Bireysel Emeklilik Sisteminin Kamu Finansmanına Etkileri
Tanzer TOPAL
Dağıtım tabanlı geleneksel sosyal güvenlik sisteminde yaşanan ve yaşanması muhtemel sorunlardan dolayı, geleneksel sisteme gerek alternatif gerek yardımcı olması adına fonlama tabanlı bireysel emeklilik sistemine geçişin hızlandığı günümüzde, bireysel emeklilik sisteminin ülkemizdeki gelişimi ve bu gelişim sürecinde sistemde toplanan ve yatırıma yönlendirilecek fonların, makro bazda sermaye piyasalarına mikro bazda ise kamu finansmanına olan etkilerine ilişkin değerlendirmeler kitabımızda yapılmıştır.
İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ÖNSÖZ VII
TABLO LİSTESİ XIII
ŞEKİL LİSTESİ XV
KISALTMALAR XIX
GİRİŞ 1
1. TEMEL BİLGİLER 3
1.1. TÜRKİYE'DEKİ DEMOGRAFİK DEĞİŞİMLER 3
1.1.1. Türkiye’de 65 Yaşında Yaşam Beklentisi 3
1.1.2. Türkiye'de Doğurganlık Oranları 4
1.1.3. Türkiye'de Yaşlı Nüfus Oranı 4
1.1.4. Türkiye'de Yaşlı Bağımlık Oranı 5
1.1.5. Türkiye'de Nüfus Artış Hızı 5
1.2. TÜRKİYE'DE SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ 6
1.2.1. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sistemi Tarihi 6
1.2.2. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sisteminin Ekonomik ve
Mali Durumu 7
1.3. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ 9
1.3.1. Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarihsel Süreci 9
1.3.2. Özel Emeklilik Planları Türleri 10
1.4. SERMAYE PİYASASI, TASARRUF VE 2008 KÜRESEL
KRİZİ 11
1.4.1. Sermaye Piyasası 11
1.4.1.1.Türkiye'de Sermaye Piyasaları 13
1.4.2. Tasarruf 19
1.4.2.1.Tasarrufun Önemi 19
1.4.2.2.Tasarruf Teorileri 20
1.4.3. Türkiye ve OECD Ülkelerinde Tasarruf 26
1.4.4. 2008 Küresel Krizi 31
1.4.4.1.2008 Dünya Küresel Krizi 31
1.4.4.2.2008 Krizinde Türkiye'deki Genel Makroekonomik
Göstergeler 33
1.4.4.3.2008 Küresel Kriz ve Türkiye'de Bireysel
Emeklilik Sistemi 36
1.4.4.4.2008 Küresel Krizinin Türkiye'deki Etkileri
Ve Sermaye Piyasaları 39
2. TÜRKİYE'DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ 43
2.1. TÜRKİYE'DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ ve
GENEL GÖSTERGELERİ 48
2.2. TÜRKİYE'DEKİ OTOMATİK KATILIM SİSTEMİ ve
GENEL GÖSTERGELERİ 60
2.3. TÜRKİYE'DE EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI ve
GENEL GÖSTERGELERİ 67
2.3.1. Türkiye'de Emeklilik Yatırım Fon Türlerinin Genel
Göstergeleri 71
2.4. TÜRKİYE’DEKİ BİREYSEL EMEKLİLİK PLANLARININ
PORTFÖY DAĞILIMI 76
2.5. TÜRKİYE ve DİĞER ÜLKELERDE ÖZEL EMEKLİLİK
PLANLARI 77
2.5.1. ABD'deki Özel Emeklilik Planlarının Türleri 79
2.5.2. Portföy Dağılımı Özel Emeklilik Planları ve Özel
Emeklilik Planları Türlerine Göre Özel Emeklilik
Varlıkları 81
3. TÜRKİYE'DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN KAMU
FİNANSMANI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 99
3.1. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN KAMU
FİNANSMANI ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ 101
3.1.1. Vergisel Teşvikler 101
3.1.1.1. İşverenler İçin Getirilen Vergisel Teşvikler 101
3.1.1.1.1.Gerçek Kişi İşverenler İçin Getirilen
Vergisel Teşvikler 101
3.1.1.1.2. Tüzel Kişi İşverenler İçin Getirilen
Vergisel Teşvikler 102
3.1.1.2. BES Katılımcıları (Bireyler) İçin Getirilen
Vergisel Teşvikler 103
3.1.1.2.1. Gerçek Kişiler İçin Getirilen Vergisel
Teşvikler 103
3.1.1.3. Diğer Vergisel Teşvikler 108
3.1.1.3.1. Fon Kazançları İstisnası 108
3.1.1.3.2. BSMV İstisnası 109
3.1.1.3.3. Damga Vergisi İstisnası 110
3.1.1.3.4. Veraset ve İntikal Vergisi İstisnası 110
3.1.2. Katkılar 110
3.1.2.1. Devlet Desteği (Katkı Payı) 111
3.1.2.2. Ek Devlet Katkısı 114
3.1.2.3. Devlet Katkısı İle İlgili Özellikli Hususlar 114
3.2. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN KAMU
FİNANSMANI ÜZERİNDEKİ OLUMLU ETKİLERİ 117
3.2.1. Vergi Gelirleri 117
3.2.1.1. Katılımcılardan Elde Edilen Vergi Gelirleri 117
3.2.1.2. Emeklilik Yatırım Şirketlerinden Elde Edilen
Vergi Gelirleri: 118
3.2.2. Düşük Maliyetli Fon Gelirleri 120
3.3. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN KAMU
FİNANSMANI ÜZERİNDEKİ OLUMLU ve OLUMSUZ
ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 129
3.3.1.1. BES’in Kamu Finansmanına Faydaları 130
3.3.1.2. BES’in Kamu Finansmanına Zararları 131
4. SONUÇ 133
KAYNAKÇA 137