Basın İş Hukuku_{Medya Çalışma İlişkileri}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
1. GENEL BİLGİLER
§1. BASIN İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 17
I. BASIN KAVRAMI 17
A. Tanımı 17
B. Unsurları 17
II. KİTLE İLETİŞİMİ KAVRAMI 18
III. MEDYA VE YENİ MEDYA KAVRAMI 19
IV. MEDYA SEKTÖRÜ KAVRAMI 20
A. Tanımı 20
B. Özellikleri ve Diğer Sektörlere Göre Farklılıkları 20
C. Önemi 22
V. MEDYA SAHİPLİĞİ KAVRAMI 22
VI. GAZETECİ KAVRAMI 25
A. Genel Olarak 25
B. Ülkemizdeki Uygulama Bakımından 27
1. Naylon (Kadrolu–Görünümde) Gazeteci 28
2. Kadrosuz Gazeteci 28
3. Stajyer Gazeteci 28
VII. MEDYADA MESLEKİ ÖRGÜTLENME 29
A. Medyada Mesleki Örgütlenmenin Ortaya Çıkışı 29
B. Medyada Mesleki Örgütlenme Türleri 30
1. Zorunlu Örgütlenme 30
2. İhtiyarî Örgütlenme 30
a. Dernekler 31
b. Sendikalar 31
3. Medyanın Kendi Kendini Denetlemek Amacıyla Örgütlenmesi 33
§2. TÜRKİYE’DE BASIN İŞ HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 34
I. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM 34
A. 1864 Tarihli Matbuat Nizamnamesi 34
B. 1876 Tarihli Kanuni Esasi 34
C. 1908 Tarihli II. Meşrutiyet Anayasası 35
D. 1909 Tarihli Matbuat Kanunu 35
II. CUMHURİYET SONRASI DÖNEM 36
A. Cumhuriyetin İlanından 1936’ya Kadar Olan Dönem 36
1. 1924 Tarihli Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 37
2. 1926 Tarihli Borçlar Kanunu 37
3. 1931 Tarihli Matbuat Kanunu 38
B. 1936 Yılı ve Sonrası Dönemi 38
1. 1938 Tarihli Basın Birliği Kanunu 39
2. 1952 Tarihli Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun (Basın İş Kanunu) 40
a. Basın İş Kanunu’nun Ortaya Çıkış Nedenleri 41
aa. Genel Nedenler 42
aaa. Siyasal ve Toplumsal Koşullar 42
aab. Ekonomik Koşullar 43
ab. Özel Nedenler 45
aba. Gazeteciliğin Diğer İşkollarına Göre Farklı Çalışma Tarzı 47
abb. Gazetecilik Mesleğinin Toplum İçindeki Yeri ve Önemi 48
abc. Basın Özgürlüğü 50
b. Basın İş Kanunu’nda Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler 51
ba. 6253 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler 52
bb. 212 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler 53
bc. 3984 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler 55
bd. 6112 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler 55
c. Basın İş Kanunu’nun İş Kanunu ile İlişkisi 56
3. 1961 Anayasası, 274 Sayılı Sendikalar Kanunu ve 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu 58
4. 1982 Anayasası, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu 62
5. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 66
6. Diğer Kanunlar 70
2. BASIN İŞ KANUNU VE UYGULAMASI
§1. BASIN İŞ KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI: GAZETECİLERİN BİREYSEL İŞ İLİŞKİLERİNİN KAPSAMI 73
I. BASIN İŞ KANUNU’NUN YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 73
A. İşyeri Kavramı 74
1. Gazete 74
2. Mevkute 75
3. Haber ve Fotoğraf Ajansları 76
4. Medya Hizmet Sağlayıcılarının Haber Birimleri 76
a. Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının Haber Birimleri 77
b. İsteğe Bağlı Yayın Hizmeti Yapan Kuruluşların Haber Birimleri 78
B. İşyerini Bildirme 79
II. İŞİN NİTELİĞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 80
III. KİŞİLER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 86
A. Gazeteci Kavramı 86
1. Tanımı 86
2. Unsurları 87
