İnfaz Hukuku

Dr. Bahattin ARAS

Sezgin GÜVERÇİN

 

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ 20

I. BÖLÜM İNFAZ HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR ve CEZALARIN İNFAZI USULÜ 26

A. CEZA İNFAZ KAVRAMI ve TEMEL İLKELER 26

a. Kavram 26

b. Ceza İnfaz Hukukunun Amacı 27

c. İnfaz Hukukunda Temel İlkeler 31

aa. İnfazda Eşitlik İlkesine Uygun Hareket Edilmesi 33

bb. Cezanın İnsan Onuruna Saygı İlkesine Uygun İnfaz Edilmesi 35

cc. İnfazın Kanunilik İlkesine Uygun Yapılması 37

dd. İnfazın Bireyselleştirilmesi İlkesi 38

ee. Hükümlünün Yaşam Hakkı İle Beden ve Ruh Bütünlüğünün Korunması İlkesi 39

ff. Gizlilikten Kaçınma İlkesi 39

gg. Cezanın Kesinleşmesi Koşulu 40

d. Tutuklu, Hükümlü ve Hükümözlü Kavramları 40

B. İNFAZ AŞAMASINDA İNFAZ HAKİMLİKLERİNİN GÖREV ve YETKİLERİ 42

a. İnfaz Hakimliklerinin Görev ve Yetki Alanları 42

b. İnfaz Hakimliklerinin Kuruluş ve Yargı Çevresi 43

aa. İnfaz Hakimliklerinin Yetki Alanı 44

bb. Mütalaanın Kimden Alınacağı Sorunu 46

c. İnfaz Hakimliklerinin Görevleri 47

aa. Genel Olarak 47

bb.  Görev Alanının İyi Belirlenmesi ve İdare Aleyhine Yetki Gaspı Yapılmaması 49

C. İNFAZ AŞAMASINDA ESAS MAHKEMESİNİN GÖREVLERİ 50

II. BÖLÜM CEZA ve GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN İNFAZI SÜRECİ 51

A. CEZALARIN İNFAZI USULÜ 51

a. Cezanın İnfazının Başlaması ve İnfazın Denetimi 51

b. Adli Para Cezalarının İnfazı 54

aa. Adli Para Cezalarının Özellikleri 54

bb. Adli Para Cezalarının İnfazı Usulü 58

aaa. Adli Para Cezasının İnfazı İçin Tebliğ Edilmesi 58

bbb. Tebliğe Rağmen Adli Para Cezasının Ödenmemesi    Nedeniyle Hapse Çevrilmesi 60

ccc. Adli Para Cezasından Çevrilen Hapsin İnfazına Ara Verilmesi ve Koşulları 63

ddd. Tutuklulukta Geçen Sürenin Adli Para Cezasından Mahsubu………. 64

c. Hapis Cezalarının İnfazı 64

aa. Hapis Cezalarının İnfazı Usulü 64

aaa. Genel Olarak 64

bbb. Mevkufen İnfaz Durumu (Tutuklulukta Geçirilen İnfaz) 66

ccc. Hükümlü Hakkında Çağrı Kâğıdı veya Yakalama Emri Düzenlenmesi 67

ddd. Hükümlünün Cezaevine Konulması 68

bb. Asker Kişilerin Hapis Cezalarının İnfazı 69

d.  Çocukların Cezalarının İnfazında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar……. 70

aa. Genel Olarak 70

bb. Adli Para Cezasına veya Seçenek Yaptırımlara Çevrilen Kısa Süreli Hapis Cezalarının İnfazı 71

B. CEZALARIN İNFAZ EDİLECEĞİ KURUMLAR ve KURUMLAR ARASI GEÇİŞLERE İLİŞKİN ESASLAR 73

a. Cezaların İnfaz Edileceği Ceza İnfaz Kurumları 73

aa. Kapalı Ceza İnfaz Kurumları 73

bb. Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumları 74

cc. Çocuk Eğitimevleri 75

cc. Açık Ceza İnfaz Kurumları 75

b. Hükümlülerin Ceza İnfaz Kurumlarına Yerleştirilmesine ve Kurumlar Arası Geçişlere İlişkin Esaslar 75

