Hapis Hakkı
HAPİS HAKKI
Yard. Doç. Dr. Bilgehan ÇETİNER
- Hapis Hakkının Genel Esasları
- Hapis Hakkının Koşulları
- Hapis Hakkının Kullanılması ve Hükümleri
- Hapis Hakkının Temliki ve Sona Ermesi
İÇİNDEKİLER
Teşekkür. 3
Kısaltmalar 11
Yararlanılan Kaynaklar 13
Giriş. 21
I. BÖLÜM
HAPİS HAKKININ GENEL ESASLARI
A. KAVRAM 26
B. HAPİS HAKKININ RATİO LEGİS’İ. 28
C. HUKUKİ NİTELİĞİ 30
I. KİŞİSEL HAK OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER. 31
II. AYNİ HAK OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER. 32
III. HAPİS HAKKININ ROMA HUKUKUNDAKİ DÜZENLENİŞ
ŞEKLİ 34
IV. YABANCI HUKUKLARDA HAPİS HAKKININ
DÜZENLENİŞİ 37
1. İNGİLİZ HUKUKU. 37
2. FRANSIZ HUKUKU. 38
3. ALMAN HUKUKU. 40
V. HAPİS HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİNE İLİŞKİN
GÖRÜŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KENDİ
GÖRÜŞÜMÜZ. 43
1. HAPİS HAKKININ KANUNİ REHİN HAKKI OLDUĞU
İDDİASI. 43
2. SINIRLI AYNI HAK OLDUĞU GÖRÜŞÜ. 47
3. KENDİ GÖRÜŞÜMÜZ 49
D. HAPİS HAKKININ BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ. 53
I. ÖDEMEZLİK DEF’İ. 53
II. KİŞİSEL HAPİS HAKKI 53
III. EKSİK HAPİS HAKKI 55
IV. SÖZLEŞMEYE DAYANAN ALIKOYMA HAKKI. 58
II. BÖLÜM
HAPİS HAKKININ KOŞULLARI
A. HAPİS HAKKININ KONUSU 60
I. MENKUL EŞYA. 60
II. KIYMETLİ EVRAK 63
III. PARAYA ÇEVRİLEBİLME ÖZELLİĞİ. 64
B. MÜLKİYET VE ZİLYETLİK KOŞULLARI 67
I. HAPSEDİLEN EŞYANIN BORÇLUNUN MÜLKİYETİNDE
OLMASI 67
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİ MÜLKİYETİNDEKİ EŞYANIN DURUMU. 68
1. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN RIZASI 69
2. ALACAKLININ İYİNİYETİ 69
III. BORÇLUNUN RIZASI İLE ALACAKLININ EŞYAYA
ZİLYETLİĞİ. 73
1. ALACAKLININ EŞYAYA ZİLYET OLMASI. 73
2. BORÇLUNUN RIZASI İLE ZİLYETLİK 75
C. MUACCEL ALACAK 77
I. ALACAĞIN TÜRÜ 77
II. MUACCELİYET ANI 81
D. ALACAK İLE EŞYA ARASINDA İRTİBAT (KONNEXITÄT). 82
I. MEDENİ İRTİBAT VE MEDENİ HAPİS HAKKI 83
II. TİCARİ İRTİBAT VE TİCARİ HAPİS HAKKI 91
E. HAPİS HAKKININ KOŞULLARINA İLİŞKİN YARGITAY
KARARLARI 95
III. BÖLÜM
HAPİS HAKKININ KULLANILMASI VE HÜKÜMLERİ
A. HAK SAHİBİ VE MUHATAP. 108
B. HAPİS HAKKININ DOĞDUĞU AN VE KULLANILMASI. 110
C. HAPİS HAKKININ KULLANIMINA ENGEL DURUMLAR 111
I. SÖZLEŞMEYLE HAPİS HAKKININ KALDIRILMASI 112
II. BORÇLUNUN TALİMATI. 114
III. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI DURUMU 116
D. HAPİS HAKKININ HÜKÜMLERİ 121
I. ALACAKLI VE BORÇLU ARASINDAKİ İLİŞKİ
BAKIMINDAN 121
1. ALIKOYMA HAKKI. 121
2. ALACAKLININ SORUMLULUĞU 123
a. Eşyanın Değerindeki Azalmadan, Kaybolması ve Yok
Olmasından Devri veya Rehninden Sorumluluğu 123
b. Eşyanın Haksız Hapsinden Doğan Sorumluluğu. 125
II. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE OLAN İLİŞKİLER BAKIMINDAN 127
1. HAPSEDİLEN EŞYANIN DEVRİ YAHUT EŞYA
ÜZERİNDE AYNİ HAK TESİSİ. 127
2. HAPİS HAKKININ ZİLYETLİK HÜKÜMLERİNE GÖRE
KORUNMASI. 129
III. EŞYANIN PARAYA ÇEVRİLMESİ. 135
1. ÖNCEDEN BİLDİRİM. 135
2. İCRA YOLUYLA PARAYA ÇEVİRME 136
