^{Yargı Kararları Işığında}Mobbing ve İspatı

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Basıya Önsöz 5
İkinci Basıya Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 17
Giriş 19
1. Bölüm
MOBBİNG KAVRAMI
1.1. MOBBİNG KAVRAMININ KISA TARİHİ 21
1.2. MOBBİNGİN TANIMI 22
1.3. MOBBİNGİN UNSURLARI 26
1.3.1. Taraflar Arasında İş Yaşamı İle Bağlantılı Bir İlişkinin Mevcudiyeti 26
1.3.2. Tarafların Aynı İş İlişkisinde Çalışıyor Olması 26
1.3.3. Failde Mobbing Uygulama Amacı Olması 27
1.3.4. Mobbing Davranışlarının Kasıtlı Olarak Yapılması 28
1.3.5. Mobbing Davranışların Belirli Bir Süre Devam Etmesi 29
1.3.6. Mobbing Eylemlerinin Sistematik Olarak Devam Etmesi 31
1.3.7. Taraflar Arasında Güç Eşitsizliği Bulunması 32
1.4. MOBBİNG KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 33
1.4.1. Çatışma ile Farkı 33
1.4.2. Zorbalık ile Farkı 34
1.4.3. Şiddet ile Farkı 35
1.4.4. İşyeri Stresi ile Farkı 35
1.4.5. İşyerinde Kabalık ile Farkı 36
1.4.6. Israrlı Takip ile Farkı 37
1.4.7. Sataşma ile Farkı 38
1.4.8. İşyerinde Cinsel Taciz ile Farkı 39
1.5. MOBBİNGİN TARAFLARI 40
1.5.1. Mobbing Faili 40
1.5.2. Mobbing Mağduru 41
1.5.3. Mobbing İzleyicisi 41
1.6. MOBBİNG DAVRANIŞLARININ UYGULANMA YÖNÜ 42
1.6.1. Dikey Mobbing 43
1.6.1.1. Yukarıdan Aşağıya Doğru Mobbing 43
1.6.1.2. Aşağıdan Yukarıya Doğru Mobbing 43
1.6.2. Yatay Mobbing 44
1.7. MOBBİNG UYGULANMASINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER 45
1.7.1. Failden Kaynaklanan Faktörler 45
1.7.2. Mağdurdan Kaynaklanan Faktörler 46
1.7.3. İşletmeden Kaynaklanan Faktörler 48
1.7.4. Sosyal Faktörler 51
1.8. MOBBİNG NİTELİĞİNDEKİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ 52
1.8.1. Davranış Biçimleri 52
1.8.2. Yargıtay Tarafından Kabul Edilmiş Olan Mobbing Davranışları 57
1.9. MOBBİNGİN ETKİLERİ 63
1.9.1. Mağdur Üzerindeki Etkileri 63
1.9.2. Fail Üzerindeki Etkileri 66
1.9.3. İşletme Üzerindeki Etkileri 67
1.9.4. Toplum ve Ülke Üzerindeki Etkileri 69
1.10. MOBBİNGE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ VERİLER 70
1.10.1. Mobbingin Görülme Yaygınlığı 70
1.10.2. Davranışlara Göre Dağılımı 72
1.10.3. Sektörlere Göre Dağılımı 72
1.10.4. Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı 73
1.10.5. Ekonomik Veriler 74
1.10.6. Alo 170 Hattına İlişkin Veriler 75
1.11. MOBBİNG İLE MÜCADELE STRATEJİLERİ 76
1.11.1. Bireysel Mücadele 76
1.11.2. İşletmesel Mücadele 77
1.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 78
2. Bölüm
MOBBİNG İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
2.1. ULUSLARARASI BELGELERDE MOBBİNG 81
2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Mobbing 81
2.1.2. Avrupa Konseyi Belgelerinde Mobbing 82
2.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Mobbing 84
2.1.4. Avrupa Birliği Mevzuatında Mobbing 87
2.2. YABANCI ÜLKE HUKUKLARINDA MOBBİNG 89
2.2.1. Mobbingi Özel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 89
2.2.1.1. İsveç 89
2.2.1.2. Belçika 90
2.2.1.3. Fransa 94
2.2.2. Mobbingi Genel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler 96
2.2.2.1. İngiltere 96
2.2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri 97
2.2.2.3. İsviçre 98
2.2.2.4. Almanya 99
2.3. TÜRK HUKUKUNDA MOBBİNG 101
2.3.1. Kamu Hukukunda Mobbing 101
2.3.1.1. Anayasa Hukuku Boyutuyla Mobbing 101
2.3.1.2. Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing 105
2.3.1.2.1. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu 108
2.3.1.2.2. Eziyet Suçu 108
2.3.1.2.3. Hakaret Suçu 110
2.3.1.2.4. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu 111
2.3.1.2.5. Kasten Yaralama Suçu 112
2.3.1.2.6. Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçu 112
2.3.1.2.7. Tehdit Suçu 113
2.3.1.3. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda Mobbing 114
2.3.2. İdare Hukukunda Mobbing 118
2.3.3. Özel Hukukta Mobbing 127
2.3.3.1. Medeni Hukukta Mobbing 127
2.3.3.2. Borçlar Hukukunda Mobbing 128
2.3.3.3. İş Hukukunda Mobbing 129
2.3.3.4. Başbakanlık Genelgesinde Mobbing 131
2.4. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 133
3. Bölüm
