çalışıyor Olması 24
1.3.3. Failde Mobbing Uygulama Amacı Olması 25
1.3.4. Mobbing Davranışlarının Kasıtlı Olarak Yapılması 26
1.3.5. Mobbing Davranışların Belirli Bir Süre Devam Etmesi 27
1.3.6. Mobbing Eylemlerinin Sistematik Olarak Devam Etmesi 29
1.3.7. Taraflar Arasında Güç Eşitsizliği Bulunması 30
1.4. MOBBİNG KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 31
1.4.1. Çatışma ile Farkı 31
1.4.2. Zorbalık ile Farkı 32
1.4.3. Şiddet ile Farkı 32
1.4.4. İşyeri Stresi ile Farkı 33
1.4.5. İşyerinde Kabalık ile Farkı 33
1.4.6. Israrlı Takip ile Farkı 34
1.4.7. Sataşma ile Farkı 35
1.4.8. İşyerinde Cinsel Taciz ile Farkı 36
1.5. MOBBİNGİN TARAFLARI 37
1.5.1. Mobbing Faili 37
1.5.2. Mobbing Mağduru 38
1.5.3. Mobbing İzleyicisi 38
1.6. MOBBİNG DAVRANIŞLARININ UYGULANMA YÖNÜ 40
1.6.1. Dikey Mobbing 40
1.6.1.1. Yukarıdan Aşağıya Doğru Mobbing 40
1.6.1.2. Aşağıdan Yukarıya Doğru Mobbing 40
1.6.2. Yatay Mobbing 41
1.7. MOBBİNG UYGULANMASINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER 42
1.7.1. Failden Kaynaklanan Faktörler 42
1.7.2. Mağdurdan Kaynaklanan Faktörler 44
1.7.3. İşletmeden Kaynaklanan Faktörler 46
1.7.4. Sosyal Faktörler 48
1.8. MOBBİNG NİTELİĞİNDEKİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ 49
1.8.1. Davranış Biçimleri 49
1.8.2. Yargıtay Tarafından Kabul Edilmiş Olan Mobbing Davranışları 55
1.9. MOBBİNGİN ETKİLERİ 59
1.9.1. Mağdur Üzerindeki Etkileri 60
1.9.2. Fail Üzerindeki Etkileri 62
1.9.3. İşletme Üzerindeki Etkileri 63
1.9.4. Toplum ve Ülke Üzerindeki Etkileri 65
1.10. MOBBİNGE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ VERİLER 66
1.10.1. Mobbingin Görülme Yaygınlığı 66
1.10.2. Davranışlara Göre Dağılımı 68
1.10.3. Sektörlere Göre Dağılımı 68
1.10.4. Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı 69
1.10.5. Ekonomik Veriler 70
1.10.6. Alo 170 Hattına İlişkin Veriler 71
1.11. MOBBİNG İLE MÜCADELE STRATEJİLERİ 72
1.11.1. Bireysel Mücadele 72
1.11.2. İşletmesel Mücadele 73
1.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 74
2. Bölüm:
MOBBİNG İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
2.1. ULUSLARARASI BELGELERDE MOBBİNG 77
2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Mobbing 77
2.1.2. Avrupa Konseyi Belgelerinde Mobbing 78
2.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Mobbing 80
2.1.4. Avrupa Birliği Mevzuatında Mobbing 83
2.2. YABANCI ÜLKE HUKUKLARINDA MOBBİNG 85
2.2.1. Mobbingi Özel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 85
2.2.1.1. İsveç 85
2.2.1.2. Belçika 86
2.2.1.3. Fransa 90
2.2.2. Mobbingi Genel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 92
2.2.2.1. İngiltere 92
2.2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 93
2.2.2.3. İsviçre 94
2.2.2.4. Almanya 95
2.3. TÜRK HUKUKUNDA MOBBİNG 97
2.3.1. Kamu Hukukunda Mobbing 97
2.3.1.1. Anayasa Hukuku Boyutuyla Mobbing 97
2.3.1.2. Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing 100
2.3.1.2.1. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu 103
2.3.1.2.2. Eziyet Suçu 104
2.3.1.2.3. Hakaret Suçu 105
2.3.1.2.4. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu 106
2.3.1.2.5. Kasten Yaralama Suçu 107
2.3.1.2.6. Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçu 107
2.3.1.2.7. Tehdit Suçu 108
2.3.1.3. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda Mobbing 109
2.3.2. İdare Hukukunda Mobbing 113
2.3.3. Özel Hukukta Mobbing 122
2.3.3.1. Medeni Hukukta Mobbing 122
2.3.3.2. Borçlar Hukukunda Mobbing 123
2.3.3.3. İş Hukukunda Mobbing 124
2.3.3.4. Başbakanlık Genelgesinde Mobbing 126
2.4. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 128
3. Bölüm:
İŞ İLİŞKİSİNDE MOBBİNG VE KARŞILIKLI HAK VE
BORÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
3.1. GÖZETME BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 131
3.1.1. Genel Olarak Gözetme Borcu 131
3.1.2. Mobbing ve Gözetme Borcu 132
