Bir Temel Hak Olarak Çalışma Hakkı
Meriç Karagözler
Çalışma hakkı, bir işe sahip olma hakkıyla eş anlamlı olmayıp iş güvencesine sahip olma hakkı gibi diğer birçok hakkı içermektedir. Bireyin serbestçe çalışma, işini, iş yerini ve mesleğini serbestçe seçme özgürlüğü ile çalışmama özgürlüğü, kölelik ve kulluk yasağı, zorla çalıştırma ve zorunlu çalışma yasağı ile angarya yasağından oluşan çalışma özgürlüğü de bu kapsamdadır. Ayrıca adil ve elverişli çalışma koşullarından yararlanma hakkı, çalışma hakkını tamamlamaktadır. Başta anayasa hukuku, insan hakları hukuku ve iş hukuku olmak üzere farklı hukuk dallarını ilgilendiren çalışma hakkı, doktrinde ve yargı kararlarında görece az ele alınmıştır. Türk hukuk literatüründe de bu konuyu işleyen bilimsel eser sayısı yeterli değildir. Dolayısıyla insan hakları çerçevesinden, geniş bir bakış açısıyla çalışma hakkının incelenmesi ihtiyacı, "Bir Temel Hak Olarak Çalışma Hakkı" başlığının seçilmesinde etkili olmuştur. Bu eserin başlıca amacı, çalışma hakkının temel hak boyutunu inceleyerek uluslararası hukuk ışığında, hakkın koruma alanını ve devletlere düşen hukuki yükümlülükleri ortaya koymaktır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE, HUKUKİ NİTELİK, TARİHSEL GELİŞİM VE ULUSLARARASI HUKUK BOYUTU
I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
A. Çalışma Kavramı
B. Çalışma Özgürlüğü ve Çalışma Hakkı Kavramları
C. Çalışma Ödevi
II. HUKUKİ NİTELİK
A. İnsan Haklarının Bölünmezliği ve Karşılıklı Bağımlılığı İlkesi Çerçevesinde Çalışma Hakkı
B. Temel Hakların Sınıflandırılmasında Çalışma Hakkının Yeri
III. TARİHSEL GELİŞİM
A. Çalışma Hakkının Ortaya Çıkışı
B. Çalışma Hakkının Anayasallaşma Süreci
C. Çalışma Hakkının Türk Anayasa Hukukundaki Tarihsel Gelişimi
IV. ULUSLARARASI HUKUK BOYUTU
A. Evrensel Düzeydeki Belgelerde Çalışma Hakkı
B. Bölgesel Düzeydeki Belgelerde Çalışma Hakkı
İKİNCİ BÖLÜM
ÇALIŞMA HAKKININ KONU VE KİŞİ BAKIMINDAN KAPSAMI, DİĞER HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ VE DEVLETLERİN ÇALIŞMA HAKKINA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. ÇALIŞMA HAKKININ KONU BAKIMINDAN KAPSAMI
A. Bir İşe Sahip Olma Hakkı
B. İşsizliğe Karşı Korunma Hakkı
C. Meslek Özgürlüğü
D. Mesleki Eğitim Hakkı ve Mesleki Rehberlik Hakkı
E. Meslekte İlerleme Hakkı
F. İş Güvencesine Sahip Olma Hakkı
G. Adil ve Elverişli Çalışma Koşullarından Yararlanma Hakkı
H. Çalışma Hakkı Bakımından Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı
I. Kölelik, Kulluk, Zorla Çalıştırma ve Zorunlu Çalışma Yasağı ile Angarya Yasağı
II. ÇALIŞMA HAKKININ KİŞİ BAKIMINDAN KAPSAMI
A. Genel Olarak
B. Özel Olarak Korunması Gereken Hak Öznelerinin Çalışma Hakkı
III. ÇALIŞMA HAKKININ DİĞER HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ
A. Yaşama Standardı Hakkı
B. Maddi ve Manevi Varlığını Koruma ve Geliştirme Hakkı
C. Kamu Hizmetine Girme Hakkı
D. Sosyal Güvenlik Hakkı
E. Bilim ve Sanat Özgürlüğü
F. Sağlık Hakkı
G. Özel Hayata Saygı Hakkı
H. Grev Hakkı ve Sendika Hakkı
I. Sözleşme Özgürlüğü
IV. DEVLETLERİN ÇALIŞMA HAKKINA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Devletlerin İnsan Haklarına İlişkin Yükümlülük Türleri
B. Saygı Gösterme, Koruma ve Yerine Getirme Yükümlülüğü
C. Asgari Çekirdek Yükümlülükler
D. Aşamalı Gerçekleştirme Yükümlülüğü ve Elverişli Kaynakların Azami Düzeyde Kullanılması
E. Davranış ve Sonuç Yükümlülüğü
F. Tam İstihdam Sağlama Yükümlülüğü
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK POZİTİF ANAYASA HUKUKUNDA VE ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA ÇALIŞMA HAKKI
I. 1982 ANAYASASI ÇERÇEVESİNDE ÇALIŞMA HAKKI
A. Sosyal Devlet İlkesi ve Çalışma Hakkı
B. Anayasa'nın 48. ve 49. Maddelerinin İncelenmesi
C. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Düzenlenebilme
D. Çalışma Yükümlülükleri
II. 1982 ANAYASASI ÇERÇEVESİNDE ÇALIŞMA HAKKININ SINIRLANMASI
A. Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması Rejimi
B. Sosyal Hakların Sınırlanması
III. TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA ÇALIŞMA HAKKI
A. Norm Denetimi Kararları
B. Bireysel Başvuru Kararları
SONUÇ
KAYNAKÇA