Birlikte Velayet

Barış Can ÖZTÜRK

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ 7

TEŞEKKÜR 9

İÇİNDEKİLER 11

KISALTMALAR 19

GİRİŞ 21

BİRİNCİ BÖLÜM

VELAYET KAVRAMI

1 VELAYETİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, TARİHSEL

GELİŞİMİ VE İLKELER27

I VELAYETİN TANIMI27

II VELAYETİN HUKUKİ NİTELİĞİ29

III VELAYETİN TARİHSEL GELİŞİMİ31

IV VELAYETE HAKİM OLAN İLKELER36

A ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI36

B ÇOCUĞUN KİŞİLİĞİNE SAYGI GÖSTERİLMESİ 39

C ÇOCUĞUN GÖRÜŞÜNÜN ALINMASI41

D SÜRELİ OLMA İLKESİ44

E BÖLÜNMEZLİK İLKESİ45

F BİRLİKTE VELAYET İLKESİ47

G ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ48

H KAMU DÜZENİNE İLİŞKİN OLMA İLKESİ49

İKİNCİ BÖLÜM

VELAYET HAKKININ KAPSAMI, KULLANILMASI,

KALDIRILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ

2 VELAYET HAKKININ KAPSAMI 51

I GENEL OLARAK 51

II ÇOCUĞUN KİŞİ VARLIĞINA İLİŞKİN HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLER53

A ÇOCUĞUN BAKIMI54

B ÇOCUĞUN EĞİTİMİ55

1 Genel Eğitim 56

2 Mesleki Eğitim57

3 Dini Eğitim58

C ÇOCUĞUN ADI VE SOYADI61

D ÇOCUĞUN YERLEŞİM YERİ63

E ÇOCUK ÜZERİNDE EGEMENLİK63

III ÇOCUĞUN MALVARLIĞINA İLİŞKİN HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLER64

A GENEL OLARAK 64

B ÇOCUK MALLARININ YÖNETİMİ65

C ÇOCUK MALLARININ KULLANIMI 68

D ÇOCUK MALLARININ GELİRİNİN SARFI 71

E ÇOCUK MALLARININ KISMEN SARFI 72

F ÇOCUĞUN SERBEST MALLARI75

1 Genel Olarak 75

2 Kazandırmalar76

3 Saklı Pay76

4 Meslek veya Sanatın İcrası İçin Verilen Mal 77

5 Kişisel Kazanç77

IV ÇOCUĞUN TEMSİLİNE İLİŞKİN HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLER78