a. İlamsız Takip. 137
b. İlamlı Takip ve Borçlunun İflası. 139
3. ÖZEL PARAYA ÇEVİRME YÖNTEMİ 140
4. TAKAS YOLUYLA PARAYA ÇEVİRME 142
5. NAMA VE EMRE YAZILI EVRAKIN PARAYA
ÇEVRİLMESİ. 142
E. HAPİS HAKKININ HÜKÜMLERİNE İLİŞKİN YARGITAY
KARARLARI. 143
IV. BÖLÜM
HAPİS HAKKININ TEMLİKİ VE SONA ERMESİ
A. HAPİS HAKKININ TEMLİKİ. 148
I. ALACAĞIN TEMLİKİ YOLUYLA HAPİS HAKKININ
GEÇMEYECEĞİ GÖRÜŞÜ. 149
II. HAPİS HAKKININ TEMLİK ALANA GEÇECEĞİNİ KABUL
EDEN GÖRÜŞ. 150
III. YALNIZCA MEDENİ HAPİS HAKKININ GEÇMESİNİN
MÜMKÜN OLDUĞU GÖRÜŞÜ. 152
IV. KENDİ GÖRÜŞÜMÜZ. 153
B. HAPİS HAKKININ SONA ERMESİ 161
I. HAPİS HAKKINI ORTADAN KALDIRAN GENEL
SEBEPLER. 163
II. ÖZEL SONA ERME SEBEPLERİ 165
1. BORÇLUNUN YETERLİ TEMİNAT GÖSTERMESİ 165
a. Teminatın Türü. 166
b. Teminatın Kapsamı. 167
c. Teminat Gösterme Süresi 167
d. Teminat Göstermenin Sonuçları 168
2. ALACAĞIN SONA ERMESİ. 170
3. EŞYANIN YOK OLMASI. 170
4. ZİLYETLİĞİN KAYBI 171
V. BÖLÜM
ÖZEL HAPİS HAKKI TÜRLERİ
A. GENEL HAPİS HAKKININ ÖZEL GÖRÜNÜMÜ
NİTELİĞİNDEKİ HAPİS HAKLARI. 175
I. VEKİLİN HAPİS HAKKI 175
II. KOMİSYONCUNUN HAPİS HAKKI. 183
III. TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCUSUNUN HAPİS HAKKI. 187
IV. TAŞIYICININ HAPİS HAKKI 189
1. TAŞIYICININ HAPİS HAKKINA İLİŞKİN GENEL
HÜKÜMLER. 190
a. Zilyetlik ve Mülkiyet İlişkileri 190
b. Muaccel Alacak Koşulu. 192
c. İrtibat Koşulu. 194
d. Hapis Hakkının İleri Sürülmesi ve MK m. 952/f. 2. 197
e. Gönderilenin Tevdi Hakkı (TTK m. 793) ve Taşıyıcının
Hapis Hakkı 198
f. Birden Fazla Taşıyıcının Bulunması Halinde Hapis Hakkı 199
2. DENİZ TAŞIMACILIĞINDA TAŞIMACININ HAPİS
HAKKI 200
3. HAVA TAŞIMACILIĞINDA TAŞIYICININ HAPİS HAKKI. 204
V. ARDİYECİNİN HAPİS HAKKI 204
VI. FSEK’E GÖRE ESERLER ÜZERİNDE HAPİS HAKKI 208
VII. ACENTENİN HAPİS HAKKI. 211
B. GENEL HAPİS HAKKINDAN FARKLI KOŞULLARA TABİ ÖZEL
HAPİS HAKLARI. 215
I. KİRALAYANIN HAPİS HAKKI 215
1. GENEL. 215
2. HAPİS HAKKININ KOŞULLARI 219
a. Kira Alacağı 219
b. Hapis Hakkının Konusu 223
b.1. Kiracıya Ait Eşyalar. 223
b.2. Alt Kiracıya Ait Eşyalar 225
b.3. Üçüncü Kişilere Ait Eşyalar 228
b. 4. Hapis Hakkına Konu Olamayacak Eşyalar 234
3. HAPİS HAKKININ DOĞUMU VE SONA ERMESİ. 234
a. Alacağın Sona Ermesi. 235
b. Kiracının Teminat Göstermesi 235
c. Kiralananın Devri. 236
d. Eşyanın Kiralanandan Ayrılması. 238
e. Kiralayanın Hapis Hakkından Feragat Etmesi. 239
4. HAPİS HAKKININ KULLANILMASI 239
a. Hapis Hakkı Defteri Tutulması 239
b. Paraya Çevrilme 242
5. KİRALAYANIN HAPİS HAKKININ KULLANIMININ
KİRACI TARAFINDAN TEHLİKEYE SOKULMASI. 244
a. Genel. 244
b. BK m. 269/f. 1’e Göre Eşyaların Alıkonmasını Sağlama
Hakkı 246
c. BK m. 269/f. 2’ye Göre Takip Hakkı. 246
6. KİRALAYANIN HAPİS HAKKINA İLİŞKİN YARGITAY
KARARLARI 248
II. OTELCİNİN VE GARAJ İŞLETENİN HAPİS HAKKI 252
III. TAŞINMAZ MALİKİ VE ZİLYEDİN HAPİS HAKKI. 254
1. TAŞINMAZ MALİKİNİN HAPİS HAKKI. 254
2. TAŞINMAZ ZİLYEDİNİN HAYVAN ÜZERİNDEKİ
HAPİS HAKKI 256
Genel Değerlendirme ve Sonuç. 258