İŞ İLİŞKİSİNDE MOBBİNG VE KARŞILIKLI HAK VE
BORÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
3.1. GÖZETME BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 137
3.1.1. Genel Olarak Gözetme Borcu 137
3.1.2. Mobbing ve Gözetme Borcu 138
3.1.2.1. İşçinin Kişilik Hakkının Korunması Açısından 140
3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümleri Açısından 140
3.1.3. İşverenin Alabileceği Önlemler 144
3.1.4. Gözetme Borcunun İhlali Nedeniyle Doğan Sorumluluk 145
3.1.5. Gözetme Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 148
3.2. İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ AÇISINDAN MOBBİNG 149
3.2.1. Genel Olarak Haklı Nedenle Fesih 149
3.2.2. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih 149
3.2.2.1. Mobbing Mağduru İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 150
3.2.2.2. İşverenin Mobbing Yapan İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi 155
3.2.3. Fesih Hakkını Kullanma Süresi 159
3.2.4. Mobbing Nedeniyle Feshin Hukuki Sonuçları 160
3.3. KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ AÇISINDAN MOBBİNG 161
3.3.1. Genel Olarak Kişilik Hakkı 161
3.3.2. Mobbing ve Kişilik Hakkının İhlali 162
3.3.3. Kişilik Hakkı İhlalinin Yaptırımı 163
3.4. EŞİT DAVRANMA BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 164
3.4.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcu 164
3.4.2. Mobbing ve Eşit Davranma Borcu 166
3.4.3. Eşit Davranma Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 168
3.5. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK AÇISINDAN MOBBİNG 168
3.5.1. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 168
3.5.2. Mobbing ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 169
3.6. HAKSIZ FİİL AÇISINDAN MOBBİNG 171
3.7. DÜRÜSTLÜK İLKESİ AÇISINDAN MOBBİNG 172
3.7.1. Genel Olarak Dürüstlük İlkesi 172
3.7.2. Mobbing ve Dürüstlük İlkesi 173
3.7.3. Dürüstlük İlkesine Aykırılığın Yaptırımı 174
3.8. YÖNETİM HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 175
3.8.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı 175
3.8.2. Mobbing ve Yönetim Hakkı 176
3.8.3. Yönetim Hakkına Aykırılığın Yaptırımı 178
3.9. SADAKAT BORCU AÇISINDAN MOBBİNG 178
3.9.1. Genel Olarak Sadakat Borcu 178
3.9.2. Mobbing ve Sadakat Borcu 179
3.9.3. Sadakat Borcuna Aykırılığın Yaptırımı 180
3.10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI AÇISINDAN MOBBİNG 180
3.10.1. Mobbing ve İş Kazası 180
3.10.2. Mobbing ve Meslek Hastalığı 181
3.11. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG 184
3.11.1. Genel Olarak Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 184
3.11.2. Mobbing ve Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 185
3.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 186
4. Bölüm
MOBBİNG NEDENİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR
4.1. AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 191
4.1.1. Koruyucu Davalar 191
4.1.1.1. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası 192
4.1.1.2. Saldırıya Son Verilmesi Davası 192
4.1.1.3. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 193
4.1.2. Tazminat Davaları 194
4.1.2.1. Maddi Tazminat 194
4.1.2.2. Manevi Tazminat 199
4.1.2.3. Vekâletsiz İş Görme Davası 204
4.1.2.4. Ayrımcılık Tazminatı 205
4.1.2.5. Kötüniyet Tazminatı 206
4.1.3. İşe İade Davası 208
4.2. DAVANIN TARAFLARI 209
4.3. DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 210
4.3.1. Görevli Mahkeme 210
4.3.2. Yetkili Mahkeme 211
4.4. DAVALARDA ZAMANAŞIMI 211
4.5. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 212
5. Bölüm
MOBBİNGİN İSPATI
5.1. GENEL OLARAK İSPAT 215
5.1.1. İspat Hakkı 215
5.1.2. İspat Yükü 217
5.1.3. Somutlaştırma Yükü 218
5.1.4. İspat Türleri 218
5.1.4.1. Doğrudan İspat 219
5.1.4.2. Dolaylı İspat 219
5.1.4.2.1. Emare ile İspat 219
5.1.4.2.2. İlk Görünüş İspatı 220
5.1.5. Delil 221
5.2. MOBBİNGİN İSPATI 221
5.2.1. Mobbingin İspat Ölçüsü 221
5.2.2. Mobbingin İspatı ve Buna İlişkin Deliller 225
5.3. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ 237
Sonuç 239
Kaynakça 247
Kavram Dizini 255