%3
Borca Aykırılık Dönme ve Fesih
Basım Tarihi
2023-04
Sayfa Sayısı
896
Kapak Türü
Cilt
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750284298
Boyut
16x24
Baskı
8
1.325,00 TL
1.285,25 TL
(Bu ürünü aldığınızda 1100 puan kazanacaksınız)
1100
Prof. Dr. Hamdi Tamer İNAL
İÇİNDEKİLER
Sekizinci Baskıya Önsöz
9
Yedinci Baskıya Önsöz
13
Altıncı Baskıya Önsöz
15
Beşinci Baskıya Önsöz
17
Dördüncü Baskıya Önsöz
23
Üçüncü Baskıya Önsöz
25
Önsöz
29
Kısaltmalar
55
Giriş
59
Birinci Bölüm
FARKLI İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLARIN ÇEŞİTLERİ VE HUKUKÎ NİTELİKLERİ
§ 1. BORÇ KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ
63
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN GENEL ÇİZGİLERİ
63
1. Alacak/Borç İlişkisi Etkenlerinin Nitelikleri
63
A. Sübjektif Niteliği
64
B. Nisbî Niteliği
64
C. Tasarruf Yetkisi Sağlama Niteliği
65
2. Alacağın Konusu: Edim
65
II. BORÇ KAYNAKLARI
66
1. Kanundaki Sınıflandırma
67
2. Borcu Meydana Getiren İlişkilerin Türüne Göre Sınıflandırma
69
A. Normal İlişkilerden Doğan Borçlar
70
a. Hukukî İşlemler
71
aa. Sözleşmeler
73
bb. Tek Taraflı Borçlanma Vaâdleri
74
b. Hukukî İşlem Benzeri İlişkiler
77
aa. Vekâletsiz İşgörme
77
bb. Zarurî Sebepler
78
cc. Fiilî Sözleşme İlişkileri
79
c. Belli Bir Topluluğa Karşı Varolan Bağımlılıktan Doğan İlişkiler
79
aa. Üyeler ile Topluluk Arasındaki İlişkiler
80
bb. Üyeler Arasındaki İlişkiler
80
B. Çarpık İlişkilerden Doğan Borçlar
80
a. Zararın Giderimini Gerektiren Fiiller
80
aa. Haksız Fiiller
81
bb. Kusursuz Sorumluluk Yaratan Fiil ve Davranışlar
81
cc. Sözleşme Öncesi Kusurlu Davranışlar
83
dd. Borcun Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesi
87
aaa. Satılan Şeyin Taşıdığı Ayıbın, Hileli Bir Davranış ile Alıcıdan veya İş Sahibinden Saklanması
92
i. Satıcının veya Müteahhidin Hileli Davranışının Mahiyeti
93
ii. Ayıbın Hile ile Gizlendiği Sonucuna Ulaşılabilmenin Şartı
94
iii. Müteahhidin Kasden Sakladığı Ayıplar
95
iv. Satıcı, Satılanın Ayıbını Alıcıdan Hile ile Gizlemesi
96
v. İlgili Zamanaşımı Süreleri
97
bbb. Yalan Beyanlara Dayalı Açıklamaların, Hukuka Aykırılık Teşkil Etmesi
98
ccc. Yanlış Beyan ile, Yalan Beyan Arasındaki Farklılık
99
ddd. Kanunkoyucunun, Ayıbın Hile ile Gizlenmesi Karşısında Başvurduğu Düzenlemeler
99
eee. Muhatabı Aldatmaya Dönük Bir Hile ile Gizleme
102
b. Sebepsiz İktisaptan Doğan Borçlar
102
§ 2. FİİLÎ İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR
103
I. SOSYAL İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR
105
II. ŞAHIS BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNDEN VEYA KATILMADAN DOĞAN BORÇLAR
109
III. TİPİK SOSYAL DAVRANIŞTAN DOĞAN BORÇLAR
112
§ 3. EDİM BORÇLARINDAN BAĞIMSIZ BORÇ İLİŞKİLERİ
114
I. EDİME YAKINLIĞI DOLAYISI İLE ZARARA UĞRAYANLARA KARŞI MEYDANA GELEN SORUMLULUĞUN HUKUKÎ NİTELİĞİ
117
1. Tazminat Talep Etme Hakkını Sınırlayan Hukukî İlkeler
117
A. Haksız Fiil Sorumluluğu Açısından
119
a. Genel İlkeye Getirilen İstisna
121
b. Akdî Sorumluluk ile Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması
125
B. Akdî Sorumluluk Açısından
127
a. Hukukî Menfaatin Yer Değiştirmesi Teorisi
128
aa. Vasıtalı Temsil
129
bb. Hasarın Üçüncü Kişiye Geçtiği Durumlar
130
cc. Üçüncü Şahsa Ait Bir Şeyin Zilyedliğinin Devredildiği Sözleşmeler
131
dd. Zincirleme Sözleşmeler
132
b. Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşme
133
aa. Üçüncü Şahıs Lehine Şart Müessesesine Başvurmak İmkânı
138
bb. Diğer Hâller
139
2. Üçüncü Şahsın Zararının Giderilmesine İlişkin Yöntemler
140
A. Tazminat Kapsamının Belirlenmesi
141
a. Tazminat Miktarının, Zarara Uğrayan Şeyin Objektif Değerine Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş
141
b. Tazminat Miktarının, Olağan Ölçüler İçinde Kalan Rizikoya Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş
141
c. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Belli Olması Gereğine İlişkin Görüş
141
d. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Bilinmesine İhtiyaç Bulunmadığına İlişkin Görüş
142
B. Zararın Giderimini Talep Etmeye Yetkili Olan Kimseler
142
a. Uygun İlliyet Kuralının, Sorumluluğun Sınırlandırılmasındaki Yetersizliği
143
b. Hukuka Aykırılık Bağı
144
aa. Hukuka Aykırılık Bağının Geniş Kapsamlı Görünümü
147
bb. Hukuka Aykırılık Bağının Dar Kapsamlı Görünümü
147
cc. Hukuka Aykırılık Bağının, Haksız Fil Sorumluluğunu ve Akdî Sorumluluğu Sınırlandırması
147
C. Tazminat Talebinin, Zarar Gören Üçüncü Şahsa Doğrudan Tanınması
148
a. Zararın Hangi Şartlar Altında Giderilebileceğinin Tespiti
149
b. Edime Yakınlığı Dolayısı ile Zarar Gören Üçüncü Şahıslar
150
c. Çözümün Akdî Sorumlulukta Bulunması
150
aa. Zarargören Üçüncü Şahsın, Borçlunun Kusurunu İspatlamak Durumunda Olmaması
151
bb. Sorumsuzluk Şartının, Akdî Sorumluluk ile Çözüm Yoluna Getirdiği Olumsuzluklar
152
cc. Zamanaşımı Konusunda Yetersizlikler ve Sorunun Akdî Sorumluluk Kapsamının, Sözleşmeye Taraf Olamayan Üçüncü Şahısları da İçine Alacak Biçimde Genişletilmesi ile Sağlanması
153
dd. Diğer Görüşler
154
II. SÖZLEŞME ÖNGÖRÜŞMELERİNE GİRİŞMEKTEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
155
1. Hukukî İşleme Bağlayan Teoriler
159
A. Sözleşme Görüşü
159
a. Kurulacak Sözleşme Görüşü (Amaç Sözleşme Teorisi)
159
b. Örtülü Sözleşme Görüşü
162
c. Sözleşme Öngörüşmelerinden Doğan Sorumluluğa, Karma Bir Nitelik Veren Seçmeci Görüş
163