aa. Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda İnfaza Başlanması 75

bb. Doğrudan Açık Ceza İnfaz Kurumuna Alınan Hükümlüler 76

C. HÜKÜMLÜLERİN AÇIK CEZA İNFAZ KURUMUNA AYRILMASI 78

a. Kapalı Ceza İnfaz Kurumundaki Hükümlülerin Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılması İçin Aranan Koşullar 78

b. Açık Ceza İnfaz Kurumuna Geçiş İçin Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre 79

c. Açık Ceza İnfaz Kurumuna Geçişte İyi Halin Tespiti 82

aa. Genel Olarak 82

bb. Terör ve Örgütlü Suçlardan Hükümlü Olanların İyi Hal ve Örgütten Ayrılma Hususunun Tespiti ile Açık Ceza İnfaz Kuruma Ayrılma Durumu 86

aaa. Genel Olarak 86

bbb. Açık Cezaevine Ayrılmaya İlişkin İşlemlerin Başlama Süreci ve Yapılacak İşlemler 86

ccc. Hükümlüden Mensup Olduğu Örgütten Ayrıldığına Dair Dilekçe Alınması 90

cc. Covid-19 Salgını Nedeniyle Açık Ceza İnfaz Kurumundaki Hükümlülerin İzinli Sayılması 94

dd. Hükümlünün Açık Cezaevinden Kapalı Cezaevine Alınması ve Alınma Kararının Onanması 95

ee.  Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılamayacak Hükümlüler……… 100

D. DENETİMLİ SERBESTLİK SİSTEMİ 105

a. Genel olarak Denetimli Serbestlik Kurumu 105

b. Denetimli Serbestlik Yoluyla Cezaların İnfazının Genel Şartları 108

aa. Cezanın Açık Ceza İnfaz Kurumunda İnfaz Ediliyor Olması 108

aaa. Genel Olarak 108

bbb. Açık Ceza İnfaz Kurumunda Geçirilecek Süre 109

bb. Hükümlünün Koşullu Salıverilmesine Bir Yıl veya Daha Az Süre Kalması 110

aaa. 671 sayılı KHK İle Denetimli Serbestlikte Geçirilecek Sürenin Uzatılması 113

bbb. 7242 sayılı Kanun İle Denetimli Serbestlikte Geçirilecek Sürenin Uzatılması 114

dd. Hükümlünün İyi Halli Olması 116

ee. Hükümlünün Talepte Bulunması 120

c. Bazı Özel Durumlar Bakımından Denetimli Serbestlik  Ceza İnfaz Usulü 121

aa. Çocuk Hükümlüler Hakkında Denetimli Serbestlik Ceza İnfaz Usulünün Uygulanması 121

bb. Küçük Çocuğu Bulunan Hükümlüler Hakkında Denetimli Serbestlik Ceza İnfaz Usulünün Uygulanması 124

cc. Hastalık, Engellilik veya Kocama Nedeniyle Hayatlarını Yalnız İdame Ettiremeyen Hükümlüler Hakkında Denetimli Serbestlik Ceza İnfaz Usulünün Uygulanması 125

dd. Adli Para Cezalarının Ödenmemesinden Dolayı Hükümlüler Hakkında Denetimli Serbestlik Ceza İnfaz Usulünün Uygulanması………. 127

ee. Disiplin Hapislerinde Denetimli Serbestliğe Ayrılmanın Mümkün Olmaması 129

ff. Disiplin Cezalarının Denetimli Serbestlikten Faydalanmaya Etkisi 130

d. Hükümlünün Denetimli Serbestliğe Ayrılmasına Karar Verme Görevi 132

aa. Genel olarak 132

bb. Cumhuriyet Savcısından Görüş Alınıp Alınmayacağı Sorunu 135

e.  Denetimli Serbestlik Kararının Değiştirilmesi, Durdurulması veya Kaldırılması 136

f.  Denetimli Serbestlik Tedbirini İhlal Nedeniyle Hükümlünün Açık Ceza İnfaz Kurumuna Alınmasına Karar Verilmesi 138

aa. Genel olarak 138

bb. Belirlenen Sürede Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne Müracaat Edilmemesi 139

cc. Hükümlü İçin Belirlenen Yükümlülüklerin İhlal Edilmesi 140

dd. Hükümlünün Kendi İsteği İle Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanmak Suretiyle Cezasının İnfazından Vazgeçmesi 144

g. Hükümlünün Denetimli Serbestlikte Cezasını İnfaz Ederken Yeni Bir İlamının Gelmesi 144

h. Hükümlünün Denetimli Serbestlikte Cezasını İnfaz Ederken  Yeni Bir Suçtan Tutuklanması 146