3 VELAYET İLİŞKİSİNİN TARAFLARI83

I VELAYETE SAHİP OLANLAR83

II VELAYET ALTINDA OLANLAR86

4 VELAYET HAKKININ KULLANILMASI 86

I EVLİLİK BİRLİĞİ İÇİNDE 86

II EVLİLİK BİRLİĞİNE ARA VERME VEYA AYRILIK

HALİNDE 89

III ANA BABADAN BİRİNİN ÖLÜMÜ HALİNDE91

IV BOŞANMA VEYA EVLİLİĞİN İPTALİ HALİNDE91

V EVLİLİK BİRLİĞİ HARİCİNDEKİ İLİŞKİDE93

5 VELAYET HAKKINA SAHİP OLMAYAN TARAFIN VE

ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKI95

I KİŞİSEL İLİŞKİNİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE

KAPSAMI95

II KİŞİSEL İLİŞKİNİN DÜZENLENMESİ97

A GENEL OLARAK 97

B KİŞİSEL İLİŞKİNİN KURULMASINDA DİKKATE

ALINACAK ÖLÇÜTLER 98

1 Çocuğun Üstün Yararı98

2 Çocuğun Görüşünün Alınması99

3 Çocuğun Şahsına İlişkin Ölçütler100

4 Kardeşlere İlişkin Ölçütler 102

5 Ana Babaya İlişkin Ölçütler102

C KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASININ ŞEKLİ 103

D KİŞİSEL İLİŞKİNİN SINIRLARI, DEĞİŞTİRİLMESİ,

KALDIRILMASI VEYA REDDEDİLMESİ106

III ÜÇÜNCÜ KİŞİLER İLE ÇOCUK ARASINDA KİŞİSEL İLİŞKİ

KURULMASI 108

6 VELAYET HAKKININ KALDIRILMASI110

I GENEL OLARAK 110

II VELAYETİN KALDIRILMASININ SEBEPLERİ112

A VELAYET GÖREVİNİN GEREĞİ GİBİ YERİNE

GETİRİLEMEMESİ 112

1 Ana Babanın Deneyimsizliği 112

2 Ana babanın Hastalığı113

3 Ana Babanın Başka Yerde Bulunması 114

4 Diğer Benzer Sebepler 115

B ANA VE BABANIN ÇOCUĞA YETERLİ İLGİ

GÖSTERMEMESİ VE ÇOCUĞA KARŞI

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ AĞIR BİÇİMDE

SAVSAKLAMALARI116

C ANA BABANIN KISITLANMASI117

D VELÂYET HAKKINA SAHİP ANA VEYA BABANIN

BAŞKASI İLE YENİDEN EVLENMESİ 118

III VELAYETİN KALDIRILMASININ SONUÇLARI119

7 VELAYET HAKKININ DEĞİŞTİRİLMESİ121

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BİRLİKTE VELAYET

BİRLİKTE VELAYET KAVRAMI125

I GENEL OLARAK 125

II AMACI128

III ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİ VE SEBEPLERİ130

A BOŞANMANIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ130

1 Genel Olarak 130

2 Yaş Gruplarına Göre Kısa Süreli Etkiler133

3 Uzun Süreli Etkiler136

4 Boşanmaya Çocuğun Uyumu136

B BOŞANMANIN ANA BABA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ 137

C BİRLİKTE VELAYETE İHTİYAÇ DUYULMASI140

D BİRLİKTE VELAYETE GEÇİŞ SÜRECİ 142

IV LEHE VE ALEYHE İLİŞKİN GÖRÜŞLER 148

A BİRLİKTE VELAYET ALEYHİNE GÖRÜŞLER 148

B BİRLİKTE VELAYET LEHİNE GÖRÜŞLER151

C DEĞERLENDİRMEMİZ154

V İLKELER KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ158

A ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI158

B ÇOCUĞUN GÖRÜŞÜNÜN ALINMASI 160

C ÇOCUKLAR ARASINDA AYRIM GÖZETMEME162

D ÇOCUĞUN ANA BABA TARAFINDAN BAKIM VE ANA

BABA İLE YAŞAMA HAKKI163

VI BİRLİKVE VELAYET TİPLERİ 164

A YASAL BİRLİKTE VELAYET 165

B FİZİKSEL BİRLİKTE VELAYET 166

9 KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA BİRLİKTE VELAYET168

I GENEL OLARAK 168

II İTALYA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET170

III BELÇİKA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET170

IV HOLLANDA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET 170

V İSPANYA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET 171

VI FRANSA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET171

VII ALMAN HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET172

VIII AVUSTURYA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET 173

IX İSVİÇRE HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET 173

X İNGİLİZ HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET179

XI AVUSTRALYA HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET179