aa. Haksız Fiil Kavramının, Hukuk Sistemimizde Geniş Kapsamlı Olmasının Yararları
164
bb. Geniş Kapsamlı Haksız Fiil Kavramı Vasıtası ile Dürüstlük Kurallarının İhlâl Edilmesinin, Hukuka Aykırılığı Tespit Etmekte Yeterli Olması
166
cc. Sözleşme Öncesi Borçlarının, Davranış Yan Borçlarından Kaynaklanması
167
B. Tek Taraflı Hukukî İşlem Görüşü (Giriş Teorisi)
168
2. Haksız Fiile Bağlayan Teoriler
169
A. Genel Çizgileri
169
a. Kimseye Zarar Vermeme, Davranışlarda Gerekli Özeni Gösterme ve Güveni Sarsmama Yükümlülüğü
170
b. Sözleşme Öncesi Olayları
171
B. Görüşün, Kurulan Sosyal İlişki Teorisi Karşısında Beliren Yetersizlikleri
171
a. Culpa in Contrahendo’nun, Sözleşmenin Hazırlanması ve Kurulması Safhalarının Ötesine Geçen Konumu
171
b. Öngörüşmelere Taraf Olanların Uğradığı Zararı Gidermeye Yönelik Culpa in Contrahendo Sorumluluğu
172
3. Sözleşme Benzeri Bir İlişkiye Bağlayan Teoriler
173
A. Kanundan Doğan Borç İlişkisi
174
a. Kanundan Doğan Borç Teorisinin Yetersizlikleri
176
b. Haksız Fiil ve Akdî Sorumluluğun Telâhuku
176
c. Genel Davranış Borcunun, Gerçek Bir Kanunî Borç İlişkisine Dönüşmesi
178
d. Sözleşme Öncesinin Kendine Özgü Yapısı ve İlişkinin Bireyselliği Nedeniyle Akdî Niteliği
179
e. Varsayıma Dayanan Bir Sözleşme İlişkisi Yerine, Kanundan Doğan Borç İlişkisinin Benimsenmesi Gereği
180
B. Özen Borcunun Yerine Getirilmeyişi
180
a. Dürüstlük İlkesinin, Öngörüşmeleden Doğan Sorumluluğun Kaynağı Olması
181
b. İfa Edilmeyen Öngörüşmeler Borcunun, Henüz Kurulmamış Olan Sözleşme Borcundan Farklılığı
181
4. Öngörüşmelerden Doğan Borcun Yerine Getirilmemesinin Sonuçları
182
A. Kanundan Doğan Bir Borcun İfa Edilmemesi
182
a. Sözleşmeden veya Kanundan Doğan, Her Türlü Borcun İfa Edilmemesi Sorununa Çözüm
183
b. Borç İlişkisinin Kurulmasına Değil, İfa Edilmemesine İlişkin Kuralların Uygulanması
183
B. Sonuçları
184
a. Öngörüşme Fiil ve İşlemlerinin Bağımsızlığı
184
aa. Genel Nitelikteki Bir Ödevin İhlâlinden Doğan, Haksız Fiil Sorumluluğu
185
bb. Öngörüşmelerin, Genel Nitelikteki Davranış Yan Borcu Olma Niteliği
185
b. Öngörüşmelerden Doğan Haksız Fiil Unsurları
186
aa. Fiil veya Çekinme
186
bb. Hukuka Aykırılık
187
aaa. Kanunun veya Hukukun Temel İlkelerinin İhlâl Edilmesi
188
bbb. Bir Hakkın İhlâl Edilmesi
189
ccc. Ahlâk Kurallarının İhlâl Edilmesi
189
cc. Zarar
189
dd. Uygun İlliyet Bağı
190
ee. Kusur
190
III. MESLEKÎ UZMANLIĞI GEREKTİREN İŞLERDE, ÖZEN BORCUNUN TARZI VE KAPSAMI
191
1. Avukatların Özen Borcu
191
2. Mimarların Özen Borcu
192
3. Hekimlerin Özen Borcu
194
A. Hasta ile Hekim ve Hastane Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Genel Görüntüsü ve Yönü
198
a. Hasta ile Hekim Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Niteliği
199
b. Hekimin, Kendi Kusurundan Doğan Sorumluluğu
201
B. Mahkemelerde Görülen Tıbbî Konulu Dâvalar
202
a. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İlk Amacı Kapsamında, Zarargörenin Zararının Olabildiğince Giderilmesi
202
b. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İkinci Amacı Kapsamında, Tıpta Yanlış Uygulama veya Beceri Eksikliğine Dayalı Uygulamaların Tekrarının Engellenmesi
202
C. Hekimin, Başkasının Fiilinden Doğan Sorumluluğu
203
D. Hekimin Müdahalesinde Kullandığı Araç, Gereç ve Ürünlerden Doğan Sorumluluğu
203
a. Güvenli Ürün
204
b. Tehlikeli Ürün
204
c. Çocuk Fizyolojisinin Gereksinimleri
205
d. Hastaya Sağlanan Kan Ürünleri
206
e. Dâvalının Kusursuzluğunu İleri Sürmesi Mümkün Olmadığından, Kazanılan Dâva
206
f. Hâkimin, Manevî Tazminatın Miktarını Tâyin Etmesinde Yöntem
208
E. Tıpta Yanlış Uygulama ve Tıpta İstenilmeyen Sonuç
210
a. Hekimin Tedavi Sırasında Standart Uygulamayı Yapmaması, Beceri Eksikliği veya Hastaya Tedavi Vermemesi ile Meydana Gelen Zarar / Malpractice
211
b. Hekimin, Tecrübesi ve Uzmanlığının Dışında Bir Diğer Alt Uzmanlık Alanında Müdahaleye Girişmesi
211
c. Sağlık Personelinin ve Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının, Zorunlu Meslekî Mâlî Sorumluluk Sigortası Yaptırmaları Gereği
212
d. Maddî Olguların Saptanmasına İlişkin Ceza Mahkemesi Kararlarının, Hukuk Hâkimi Yönünden Bağlayıcılığı
214
e. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication
215
F. Akdî Sorumluluk Etkenlerinin Ayrı Ayrı Tespiti
217
a. Dâvalı Hastane ve Hekim Açısından
218
b. Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında
218
c. Hekimlik Sözleşmesi İlâveli, Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında
219
d. Hastane Başhekimi ve Müdahalede Bulunan Hekim Açısından
219
e. Hekimin Sadakat ve Özen Gösterme Borcu
220
aa. Sadakat Borcu
221
aaa. Gizli Bilgi (Information Confidentielle)
222
bb. Özen Gösterme Borcu
223
aaa. Hastayı Aydınlatma Borcu
224
bbb. Teşhis Koyma Konusunda, Özen Yükümlülüğü
225
cc. Dâvalıların Kusurlarının, Dâvacı Tarafından İspatlanması Gereğinin Bulunmaması
226
dd. Sözleşmenin İhlâl Edilmesi ile, Hastanın Uğradığı Zararlar Arasında Uygun İlliyet Bağı
226
ee. Hastaların, Önceden Öngörülemeyen Durumlar Hakkında Bilinçlendirilmeleri
226
4. Tıbbî Müdahaleden Doğan Hukukî ve İdarî Sorumluluk Türlerinin Yakınlaştırılması
227
A. Hastanın Güvenliğinin Sağlanmasına Dönük Sonuç Borcundan Doğan Sorumluluk
230
a. Hastaya Sağlık Personelinin Kusuru ile Verilen Bedensel veya Ruhsal Bütünlüğe İlişkin Zararlar
231
b. Ağır Kusur Şartı Yerine, Tıbbî Uygulama Kusurunun Tespiti
233