ı.  Denetimli Serbestlik Müdürlüğünün İşlemlerine Karşı İtiraz Yoluna Başvurulması 147

i.  Hükümlünün Denetimli Serbestlik Ceza İnfaz Usulünü Tamamlaması 149

j. Denetimli Serbestliğe Ayrılan Hükümlünün Vesayet Durumu 149

k. Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinin Temel Görevleri ve  İnfaz Hakimliğine Yansımaları 150

aa. Adli Kontrol Kararlarının İnfazına İlişkin Görevleri 151

bb. Esas Hükümle Birlikte Verilen Seçenek Yaptırımlar, Yükümlülükler ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazına İlişkin Görevleri 152

cc. Koşullu Salıverilme Sonrası Görevler 152

dd. Mükerrirlerin Cezalarının İnfazı Konusundaki Görevleri 153

E. HÜKÜMLÜ HAKKINDA KOŞULLU SALIVERME KARARI VERİLMESİ 153

a. Genel Olarak 153

b. Koşullu Salıverilmenin Koşulları 155

aa. Hükümlünün İyi Halli Olması 155

bb. Cezanın Belirlenen Kısmının Cezaevinde İnfaz Edilmiş Olması 159

aaa. Genel Olarak 159

bbb. Mükerrirlik Halinde Şartla Tahliye Tarihi 163

ccc. Suç İşlemek İçin Örgüt Kurmak veya Yönetmek ya da Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenen Suçlarda Koşullu Salıverme Tarihi 164

ddd. Terör Suçlarında Koşullu Salıverilme Tarihi 165

eee. Seçenek Yaptırımlara Çevrilmiş Hapis Cezasının İhlal Nedeniyle İnfazında Şartla Tahliye 166

fff. Çocukların Cezalarının İnfazında Koşullu Salıverilme Tarihi……….. 170

cc. Koşullu Salıverilme Oranlarını Gösterir Tablo 171

c. Koşullu Salıverilme Kararının Verilmesi 173

d. İnfazı Gereken Sürenin Tutuklulukta Geçirilmesi Halinde Koşullu Salıverilme 175

e. Denetim Süresinin ve Tedbirlerinin Belirlenmesi 176

f. Koşullu Salıverilmeden Faydalanamayacaklar 177

g. Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması 178

aa. Hükümlünün, Denetim Süresinde Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlemesi 178

bb. Hükümlünün Denetim Süresi İçerisinde Yükümlülüklere Aykırı Hareket Etmesi 181

cc. Geri Alma Kararının Sonuçları 182

dd. Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınmasına Karar Verecek Mercii 185

h. Koşullu Salıvermede Lehe İnfaz Yasasının Belirlenmesi 186

ı. Koşullu Salıverilme Sürecinde Hak Yoksunluklarının Durumu 186

III. BÖLÜM İNFAZ AŞAMASINDA İNFAZ HÂKİMLİĞİ VEYA MAHKEMEDEN KARAR ALINMASINI GEREKTİREN DİĞER DURUMLAR 187

A.  İNFAZDA TEREDDÜT VE UYARLAMA KARARLARININ ALINMASI 187

a. Genel Olarak 187

b. Lehe Yasa ve Uyarlama Talepleri 188

c. Mahkûmiyet Hükmünün Yorumunda Duraksama Olması 192

d. Çektirilecek Cezanın Hesabında Duraksama Yaşanması 193

B. HAPİS CEZASININ İNFAZININ ERTELENMESİ 194

a. Genel Olarak İnfazın Ertelenmesi 194

b. Hapis Cezasının İnfazının Hastalık Nedeniyle Ertelenmesi 195

aa. Genel Olarak 195

bb. Hükümlünün Gebelik ve Doğum Durumu 195

cc. Hastalık Nedeniyle Hayatını Yalnız İdame Ettiremeyen Hükümlünün İnfazının Ertelenmesi 196

