^{Ceza Muhakemesi Hukukunda}Koruma Tedbirleri

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz 5
İkinci Baskıya Önsöz 7
Önsöz 9
Kısaltmalar Cetveli 21
1. Bölüm
KAVRAM VE ORTAK ÖZELLİKLER
§ 1. KAVRAM 25
I. Terim, Tanım 25
§ 2. KORUMA TEDBİRLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 26
I. Yasal Düzenleme Mecburiyeti 27
II. Suç Şüphelerinin Belli Bir Yoğunlukta Olması 28
A. Şüphe 28
B. Çeşitleri 30
1. Basit Şüphe, Başlangıç Şüphesi 30
2. Yoğun Şüphe 30
a. Yeterli Şüphe 31
b. Kuvvetli Şüphe 31
III. Hükümden Önce Temel Bir Hakkı Sınırlaması 32
IV. Geçici Olması 32
V. Muhakemenin Yapılabilmesini Sağlamak ve/veya Verilecek Kararın Kâğıt Üzerinde Kalmasını Önlemek ve/veya Delil Temin veya Muhafaza Etmek Amacının Bulunması 33
VI. Gecikmede Sakınca Bulunması 33
VII. Hâkim, Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde, Savcı Kararı Bulunması 34
VIII. Oranlılık (Ölçülülük İlkesi) Bulunması 34
2. Bölüm
GELENEKSEL KORUMA TEDBİRLERİ
§ 1. YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA 37
I. Tanım, Amacı ve Hukuksal Niteliği 37
II. Yakalamanın Koşulları 43
A. Herkes Tarafından Yapılan Yakalamanın Koşulları 43
B. Kolluk Görevlileri Tarafından Yapılan Yakalamanın Koşulları 49
III. Şikayete Bağlı Suçlarda Yakalama 52
IV. Yakalanan Kişi Hakkında Yapılacak İşlemler 53
A. Yakalanan Kişiye Yasal Haklarının Bildirilmesi 53
B. Yakalanan Kişinin Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 55
C. Yakalanan Kişinin Durumunun Cumhuriyet savcısına Bildirilmesi 56
D. Yakalanan Kişi İle İlgili Alınacak Önlemler 57
E. Yakalama Tutanağı Düzenlenmesi 59
F. Yakalanan Kişinin Gözaltına Alınması 60
1. Genel Olarak 60
2. Koşulları 60
3. Kararı Verecek Makam 62
4. Gözaltı Süresi 63
5. Yakalama ve Gözaltı Kararının ve İşlemlerinin Denetimi 68
6. Yeniden Yakalama Yasağı 69
7. Yakalama Emrine Dayanarak Yakalama 69
§ 2. TUTUKLAMA 70
I. Tedbirin Tanımı, Hukuksal Niteliği, Amacı, Tarihçesi 70
II. Koşulları 74
A. Şüpheli veya Sanığın Huzurda Olması 74
B. Kuvvetli Suç Şüphesinin Varlığını Gösteren Somut Delillerin Bulunması 76
C. Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Var Olması 77
1. Kaçma, Saklanma ve Kaçma Şüphesini Uyandıran Somut Olguların Varlığı 77
2. Delilleri Karartma Tehlikesi 79
3. Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması 80
D. Oranlılık (Ölçülülük) 82
1. Genel Olarak 82
2. Tutuklama Yasakları 82
E. Muhakeme Koşullarının Gerçekleşmesi 83
F. Adli Kontrol Tedbirlerinden Birine Hükmedilmesinin Mümkün Bulunmaması 83
III. Tutuklama Kararı 83
IV. Tutuklama Süresi 86
V. Tutuklama Usulü 92
VI. Tutuklama Kararının Gözden Geçirilmesi 93
VII. Tutuklama Kararına İtiraz 94
VIII. Tutuklanan Kişinin Durumu 96
IX. Tutuklananın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 96
X. Kaçaklar Hakkında Tutuklama ve Güvence (Teminat) Belgesi 97
XI. Tutuklama Kararının Yerine Getirilmesi 98
XII. Tutukluların Hakları 99
A. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı 99
B. Ziyaretçi Kabul Hakkı 100
C. Haberleşme Hakkı 100
D. Çalışma Hakkı 101
E. İzin Hakkı 101
XIII. Tutukluların Yükümlülükleri 102
§ 3. ADLİ KONTROL 103
I. Adli Kontrolün Tanımı, Amacı 103
II. Adli Kontrolle Bağlantılı Yükümlülükler 105
III. Adli Kontrolün Uygulanma Koşulları 109
IV. Adli Kontrol Kararı 110