a. BİK Kapsamına Giren İşyerlerinde Çalışma 87
b. BİK’e Göre Fikir ve Sanat İşinde Çalışma 89
c. 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamı Dışında Kalma 89
d. Başlıca Geçim Kaynağı Olarak Ücret Karşılığı Çalışma 90
B. İşveren Kavramı 92
1. Tanımı 92
2. Unsurları 93
a. Çalıştırdığı Gazeteci ile İş İlişkisinin Basın İş Sözleşmesine Dayanması 93
b. Gazeteciyi Çalıştırdığı İşyerinin BİK’de Öngörülen İşyerlerinden Olması 93
c. Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olma 94
C. İşveren Vekili Kavramı 95
D. Stajyer Kavramı 98
§2. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİ: GAZETECİLERİN BİREYSEL İŞ İLİŞKİLERİNİN KURULMASI 100
I. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI 100
A. Tanımı 100
B. Unsurları 100
1. İş Görme 100
2. Ücret 101
3. Bağımlılık 101
II. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİKLERİ 103
A. Özel Hukuk Sözleşmesi Olması 104
B. Devamlı Bir Sözleşme Olması 104
C. İki Tarafa Borç Yüklemesi 104
D. Gazetecinin Şahsına Bağlı Olması 105
E. Bağımlı Hukuki İlişki Kurması 105
III. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ 106
A. Belirli Süreli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri 106
B. Deneme Süreli ve Deneme Süreli Olmayan İş Sözleşmeleri 107
C. Tam Süreli ve Kısmî Süreli İş Sözleşmeleri 109
IV. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 110
A. Basın İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti 110
B. Basın İş Sözleşmesi Serbestîsi ve Sınırlandırılması 111
1. Basın İş Sözleşmesi Serbestîsi 111
2. Basın İş Sözleşmesi Serbestîsinin Sınırlandırılması 112
a. Genel Olarak 112
b. Basın İş Sözleşmesinin Şeklinin Belirleme Serbestîsinin Sınırlandırılması 112
c. Basın İş Sözleşmesinin İçeriğini Düzenleme Serbestîsinin Sınırlandırılması 114
d. Basın İş Sözleşmesini Sona Erdirme Serbestîsinin Sınırlandırılması 115
V. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN BİLDİRİMİ 116
VI. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 117
A. Basın İş Sözleşmesinin Geçersizliği 117
B. Basın İş Sözleşmesinin İptali 118
VI. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR 119
A. Gazetecinin Basın İş Sözleşmesinden Doğan Borçları 119
1. İş Görme Borcu 119
2. Sadakat Borcu 120
3. Çalışma Şartlarına Uyma Borcu 121
B. İşverenin Basın İş Sözleşmesinden Doğan Borçları 122
1. Ücret Ödeme Borcu 122
a. Ücret Kavramı 123
b. Ücret Türleri 123
ba. Normal Çalışma Karşılığı Ücret ve Geniş Anlamda Ücret 124
baa. Normal Çalışma Karşılığı Ücret 124
bab. Geniş Anlamda Ücret 125
bb. Çalışma Karşılığı Olmayan Ücret 128
bba. Askerlikte Ücret 129
bbb. Gebelikte Ücret 130
bbc. Mahkûmiyet Halinde Ücret 131
bbd. Yayının Tatil Edilmesi Halinde Ücret 132
bbe. Hastalık Halinde Ücret 132
bbf. İş Sözleşmesinin Süresinden Önce Sona Ermesi Halinde Ücret 133
c. Ücretin Ödenmesi 133
ca. Ücretin Ödenme Şekli 133
cb. Ücretin Ödenme Zamanı 133
cc. Ücretin Ödenme Yeri 135
d. Ücretin Korunması 136
da. Peşin Alınan Ücretin İade Edilmemesine Yönelik Düzenleme 136
db. Ücretin Zamanında Ödenmesini Sağlayıcı Düzenlemeler 138
dba. Ücretin Ödenmesinde Gecikme ve Her Gün İçin Yüzde Beş Fazlasıyla Ödeme 138
dbb. İdari Para Cezası 143
dc. Ücrette İndirim Yapılmasını Yasaklayıcı Düzenlemeler 143
dd. Ücret Serbestîsini Sınırlayan Düzenlemeler 143
dda. Ücretin Toplu İş Sözleşmesi ile Belirlenmesi 144
