Belediyelerde İnsan Kaynağı Alımları ve Hemşehrilik Olgusu: İstanbul Örneği
Abdurrahman Muhammet BANAZILI
İÇİNDEKİLER
YAZAR HAKKINDA .5
SUNUŞ 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER11
TABLOLAR LİSTESİ.15
GRAFİKLER LİSTESİ15
ŞEKİLLER LİSTESİ .15
KISALTMALAR LİSTESİ.15
GİRİŞ 19
BÖLÜM I:
HEMŞEHRİLİK OLGUSUNUN KAVRAMSAL ANALİZİ
SİVİL TOPLUM 27
Dünya’da Sivil Toplumun Gelişimi33
Osmanlı’dan Türkiye’ye Sivil Toplum .37
GÖÇ . 46
III. KENT VE İLGİLİ KAVRAMLAR 51
Kent55
Kentleşme 57
Kentlileşme.62
Bilgi Toplumu, Postmodern Toplum ve Kent64
HEMŞEHRİ . 67
HEMŞEHRİLİK. 69
Hemşehrilik İlişkilerinin Kurulmasına Neden Olan Faktörler72
Hemşehrilik Kavramına İlişkin Makul ve Olumsuz Bakış Açıları75
Makul Bir Kavram Olarak Hemşehrilik .75
Hemşehrilik Kavramına Getirilen Pejoratif (Yergisel) Yaklaşımlar80
Liyakat (Meritokrasi) .81
Adam Kayırmacılığı (İltimas)82
Kronizm (Eş-Dost Kayırmacılığı).82
12 İçindekiler
Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı).83
Hizmet Kayırmacılığı83
Patronaj.83
Lobicilik ve Siyasal Kayırmacılık .83
İdari Kadrolara Vekâlet84
Dinsel Değerlere Dayalı Ayrımcılık 84
Etnosentrizm (Kavimmerkezcilik)85
HEMŞEHRİ DERNEKLERİ: KAVRAM, ÖZELLİKLER VE FONKSİYONLAR.88
Dünya’da Hemşehri Dernekleri 97
Mekke ve Medine Deneyimi .98
Salvador ve Kolombiya Deneyimi99
Gana Deneyimi99
Meksika ve Hindistan Deneyimi 100
İndus Deneyimi .102
İngiltere’deki Deneyimler102
Asya’daki Deneyimler102
Fransa ve Almanya’daki Deneyimler .103
Türkiye’de Hemşehri Dernekleri 105
İstanbul’da Hemşehrilik ve Hemşehri Dernekleri.111
BÖLÜM II:
KURAMSAL TARTIŞMALAR
KURAMSAL BAĞLAMDA HEMŞEHRİLİK OLGUSU .127
İbn Haldun (Asabiyet).127
Ferdinand Tonnies (Cemaat ve Cemiyet) .129
Emile Durkheim (Mekanik ve Organik Dayanışma) 131
Max Weber (Toplumlaşma-Topluluklaşma ve Komşuluk Cemaati)132
Michael Hechter (Grup Dayanışması).133
Karl Marx (Sınıfsal Dayanışma).134
SOSYAL SERMAYE YAKLAŞIMLARI VE HEMŞEHRİLİK OLGUSU135
Sosyal Sermaye Olgusu.135
Pierre Bourdieu’nun Yaklaşımı .139
Coleman’ın Yaklaşımı .140
Putnam’ın Yaklaşımı .143
İçindekiler 13
Fukuyama’nın Yaklaşımı.144
Sosyal Sermaye ve Hemşehrilik İlişkisinin Değerlendirilmesi .145
BÖLÜM III:
HEMŞEHRİLİK OLGUSUNUN SİYASET VE
YÖNETİM TEORİLERİYLE OLAN İLİŞKİSİ
HEMŞEHRİLİK OLGUSUNUN BÜROKRASİ, TEMSİLİ BÜROKRASİ,
YEREL SİYASET VE KAMU TERCİHİ TEORİLERİ BAĞLAMINDA İRDELENMESİ. 149
Bürokrasi ve Hemşehrilik İlişkisi .149
Temsili Bürokrasi ve Hemşehrilik İlişkisi.156
Yerel Siyaset ve Hemşehrilik İlişkisi 159
Kamu Tercihi Teorisi (KTT) ve Hemşehrilik İlişkisi.166
Kayırmacılık Bağlamında İnsan Kaynakları Yönetimi: Geçmiş,
Mevcut Durum ve Hemşehrilik Olgusu 175
DÜNYA ÖRNEKLERİNDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ. 183
İngiltere’de (Büyük Britanya) İnsan Kaynakları Yönetimi .184
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) İnsan Kaynakları Yönetimi .190
Fransa Cumhuriyeti’nde İnsan Kaynakları Yönetimi.196
Federal Almanya Cumhuriyeti’nde İnsan Kaynakları Yönetimi 200
