“Bankacılar İçin Kambiyo Senetleri Hukuku” adlı bu kitap, “Bankacılar İçin Kefalet Hukuku” ve “Bankacılar İçin İpotek Hukuku” kitaplarının ardından bankacılara yönelik olarak hazırlanan üçüncü kitaptır. Kambiyo senetleri (çek, bono, poliçe) ile ilgili olarak günlük çalışma hayatında sıklıkla karşılaşılan bir takım hukuki sorunlara kısa cevaplar oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır.
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III KISALTMALAR V 1. Kambiyo senedi nedir? 1 2. Bononun yasal unsurları nelerdir? 1 3. Poliçe nedir? Yasal unsurları nelerdir? 3 4. Çekin yasal unsurları nelerdir? 5 5. Kambiyo senedinin tutarında yazı ve rakamla yazılan ifadeler arasında farklılık varsa hangisi esas alınacaktır? 7 6. Kambiyo senedi üzerindeki imzanın keşideciye ait olmaması kambiyo senedini geçersiz kılar mı? 8 7. Kambiyo senedini keşideci olarak belirtilen kişi değil de bir başka kişi imzalamışsa, imza sahibi olan kişi senet bedelinden sorumlu tutulabilir mi? 9 8. Keşideci, kambiyo senedi tanzim etmesine sebep olan mal veya hizmeti almadığını ileri sürerek kambiyo senedini ödemekten imtina edebilir mi? 10 9. Boş olarak imzalanan bir kambiyo senedi alacaklı tarafından sonradan doldurulabilir mi? 15 10. Boş olarak imzalanan bir kambiyo senedinin sonradan anlaşmaya aykırı olarak doldurulması suç teşkil eder mi? 16 11. Alacaklının bir kambiyo senedinin bedelini tahsil etmesine rağmen, senet asılını ilgilisine vermeyerek tekrar tedavüle sokmasının sonuçları nelerdir? 17 12. Kambiyo senedinin yağması suçu nedir? 20 13. Mevcut bir borç için kambiyo senedi düzenlenmesi ödeme yerine geçer mi? 20 14. Vekaleten kambiyo senedi düzenlenebilir mi? 21 15. Kambiyo senedinin ciro edilmesi yasaklanabilir mi? 22 16. Kambiyo senedinin zayi edilmesi nedeniyle mahkemeden alınan iptal kararı ne gibi sonuçlar doğurur? 24 17. Bonoda zamanaşımı süresi ne kadardır? 26 18. İmzaların bağımsızlığı (istiklali) ilkesi nedir? 28 19. Bono metinlerinde yazan “malen”, “nakden” kelimeleri neyi ifade etmektedir? 30 20. Senedin unsurlarında sonradan tahrifat yapılması hukuken ne gibi sonuç doğurur? 33 21. Ödeme yasağı kararı ne demektir? 35 22. Sıra senetlerde, senetlerden biri vadesinde ödenmediğinde diğer senetlerin de kendiliğinden muaccel hale geleceğine yönelik konulan kayıtlar hukuken geçerli midir? 36 23. Son hamil, kambiyo senedi borçlularından dilediğine başvurabilir mi? 37 24. Ödenmeyen kambiyo senetleri için komisyon talep edilebilir mi? 39 25. Bankaya tahsile verilmiş kambiyo senetleri, haciz ihbarnamesi ile haczettirilebilir mi? 39 26. İskonto ve iştira kredisi nedir? 41 27. Tevdi bordrosunun fonksiyonu nedir? 41 28. Teminat senedi ne demektir? 42 29. Senedin unsurlarında sonradan tahrifat veya sahtelik yapılması cezai açıdan nasıl bir sorumluluk doğurur? 44 30. Senedin protesto edilmesi ne şekilde gerçekleşir? 46 31. Bankalar hangi tür senetleri protesto kayıtlı olarak almamalıdır? 49 32. Protesto zorunlu mudur? 50 33. Sakat protesto ne demektedir? 51 34. Protesto kaydının sonradan kaldırılması mümkün müdür? 52 35. Keşide yeri için yapılan kısaltmalar hangi durumlarda geçerlidir? 53 36. Ciro silsilesindeki kopukluk nedir? Sonuçları nelerdir? 54 37. Beyaz ciro nedir? 56 38. Tahsil cirosuyla aldığı kambiyo senedini kaybeden banka ne şekilde hareket etmelidir? 57 39. Tahsil cirosuyla aldığı kambiyo senedini kaybeden banka müşterisine karşı tazminat ile sorumlu olur mu? 62 40. Banka tahsil cirosu ile aldığı bir kambiyo senedini yasal takibe konu edebilir mi? 64 41. Bankalar kullandırdıkları krediler için kendi çeklerini temlik cirosu ile devralabilirler mi? 66 42. Temlik cirosu ile aldığı kambiyo senedini zamanaşımına uğratan banka müşterisine karşı sorumlu olur mu? 67 43. Temlik cirosu ile alınan kambiyo senedinin tutarı kredi borcundan daha fazla ise banka hangi tutar üzerinden yasal takip başlatacaktır? 70