dd. Erteleme Kararının Kaldırılması ve Erteleme Taleplerinin Reddi ile Başvurulabilecek Kanun Yolları 197

c. Hükümlünün İstemiyle İnfazın Ertelenmesi 198

aa. Genel Olarak 198

bb. İnfaza Ara Verme 198

cc. Ertelemeye Karar Verecek Mercii 199

dd. Erteleme Talebi Konusundaki Karara Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolu 200

ee. Erteleme Kararının Geri Alınması 202

ff. Güvence Talep Edilmesi 202

gg. Erteleme Talep Edemeyecekler 202

hh. Lehe Bozma Kararı Nedeniyle Hükmü Veren Mahkemeden İnfazın Ertelenmesi veya Durdurulmasının Talep Edilmesi 202

d.  Akıl Hastalığı Dışında Ruhsal Rahatsızlığı Olan Hükümlülerin Cezalarının İnfazı 203

e. Asker Kişilerin Cezalarının Ertelenmesi 203

f. Hapse Çevrilen Adli Para Cezalarının Ertelenmesi Talebi 204

C. İÇTİMA KARARLARININ ALINMASI 204

a. Genel Olarak 204

b. İçtima Uygulamasının Usul ve Esasları 207

c. Görevli Mercii 210

D. ADLİ KONTROL KARARININ ESASINA İLİŞKİN TALEPLER 211

a. Genel Olarak 211

b. Adli Kontrol Kararların İnfazı 213

E. ÖZEL İNFAZ USULLERİNİN UYGULANMASI TALEPLERİ 213

a. Genel Olarak 213

b. Özel İnfaz Usulleri 214

aa. Cezanın Hafta Sonu veya Geceleri İnfaz Edilmesi 215

bb. Cezanın Konutta İnfaz Edilmesi 215

c. Özel İnfaz Usullerinden Faydalanamayacaklar 217

d. Görevli Mahkeme 218

e. Cezanın Özel İnfaz Usullerine Göre İnfazı Kararının Geri Alınması 218

F. MÜDDETNAMEYE İTİRAZ 219

a. Genel Olarak Müddetname Kavramı 219

b. Müddetname Hesaplamaları ve İtiraz Sebepleri 220

c. Müddetnameye İtiraz 223

G. MAHSUP TALEPLERİ 226

a. Genel Olarak 226

b. Mahsubun Yasal Dayanakları 227

c. Hükümlünün Tutukluluk Süresinin Ceza Mahkûmiyetinden Fazla Olması Halinde Mahsup 229

d. Hükümlünün Şartla Salıverilme Sürecinde İşlediği Suçtan Tutuklu Kaldığı Sürenin Mahsubu 231

e. Haksız Tutuklamaya Konu Sürenin Mahsubu ve Tazminat Talebi 232

f. Hastanede Geçen Sürenin Cezadan İndirilmesi 233

g. Adli Para Cezalarının Mahsubu 233

H. MEMNU HAKLARIN İADESİ 234

a. Genel Olarak 234

b. Memnu Hakların İadesinin Koşulları 236

c. Görevli Mahkeme 239

d. Memnu Hakların İadesinin Sonuçları 241

I. TEKERRÜR ve MÜKERRİRLERE ÖZGÜ İNFAZ REJİMİ 243

a. Genel Olarak 243

b. Adli Para Cezası ve Seçenek Yaptırımlarda Mükerrirlik Durumu 254

c.  Mükerrirlerin Cezalarının İnfazı ve Koşullu Salıverilme Tarihlerinin Belirlenmesi 255

d. Mükerrir Hükümlünün Denetim Süresinde Yüklenen Yükümlülüklere ve Yasaklara Aykırı Hareket Etmesi 257