V. Adli Kontrolün Sona Ermesi ve Mahsup 112
VI. Adli Kontrol Kararlarına Uyulmaması 114
VII. Adli Kontrole Hukuka Aykırı Olarak Başvurulması 115
§ 4. ZORLA GETİRME 116
I. Şüpheli ve Sanığın Zorla Getirilmesi 116
II. Tanık ve Bilirkişilerin Zorla Getirilmesi 117
§ 5. ARAMA 119
I. Tanım 119
II. Önleme Araması 121
III. Adli Arama 129
IV. Aramanın Hukuki Niteliği 130
V. Aramanın Koşulları 133
A. Makul Şüphe 134
B. Hâkim Kararı veya Yetkili Merciin Yazılı Emri 136
C. Aramaya Maruz Kalan Kişiye İlişkin Koşullar 142
1. Şüpheli veya Sanık Hakkında Yapılan Arama 142
2. Diğer Kişiler Hakkında Yapılan Arama 142
D. Aramanın Zamanına İlişkin Koşullar 143
E. Arama Yapılacak Yere İlişkin Koşullar 144
1. Üst Arama 144
2. Eşyada Arama 145
3. Konutta Arama 145
4. İşyerinde Arama 147
5. Araçta Arama 150
VI. Arama Kararı veya Emri 150
VII. Aramanın Yerine Getirilmesi ve Aramada Hazır Bulunacak Kişiler 152
VIII. Bilgisayarlarda, Program ve Kütüklerinde Arama 156
IX. İşlemin Denetimi–Kanun Yolu 157
§ 6. ELKOYMA 159
I. Tanım 159
II. Amaç ve Hukuksal Nitelik 162
III. Elkoyma Tedbirinin Uygulama Koşulları 163
A. Elkoymanın Çeşitleri 163
B. Basit Elkoyma 167
1. Kapsam 167
2. Kişi Bakımından Aranan Koşullar 169
3. Madde Bakımından Aranan Koşullar 169
a. Şüphe 170
b. Elkoyma Kararı 171
4. Denetim 174
a. Hâkim Tarafından Verilen Elkoyma Kararının Denetimi 174
b. Cumhuriyet savcısı ya da Adli Kolluk Amiri Tarafından Elkoyma Kararı Verilmesi Durumunda Denetim 174
5. Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 175
6. İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 178
7. Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 179
8. Sona Ermesi 180
C. Postada Elkoyma 182
D. Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 186
1. Genel Olarak 186
2. Benzer Kavramlarla Karşılaştırma 187
3. Uygulama Koşulları 188
a. Şüphe Bakımından 188
b. Kişi Bakımından 189
c. Konu Bakımından 189
d. Karar Verecek Merci Bakımından 190
e. Suç Bakımından 192
4. Tedbirin Uygulanması 195
a. Avukat Bürolarında Elkoyma 195
b. Şirket Yönetimine Kayyım Atanması 197
ba. Genel Olarak 197
bb. Uygulama Koşulları 198
bc. Tedbirin Uygulanması 200
c. Bilgisayarlara Elkoyma 201
ca. Genel Olarak 201
cb. Uygulama Koşulları 203
d. Kaçaklara İlişkin Elkoyma 207
E. Tazminat 211
3. Bölüm
MODERN KORUMA TEDBİRLERİ
§ 1. BEDEN MUAYENESİ VE BEDENDEN ÖRNEK ALINMASI 213
I. Tanım 213
II. Amaç 215
III. Hukuksal Nitelik 218
IV. Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi 219
A. Genel Olarak 219
B. Dış Beden Muayenesi 219
1. Uygulanma Koşulları 224
a. Bir Suça İlişkin Delil Elde Etme Amacı Olması 224
b. Şüpheli veya Sanık Olmak 225
c. Herhangi Bir Suçun İşlenmiş Olması 225
d. Talep veya Karar Bulunması 225
e. Muayenenin Tabip veya Sağlık Mesleği Mensubu Diğer Bir Kişi Tarafından Yapılması 226
f. Muayenenin Kişinin Sağlığına Açıkça ve Öngörülebilir Zarar Verme Tehlikesinin Bulunmaması 228
C. Oran Bulunması 228
D. İç Beden Muayenesi 229
1. Uygulanma Koşulları 229
a. Üst Sınırı 2 Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir Suçun İşlendiği Şüphesi 229
b. Delil Elde Etmek İçin Zorunlu Olması (Oranlılık İlkesi) 231
c. Hâkim veya Mahkeme, Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı 231
d. Müdahalenin, Kişinin Sağlığına Zarar Verme Tehlikesinin Bulunmaması 233