c. Tıbbî Müdahalenin, Yapısı Dolayısıyla Taşıdığı Zarar Verici Bir Riziko ve Kusursuz Sorumluluk Hâli (risque spécial ou exceptionnel)
234
d. Hastanın Aydınlatılması ve Aydınlatılmış Onamının Alınması (consentement éclairé)
235
B. Kamu Sağlık Kurumlarında Kusursuz Sorumluluk Hâllerinin Gelişmesi
237
a. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartı
238
b. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartının Sınırlandırılması ve Daraltılması
240
c. Hekimin Hastane Dışında, Özel Sektör Sorumluluğu
241
aa. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Kapsamında Özen Gösterme Yükümlülüğü
241
bb. Hekimin Özen Gösterme Borcuna Eklenen Sonuç Borcu ve Hastanın Güvenliğini Sağlama Borcu
243
C. Koruyucu Tıp ve Hastalık Hâlinde Sağlanan Tıbbî Yardım Çeşitleri ve Uygulayıcı Meslek Gruplarının İşlevi ve Sorumlulukları
243
a. Hekim
245
b. Diş Hekimi
247
c. Eczacı
248
d. Fizyoterapist
249
e. Klinik Psikolog
250
f. Odiolog
251
g. Diyetisyen
251
h. Dil ve Konuşma Terapisti
252
i. Podolog
252
j. Sağlık Fizikçisi
252
k. Hemşire
253
l. Sosyal Hizmet Uzmanı
254
m. Ebe
254
D. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi
255
a. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde
255
b. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication
256
c. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması
258
d. Hafif İhmâlin Bulunması
258
E. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde
259
a. Sağlık Personelinin Sadakat Borcundan Doğan Yükümlülüklerinin Sürekliliğine Karşı, Özen Yükümlülüğünün Müdahale ile Sınırlı Olması
259
b. Sağlık Profesyonelinin Özen Borcu
260
İkinci Bölüm
BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN
HUKUKÎ SONUÇLAR
§ 4. SÖZLEŞMEYE DAYALI ŞARTLI EDİM BORÇLARI
269
I. TÂLİ BORÇLAR
269
1. Sözleşmenin, Amacına Uygun Surette İfa Edilmesi Gereği
271
2. Yan Borçlara Aykırılığın, Sözleşme İlişkisine Etkisi
272
A. Sözleşmenin Gereği Gibi İfa Edilmediği Def’i
274
a. Cins Borçlarında, Borçlunun İfası ile Ortaya Çıkan Edimin Sonuçları
274
b. Parça Borçlarında, Ayıpsız Bir Edimin İfa Edilmesi
275
aa. Ayıplı Bir İfanın, Geçerli Bir İfa Olarak Kabul Edilebileceği Görüşünün Reddi
276
bb. Tarafların İradelerine Uygun Olmayan İfanın, Ayıplı Sayılması
276
B. İfada Beliren Nitelik Eksiklikleri
278
a. Malın, Maddî, İktisadî ve Hukukî Nitelikleri
278
b. Kötü İfa Hâllerine Karşı, Satıcı ve Alıcı Arasında Akdî Tekeffül
279
aa. Satıcının, Tek Taraflı Bir Hukukî İşlemle Borç Altına Girmesi
279
bb. Satıcının Tasavvur Açıklamasına Karşı, Kanundan Doğan Tekeffül Borcu
280
C. Gereği Gibi Olmayan İfa ile Yanlış İfa Ayırımı
280
a. Parça Borçlarında, Yanlış İfa
281
b. Cins Borçlarında, Yanlış İfa
284
c. Edim Borcunun, Teslim Edilen Şeye İlişkin Olup Olmadığı Kıstası
287
aa. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşıladığı ve Ayıplar Taşıdığı Hâller
287
bb. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşılamadığı Hâller
288
aaa. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olması Hâli
289
bbb. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olmaması Hâli
289
3. Ayıba Karşı Tekeffülün, Borç Olma Niteliği
289
A. Satın Alınan Şeyden Beklenen Değer ve Yarar Unsurları
293
B. Sözleşmenin Kuruluş Amacına Etkili, Belli Bir Niteliğinin Taşıdığı Ayıp
294
II. TEMEL BORCUN İFA EDİLEMEMEKLE, TAZMİNAT BORCU NİTELİĞİNİ ALMASI
295
1. Akdin Müsbet İhlâli Nedeniyle Meydana Gelen Sorumluluğun Hukukî Niteliği
295
2. Gereği Gibi İfa Edilmeyen Yan Edim Borçları ile Yan Borçlar
296
3. Tarafların Dürüstlük Kuralına Uyma Borçları
300
§ 5. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
302
I. İFA MENFAATİ AMAÇLI BAĞIMSIZ BORÇLAR
303
1. Aslî Edimler
304
A. Teslim Etme Borçları
308
a. Parça Borcu
309
b. Cins Borcu
310
B. Hukukî İşlem Yapma Borçları
311
C. Yapma Borçları
311
D. Yapmama Borçları
312
E. Katlanma Borçları
313
2. Yan Edimler
313
A. Kanundan Doğan Yan Edimler
316
B. Sözleşmeden Doğan Yan Edimler
318
a. Sözleşme Özgürlüğü
318
aa. Sözleşme Yapma Özgürlüğü
319
bb. Sözleşmenin Şeklinde Özgürlük
319
cc. Sözleşmenin Tipinde, Konusunda ve Düzenlenmesinde Özgürlük
319
b. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırları
320
aa. Kanunun Sınırlamaları
320
bb. Genel İşlem Şartlarının Etkisi
322
aaa. Genel İşlem Şartları Açısından Tüketicinin Konumu
326
bbb. İşletmeler Eliyle Önceden Hazırlanan Genel İşlem Şartlarının Hukukî Niteliği
329
i. Norm Teorisi
333
ii. Sözleşme Teorisi
334
iii. Muafiyet ve Özel Kuralın, Genel İşlem Şartlarındaki Kuraldan Önce Uygulanması
334
ccc. Genel İşlem Şartlarının Geçerliliği ve Tüketici Açısından Yararları
337
i. Ahlâka Aykırılık Görüşü
343
ii. Gabin Görüşü
344
iii. Sosyal Devlet ve Eşitlik İlkesi Görüşü
346
iv. Dürüstlük İlkesinin Uygulanması Görüşü
346
iv/1. Açık Olmama Kuralı ve Müteşebbis Aleyhine Yorum İlkesi
350
iv/2. Şaşırtıcı ve Alışılmamış Kayıtların Kabul Edilememesi (Olağandışı Kuralların Geçersizliği) İlkesi
351
iv/3. Olayın Özelliklerinden Soyutlanarak Yorum ve Uygunsuz Biçimde Zarar Verici Şartların Geçersizliği İlkesi
352
ddd. Kelepçeleme Sözleşmeleri
355
C. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler
356
a. Dürüstlük Kuralına Uygunluk
356
b. Hukuk Kuralının Taşıdığı Amaç Kıstası
360
aa. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünden Doğan Haklara Etkisi
361
bb. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemden Doğan Haklara Etkisi
362
c. Dürüstlük Kuralının Uygulanması
363