İ. İNFAZ SIRASINDA VERİLECEK KARARLARIN MERCİİ VE USULÜ 259

IV. BÖLÜM CEZAEVİNDE HÜKÜMLÜLERE UYGULANAN DİSİPLİN CEZALARI VE UYGULANMA ESASLARI 261

A. HÜKÜMLÜLERE YÖNELİK DİSİPLİN SORUŞTURMALARININ TEMEL ESASLARI 261

a. Genel Olarak 261

b. Disiplin Suç ve Cezalarının Kanuniliği İlkesinin Esas Alınması 261

aa. Genel Olarak Disiplin Hukukunda Hukuki Güvenlik ve Kanunilik İlkeleri 261

bb. Cezaevinde Uygulanan Disiplin Suç ve Cezalarının Kanunilik İlkesine Uygun Olması 263

c. Disiplin Cezalarında Fayda Zarar Analizi Yapılması 265

d. Disiplin Cezalarının Bireyselleştirilmesi 266

e. Hükümlülere Uygulanan Disiplin Suç ve Cezalarının Tutuklular Bakımından da Geçerli Olması 268

f. Disiplin Hükümlerinin Uygulanacağı Alanlar 269

B. UYGULANACAK DİSİPLİN CEZALARI VE TEDBİRLERİ 270

a. Genel Olarak 270

b. Yetişkinlere Yönelik Disiplin Cezaları 271

aa. Kınama Cezası 271

bb. Bazı Etkinliklere Katılmaktan Alıkoyma 271

cc. Ücret Karşılığı Çalışılan İşten Yoksun Bırakma 272

dd. Haberleşme veya İletişim Araçlarından Yoksun Bırakma veya Kısıtlama 272

ee. Ziyaretçi Kabulünden Yoksun Bırakma 274

ff. Hücreye Koyma 275

C. DİSİPLİN SORUŞTURMASININ USUL VE ESASLARI 283

a. Genel Olarak 283

b. Hükümlünün Savunmasının Alınması 285

c. Disiplin Soruşturmasının Sonuçlandırılması 285

d. Cezaevi İdaresince Geçici Tedbirler Alınması 288

D. ÇOCUK HÜKÜMLÜLERE UYGULANABİLECEK DİSİPLİN TEDBİR ve CEZALARI 289

a. Genel olarak 289

b. Çocuk Hükümlüler Hakkında Uygulanabilecek Disiplin Tedbir ve Cezaları 291

c. Cezaevindeki Çocuklara Karşı Zor Kullanılması 297

d. Çocuklara Odaya Kapatma Cezası Verilmesi 301

E. DİSİPLİN CEZALARINA KARŞI ŞİKAYET ve İTİRAZ YOLUNA GİDİLMESİ 302

a. Disiplin Cezasına Karşı Şikayet Yoluna Gidilmesi 302

b. İnfaz Hakiminin Kararına Karşı İtiraz Yoluna Gidilmesi 302

c. Şikayet Aşamasında Savunma Alınması Zorunluluğu 304

F. DİSİPLİN CEZALARININ İNFAZI 305

a. Genel Olarak 305

b. Disiplin Cezalarının Kaldırılması 307

c. Disiplin Cezasını Gerektiren Eylemlerin Tekrarı 309

d. Disiplin Cezalarının Sonuçları 311

V. BÖLÜM İNFAZ SÜRECİNDE HÜKÜMLÜLERİN HAKLARI ve CEZAEVLERİNDE HAK İHLALLERİNE NEDEN OLAN UYGULAMALAR 314

A. HÜKÜMLÜLERİN HAKLARINA YÖNELİK YAŞANAN İHLALLER ve İHLALLERİN ÖNLENMESİ İÇİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER 314

a. Genel Olarak 314

b. Hükümlülerin Hak ve Özgürlüklerini Koruyucu Önlemlerin Alınması Zorunluluğu 315

c. AİHM’ye Göre Cezaların İnfazında Göz Önünde Bulundurulması Gereken İlkeler ve Alınması Gereken Tedbirler 316

d. Cezaevlerinin Denetiminin Hak İhlallerini Önlemede Etkisi 319

aa. İdari Denetim 320

bb. Ulusal Kurumlar Tarafından Yapılan Denetimler 321

aaa. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Tarafından Yapılan Denetim 321

bbb. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Tarafından Yapılan Denetim 322

cc. Uluslararası Kurumlar Tarafından Yapılan Denetimler 324

dd. Yargı Yoluyla Denetim 324

ee. Sivil Toplum ve İzleme Kurulları Tarafından Yapılan Denetim 325

e. Cezaevi Yönetimi ve Personelinin Hükümlünün Temel Haklarının Korunması ve Topluma Kazandırılmasındaki Etkin Rolü 326

