Türk Vatandaşlığının İspatı ve Vatandaşlık İhtilafları
İÇİNDEKİLER ALTINCI BASIYA ÖNSÖZ .VII BEŞİNCİ BASIYA ÖNSÖZIX ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZXI ÖNSÖZ . XIII KISALTMALAR XXV KAYNAKÇA . XXVII BİRİNCİ KISIM VATANDAŞLIK HUKUKUNA GİRİŞ I – Vatandaşlık Kavramı 3 A – Vatandaşlığın Kazanılma Yolları . 8 B – Vatandaşlığın Kişiye Sağladığı Kimlik . 10 II – Vatandaşlık Hukukuna Hakim Olan Temel Prensipler . 12 III – Vatandaşlık Hukuku ile Diğer Hukuk Dalları Arasındaki İlişki . 15 A – Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Vatandaşlık Hukuku ile İlişkisi . 15 B – Vatandaşlık Hukuku ile Yabancılar Hukuku Arasındaki İlişki 17 C – Vatandaşlık Hukuku ile Ceza Hukuku Arasındaki İlişki. 20 D – Vatandaşlık Hukuku ile Devletler Genel Hukuku Arasındaki İlişki 20 E – Vatandaşlık Hukuku ile Kanunlar İhtilafı Hukuku Arasındaki İlişki 23 IV – Vatandaşlığın Tespitinde Esas Alınacak Zaman. 26 XVIII İçindekiler V – Tüzel Kişiler ile Gemi ve Hava Araçlarında Vatandaşlık Kavramı 27 İKİNCİ KISIM TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKU BİRİNCİ BÖLÜM TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNUN GENEL PRENSİPLERİ I – Türk Vatandaşlık Hukukunun Tarihçesi . 33 II – 5901 Sayılı ve 29.05.2009 Tarihli Türk Vatandaşlık Kanunu 36 A – Kanunun Genel Gerekçesi . 36 III– Türk Anayasası ve Türk Vatandaşlığının Hukuki Niteliği 40 A – Anayasadaki Türk Vatandaşlığı Kavramı . 40 1 – Millet Kavramı 44 2 – Atatürk’ün Millet Anlayışı . 47 3 – Anayasa Mahkemesi Kararlarında Türk Anayasalarındaki Milliyetçilik Anlayışı 50 4 – Anayasanın 66. Maddesi Hakkındaki Tartışmalar. 52 5 – Anayasanın 66. Maddesi Hakkındaki Önerimiz 58 6 – Devlet ile Vatandaş Arasındaki Gönül Bağının Yeniden Tesisi ve Anayasanın 66. Maddesi Hakkında Eylül 2011 Tarihindeki Önerimiz 68 7 – Anayasa Madde 66 Bakımından Ekim 2013 Tarihi İtibariyle Son Durum 72 8 – Gezi Parkı Olaylarının Türk Vatandaşlık Hukuku ve Türk Vatandaşlığı Yönünden Değerlendirilmesi. 75 9 – Darbe Vatandaşlığı. 85 B – Anayasaya Göre Türk Vatandaşlığının Kazanılması ve Kaybı. 89 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI I – Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Genel Yapısı 97 II – Türk Vatandaşlığının Kazanılma Halleri 98 İçindekiler XIX III– Türk Vatandaşlığının Doğumla Kazanılması. 99 A – Türk Vatandaşlığının Soybağı ile Kazanılması 101 1– Evlilik Birliği İçinde Doğan Çocuklar. 102 2– Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuklar 104 a) Türk Vatandaşı Ana ile Yabancı Babadan Doğan Çocuklar 104 b) Türk Vatandaşı Baba ile Yabancı Anadan Doğan Çocuklar 106 3– Herhangi Bir Nedenle Onsekiz Yaşını Tamamlayıncaya Kadar Aile Kütüklerine Kaydı Yapılmayan Anası Babası Ölmüş Çocuklar 110 B – Türk Vatandaşlığının Doğum Yeri ile Kazanılması 111 1 – Türk Vatandaşlığının Doğum Yeri ile Kazanılmasının Şartları 113 a) Türkiye’de Doğma Şartı. 113 b) Çocuğun Yabancı Anne ve Babasından Doğumla Vatandaşlık Kazanamaması Şartı. 113 2 – Türkiye’de Doğma Karinesi. 114 IV – Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması. 116 A – Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması 117 1 – Türk İdaresinin Takdir Hakkı . 119 2 – Genel Yolla Türk Vatandaşlığının Kazanılması . 122 a) Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak. 125 b) Türkiye’de İkamet Etmek 127 c) Türkiye’de Yerleşmeye Karar Vermek. 