Tarihi Gelişim, İştirakin Cezalandırılmasının Temeli, İştirak Edenlerin Sorumluluğuna İlişkin Sistemler
-
İştirak, Bağlılık Kuralı, Yardım Etme – Faillik ve Azmettirme Ayrımı
-
Yardım Etme
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 TAKDİM ve TEŞEKKÜR 9 İÇİNDEKİLER 13 KISALTMALAR 19 GİRİŞ 23 BİRİNCİ BÖLÜM TARİHİ GELİŞİM, İŞTİRAKİN CEZALANDIRILMASININ TEMELİ, İŞTİRAK EDENLERİN SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN SİSTEMLER §1 Tarihi Gelişim 29 I. Roma Hukuku’nda 29 II. Cermen Hukuku’nda 32 III. İtalyan Hukuku’nda 35 IV. İslam Hukuku’nda 38 1) Asli İştirak 38 2) Fer’an İştirak. 40 3) Değerlendirme 41 V. Türk Hukuku’nda 45 1) Osmanlı Hukuku 45 2) Cumhuriyet Dönemi 47 A) 765 Sayılı TCK’da 47 B) 5237 Sayılı TCK’da 50 §2 İştirakin Cezalandırılmasının Temeli 57 I. Teoriler 58 1) Kusura İştirak Teorisi (Schuldteilnahmetheorie) 58 2) Başkasının Haksızlığıyla Dayanışma (Die Solidarisierung mit fremden Unrecht) 62
3) Neden Olma Teorisi (Verursachungstheorie) 65 A) Saf Neden Olma Teorisi (Die reine Verursachungstheorie) 66 B) Bağımlılığı Esas Alan Neden Olma Teorisi (Die akzessorietätsorientierte Verursachungstheorie) 71 II. Değerlendirme 76 §3 İştirak Edenlerin Sorumluluğuna İlişkin Sistemler 81 I. Eşitlik Sistemi 83 II. İkilik Sistemi 86 III. Cezanın Faile Göre Tespiti 89 IV. Değerlendirme 91
İKİNCİ BÖLÜM İŞTİRAK, BAĞLILIK KURALI, YARDIM ETME – FAİLLİK VE AZMETTİRME AYRIMI §1 İştirak 97 I. Genel Olarak 97 II. İştirakin Türleri 98 1) Faillik 98 A) Müşterek Faillik 99 B) Dolaylı Faillik. 102 2) Şeriklik 105 A) Azmettirme 106 B) Yardım Etme 108 §2 Özel Durum – Zorunlu İştirak (notwendige Teilnahme/concursus necessarius) 113 I. Karşılaşma Suçları (Begegnungsdelikte) 125 II. Birleşme Suçları (Konvergenzdelikte) 128 §3 Bağlılık Kuralı 131 I. İştirakin Bağlılığı 131 II. TCK’da Bağlılık Kuralı 138
§4 Faillik ve Yardım Etme Ayrımı 149 I. Faillik kavramı 151 II. İştirak İlişkisi Noktasında Savunulan Teoriler 157 1) Hâkimiyet (Fiil Hâkimiyeti) Teorisinden Önceki Teoriler 159 A) Objektif Teoriler 159 a) Şekli (Biçimsel) Objektif Teori (Die formell–objektive Theorie) 161 b) Maddi Objektif Teori (Die materiell–objektive Theorie) 165 aa) Zorunluluk Teorisi (Notwendigkeitstheorie) 166 bb) Eşzaman Teorisi – Fiilden Önce ve Fiil Sırasında Birlikte Etkide Bulunma Öğretisi (Gleichzeitigkeitstheroie) 168 cc) Fiziksel ve Psişik Yardımın Nedenselliği 170 dd) Failin Üstünlüğü Öğretisi – Üstünlük Teorisi (Die Lehre von der Überordnung des Täters – Überordnungstheorie) 173 B) Sübjektif Teoriler 175 a) Kast Teorileri 175 b) Menfaat Teorileri 179 C) Karma Teori 181 2) Hâkimiyet (Fiil Hâkimiyeti) Teorisi (Tatherrschaftstheorie) 183 A) Hareket Hâkimiyeti – Fonksiyonel Hâkimiyet 186 B) İrade Hâkimiyeti 196 III. Türk Hukuku’nda Durum 203 IV. Değerlendirme 215 1) Teorilerin Değerlendirilmesi 215 2) Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi 221 §5 Yardım Etme – Azmettirme Ayrımı 237 §6 İştirak Halinin Suç Tipinde Unsur Olarak Düzenlenmesi 247
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YARDIM ETME §1 Genel Olarak 255 §2 Yardımdan Dolayı Sorumluluğun Şartları 259 I. Objektif Şartlar 259 1) Failin Kasıtlı ve Hukuka Aykırı Bir Fiilinin Varlığı 259 2) Yardım Etme Hareketinin Varlığı 271 A) Genel Olarak 271 B) İhmali Hareketle Yardım Etme 275 C) İcrai Hareketle Yardım 279 a) Maddi (Fiziksel) Yardım 279 aa) Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak Suretiyle Maddi Yardım 279 bb) Suçun İcrasını Kolaylaştırmak Suretiyle Maddi Yardım 283 b) Manevi (Psişik) Yardım 291 aa) Suç İşlenmesini Teşvik Etme Yoluyla Manevi Yardım 292 bb) Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirme Yoluyla Manevi Yardım 297 cc) Suç İşlendikten Sonra Yardım Vaadi Yoluyla Manevi Yardım 300 dd) Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Gösterme Suretiyle Manevi Yardım 307 D) Başkasının İştirak Hareketine Katkı Suretiyle Yardım Hareketi – Zincirleme Yardım (Kettenbeihilfe) 310 E) Birden Fazla Yardım Hareketinin Bir Arada Bulunması 320 3) Yardım Etme Hareketinin Nedenselliği 323 II. Sübjektif Şart – Kastın Varlığı 330 III. Yardım Etme Anı 342 §3 Özel Durum: Nötr Yardım 349 §4 Nitelikli Hallerin Geçişi 353
§5 Teşebbüs – Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık. 361 I. Teşebbüs – Gönüllü Vazgeçme 361 II. Etkin Pişmanlık 372 §6 Bazı Suç Tiplerinde Yardım Etme 377 I. İhmali Suçlara Yardım Etme 377 II. Özgü Suçlara Yardım Etme 381 III. Taksirli Suçlara Yardım Etme 388 IV. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlara Yardım Etme 395 V. Zincirleme Suçlara Yardım Etme 400 VI. Kesintisiz Suçlara Yardım Etme 403 VII. Çok Failli ve Örgütlü Suçlara Yardım Etme 409 VIII. Kabahatlere Yardım Etme 414 IX. Suç Tipinde Yer Alan Yardım Etme 418 §7 Yardım Etmenin Diğer Kurumlarla Olan İlişkisi 423 I. Hukuka Uygunluk Nedenleri 423 II. Kusurluluk 429 III. Hata 434 IV. Objektif Cezalandırılabilme Şartları 444 V. Şikâyet ve Vazgeçme 446 §8 Muhakeme ve Yaptırım 449 I. Muhakeme 449 II. Yaptırım 458 SONUÇ 465 KAYNAKÇA 475