f. Hak İhlallerine Karşı Etkin Başvuru Yolunun Bulunması Zorunluluğu 328

aa. Genel Olarak 328

bb. Cezaevlerindeki Hak İhlalleri Bakımından Etkin Başvuru Yolları 329

g. OHAL KHK’ları İle İnfaz Mevzuatında Yapılan Değişiklikler Ve Getirilen Kısıtlamaların Hak İhlallerine Etkisi 331

h. Adalet Bakanlığı Tarafından Açıklanan İnsan Hakları Eylem Planında İnfaz Hukukunu İlgilendiren Hususlar 349

aa. Eylem Planındaki İnfaz Hukukuna İlişkin Hususlar 349

bb. Eylem Planının Uygulanma Takvimi 355

B. HÜKÜMLÜLERİN EĞİTİM, KÜLTÜR, SANAT VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE DAİR HAKLARI ve YAŞANAN İHLALLER 360

a. Kültür ve Sanat Etkinliklerine Katılma, İfade Özgürlüğü 360

b. Süreli veya Süresiz Yayınlardan Yararlanma Hakkı 362

aa. Hükümlülerin Kendi Aralarında Kitap Alışverişi Yapmaları 367

bb. Hükümlünün Dışardan Kitap Temini 368

c. Hükümlünün Radyo, Televizyon Yayınları İle İnternet Olanaklarından Yararlanma Hakkı 370

aa. Genel Olarak 370

bb. Hakkın Kısıtlanması Halleri 372

d. Kütüphaneden Yararlanma Hakkı 373

e. Din ve Vicdan Özgürlüğü 375

f. Eğitim Hakkı 377

aa. Genel Olarak 377

bb. Hükümlü ve Tutukluların Örgün ve Yaygın Eğitim Çalışmalarına İlişkin Esaslar 380

cc. Cezaevlerinde Eğitim Hakkına Yönelik Kısıtlamalar 382

C. HÜKÜMLÜLERİN İLETİŞİM Ve HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNE DAİR HAKLARI 387

a. Hükümlülerin Ziyaretçi Hakkı 387

aa. Genel Olarak 387

bb. OHAL Sürecinde Getirilen Kısıtlamalar 389

cc. Mahrem Görüşme 391

dd. Ziyaretçi Değişimi ve Koşulları 393

aaa. Zorunlu Hallerde Değişimin Mümkün Olması 394

bbb. 60 Günlük Sürenin Düzenleyici Süre Olması 399

ccc. Yargıtay’ın Bakış Açısı 401

ee. Disiplin Cezası Nedeniyle Ziyaretçi Yasağı Uygulanması……… 403

b. Hükümlünün Telefon ile Haberleşme Hakkı 404

aa. Telefon İle Görüşme Hakkının Kullanılma Esasları 404

bb. Telefonla Görüşme Hakkının Kısıtlanması 411

aaa. Disiplin Cezası Nedeniyle Telefonla Görüşme Hakkının Kısıtlanması 411

bbb. Savcılık ve Mahkeme Kararıyla Tutuklunun Telefonla Görüşme Hakkının Kısıtlanması 412

ccc. OHAL Döneminde Getirilen Kısıtlamalar 414

cc. Hükümlü ve Tutukluların Avukatıyla Telefonla Görüşmesi 414

c. Hükümlünün Mektup, Faks ve Telgrafları Alma ve Gönderme Hakkı 417

aa. Genel Olarak 417

bb. Anayasa Mahkemesi’nin Hükümlülerin Mektuplarının Denetlenmesi İçin Geliştirdiği Esaslar 422

cc. Hükümlünün Avukatıyla Olan Yazışmalarının Denetimi 425

d. Yakınlarının Cenazesine Katılma ve Ağır Hasta Yakını Ziyaret Hakkı……….. 429

aa. Hükümlünün Cenaze ve Hastalık Nedeniyle Mazeret İzni Talebi 433

aaa. Refakatsiz Mazeret İzni 433

bbb. Refakatli Mazeret İzni 434

bb. Tutuklunun Cenaze ve Hastalık Nedeniyle Mazeret İzni Talebi 436

cc. Harcırah ve Yol Giderlerinin Karşılanması 439

dd. İzin Sürecinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri ve Kelepçe Takılması 439