130 ç) Tehlikeli Bir Hastalığı Bulunmamak 131 d) İyi Ahlak Sahibi Olmak 132 e) Türkçe Konuşabilmek . 133 f) Geçinmeye Yetecek Gelire veya Mesleğe Sahip Olmak. 133 g) Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Hali Bulunmamak . 134 XX İçindekiler 3 – İstisnai Yolla Türk Vatandaşlığının Kazanılması 136 a) Türk Vatandaşlığını İstisnai Yolla Kazanabilecek Kişiler 138 aa) Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili Bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler 138 ab) Türkiye’de çalışmayan ancak Bakanlar Kurulunca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar. 139 ac) Turkuaz kart sahibi yabancılar . 140 ad) Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler 141 ae) Göçmen olarak kabul edilen kişiler 142 b) İstisnai Yolla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında Yetkili Makam 144 B – Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması 144 1 – İkamet Şartı Aranmaksızın Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması . 146 a) Çıkma İzni Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığını Kaybedenler. 146 b) Ana veya Babalarına Bağlı Olarak Türk Vatandaşlığını Kaybeden ve Kanun’un 21. Maddesinde Kendilerine Tanınan Süre İçerisinde Seçme Hakkını Kullanarak Türk Vatandaşlığına Geçmeyenler. 147 c) Yürürlükten Kalkan 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na Göre Türk Vatandaşlığını Kaybedenler. 149 d) Yürürlükten Kalkan 1312 Sayılı Türk Vatandaşlık Kanunu’na Göre Vatandaşlığını Kaybedenler . 150 2 – İkamet Şartı Aranarak Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması. 151 İçindekiler XXI C – Türk Vatandaşlığının Evlenme Yolu ile Kazanılması . 152 1 – Genel Olarak 152 2 – Yürürlükten Kalkan 1964 Tarihli ve 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 4866 Sayılı Kanun ile Değişmeden Önceki 5. Madde Hükmüne Göre Evlilik Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması 154 3 – Yürürlükten Kalkan 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 4866 Sayılı Kanunla Değiştirilen 5. Maddesi Hükmü Uyarınca Evlilik Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması 157 4 – 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na Göre Evlilik Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılması 163 a) Evlenme Yolu ile Vatandaşlık Kazanmanın Şartları 163 aa) Aile birliği içinde yaşama 164 ab) Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama . 165 ac) Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama 166 b) Evlenme Yolu ile Türk Vatandaşlığını Kazanma Talebinin İncelenmesi – Başvuru İnceleme Komisyonu – Karar Makamı. 170 c) Evlenmenin Geçerliliği 172 D – Türk Vatandaşlığının Evlat Edinilme Yolu ile Kazanılması . 175 1 – Evlat Edinilme Yolu ile Türk Vatandaşlığını Kazanmanın Hukuki Niteliği 176 2 – Evlat Edinilme Yolu ile Türk Vatandaşlığını Kazanmanın Şartları . 178 a) Evlat Edinilen Kişinin Henüz Rüştünü İspat Etmemiş Olması. 178 b) Evlat Edinilen Kişinin Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Halinin Bulunmaması 179 3 – Evlat Edinilme Yolu ile Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında Şartların İncelenmesi 180 XXII İçindekiler E – Türk Vatandaşlığının Yetkili Makam Kararı ile Kazanılmasında Başvuru Usulü ve Esaslar . 181 F – Türk Vatandaşlığının Yetkili Makam Kararı ile Kazanılmasının Geçerliliği ve Sonuçları. 