e. Özel Kanunlarda Alkol Muayenesine ve Kan Örneği Alınmasına İlişkin Bir Hüküm Bulunmaması 235
2. Tedbirin Uygulanması 235
3. Elde Edilen Bilgilerin Değerlendirilmesi 237
4. Denetim Muhakemesi 237
V. Şüpheli veya Sanık Dışındaki Kişilerin Beden Muayenesi 237
A. Diğer Kişiler Kavramı 237
B. Tedbirin Uygulama Koşulları 239
1. Tedbire Karar Verme Yetkisi 239
2. Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin Bulunmaması 240
3. Cerrahi Müdahalede Bulunulmaması (Cerrahi Müdahale Yasağı) 240
4. Müdahalenin Bir Hekim Tarafından Gerçekleştirilmesi 241
C. Beden Muayenesi ve Örnek Almadan Kaçınma Hakkı 242
D. CMK m. 75 ve m. 76 Uyarınca Elde Edilen Verilerin Akıbeti 243
§ 2. MOLEKÜLER GENETİK İNCELEMELER 244
I. Tanım 244
II. Hukuki Nitelik 246
III. Tedbirin Amacı 247
IV. Tedbirin Uygulanma Koşulları 248
A. Şüphe Bakımından 248
B. Kişi Bakımından 250
C. İncelemeyi Yapacak Bilirkişi 252
D. Elde Edilen Verilerin Değerlendirilmesi ve Akıbeti 252
§ 3. FİZİK KİMLİĞİN TESPİTİ 255
I. Tanım 255
II. Tedbirin Uygulama Koşulları 257
A. Bir Suç İşlendiği Şüphesi 257
B. Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir Suçun Varlığı 257
C. Ferden Belli Sanık ya da Şüpheli Hakkında Başvurulabilmesi 258
D. Gereklilik Koşulunun Gerçekleşmesi 258
E. Cumhuriyet Savcısının Kararı 259
F. Fizik Kimliğin Tespiti Kararının Yerine Getirilmesi 259
III. Kaydedilen Verilerin Akıbeti– Yok Edilmesi 261
§ 5. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 261
I. Kavram 261
II. Tedbirin İçeriği ve Kapsamı 265
III. Tedbirin Uygulanması 267
IV. Tedbirin Uygulanmasına İlişkin Şartlar 269
A. Delil Elde Etme Amacının Bulunması 269
B. Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı 270
C. Başka Suretle Delil Elde Edilmesi Olanağının Bulunmaması 272
D. Hâkim Kararının Bulunması 274
E. Tedbir Uygulanabilecek Kişiler 277
V. Tedbir Kararının İçeriği 280
VI. Tedbirin Süresi 282
VII. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 284
VIII. Gizlilik Şartına Uyulması 285
IX. Tedbirin Uygulama Alanı 286
X. Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçlarının Denetimi Sorunu 289
XI. Tedbirin İcrası 290
XII. Tedbire Son Verilmesi 291
XIII. Elde Edilen Bilgilerin Yok Edilmesi 293
XIV. İlgilinin Bilgilendirilmesi 294
XV. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Durumu 295
XVI. Hukuka Aykırı Denetim ve Tazminat 298
XVII. İletişimin Önleme ve İstihbarat Amaçlı Denetimi 301
A. Genel Olarak 301
B. 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununa Göre Önleme Amaçlı Denetim 302
C. 2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanununda Önleyici Denetim 305
D. 2937 Sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununda Önleyici Denetim 307
E. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Önleyici Denetim 308
§ 6. GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİ 310
I. Kavram 310
II. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 311
III. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Koşulları 312
IV. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesine İlişkin Karar 313
V. Tedbirin Süresi 314
VI. Gizli Soruşturmacının Temel Özellikleri ve Benzer Kavramlardan Farkı 315
VII. Gizli Soruşturmacının Suç İşlemesi Sorunu 321
VIII. Tedbire Konu Olabilecek Suçlar 322
IX. Tedbirin Uygulanması Sonucunda Elde Edilen Deliller 323