ee. Hükümlü veya Tutuklunun İzin Süresince Uyması Gereken Kurallar 441

ff. Mazeret Talebinin Reddi Kararına Karşı Şikayette Bulunma 441

e. Sohbet Hakkı 442

D. HÜKÜMLÜLERİN SAVUNMA ve HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ KAPSAMINDAKİ HAKLARI 446

a. Avukatla Görüşme Hakkı 446

aa. Genel Olarak 446

bb. Avukatla Görüşme Hakkına İlişkin Sınırlamalar 447

aaa. 667 sayılı OHAL KHK’sı İle Getirilen Kısıtlamalar 447

bbb. 676 sayılı KHK ve 7070 sayılı Kanunla Getirilen Kısıtlamalar 448

ccc. Kısıtlamaların Niteliği ve Oluşan Hak İhlalleri 449

ddd. AİHM’nin Konuya Bakış Açısı 456

b. Dilekçe Hakkı 461

aa. Genel Olarak 461

bb. Hükümlü ve Tutuklular Bakımından Dilekçe Hakkı 463

E. HÜKÜMLÜLERİN İNSAN ONURUNA UYGUN KOŞULLARDA BARINMA HAKKI 465

a. Genel olarak 465

b. Hükümlülerin Kapasitenin Üstünde Kalabalık ve Belirlenen Startlara Uymayan Koğuşlarda Barındırılmaları 470

c. Hükümlülerin Tek Kişilik Hücrelerde Tutulması 477

d. Tutukluların Tek Kişilik Koğuşlarda Barındırılması 482

e. Barınma Yerlerinin Fiziki Koşullarının Yetersiz Olmasından Kaynaklanan Hak İhlalleri 487

f. Hükümlülerin İnsan Onuruna ve Sağlığına Uygun Beslenmesi 490

g. Hükümlünün Diğer Hükümlülerin ve Cezaevi Personelinin Onur Kırıcı ve Kötü Muamelelerine Karşı Korunması 494

aa. Diğer Hükümlülerin Onur Kırıcı ve Kötü Muameleline Karşı Hükümlünün Korunması 494

bb. Cezaevi Personelinin Kötü Muamelelerine Karşı Hükümlünün Korunması 497

h. Engelli Hükümlülerin Engellerine Uygun Yerlerde Barındırılması 502

ı. Cinsel Yönelimi Farklı Olan Hükümlülerin Barındırılması Sorunu 503

F. HÜKÜMLÜLERİN HIZLI, ETKİN VE YETERLİ DÜZEYDE SAĞLIK HİZMETİ ALMA HAKKI 509

a. Genel Olarak 509

b. İnfazı Engelleyecek Hastalık Hâli 514

c. Hükümlülerin Muayenesinde Uyulması Gereken Temel Esaslar 516

aa. İnsan Onuruna Uygun Bir Sağlık Hizmeti Verilmesi 516

bb. Hükümlünün Kelepçesiz Muayene Edilmesi 518

cc. Muayenelerde Hasta Mahremiyetinin Sağlanması 519

dd. Tıbbı Yardım ve İlaçların Zamanında ve Yeterli Düzeyde Sağlanması 522

d. Hükümlülerin Açlık Grevine Başvurması ve Tıbbi Müdahalede Bulunulması 524

aa. Genel Olarak Açlık Grevi Kavramı 524

bb. Açlık Grevi veya Ölüm Orucunda Bulunanın Zorla Beslenmesi 525

cc. Açlık Grevi veya Ölüm Orucunda Tıbbi Müdahalede Bulunma 526

dd. Açlık Grevinden Dolayı Disiplin Cezası Verilmesinin Koşulları 527

G. ARAMA VE SAYIMLAR SIRASINDA İNSAN ONURUNA SAYGI GÖSTERİLMESİ 529

a. Genel Arama 529

b. Çıplak Arama 531

aa. Türk Hukukunda Çıplak Aramanın Dayanağı ve Kanunilik Sorunu 533

bb. Çıplak Aramada Makul Ve Ciddi Emare Zorunluluğu 535

cc. Çıplak Aramanın İstisnai ve Son Çare Olarak Başvurulabilen Bir Tedbir Olması 537

