Bilgi Güvenliği ve Kişisel Verilerin Korunması

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 17

BİRİNCİ BÖLÜM
HASSAS BİLGİ VARLIKLARININ VE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
1.1. GENEL BAKIŞ 19
1.2. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASININ ÖNEMİ 22
1.3. TEMEL KAVRAMLAR 27
1.3.1. Veri, Bilgi ve Kişisel Veri İlişkisi 27
1.3.2. Kişisel ve Hassas Veri Nedir? 28
1.3.3. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı 29
1.3.4. Korunan Değer Olarak Özel Hayatın Gizliliği ve Verinin Gizliliği 31
1.3.5. Uluslararası Bilgi Güvenliği Standartları ve Bilgi Güvenliği Politikalarına Sağladığı Katkılar 33
1.4. MCCUMBER BİLGİ GÜVENLİĞİ MODELİ KAPSAMINDA BİLGİ GÜVENLİĞİ 35
1.4.1. Bilgi Güvenliği ve Kişisel Verilerin Korunması İlişkisi 35
1.4.2. Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Hukuksal Düzenlemeler ile Bilgi Güvenliği Politikası İlişkisi 38
1.4.3. McCumber Bilgi Güvenliği Modelinin Kapsamı ve Diğer Bilgi Güvenliği Modellerinden Farklılığı 39
1.4.4. McCumber Bilgi Güvenliği Modelinin Unsurları 41
1.4.4.1. Bilginin Karakteristiği / Korunan Nitelikleri 42
1.4.4.2. Bilginin Durumu 44
1.4.4.3. Güvenlik Önlemleri 44
1.5. AB HUKUK MEVZUATINDA KİŞİSEL VE HASSAS VERİLERİN KORUNMASI 48
1.5.1. AB Hukuku ile Ulusal Hukuk İlişkisi ve AB’de Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması Süreci 48
1.5.2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Temel Haklar Şartı Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 51
1.5.3. 108 Sayılı Sözleşme ve 181 Sayılı Ek Protokol Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 53
1.5.4. 95/46/EC Sayılı Veri Koruma Direktifi Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 57
1.5.5. AB’nin Hazırlamış Olduğu Diğer Hukuksal Düzenlemeler ve Sözleşmeler Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 63
1.5.6. AB’de Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Reform Çalışmaları 68
1.5.7. AB’de Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Kontrol ve Koordinasyon Mekanizması 69
1.6. TÜRK HUKUK MEVZUATINDA KİŞİSEL VE HASSAS VERİLERİN KORUNMASI 71
1.6.1. Anayasa Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 71
1.6.2. Türk Ceza Kanunu’nda Kişisel ve Hassas Verilerin Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 75
1.6.3. Türk Medeni Kanunu Çerçevesinde Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 80
1.6.4. Kişisel Verilerin Korunması Kanun Tasarısı 82
1.6.4.1. Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Süreci, Amacı ve Önemi 82
1.6.4.2. KVKKT’de Dikkate Alınan Rehber İlkeler 85
1.6.4.3. KVKKT Çerçevesinde Üniversitelerde Kişisel ve
Hassas Verilerin Korunması 85
1.7.5. Kişisel Verilerin ve Bilgi Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Denetim ve Koordinasyon Sisteminin Geliştirilmesi 92
1.7.6. Kişisel ve Hassas Verilerin Korunmasına İlişkin Dikkate Alınması Gereken Diğer Hukuksal Düzenlemeler 96
1.7.6.1. Bilgi Edinme Hakkı Kanununda Kişilik Haklarının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 96
1.7.6.2. Elektronik İmza Kanununda Kişilik Haklarının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 97
1.7.6.3. 5651 Sayılı Kanun Gereğince Toplanan Kişisel ve Hassas Verilerin Korunması 99
1.8. KİŞİSEL VE HASSAS VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN HUKUKSAL DÜZENLEMELERİN BİLGİ GÜVENLİĞİ MODELİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 103
1.8.1. AB Hukuku ve Türk Hukuk Mevzuatında Kişisel ve Hassas Verilerin Korunmasına İlişkin Farklılıklar 103
1.8.1.1. Temel Haklar ve Kişisel Verilerin Korunması Hakkı 103
1.8.1.2. Kişisel Verilerin İşlenmesi 104
1.8.1.3. Veri İhlallerine Karşı Müdahale Yapıları 105
1.8.1.4. Kişisel Verilerin Korumasına İlişkin Kurumsal Yaklaşım 106
1.8.1.5. Kişisel Verileri Koruma Önlemlerinde Süreklilik ve Unutulma Hakkı 107
1.8.2. Hukuk Mevzuatı ve Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Temel İlkeler Işığında Bilgi Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Unsurların Değerlendirilmesi 108
1.8.2.1. McCumber Bilgi Güvenliği Modeli ve Kişisel  Verilerin Korunması Hakkı 108
1.8.2.2. Veri Gizliliğinin İhlali ve Bilgi Güvenliği  Önlemleri 109
1.8.2.3. Uluslararası Standartlar 110
1.8.2.4. Hukuksal Düzenlemeler ve Bilgi Güvenliği Politikaları 112
1.8.2.5. Koruma Önlemleri Kapsamında Eğitim ve  Farkındalık 114
1.8.2.6. Üniversitelerde Kişisel Verilerin Korunması ve Bilgi Güvenliği 115
1.8.2.7. Üniversitelerde Kişisel Veri Algısı 117