aa. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünün Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi
364
bb. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemin Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi
365
d. Dürüstlük Kuralının Işığında, Yan Edimler
368
aa. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilebilirlik Niteliği
369
bb. Çeşitleri
371
aaa. İletme Borçları
371
i. Bildirme (İhbar) Borçları
371
ii. Bilgi ve Hesap Verme Borçları
375
iii. Danışma, Bilgilendirme, Kontrol Sözleşmelerinden Doğan Borçlar
376
iv. Bankacılık Sözleşmeleri
377
bbb. Bağımsız Kaçınma Borçları
378
II. BAĞIMLI YAN BORÇLAR
379
1. Özellikleri
382
A. Dürüstlük Kuralının Borç Kurucu Niteliği
382
B. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilemezlik Niteliği (İfa Dâvası)
384
C. Somut Zarar Kıstası
385
2. İşlevleri İtibariyle Çeşitleri
387
A. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar
387
a. Hazırlama ve Sağlama Borçları
389
aa. Bir İşgörmeye İlişkin Borç
392
aaa. Sadakat Borcu
393
bbb. Edimin, Zamanında Hazırlanması Borcu
395
i. Teslim Süresi Belli Olan İşlerde
395
ii. Teslim Süresi Belli Olmayan İşlerde
397
ccc. İşi Bizzat Yapmak veya Kendi Yönetimi Altında Yaptırmak Borcu
398
bb. Bir Şey Vermeye İlişkin Borç
400
aaa. Edim Sonucunu Teslim Borcu
400
i. İş Sahibinin Fiilî Hâkimiyetinin Sağlanması Borcu
400
ii. Satılanın, İfa Yerinden Başka Yere Gönderilmesi Borcu
402
bbb. Ayıba Karşı Tekeffül Borcu
404
i. Eserin, Tamamlanarak Teslim Edilmiş Olması Gereği
405
ii. Eserin, Ayıplı Olması Gereği
405
ii/1. Zikr ve Vaâdolunan Vasıflardan Doğan Tekeffül Borcu
405
ii/2. Lüzumlu Vasıflardan Dolayı Tekeffül Borcu
406
iii. İş Sahibinin, Muayene ve İhbar Külfetlerini Zamanında Yerine Getirmiş Olması Gereği
408
b. Koruma (Muhafaza) Borçları
409
aa. Satım Sözleşmesinde
410
aaa. Satıcının, Satılanı Saklama ve Koruma Borcu
410
bbb. Alıcının, Başka Yerden Gönderilen Şeyi Saklama Borcu
411
ccc. Alıcının, Satılanın Tesliminden Önce Yapılan Muhafaza, Bakım ve İdame Masraflarını Ödeme Borcu
412
ddd. Alıcının, Satılan ile İlgili Masraflara Katlanma Borcu
413
bb. Kira Sözleşmesinde
413
aaa. Kiralayanın Teslim ve Muhafaza Borcu
413
i. Teslim Borcundan Doğan Yan Borçlar
413
ii. Ayıba Karşı Tekeffül Borcundan Doğan Yan Borçlar
414
bbb. Kiracının, Kiralananın Özünü Muhafaza Etme Borcu
416
c. Açıklama Yapma Borçları
417
aa. Kapsamı
417
bb. Yanıltıcı Açıklamaların, Kusur Etkenine Eşdeğer Olma Niteliği
420
d. Borçlunun ve Alacaklının İşbirliği Yapma Borçları
423
aa. Alacaklının Temerrüdü veya İşin Kabulünde Temerrüd Hâlleri
424
aaa. Alacaklının Temerrüdünde, Usûlüne Uygun Bir İfa Önerisinin, Haklı Bir Nedene Dayanmaksızın Reddedilmesi
425
bbb. Muhatabın Temerrüdünün, Keşide Edilecek İhtarname ile Gerçekleşmesi
426
ccc. Aidiyeti Münâzaalı Alacağın Tediyesinden İmtina ve Tevdi
426
i. Tevdi Edilebilecek Şeyin, Tevdi Edilmeye Müsait Şeylere İnhisar Etmesi
428
ii. Tevdii Mümkün Olmayan Şeyin, Satılması
428
iii. Yapma Borçlarında, Sözleşmeden Dönme Hakkı
429
iv. Yapmama Borçlarında, Sözleşmeden Dönmenin Mümkün Olmaması
432
ddd. Alacaklı Temerrüdünün Hukukî Sonuçları
432
i. Alacaklının Temerrüdünün, Borçluyu, Ödemezlik Def’ine Karşı Koruması
434
ii. Edim ve Karşı Edim Hasarının, Temerrüde Düşen Alacaklıya Yüklenmesi
435
bb. Borçlunun Temerrüdü
437
aaa. Temerrüd İhtarının Hukukî Niteliği
437
bbb. Temerrüd İhtarının Gerekli Olmadığı Durumlar
437
ccc. Borçlunun Temerrüdünün Hukukî Sonuçları
437
i. Borçlunun Temerrüdüne Rağmen, Borcun Sürmesi
438
ii. Borçlunun Mücbir Sebep ve Umulmayan Hâller Vukuunda, Sorumluluğunun Sürmesi
439
ii/1. Zarar
442
ii/2. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay
442
ii/3. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi
443
ii/4. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması
444
iii. Geçmiş Günler Faizi
445
iii/1. Faiz Borcunun Kaynağı
445
iii/2. Faizin Hukukî Niteliği
446
iii/3. Sermaye Faizi ve Temerrüd Faizi
447
iii/4. Akdî ve Kanunî Sermaye Faizi
447
iii/5. Temerrüd Faizi ve Oranları
448
iii/6. Yabancı Para Borcunda Faiz
449
iii/7. Temerrüd Faizi Oranının Aşırılığı İtirazı
450
ddd. Borçlunun Temerrüdünün Sona Ermesi
452
B. Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar
452
a. Koruma Yan Borçlarının Nitelikleri
452
aa. Sözleşme Kurma Amacına Dayalı Sosyal İlişki
453
bb. Koruma Borçlarının, Sözleşme İlişkisi Bünyesine Yansıması
454
cc. Dürüstlük Kuralından Doğan Koruma Borçlarının Etki Alanı
455
b. Çeşitleri
456
aa. Sözleşme Öncesi Koruma Borçları
456
bb. Sözleşme Esnası Koruma Borçları
459
aaa. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu
461
i. Özen Borcunun, Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin Yetersiz Kaldığı Durumlarda, Gerekliliği
461
i/1. Keşif Bedelinin Tecavüzüne Dayalı Olarak Sözleşmeden Dönme
462
i/2. Meslekî Norm, Teknik Şartnâme, Standardizasyon Normları ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnâmesi
466
i/3. Uluslararası İhale Kapsamında FIDIC Şartnâmesi
466
ii. Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı
467
bbb. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu
470
i. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi
470
i /1. Kuraldan Çıkarılan Objektif Kıstas
472
i /2. Kuraldan Çıkarılan Sübjektif Kıstas
473
i /3. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı
473
ii. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi
474
ii/1. Vekilin, İşi Sadakat İçinde ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti
475
ii/2. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti
475
ii/3. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti
475
ii/4. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti
476
cc. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
476
Üçüncü Bölüm
AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUKLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
§ 6. BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI
481
I. İSPAT KÜLFETİ YÖNÜNDEN
481
1. Sözleşmenin ve Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması
483
A. Sözleşmenin İspatlanması
483
a. Sözleşmenin Bâtıl Olduğunun İspatlanması
484
b. İhtilâfın, Konu Edilen Sözleşmeden Doğduğunun ve Gerekiyorsa Edimin Mahiyetinin İspatlanması
484
B. Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması
484
a. Hukuk Düzeninin Gerektirdiği Davranış Biçiminin İhlâli Dolayısı ile Meydana Gelen Borç
485
b. Hukuk Düzeninin Öngördüğü Davranışlara Aykırılık
485
2. Borcun İhlâlinin veya Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması
486
A. Borcun İhlâlinin İspatlanması
487
a. Alacaklı Tarafa Ait İspat Yükü Kapsamında, Sözleşme Gereğinin İfa Edilmediğinin İspatı
487
b. Alacaklının, Sözleşmenin Varlığını ve Kapsamını İspatlaması
487
B. Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması
488
3. Kusur Unsurunun İspatlanması
489
A. İspat Külfetinin Sorumluluk Tipine Göre Farklı Dağılımına İlişkin Görüşler
490
a. Klâsik Görüş
490
b. PİOTET’nin Görüşü
490
aa. Akdî Sorumluluktan Kurtuluşun Delili
491
bb. Haksız Fiil Sorumluluğu Alanında, Zarar Görenin, Mahkemeye Sunacağı Olay ve Deliller
492
cc. Borçluyu Sorumluluktan Kurtaran İmkânsızlık ve Borçlunun Kusurunun Bulunmaması
493
c. PACHE’ın Görüşü
493
aa. Sözleşme Alanında ve Haksız Fiil Alanında Kusur Unsurunun Farklı Olmaması
494
d. CUENDET’nin Görüşü
495
aa. Dâvalının, Belli Bir Fiili veya İşlemi Yapması veya Yapmaması
496
bb. Dâvalının, Belli Bir Sonucun Temini İçin, Özenli Davranması
496
B. Kusurun Objektif ve Sübjektif Unsurları
496
a. Kusurun Objektif Unsuru
497
aa. Akdî Sorumluk Alanında İspat Külfetinin, Haksız Fiillerden Farklı Olarak Ters Çevrilmesi
498
bb. Kusursuzluğun İspatlanmasında, Borçlunun Olumsuz Bir Delil Getirmesi Gereği
498
b. Kusurun Sübjektif Unsuru
499
4. Zararın İspatlanması
499
A. Genel İlke ve Hak Edilebilecek En Yüksek Tazminat Oranı
501
a. Somut Zarar ve Zarargörenin Malvarlığında Beliren Zararın Subjektif Hesaplanması
501
b. Dâvacının Tazminat Olarak Talep Ettiği Miktarı ve Borçlunun Haklarına Riayet Ettiğini İspatlaması
502
B. Genel İlkenin İstisnası ve Zararın Gerçek Tutarının İspatlanamadığı Durumda, Hâkimin Takdiri
503
a. Dâvacının, Gerekli Karineleri Bile Getirememesi Hâlinde, Mahkemenin, Zararın Nedenine İlişkin Belirtileri Re’sen Araştırmak Durumunda Olmaması
503
b. Meydana Gelen Zarar Karinesi ve İspat Külfetinin Ters Çevrilmesi
504
5. Uygun İlliyet Bağı Unsurunun İspatlanması
505
A. Uygun İlliyet Bağının Kıstasları
507
a. Objektif Nitelikte Öngörülebilirlik
507
b. Hayat Tecrübeleri ve Zarar Konusu Hakkında Bilgi Sahibi Olmak
508
c. Hâkimin İzlediği Karar Verme Usûlü
508
B. Hukukî İlliyet ve Uygun İlliyet Bağı
512
a. Tazminat Hukukunda Sorumluluk
513
b. Kusursuz Sorumlulukta İlliyet Bağı
514
II. ZAMANAŞIMI YÖNÜNDEN
517
1. Zamanaşımının Başlangıcı
519
2. Zamanaşımı Süreleri
520
3. Zamanaşımının, Harekete Geçememek ve Tazminat Talebinde Bulunamamak Durumundaki Kişinin Aleyhine İşlemeyeceği Hususu
523
A. Haksız Fiiller Alanında, Taraflardan Birinin Sorumluluğunun Söz Konusu Edilebilmesi İçin, Hukukî Bir Sonuç Yükleyen Fiil veya İlişkinin Getirdiği Unsurların İspatlanması
524
B. Neden Olduğu Zarar Henüz Gerçekleşmemiş Bir Fiilin, İşlenmiş Olmasının, Anılan Sürelerin Başlaması İçin Yeterli Sayılmaması
524
C. Zamanaşımının Başlamasında, Zararın Meydana Gelmiş Olması ve Haksız Fiilin Bütün Unsurları ile Gerçekleşmiş Olması
525
4. Alacak Hakkının Talep Edilebilirliğini Ortadan Kaldıran Bir Savunma Aracı Olarak Zamanaşımı
526
A. Akdî Sorumluluk Alanında, Zamanaşımının, Borcun Muaccel Olmasından İtibaren Başlamasına Karşılık; Haksız Fiîl Sorumluluğu Alanında, Zamanaşımının, Zarargörenin Zararı ve Bundan Sorumlu Olanı Öğrenmesi ile Birlikte Başlaması
528
B. Zamanaşımı Süresinin Başlaması
528
III. İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ VE SONUÇLARI
530
1. Sözleşmenin Tâdil Edilerek Uygulanması ve Yeni Şartlara Uyarlanması
531
A. Sözleşmeye Bağlılık ve Sözleşme Serbestliği İlkeleri
532
B. İntibak Hükümleri
534
a. Sözleşme Adaletinin Tarafların Bir Kusuru Olmaksızın Bozulması
535
b. Eser, Hizmet ve Kira Sözleşmeleri Alanlarında, İstisna Hükmünün Kıyasen Uygulanması
536
c. Sadece Borçlu Lehine Kullanılabilecek, Aşırı İfa Güçlüğü Hâli
537
2. Ahde Vef’a İlkesi ve Doğruluk ve Güven İlkesinin İşlevi Doğrultusunda Sözleşmenin Oluşan Yeni Şartlara Uyarlanması ve Tamamlanması
538
A. Ahde Vef’a İlkesinin Öngörülemezlik İlkesinin Şartları Dâhilinde Yumuşatılması
542
B. İfa İmkânsızlığının Şartları
545
a. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesi
546
b. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesinde, Borçlunun Kusursuz Olması
551
3. Sözleşmelerde Emprevizyon Teorisi ve Uygulama
554
A. Sözleşmelerde Emprevizyon
554