dd. Çıplak Aramanın Yapılma Esasları 539

aaa. Çıplak Aramanın Bu Tedbir İçin Tahsis Edilmiş Bir Odada Yapılması 539

bbb. Çıplak Aramada Doktor Haricinde Bedene Dokunulmaması 540

ccc. Çıplak Aramanın Aynı Cinsiyetten Güvenlik Ve Gözetim Görevlileri Tarafından Yapılması 540

ddd. Çıplak Aramanın Zaman Kaybetmeden Derhal Tamamlanması 541

eee. Hiçbir Şekilde Hükümlünün Tamamen Çıplak Aranmaması 541

eee. Hukuka Aykırı Çıplak Aramanın Sonuçları 541

c. Ziyaretçilerin Aranmasının Esasları 544

d. Sayımda Uyulması Gereken Kurallar 546

H. HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULARA İSTİSNAİ HALLER HARİCİNDE KELEPÇE TAKILMAMASI 549

a. Genel Olarak 549

b. Hükümlü ve Tutukluya Kelepçe Takılabilecek İstisnai Haller 552

aa. Sevk ve Nakil Sırasında Kelepçe Takılması 552

bb. Muayene ve Tedavi Sırasında Kelepçe Takılması 554

cc. Hükümlünün Kendisine veya Başkasına Zarar Vermesini Engellemek İçin Kelepçe Takılması 558

c. Tutuklanan Kişilerin Cezaevine Naklinde Kelepçe Takılması 562

d. Tutukluların Tedbiren Kelepçelenmesi 565

e. Ters veya Plastik Kelepçe Takılması 565

I. HÜKÜMLÜLERİN NAKİLLERİNDEN KAYNAKLI YAŞANAN SORUNLAR 567

a. Genel Olarak 567

b. Nakil Sebepleri 567

aa. Kendi İstekleri İle Nakil 567

bb. Disiplin Nedeniyle Nakil 572

cc. Zorunlu Nedenlerle Nakil 572

dd. Hastalık Nedeniyle Nakil 574

c. Tutukluların Nakilleri 576

d. Nakillerde Alınacak Tedbirler ve Yaşanan Hak İhlalleri 578

aa. Hükümlülerin Ailelerine Haber Verilmesi 578

bb. Nakillerde Aile Bütünlüğünün ve İletişiminin Devamı Esas Alınmalı 578

cc. Eziyet Verici veya Onur Kırıcı Şekilde Nakil Yasağı 583

dd. Resen ve Sık Sık Nakillerden Kaçınılması 587

e. Açık Cezaevlerine Nakillerde Yaşanan Sorunlar 587

f. Nakil İşlem ve Kararlarına Karşı Başvuru Yolu 589

İ. HÜKÜMLÜNÜN HEDİYE ALMA HAKKI 591

J. HAK İHLALİ DOĞURAN KARAR VE UYGULAMALARA KARŞI BAŞVURULACAK KANUN YOLLARI 593

a. İnfaz Hakimliğine Yapılacak Şikâyetler ve Usulü 593

aa. Genel Olarak 593

bb. İdare ve Gözlem Kurulu Kararlarında ve Uygulamalarında Yaşanan Temel Sorunlar 595

aaa. Kararların Gerekçeli Karar Hakkına Uygun Olmaması 595

bbb. Karar ve İşlemlerin Hükümlü Hakkındaki İyileştirme ve Sosyalleştirme Planı Gözetilmeden Verilmesi 597

cc. Şikâyet Yoluna Başvurunun İnfaza Etkisi 597

dd. İnfaz Hakimliğince Şikâyet Üzerine Verilen Kararlar 598

aaa. Karar Öncesi Yapılacak İşlemler 598

bbb. İnfaz Hakiminin Vereceği Kararlar Çeşitleri 599

ccc. İnfaz Hakiminin İdarenin Yerine Geçerek Yeni Bir Karar Verememesi 601

ee. Duruşma Yapılması Gereken Haller 602

gg. İnfaz Hakimliğinin Kararlarına Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolları 603

hh. İnfaz Hakimliği Kararlarında Vekâlet Ücretine Hükmedilmesi 604

b. Anayasa Mahkemesi Nezdinde Bireysel Başvuru Yoluna Gidilmesi 604

c. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Nezdinde Bireysel Başvuru Yoluna Gidilmesi 609

SONUÇ 611

KAYNAKÇA 615