3.1.2.1. İşçinin Kişilik Hakkının Korunması Açısından 134
3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümleri Açısından 134
3.1.3. İşverenin Alabileceği Önlemler 138
3.1.4. Gözetme Borcunun İhlali Nedeniyle Doğan Sorumluluk 139
3.1.5. Gözetme Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 142
3.2. İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ AÇISINDAN MOBBİNG 143
3.2.1. Genel Olarak Haklı Nedenle Fesih 143
3.2.2. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih 143
3.2.2.1. Mobbing Mağduru İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 144
3.2.2.2. İşverenin Mobbing Yapan İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 149
3.2.3. Fesih Hakkını Kullanma Süresi 153
3.2.4. Mobbing Nedeniyle Feshin Hukuki Sonuçları 154
3.3. KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ AÇISINDAN MOBBİNG 155
3.3.1. Genel Olarak Kişilik Hakkı 155
3.3.2. Mobbing ve Kişilik Hakkının İhlali 156
3.3.3. Kişilik Hakkı İhlalinin Yaptırımı 157
3.4. EŞİT DAVRANMA BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 158
3.4.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcu 158
3.4.2. Mobbing ve Eşit Davranma Borcu 160
3.4.3. Eşit Davranma Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 162
3.5. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK AÇISINDAN MOBBİNG 162
3.5.1. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 162
3.5.2. Mobbing ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 163
3.6. HAKSIZ FİİL AÇISINDAN MOBBİNG 165
3.7. DÜRÜSTLÜK İLKESİ AÇISINDAN MOBBİNG 166
3.7.1. Genel Olarak Dürüstlük İlkesi 166
3.7.2. Mobbing ve Dürüstlük İlkesi 167
3.7.3. Dürüstlük İlkesine Aykırılığın Yaptırımı 168
3.8. YÖNETİM HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 168
3.8.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı 168
3.8.2. Mobbing ve Yönetim Hakkı 170
3.8.3. Yönetim Hakkına Aykırılığın Yaptırımı 171
3.9. SADAKAT BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 172
3.9.1. Genel Olarak Sadakat Borcu 172
3.9.2. Mobbing ve Sadakat Borcu 173
3.9.3. Sadakat Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 173
3.10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI AÇISINDAN MOBBİNG 174
3.10.1. Mobbing ve İş Kazası 174
3.10.2. Mobbing ve Meslek Hastalığı 175
3.11. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 177
3.11.1. Genel Olarak Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 177
3.11.2. Mobbing ve Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 178
3.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 179
4. Bölüm:
MOBBİNG NEDENİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR
4.1. AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 183
4.1.1. Koruyucu Davalar 183
4.1.1.1. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası 184
4.1.1.2. Saldırıya Son Verilmesi Davası 184
4.1.1.3. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 185
4.1.2. Tazminat Davaları 186
4.1.2.1. Maddi Tazminat 186
4.1.2.2. Manevi Tazminat 191
4.1.2.3. Vekâletsiz İş Görme Davası 196
4.1.2.4. Ayrımcılık Tazminatı 197
4.1.2.5. Kötüniyet Tazminatı 198
4.1.3. İşe İade Davası 199
4.2. DAVANIN TARAFLARI 200
4.3. DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 201
4.3.1. Görevli Mahkeme 201
4.3.2. Yetkili Mahkeme 202
4.4. DAVALARDA ZAMANAŞIMI 203
4.5. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 204
5. Bölüm:
MOBBİNGİN İSPATI
5.1. GENEL OLARAK İSPAT 207
5.1.1. İspat Hakkı 207
5.1.2. İspat Yükü 209
5.1.3. Somutlaştırma Yükü 210
5.1.4. İspat Türleri 210
5.1.4.1. Doğrudan İspat 211
5.1.4.2. Dolaylı İspat 211
5.1.4.2.1. Emare ile İspat 211
5.1.4.2.2. İlk Görünüş İspatı 212
5.1.5. Delil 213
5.2. MOBBİNGİN İSPATI 213
5.2.1. Mobbingin İspat Ölçüsü 213
5.2.2. Mobbingin İspatı ve Buna İlişkin Deliller 217
5.3. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 227
Sonuç 229
Kaynakça 237
Kavram Dizini 245