ddb. Asgari Ücret 144
2. Eşit İşlem Yapma Borcu 145
3. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler Alma Borcu 147
4. İşe Uygun Gazeteci Çalıştırma Borcu 148
5. Araç ve Gereç Sağlama Borcu 148
6. Gazetecinin Masrafları ile Seyahat Giderlerini Karşılama Borcu 149
V. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 149
A. Basın İş Sözleşmesinin Genel Sebeplerle Sona Ermesi 150
1. Ölüm 150
2. Tarafların Uzlaşması 150
3. Saptanan (Belirli) Sürenin Sona Ermesi 152
4. Yayın Faaliyetinin Son Bulması 153
B. Basın İş Sözleşmesinin Fesih Yoluyla Sona Ermesi 154
1. Fesih Bildirimi Kavramı 154
2. Fesih Bildiriminde Şekil ve Usul 154
3. Fesih Türleri 155
a. Süreli Fesih 155
aa. Süreli Fesihte Bildirim Süreleri 156
ab. Süreli Fesihte Bildirim Süreleri İçerisinde Tarafların Durumu 157
ac. Süreli Fesih Türleri 158
aca. İş Sözleşmesinin Geçerli Sebebe Bağlı Olarak Süreli Feshi (İş Güvencesi Kapsamındaki Gazetecilerin İş Sözleşmesinin Feshi 159
acb. İş Sözleşmesinin Geçerli Sebebe Bağlı Olmaksızın Süreli Feshi (İş Güvencesi Kapsamı Dışındaki Gazetecilerin İş Sözleşmesinin Feshi 171
ad. Usulsüz Fesih Bildirimi 172
ae. Kötüniyetli Fesih Bildirimi 173
b. Derhal Fesih 173
ba. Derhal Fesih Sebepleri 174
baa. Gazeteci Yönünden Derhal Fesih Sebepleri 174
bab. İşveren Yönünden Derhal Fesih Sebepleri 175
bb. Derhal Fesih ve İş Güvencesi 177
c. Toplu Gazeteci Çıkarma 178
VI. BASIN İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 180
A. İhbar Tazminatı 180
B. Ölüm Tazminatı 181
C. Kıdem Tazminatı 182
1. Kıdem Tazminatının Hukukî Niteliği 182
2. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşulları 184
a. Basın İş Kanunu’na Göre Gazeteci Olma 184
b. İş Sözleşmesinin Kanunda Öngörülen Bir Şekilde Sona Ermesi 184
ba. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Sona Erdirilmesi 185
bb. İş Sözleşmesinin Gazeteci Tarafından Sona Erdirilmesi 186
c. Gazeteci Olarak Meslekte En Az Beş Yıl Çalışmış Olma 188
3. Kıdem Tazminatının Hesaplanması 190
4. Kıdem Tazminatının Ödenmesi ve Zamanaşımı 193
D. Çalışma Belgesi 194
E. İbraname 195
§3. GAZETECİLERİN BİREYSEL İLİŞKİLERİ KAPSAMINDA İŞİN ZAMAN BAKIMINDAN DÜZENLENMESİ 197
I. GENEL OLARAK 197
II. NORMAL İŞ SÜRELERİ 197
A. Günlük İş Süresi 197
B. Haftalık İş Süresi 198
III. FAZLA ÇALIŞMA 199
A. Genel Olarak 199
B. Fazla Çalışma Kavramı 200
C. Fazla Çalışma Halleri 200
1. Normal Günlük İş Süresinin Üzerinde Yapılan Fazla Çalışma 200
2. Ulusal Bayram ve Genel Tatillerde Yapılan Fazla Çalışma 202
3. Hafta Tatilinde Yapılan Fazla Çalışma 203
D. Fazla Çalışma Ücreti 204
IV. ÜCRETLİ TATİL VE İZİNLER 207
A. Hafta Tatili 208
1. Hafta Tatili Kavramı 208
2. Hafta Tatili Ücreti 209
B. Ulusal Bayram ve Genel Tatiller 211
C. Yıllık Ücretli İzin 212
1. Genel Esasları 212
2. Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları 213
a. Günlük Bir Mevkutede Çalışan Gazeteciler Bakımından 214
b. Günlük Olmayan Mevkutelerde Çalışan Gazeteciler Bakımından 214
3. Yıllık Ücretli İzin Süreleri 214
a. Günlük Bir Mevkutede Çalışan Gazeteciler Bakımından 215
b. Günlük Olmayan Mevkutelerde Çalışan Gazeteciler Bakımından 216
4. Yıllık Ücretli İznin Kullanılması 217
5. Yıllık İzin Ücreti 219
6. Yıllık Ücretli İzne İlişkin Ceza Hükümleri 221
D. Olağanüstü Ücretli İzinler 222
Kaynakça 225
Kavramlar Dizini 237