a. Öngörülemezlik Hâlinin (imprévision) Oluşumunda Gerekli Olan Koşullar
557
aa. Olumlu Koşullar
558
bb. Olumsuz Koşullar
558
aaa. Değişen Hâl ve Şartların Olağanüstü ve Objektif Nitelikte Olması
558
bbb. Değişen Hâl ve Şartların, Sözlenin Taraflara Yüklediği Edimler Arasındaki Dengeyi Aşırı Ölçüde Bozması
559
ccc. Sözleşmede veya Kanunda Değişen Hâl ve Şartlara İlişkin Bir Kaydın veya Hükmün Bulunmaması
561
ddd. Değişen Hâl ve Şartların Ortaya Çıkmasında İlgili Tarafın Kusurunun Bulunmaması
563
eee. Değişen Hâl ve Şartların, Taraflar Bakımından Önceden Tahmin Edilebilir ve Beklenebilir Nitelikte Olmaması
564
fff. Edimlerin Henüz İfa Edilmemiş Olması
565
B. Doktrinde Emprevizyon Teorisi
565
a. Tarafların İradelerine Dayalı Sübjektif Sistemler
566
aa. Clausula Rebus Sic Stantibus Teorisi
566
bb. Tasavvur Teorisi – Sözleşmenin Temeli Teorisi (la base du contrat)
567
cc. Sözleşmede Boşluk Teorisi (la lacune du contrat)
568
b. Kanuna Dayalı Olan ve Doğrudan Kanun Gereğinin Uygulanması veya Kanunda Öngörülen Şartın Kıyasen Uygulanmasına Dayalı Sistem
569
aa. Sonraki İfa İmkânsızlığı Teorisi
569
bb. Ahlâka Aykırılık Teorisi
570
cc. Hata Teorisi ve Dönme
571
dd. Gabin Teorisi
573
c. Hukukun Genel İlkeleri Doğrultusunda, Dürüstlük Kuralının Uygulanması
574
C. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Şartlarının Genel İlkesi
576
a. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Şartları
577
aa. Öngörülemez Nitelikte Dış Kökenli Olayın Sebep Olduğu Sonuç
577
bb. Sinallagmatik İlişkide, Karşılıklı Menfaat Dengesinin Bozulması
577
cc. Tarafların Karşılıklı Edimleri Arasında Oluşan Dengesizliğin Açıkça Aşırı Oranda Yüksek Olması Gereği
578
b. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Türleri
578
aa. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşmenin Feshi
578
bb. Sözleşmenin Yeni Şartlara Uyarlanması
581
4. Konut Finansman Kredisi ile Taşınmaz Satın Alımında İşlem Temelinin Çökmesi ve Sonuçları
581
A. Beklenmeyen Hâl Kuramı (İşlem Temelinin Çökmesi)
582
a. Beklenmeyen Hâl Kuramının (İşlem Temelinin Çökmesi Kuramının) Uygulanması
583
bb. Sözleşmelerde Aşırı İfa Güçlüğü ve Uyarlama
590
aaa. Sözleşmenin Kurulması Sırasında Tarafların Öngöremedikleri, Sonradan Meydan Gelen Bir Olağanüstü Durumun Gerçekleşmesi
592
bbb. Olağanüstü Durumun, Borçludan Kaynaklanmaması Gereği
592
ccc. Sözleşmenin Başlangıcında Kurulan Dengenin Sonradan Bozulması
593
ddd. Borçlunun Borcunu Henüz İfa Etmemiş veya İfanın Aşırı Ölçüde Güçleşmesinden Doğan Haklarını Saklı Tutarak İfa Etmiş Olması
593
b. Borçlunun Hâkimden Sözleşmenin Yeni Koşullara Uyarlanmasını İstemesi veya Bu Mümkün Olmadığı Takdirde Sözleşmeden Dönmesi
594
aa. Sözleşmeden Dönme
595
bb. İşlem Temelinin Çökmesi ve Uyarlama Kapsamında, Birbirinden Farklı Üç Hâl
596
aaa. Aşırı İfa Güçlüğü Hâli
596
i. Bölücü Terör
601
ii. Devalüasyonlar
601
bbb. Tarafların Karşılıklı Edimlerinin İfası Arasında Dengenin Bozulması Hâli
602
ccc. Tarafların Sözleşme ile İzledikleri Amacın Boşa Çıkması Hâli
602
c. Uyarlamaya Konu Edilen Sözleşmenin Mahiyeti ve Kelepçeleme Sözleşmeleri
603
aa. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler
604
aaa. Dürüstlük Kuralına Uygunluk
604
bbb. Karşılıklı İyi ve Dürüst Davranışın Ölçüsü
604
bb. Güven İlkesine Dayanarak, Yazılı Hukukun Yetersizliklerini Gidermek
606
5. Âni Edimli ve Sürekli Edimli ve Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama
608
A. Sürekli Edimli Sözleşmelerde Uyarlama
609
B. Âni Edimli Sözleşmelerde Uyarlama
611
a. Uyarlama Dâvalarında Hâkimin İzleyeceği Temel Esaslar
616
b. Satış İşleminin Yapılmış ve İşlemin Sona Ermesi Hâlinde
617
C. Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama
618
IV. SORUMLULUĞU DARALTMAK VEYA KALDIRMAK YÖNÜNDEN
619
1. Esas Sözleşmeye Eklenen Bir Sorumsuzluk Anlaşması
621
A. Sorumsuzluk Anlaşmasının Hukukî Niteliği
621
B. Sorumsuzluk Anlaşmasının Etki Alanı
623
a. Sözleşme Özgürlüğü Yönünden
623
aa. Kamu Düzeninin, Tarafların İrade Özerkliğini, Toplum Yararı Açısından Düzenleyen ve Sınırlayan Bir Etken Olması Niteliği
624
bb. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırmasının Gerekliliği
625
cc. Sözleşmeler Alanında Kamu Düzenini Oluşturan, Uyulması Zorunlu Kurallar ve Yasaklayıcı Önlemlerin Özelliği
626
dd. Konu Edilen Sözleşmeye Özgü Şartlara Uyum Sağlanması Gereği
627
ee. Sözleşmeler Alanında Geçerli Kamu Düzeni Kavramındaki Gelişmeler
628
ff. İrade Özerkliğinin Giderek Daralması
628
b. Kamu Düzenine, Ahlâk ve Şahsiyet Haklarına İlişkin Hükümlerin Etkisi
629
aa. Âmir Hükümler ve Yedek Hukuk Kuralları
629
aaa. Alacaklının, Yapılan Sorumsuzluk Anlaşması Kapsamında, Kanunun Sağladığı Yararlardan Feragat Etmiş Olması
630
bbb. Kanunun Getirdiği Sınırlamalara, Devlet ve Toplum Dayanaklarından Esinlenerek Edinilen Değer Yargılarına Göre Tespit Yapılarak Ulaşılması
631
bb. Haksız Zarar Kıstası ve Sorumluluğun Bertaraf Edilmesi Şartının Hukukî Niteliği
632
aaa. Borçlunun Kasd veya Ağır Kusuru Şartının Müeyyidesi
632
bbb. Borçlunun Hafif Kusuru Şartının Müeyyidesi
633
ccc. Takdir Hakkını Kullanan Hâkime, Yedek Hukuk Kurallarını Âmir Hüküm Katına Çıkarma Olanağının Verilmesi
634
cc. Yardımcı Şahısların Borca Aykırılıklarından Doğan Sorumsuzluğun Hukukî Niteliği
635
aaa. Zarara Sebebiyet Verme ve Varsayılan Bir Kusur
636
bbb. Hâkimin Takdir Hakkına Müracaat İmkânının Bulunmaması
637
2. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşması
638
A. Haksız Fiilin İşlenmesinden Önce Verilen Rızanın Sorumluluğa Etkisi
639
a. Zarara Rıza Göstermenin Hukukî Niteliği
640
b. Sorumluluğu Daraltıcı Nitelikteki Şartların Geçerliliği Sorunu
641
aa. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşmasını Reddeden Görüş
642
bb. Haksız Fiiller Alanındaki Sorumsuzluk Anlaşmasını Sınırlamalarla Kabul Eden Görüş
643
aaa. Kıyas Yolu ile Uygulama
643
bbb. Zararın, Şahısvarlığına veya Malvarlığına Verilmesine Göre Yapılan Ayırım
643
B. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi
644
a. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde
644
aa. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması
644
bb. Hafif İhmâlin Bulunması
644
b. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde
645
3. Kanunlara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzenine Etkisi
645
A. Yasalara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzeni ile Doğrudan İlgisi
646
B. Objektif İyiniyet Kuralının, Hakkını Kullanan veya Borcunu İfa Eden Kişinin Karşısında Bulunan Kişilerin, Hukuka Olan Güvenlerinin Korunması İlkesine Üstün Yer Vermesi
648
a. Açık Hüküm Karşısında, Yorum Yapma Olanağının Gereksizliği
648
b. Kamu Düzeni ile İlgili Bir Konuda, Kuralın Yorumunu Yapılırken Yasanın Açıkça ve Kesinlikle Belirlediği ve Yasakladığı Durumlara Müdahale Edilememesi
651
V. KATASTROFİK HASARIN TAZMİNİ
652
1. Olağandışı Olayın Tanımlanması
654
A. Olağandışı Olayın Oluş Sebebi
655
a. Olayın Oluşum Sebebinin Âni Olma Niteliği
656
b. Olayın Oluşum Sebebinin Olağandışı Olma Niteliği
657
B. Olağandışı Olayın Meydana Getirdiği Zararın Boyutları
657
a. Doğan Zararın Olağanüstü Olma Niteliği
658
b. Olağandışı Olaydan Etkilenen Zarargörenlerin Çokluğu
659
c. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Maddî, Manevî ve Ekonomik Etkisi
660
2. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Giderilmesinin Yöntemleri
661
A. Hukuka Aykırılık Olmaksızın, Zarar Karşısında Sorumluluğu Üstlenmenin Amaçlan
663
a. Zararı Denkleştirme Amacı
663
b. Zararı Önleme Amacı
664
c. İhlâl Edilen Hakkın Devamını Sağlama Amacı
664
3. Kaim Değerlerin Alacaklıya Devri
665
A. Sorumluluk Hâlinde Sigorta Sözleşmelerinin İşlevi
667
B. Hayat Sigortaları ve Kazaya Karşı Sigortalar
668
a. Mâli Sorumluluk Sigortaları
668
b. Kural
669
c. İstisna
669
4. Hukuka Aykırı Olmayan Fiilden Doğan Sorumluluk ve Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi
671
A. Kamu Hukuku Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi
672
B. Medenî Hukuk Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi
673
a. Zorunluluk Hâllerinde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar
674
b. Komşuluk Hukukundan Doğan Hâllerde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar
674
c. Doğanın Etkisiyle Başkasının Taşınmazına Düşen Malların Takibinde Verilen Zarar
675
C. Tehlike Esasına Dayalı Sorumluluk ve Buna İlişkin Mevzuat
675
a. Beklenebilir Nitelikte Bir Zararın Âniden Doğması
676
b. İşletme Sorumluluğu
678
c. İşletme Dışı Sorumluluk
678
d. Âniden Meydana Gelen Zararın Hukuka Aykırılığı Sorunu
679
5. Konunun Güncelliği ile Hukukî ve Ekonomik Yönden Önemi
679
A. Toplumda Artan Tehlike Unsuru
680
a. Bireyin Tehlike Karşısında Artan Duyarlılığı
680
b. Konunun Hukukî Yönden Önemi
681
c. Konunun Ekonomik Yönden Önemi
682
B. Zarar Öncesi Tedbirleri
683
C. Zarar Sonrasının Etkileri
683
6. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylar ve Uygulama
685
A. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylardan Doğan Zararlar
685
a. Olağandışı Katastrofik Olayların Tekrarlanma İhtimali
685
b. Olağandışı Olayların Oluşum Özelliklerine Göre Ayırımı
686
c. Zarara Sebep Olan Olayın Doğmasına Neden Olan Etkene Göre Ayırım
686
aa. Doğa Etkeni
686
aaa. Âni Oluşumlu Olağandışı Olaydan Doğan Zarar
687
bbb. Olağandışı Önemde Bir Zarar
688
ccc. Doğadan Kaynaklanan Bazı Olağandışı Olaylar
689
bb. Teknik Etkenler
691
aaa. Kasd Unsuru Olmaksızın Meydana Gelen Riziko Zararı
691
bbb. Teknik Sebeplere Bağlı Olağandışı Kazalardan Doğan Zararlar
692
cc. İradî Etkenler
692
d. Zarara Sebep Olan Etkenin Hukukî Sorumluluk Yaratmaya Elverişli Olmasına Göre Ayırımı
692
aa. Uygun İlliyet Bağı Kapsamında Doğan Zarar
693
bb. Dolaylı ve Ara Sebeplere Dayalı Olağanüstü Zararlar
694
cc. İlliyet Bağını Kesen Sebepler Kapsamında Doğan Zarar
695
aaa. Zararı Meydana Getiren Sebep
696
bbb. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Bağımsız Olaylardan Doğan Olağanüstü Zararlar
697
ccc. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Doğan Olağanüstü Zararlar
697
B. Kişilerin Fiil ve Eylemleri ile Umulmayan Hâllerin Birleşmesinden Doğan Olağanüstü Zararlar
698
C. İfanın İmkânsızlığı
699
7. Hukukî Sorumluluk Alanı
701
A. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Alanında Bazı Somut Olaylarda Mücbir Sebep Uygulamaları
702
B. Borçlunun İspatlama Yükümlülüğü
703
a. İstisna (Eser) Sözleşmesinde
704
b. Hizmet Sözleşmesinde
706
aa. Sözleşmede Sayılan Özel Hâller
707
bb. 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Zorunlu Hâller
708
8. Zararın Giderilmesi
708
A. Maddî Zararların Giderilmesi
709
B. Manevî Zararların Giderilmesi
710
C. Devletin Müdahalesi ve Sorumluluğu
711
a. Devletin Olağandışı Zarar Öncesi Sorumlulukları
711
b. Devletin Olağandışı Zarar Sonrası Sorumlulukları
712
aa. Nükleer Alanda
712