44. Banka tarafından temlik cirosu ile alınan ve icra takibine konu edilen bir kambiyo senedindeki keşideci imzasının sahte olduğu ortaya çıkarsa bankanın tazminat sorumluluğu söz konusu olabilir mi? 71 45. Aval nedir? 73 46. Aval verene başvurabilmek için senedin protesto edilmesine gerek var mıdır? 75 47. Kefalete ilişkin şekil koşulları ve eş muvafakati aval verme durumunda da aranır mı? 76 48. Banka çeki öderken nelere dikkat etmelidir? 77 49. Çekte ibraz süresi ne kadardır? 78 50. Çekin ibraz tarihinin sonradan çekin arkasına yazılması mümkün müdür? 79 51. İbraz süresinin hesaplanmasında keşide günü hesaba katılır mı? 80 52. Açık çeklerin bulunması hesaplar hakkında zamanaşımı hükümlerinin uygulanmasını engeller mi? 81 53. İleri keşide tarihli çeklerde, çekin fiilen düzenlendiği tarih ile çek üzerinde yazılı olan keşide tarihi arasında keşideci tüzel kişinin yetkililerinde değişiklik meydana gelmişse, ödeme için ibraz sırasında banka ne şekilde hareket etmelidir? 82 54. Takas aracılığıyla ibraz edilen çeklerde kontrol yükümlülüğü hangi bankaya aittir? 85 55. Çek üzerindeki imza keşideciye ait değil ise banka söz konusu çeki ne şekilde belgelendirmelidir? 88 56. Karşılıksız kalan bir çekte zamanaşımı süresi ne kadardır? 89 57. Zamanaşımına uğramış olan bir çek için herhangi bir başvuru imkanı var mıdır? 90 58. Açık çekler bulunuyorken hesap sahibinin talimatı ile çek hesabı kapatılabilir mi? 93 59. Banka hangi durumlarda karşılıksız kalan çekler için yasal yükümlülük tutarı ödemek zorundadır? 94 60. Yasal yükümlülük tutarını ödeyen banka ödediği tutarı müşterisine rücu edebilir mi? 98 61. Tahrif edilmiş çeki ödeyen bankanın ne gibi sorumluluğu vardır? 99 62. Karşılıksız kalan çeklerde çek tazminatı kimlerden talep edilebilir? 100 63. Çekten cayma nedir? 102 64. Karşılıksız çek keşide edilmesinin cezai sonuçları nelerdir? 102 65. Keşidecinin çeki keşide ettikten sonra konkordato talep etmesi, karşılıksız çek keşide etmek suçu bakımından ne gibi sonuç doğurur? 104 66. Mahkemeler tarafından çekler ile ilgili olarak verilen ihtiyati tedbir kararları çekin belgelendirilmesini ne şekilde etkiler? 107 67. Zamanaşımına uğramış olan hesaplar üzerine keşide edilmiş çekler sonradan bankaya ibraz edilirse banka ne gibi işlem yapmalıdır? 108 68. Keşideci, çekin boş olarak rızası dışında elinden çıktığını bankaya iletirse banka ne şekilde hareket etmelidir? 110 69. İleri tarihli çeklerde ibraz ve ödeme ne şekilde gerçekleştirilir? 111 70. Keşidecinin vefat etmesinden sonra ödeme için ibraz edilen çeklerde ne şekilde hareket edilmelidir? 112 71. Türk Lirası bir hesap üzerine yabancı para üzerinden çek keşide edilebilir mi? 113 72. Hamil, gerekli özeni göstermeden çek karnesi verildiği gerekçesiyle karşılıksız kalan bir çek için bankayı sorumlu tutabilir mi? 114 73. Açtığı konkordato davasında kendisine mühlet kararı verilmiş bir kimse kambiyo senedi düzenleyebilir mi? 117 74. Açtığı konkordato davasında kendisine mühlet kararı verilmiş bir kimsenin keşide ettiği çekler için ne şekilde işlem yapılmalıdır? 119 75. Konkordato mühletinden önce keşide edilmiş olmasına rağmen, konkordato mühletinden sonraki bir keşide tarihini taşıyan çekler için ne şekilde işlem yapılmalıdır? 121 TEMEL KAYNAKÇA 123