Avrupa Birliği (AB) ve Seçilmiş Bazı Ülkelerde İnsan Kaynakları Yönetimi204
III. TÜRKİYE’DE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN KRONOLOJİK ANALİZİ 207
Osmanlı Dönemi İnsan Kaynakları Yönetimi (1839-1922)208
Cumhuriyet Dönemi İnsan Kaynakları Yönetimi (1923-2022) 216
Günümüzde Yerel Yönetimlerde İnsan Kaynakları Yönetimi226
İstihdam Biçimleri ve Usulü.227
Üst Düzey Yerel Yönetim Kadrolarına Atanma Şartları ve Usulü.232
Görevde Yükselme Suretiyle Atanabilecek Kadrolar232
Görevde Yükselmeye Tabi Olmadan Atanabilecek Kadrolar
(1. Dereceli Kadrolar) .233
İstisnai Kadrolar .234
İnsan Kaynağı Seçim Yöntemleri .237
YEREL YÖNETİMLERDE KAYIRMACI/AYRIMCI FAKTÖR OLARAK HEMŞEHRİLİK
OLGUSUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ 243
14 İçindekiler
BÖLÜM IV:
BELEDİYELERDE İNSAN KAYNAĞI ALIMLARI ve
HEMŞEHRİLİK OLGUSUNA İLİŞKİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA
ALAN ARAŞTIRMASININ TASARIMI .260
Araştırmanın Amacı ve Önemi .260
Araştırmanın Problemi .261
Araştırmanın Evreni ve Örneklemi .266
Araştırmanın Yöntemi 271
Araştırmanın Veri Toplama Tekniği ve Sınırlılıkları.273
Verilerin Analizi ve Yorumlanması275
ALAN ARAŞTIRMASINDAN ELDE EDİLEN BULGULARIN TARTIŞILMASI 276
Hemşehrilik Olgusunun Yönetsel Boyutuna İlişkin Bulguların Tartışılması.278
Liyakat ve Nepotizm Sorunu .278
Siyasi Baskılar 282
Kurum Sınavlarının Taraflılığı Sorunu 287
Yörecilik (Bölgecilik) 289
Temsili Bürokrasi Paradoksu .293
Belediye Oligarşisi ve Kamu Hizmetlerinde Verimsizlik.299
Hemşehrilik Olgusunun Siyasal Boyutuna İlişkin Bulguların Tartışılması303
Particiliğin ve Hemşehriliğin Baskınlığı 303
Siyasi Kariyer Planlaması .309
Yerel Siyasetle İç içe Geçmişlik313
Siyasi Feodal İlişkiler317
Hemşehrilik Olgusunun Sosyal Boyutuna İlişkin Bulguların Tartışılması 324
Hemşehrilik Olgusunun Kaynakları324
Politik (Siyasal) Mübadele Aracı Olarak Hemşehri Dernekleri.330
Baskı ve Çıkar Grubu Olarak Hemşehri Dernekleri335
Sosyo-Ekonomik Statü ve İstihdam .338
SONUÇ . 345
KAYNAKÇA . 359
EKLER
EK-1: Araştırma Soru Formu . 415
EK-2: Mülakat ve Katılımcı Bilgileri . 417
İçindekiler 15
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. Kuruluş Amaçlarına Göre Faal Dernek Sayıları (2021) . 110
Tablo 2. İstanbul’da Faaliyet Gösteren Hemşehri Derneklerinin
İlçelere Göre Dağılımı 117
Tablo 3. Kayıtlı Olunan Nüfus Yerine Göre İstanbul’daki İlçelerde
Hemşehri Odaklarının Dağılımı 123
Tablo 4. Sosyal Sermaye Türleri ve Ortaya Çıkma Nedenleri 138
Tablo 5. Katılımcıların Profesyonel Kimliklerine Göre Dağılımı . 277
Tablo 6. Çalışma Grubundaki Katılımcıların Hemşehrilik Olgusuna İlişkin Algılarının
Karşılaştırılması 356
GRAFİKLER LİSTESİ
Grafik 1. Yıllar İtibariyle Faal Dernek Sayıları (2000-2021). 45
Grafik 2: Türkiye’deki Hemşehri Derneklerinin Bölgelere Göre Dağılımı (%). 106
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. Nitel Araştırma Sürecinin Aşamaları 272
Şekil 2. Araştırmada Kullanılan Veri Toplama Teknikleri 274