2. BÖLÜM
BİLGİ GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİNE İLİŞKİN UYGULAMALAR
2.1. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN ARAŞTIRMA BİLGİLERİ 119
2.1.1. Araştırmanın Kapsamı 119
2.1.2. Veri Toplama Süreci 120
2.1.3. Verilerin Değerlendirilmesi 122
2.3. MEVCUT DURUMUN WEB SİTELERİ ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 123
2.4. HUKUKSAL DÜZENLEMELER VE KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI 125
2.5. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN SORUMLULUKLAR VE BİLGİ GÜVENLİĞİ POLİTİKALARI 128
2.5.1. Hukuksal Düzenlemeler Kapsamında Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Sorumluluklar 128
2.5.2. Üniversitelerde Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Bilgi Güvenliği Politikaları 132
2.6. VERİLERİN TOPLANMASI, DÜZENLENMESİ VE SAKLANMASI 134
2.6.1. Üniversitelerde Kişisel Verilerin Toplanması 134
2.6.2. Üniversitelerde Kişisel Verilerin Düzenlenmesi 137
2.6.3. Üniversitelerde Kişisel Verilerin Saklanması 138
2.7. KİŞİSEL VERİLERİN KULLANIMI VE PAYLAŞIMI 143
2.8. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN BİLGİ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ 145
2.9. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN ÖNLEMLERİN STANDARTLAR VE YASALARA UYUMLULUĞU 149
2.10. KİŞİSEL VERİLERİN DEPOLANMASI VE KORUNMASINA İLİŞKİN SORUMLULUKLAR 152
2.11. RİSK YÖNETİMİ 155
2.11.1. Üniversite, Kurum ve Kuruluşlarda Risk Yönetimi 155
2.11.2. Risk Faktörleri, Risk Yönetimi ve Alternatif Planlar 158
2.12. KİŞİSEL VERİLERİN İMHA EDİLMESİ VE SİSTEM KAYITLARININ TEMİZLENMESİ 162
2.13. BİLGİ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINA İLİŞKİN EĞİTİM VE FARKINDALIK 165
2.14. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE ÖNERİLER 174

3.BÖLÜM
BİLGİ GÜVENLİĞİ POLİTİKASI
3.1. AMAÇ 180
3.2. KAPSAM 180
3.3. KISALTMA VE TANIMLAR 181
3.4. YETKİ VE SORUMLULUKLAR 182
3.4.1. Üniversite Bilgi Güvenliği Kurulunun Çalışma Esasları, Yetkileri ve Sorumlulukları 182
3.4.2. Üniversite Birimleri ve Veri Sorumlularının Yükümlülükleri 184
3.5. BİLGİ GÜVENLİĞİ RİSK YÖNETİM STRATEJİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ 185
3.5.1. Üniversite Birimlerinde Risk Yönetimi Stratejisinin Geliştirilmesi Sürecinde Dikkate Alacak Unsurlar 185
3.5.2. Üniversite Birimlerinde Risk Yönetimi Kapsamında Göz Önünde Bulundurulacak ve Uygulanacak Genel Unsurlar 186
3.6. GENEL BİLGİ GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ 187
3.6.1. Üniversite Bilgi Sistemleri ve Bilgisayar Ağında Bilgi Güvenliğinin Sağlanmasına İlişkin Olarak Alınacak Önlemler 187
3.6.2. Fiziksel Güvenlik Önlemleri Kapsamında Alınacak Önlemler 190
3.6.3. Doküman Güvenliğinin Sağlanması Amacıyla Alınacak Önlemler 191
3.6.4. Personel Güvenliğinin Sağlanması Kapsamında Alınacak Önlemler 192
3.7. HUKUKSAL DÜZENLEMELER VE TEMEL İLKELER KAPSAMINDA KİŞİSEL VERİLERİN VE BİREYİN KORUNMASI 193
3.7.1. İdari İşlemler Kapsamında Hassas ve Kişisel Verileri Korumak Amacıyla Alınacak Önlemler 193
3.7.2. Üniversitelerde Hassas ve Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Hukuksal Düzenlemelerle İlişkili Önlemler 195
3.7.3. Bireyin Hak ve Özgürlüğünün Korunmasına Yönelik Olarak Alınacak Önlemler 197
3.7.4. İstisnalar 199
3.8. EĞİTİM PROGRAMLARI, VERİ İHLALİ YÖNETİM PLANI VE DENETİMLERE İLİŞKİN HUSUSLAR 200
3.8.1. Personelin Farkındalığını Arttırmaya Yönelik Eğitim ve Eğitim Programının İçeriğinde Yer Alacak Konular 200
3.8.2. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Olarak Uygulanacak İhlâl Yönetim Planında Yer Alacak Unsurlar 201
3.8.3. Bilgi Güvenliğinin Sağlanması İle İlişkili Olarak, Kişisel Verilerin Korunması Konusunda Yapılacak Denetim ve Kontrollerde Dikkate Alınacak Unsurlar 202

3.9. YAPTIRIMLAR 203
3.10. İLGİLİ POLİTİKALAR VE YOL HARİTASI 203

KAYNAKÇA 205