XII AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDE BİRLİKTE

VELAYET180

10 ULUSLARARASI DÜZENLEMELERDE BİRLİKTE

VELAYET180

I GENEL OLARAK 180

II AVRUPA KONSEYİ TAVSİYE KARARLARI180

III BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇOCUK HAKLARI

SÖZLEŞMESİ181

IV ÇOCUK HAKLARININ KULLANILMASINA İLİŞKİN

AVRUPA SÖZLEŞMESİ183

V MEDENİ VE SİYASİ HAKLARA İLİŞKİN ULUSLARARASI

SÖZLEŞME 185

VI KADINA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ

SÖZLEŞMESİ185

VII AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ ve EK 7 NO’LU

PROTOKOLÜ186

11 TÜRK HUKUKUNDA BİRLİKTE VELAYET 188

I EVLİLİK BİRLİĞİ DEVAM EDERKEN BİRLİKTE

VELAYET188

II BİRLİKTE YAŞAMAYA SON VERME VEYA AYRILIK

HALİNDE BİRLİKTE VELAYET189

III ANA BABANIN BOŞANMASI HALİNDE BİRLİKTE

VELAYET190

A GENEL OLARAK 190

B TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 336/III VE 182/III

HÜKÜMLERİNİN İNCELENMESİ 190

C DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER192

D DEĞERLENDİRMEMİZ200

IV ANA BABANIN EVLİ OLMAMASI HALİNDE BİRLİKTE

VELAYET208

A GENEL OLARAK 208

B DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER209

C DEĞERLENDİRMEMİZ212

V AİHS EK 7 NOLU PROTOKOL 5 MADDESİNİN İÇ HUKUKA

ETKİSİ 219

A GENEL OLARAK 219

B DOKTRİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER223

C DEĞERLENDİRMEMİZ225

VI BİRLİKTE VELAYETE İLİŞKİN YARGI KARARLARI227

A YARGITAY 2 HUKUK DAİRESİ 20022017 TARİHLİ

2016/15771 E, 2017/1737 K SAYILI EMSAL KARARI VE

ÖNCESİ227

B YARGITAY EMSAL KARARI SONRASI VERİLEN YARGI

KARARLARI230

C ANAYASA MAHKEMESİ HİLAL ERDAŞ BAŞVURUSU

(BAŞVURU NUMARASI: 2018/27658, T6102021, RESMİ

GAZETE 30112021, S31675)232

D DEĞERLENDİRMEMİZ235

VII BİRLİKTE VELAYETE HÜKMEDİLMEMESİ GEREKEN

HALLER 239

A GENEL OLARAK 239

B VELAYETİN KALDIRILMASI NEDENLERİNİN

BULUNMASI 239

C EBEVEYNLER ARASI SÜREKLİ ÇATIŞMA HALİ240

D EBEVEYNLER ARASI SAĞLIKLI İLETİŞİM VE

İŞBİRLİĞİNİN BULUNMAMASI HALİ241

E EBEVEYNLERİN ORTAK İSTEĞİNİN VELAYETİN

TARAFLARDAN BİRİNE BIRAKILMASI OLMASI242

VIII TÜRK MEDENİ KANUNUNDA OLMASI GEREKEN

BİRLİKTE VELAYET DÜZENLEMESİNE İLİŞKİN

MESELELER243

A TÜRK MEDENİ KANUNUNDA DÜZENLEME YAPILMASI

GEREKLİLİĞİ243

B BİRLİKTE VELAYETİN KURAL MI İSTİSNA MI YOKSA

BİR ALTERNATİF OLARAK MI DÜZENLENECEĞİ

MESELESİ245

C BİRLİKTE VELAYETİN NASIL BİR MODELDE

UYGULANACAĞI MESELESİ249

D HAKİMİN BİRLİKTE VELAYETE KARAR VERİRKEN

DEĞERLENDİRECEĞİ HUSUSLAR 252

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

BİRLİKTE VELAYET KARARLARININ

TANINMASI VE TENFİZİ

12 MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA VE ULUSLARARASI

SÖZLEŞMELERDE BİRLİKTE VELAYETİN TANIMA

TENFİZİ257

I GENEL OLARAK 257

II 5718 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL

HUKUKU HAKKINDA KANUN KAPSAMINDA TENFİZİN

ŞARTLARI258

III BİRLİKTE VELAYET KARARINA İLİŞKİN TENFİZ

DAVALARI İLE KAMU DÜZENİNE AÇIKÇA AYKIRILIK

OLUŞTURMAMA KOŞULUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ261

A YARGITAY’IN TENFİZ KARARLARINDA KAMU

DÜZENİNE AÇIKÇA AYKIRILIK DEĞERLENDİRMESİ261

B KAMU DÜZENİNİN ÇOCUK HUKUKU İLKELERİ

KAPSAMINDA DEĞERLENDİRMESİ263

C AİHS EK 7 NOLU PROTOKOLÜN TENFİZ

KARARLARINA ETKİSİ 265

IV ÇOCUKLARIN VELAYETİNE İLİŞKİN KARARLARIN

TANINMASI VE TENFİZİ İLE ÇOCUKLARIN VELAYETİNİN

YENİDEN TESİSİNE İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ

KAPSAMINDA TENFİZ268

V VELAYET SORUMLULUĞU VE ÇOCUKLARIN KORUNMASI

HAKKINDA TEDBİRLER YÖNÜNDEN YETKİ,

UYGULANACAK HUKUK, TANIMA, TENFİZ VE

İŞBİRLİĞİNE DAİR 1996 TARİHLİ LAHEY SÖZLEŞMESİ

KAPSAMINDA TENFİZ270

SONUÇ 273

KAYNAKÇA285