§ 7. TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME 325
I. Kavram 325
II. Şüphe Derecesi 329
III. Teknik İzlemeye Konu Olabilecek Alanlar 330
IV. Teknik İzlemeye Konu Olabilecek Suçlar 331
V. Teknik İzleme Kararı 332
VI. Tedbirin Süresi 335
VII. Teknik İzleme Sonucunda Elde Edilecek Delillerin Durumu ve Tesadüfen Elde Edilen Deliller Sorunu 336
VIII. Tedbire Son Verilmesi 338
IX. Kanun Yolu 339
§ 8. SPORDA ŞİDDET VE DÜZENSİZLİĞİN ÖNLENMESİNE ÇARE OLARAK SEYİRDEN YASAKLANMA 339
I. Kavram 341
A. Terim 341
B. Tanım 341
II. Niteliği 342
III. Seyirden Yasaklamanın Çeşitleri ve Uygulanma Koşulları 342
A. Önleyici Tedbir Olarak Seyirden Yasaklama (Önleme Yasaklanması) 342
1. Genel Olarak 342
2. Koşulları 342
B. Özgün Bir Koruma Tedbiri Olarak Seyirden Yasaklanma 343
1. Genel Olarak 343
2. Şartları 344
a. Suç Şüphesinin Bulunması 344
b. Soruşturmanın Başlamış Olması 345
c. Savcı veya Hakim Kararının Bulunması 345
d. Tedbirin Sona Ermesi 346
e. Denetim 346
C. Adli Kontrol Benzeri Bir Tedbir Olarak Seyirden Yasaklanma 346
D. Güvenlik TedbiriOlarak Seyirden Yasaklanma 347
IV. Kayıt 348
4. Bölüm
KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE
TAZMİNAT VE BİREYSEL BAŞVURU
§ 1. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNAT 349
I. Kavram 349
II. Tazmin Edilecek Zararlar 353
III. Tazminat İstenebilen Haller 354
A. Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalanma, Tutuklanma veya Tutukluluğun Devamına Karar Verilme 357
B. Kanunî Gözaltı Süresi İçinde Hâkim Önüne Çıkarılmama 357
C. Kanuni Hakları Hatırlatılmadan veya Hatırlatılan Haklardan Yararlandırılma İsteği Yerine Getirilmeden Tutuklanma 358
D. Kanuna Uygun Tutuklanıp Makul Sürede Yargılama Mercii Huzuruna Çıkarılmama ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm Verilmeme 360
E. Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Beraate Karar Verilme 361
F. Mahkumiyet Halinde Tazminat 362
G. Yakalama ve Tutuklama Nedenleri ve Haklarındaki Suçlamaların Kendilerine Açıklanmaması 363
H. Yakalama ve Tutuklamanın Yakınlara Bildirilmemesi 364
I. Arama Kararının Ölçüsüz Bir Şekilde Gerçekleştirilmesi 365
J. Koşulları Oluşmadığı Halde Elkoyma Kararı Verilmesi, Elkonulan Eşyanın Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin Alınmaması, Eşyanın veya Malvarlığı Değerlerinin Amaç Dışı Kullanılması veya Zamanında Geri Verilmemesi 366
K. Yakalama veya Tutuklama İşlemine Karşı Kanunda Öngörülen Başvuru İmkânlarından Yararlandırılmamak 368
L. CMK m. 323/3’te Düzenlenen Tazminat Nedeni 369
IV. İlgiliyi Uyarma Yükümlülüğü 369
V. Tazminat İsteminin Şartları 370
A. Süre 370
B. Tazminat Talebinde Bulunmaya Yetkili Kişiler 371
C. Tazminat Talebinin Yapılacağı Merci 373
D. Tazminat Başvurusunun Şekli ve Yargılama Usulü 373
E. Tazminatın Geri Alınması ve Rücu 375
F. Tazminat İsteyemeyecek Kişiler 376
§ 2. BİREYSEL BAŞVURU 378
I. Genel Olarak 378
II. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler 379
III. Bireysel Başvuru Usulü 380
IV. Bireysel Başvurunun Süresi 381
V. Bireysel Başvuruların Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi 382
VI. Esas Hakkındaki İnceleme 384
VII. Bireysel Başvuru Sonucunda Verilebilecek Kararlar 387
VIII. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması 389
Kaynakça 391