187 1 – İlgili Kişinin Kendisi ve Eşine Olan Etkisi. 187 2 – İlgili Kişinin Çocuklarına Etkisi . 187 3 – Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığını Kazanan Kişinin Ad ve Soyadı Meselesi 190 G – Türk Vatandaşlığının Seçme Hakkı ile Kazanılması 203 1 – Seçme Hakkı Yolu ile Türk Vatandaşlığını Kazanma Hakkına Sahip Olan Kişiler . 204 2 – Seçme Hakkı Yolu ile Türk Vatandaşlığını Kazanmanın Şartları . 205 3 – Seçme Hakkı ile Türk Vatandaşlığının Kazanılmasının Geçerliliği ve Sonuçları 206 V – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşları 207 VI – Sonradan Türk Vatandaşlığını Kazanan Kişilerin Askerlik Yükümlülüğü 209 VII – Çok Vatandaşlık 211 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI I – Türk Vatandaşlığının Kaybı Halleri 221 II – Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kaybı. 223 A – Çıkma 225 1 – Türk Vatandaşlığından Çıkmanın Şartları . 226 a) Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak. 227 b) Yabancı Bir Devlet Vatandaşlığını Kazanmış Olmak veya Kazanacağına İlişkin İnandırıcı Belirtiler Bulunmak. 228 c) Herhangi Bir Suç veya Askerlik Hizmeti Nedeni ile Aranan Kişilerden Olmamak. 230 ç) Hakkında Herhangi Bir Mali ve Cezai Tahdit Bulunmamak 232 2 – Türk Vatandaşlığından Çıkmak İçin Gerekli Belgeler. 232 İçindekiler XXIII 3 – Türk Vatandaşlığından Çıkmanın Geçerliliği ve Sonuçları . 235 a) Türk Vatandaşlığından Çıkan Kişinin Kendisi Bakımından 235 b) Türk Vatandaşlığından Çıkan Kişinin Eşi Bakımından . 236 c) Türk Vatandaşlığından Çıkan Kişinin Çocukları Bakımından. 236 4 – Doğumla Türk Vatandaşı Olanların İzin Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığından Çıkmaları Halinde Hukuki Durumları. 238 III – Kişinin İradesi Dışında Cezai Olarak Türk Vatandaşlığının Kaybı 248 A – Kaybettirme 250 1 – Kaybettirme Şartları 251 a) Yabancı Bir Devletin Türkiye’nin Menfaatlerine Uymayan Herhangi Bir Hizmetinde Bulunmak 251 b) Türkiye ile Savaş Halinde Bulunan Bir Devletin Her Türlü Hizmetinde Bakanlar Kurulu’nun İzni Olmaksızın Kendi İsteği ile Çalışmaya Devam Etmek 253 c) İzin Almaksızın Yabancı Bir Devletin Hizmetinde Gönüllü Olarak Askerlik Yapmak. 254 2 – Kaybettirmenin Sonuçları. 258 B – Türk Vatandaşlığına Alınma Kararının İptali . 259 1 – İptal Kararının Şartları . 259 2 – İptal Kararında Süre 263 3 – İptal Kararını Vermeye Yetkili Olan Makam 265 4 – İptal Kararının Hükmü ve Sonuçları 266 IV – Seçme Hakkı ile Türk Vatandaşlığının Kaybı. 269 A – Seçme Hakkı ile Türk Vatandaşlığının Kaybının Şartları 270 B – Seçme Hakkı ile Vatandaşlığın Kaybının Sonuçları . 272 V – Türk Vatandaşlığını Kaybetmenin Genel Sonucu 273 XXIV İçindekiler DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSPATI VE VATANDAŞLIK İHTİLAFLARI I – Vatandaşlığın İspatı 277 A – Doğrudan İspat. 279 B – Dolaylı İspat 280 II – Yargı Yolu 285 A – Genel Olarak . 285 B – İdari Yargı (Danıştay ve İdare Mahkemeleri) . 286 C – Diğer Yargı Organları . 288 III – Maddi Hataların Düzeltilmesi ve Tamamlama. 290 MEVZUAT T.C. Anayasası (m. 66). 293 29.5.2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 295 Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik. 309 İskân Kanunu 345 Türk Vatandaşlığı Kanunu (Mülga) . 365 Vatandaşlık Belgesi Verilmesine İlişkin Sözleşme 381 Vatansızlık Hallerinin Sayısının Azaltılmasına Dair Sözleşme 391 European Convention on Nationality 395