bb. Devletin Aldığı Tedbirlerden Doğan Zararlar
714
cc. Üreticilerin ve Tarım İşçilerinin Uğradığı Zarar
715
VI. SÖZLEŞMENİN KURULMASI ESNASINDA ÖNGÖRÜLEMEYEN SONRAKİ İFA İMKÂNSIZLIĞI VE MÜCBİR SEBEP
717
1. Mücbir Sebeplerin Oluşumu Hakkında Geliştirilen Teoriler ve Mücbir Sebebin Etkileri
720
A. Teoriler
721
a. Sübjektif Teori
721
b. Objektif Teori
723
c. Tehlike Teorisi
725
d. Sübjektif ve Objektif Teorilere Getirilen Yenilikler
726
B. Tarafların Sorumluluğu
726
a. Zarar
728
b. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay
729
c. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi
730
d. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması
731
C. Mücbir Sebebin Nisbî Bir Kavram Olma Niteliği
731
a. İfa İmkânsızlığı
732
b. İfa Güçlüğü
735
c. Manevî İmkânsızlık
735
2. Mücbir Sebeplerin Unsurları
736
A. Olayın Fiilen Gerçekleşmesi
736
a. Borca Aykırılığın Uygun Sebebi
736
b. Tabiattan, Sosyal veya Hukukî Etkenlerden Kaynaklanan Olay
738
aa. Tehlike Sorumluluğu Alanında
738
bb. Sözleşmeler Alanında
740
cc. Haksız Fiiller Alanında
740
B. Olayın, Davranış Normunun veya Borcun İhlâline Sebep Olması
741
a. İşletmenin Faaliyet Çevresi
742
b. İşletmeye Göre İç Kökenli Etkenler
742
C. Olayın Dış Kökenli Olma Niteliği
743
a. Olayın, İşletmenin Faaliyet Çevresi Dışında Olması
744
aa. İç Kökenli ve Dış Kökenli Olma Farklılığı
744
bb. Dış Kökenli Olayın Büyük Şiddet ve Yoğunluğu
746
b. İşletme Tehlikesi Sorumluluğu
746
D. Olay ile Sözleşmenin veya Davranış Normunun İhlâli Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması
747
E. Olayın Kaçınılmazlık Niteliği (l’inévitabilité)
748
a. Kaçınılmazlık Unsurunun Özellikleri
748
aa. Kaçınılmazlığın Mutlaklık Niteliği
749
bb. Kaçınılmazlığın, Borçlunun Ekonomik Durumundan Bağımsızlığı
750
b. Olayın Kaçınılmazlığı İçinde Yer Alan Etkenler
750
aa. Olayın Önlenemezlik Niteliği (l’insurmontabilité)
751
aaa. Önlenemezliğin (insurmontabilité) Sübjektif Ölçülere Göre Belirlenmesi
751
bbb. Önlenemezliğin Objektif Ölçülere Göre Belirlenmesi
752
bb. Olayın Dayanılmazlık Niteliği (l’irrésistibilité)
752
cc. Olayın Öngörülemezlik Niteliği (l’imprévisibilité)
754
aaa. Olağanüstü Nitelikteki Olayın Öngörülemezliği
755
bbb. Tekrarlanan ve Süregelen Olağanüstü Olaylar
755
i. Bölücü Terör
756
ii. Devalüasyonlar
756
iii. Sözleşmenin Temelinden Çökmesi
757
ccc. Olayın Olağan Olmaması
758
i. Olayın, Belli Bir Süreden Beri Görülmemiş Olması
758
ii. Olayın Yoğunluğunun ve Süresinin İstisnai Boyutları
759
VII. SORUMLULUKTA TESELSÜL YÖNÜNDEN
762
1. Teselsül İlişkisinin, Teminat Arttırıcı Niteliği
764
A. Sözleşme Borçlarında Teselsül
765
a. Borçların Birbirlerinden Bağımsızlıkları
765
b. Müteselsil Borçlulukta İfa
766
B. Sözleşmenin Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesinden Doğan Tazminat Borcunda Teselsül
766
2. Akdî Teselsül Hükümlerinin, Haksız Fiiller Alanında Meydana Gelen Müteselsil Sorumluluk Hâllerine, Uygun Olduğu Ölçüde, Kıyasen Tatbik Edilebilirliği
767
A. Borçluların Durumu
767
B. Müteselsil Borcun Sona Ermesi
769
VIII. AVUKATLIK VEKÂLET SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA SORUMLULUK
769
1. Tüketici İşlemi Kapsamında, Vekâlet Sözleşmesi
769
A. Vekâlet Sözleşmesi
773
a. Müvekkilin, Avukatın Emeğinin Hak Ettirdiği Ücreti Ödemekle Yükümlü Olması
774
aa. Avukatlık Ücret Hakkı (Honorarium / Şeref Bedeli) ve Angarya Yasağı
775
bb. Vekâlet Veren, Vekilin, Vekâletin Gereği Gibi İfası İçin Yaptığı Giderleri Ödemekle Yükümlü Olmasının Şartları
777
B. Taraflar Arasında Geçerli Bir Vekâlet Sözleşmesi Bulunmalı ve Yapılan Masrafların Söz Konusu Vekâletnamenin Gereği Olması Gerekmektedir
778
C. Vekil Masraf Yapmış Olmalı ve Bu Masraf, Vekâletin İfası Yolunda, İsteyerek ve Bizzat Vekilin İradesi ile, Vekilin Kendi Malvarlığından Yapılmış Olması Gereğii
779
D. Vekâletin Gereği Gibi İfa Edilmiş Olması
780
a. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Yaptığı Masraf
782
b. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Uğradığı Zarar
784
2. Vekilin Vekâletten Azli veya İstifası
784
A. Avukatın Vekâletten Azli
785
B. Azil veya İstifanın Münasip Olmayan Bir Zamanda Gerçekleşmiş Olması Hâlinde, Diğer Tarafın Bundan Dolayı Uğradığı Zararı Tazmin Yükümlülüğü
789
a. Vekâletten Azil veya İstifaya, Bunların Haklı Nedenlere Dayalı Olup Olmamasına Göre Değişen, Farklı Sonuçlar
789
b. Avukatın Haksız Azli Hâlinde Ücretin Tamamının Ödenmesi ve Avukat Kusur veya İhmâlinden Dolayı Azledilmiş İse Ücretin Ödenmemesi
791
aa. Değeri Para ile Ölçülebilen Dâva ve İşler
792
bb. Avukatın Müvekkilinden Aldığı Vekâlet Ücreti ile Dâvayı Kaybeden Diğer Tarafa Yüklenen Ödeme
792
C. Vekilin, Müvekkil Tarafından Vekâletten Haksız Surette Azledilmesi
792
D. Vekilin, Vekâletten İstifa Etmesi
796
3. Ücretsiz Vekâletin Baro’ya Bildirilmesi Şartı
799
4. Meslekî Uzmanlığı Gerektiren İşlerde, Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı
800
A. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu
803
B. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi
803
a. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden Ulaşılan Objektif Kıstas
806
b. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden ve Uzmanlık Gerektirmesine Göre Ulaşılan Sübjektif Kıstas
806
5. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı
807
A. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi
808
a. Vekilin, İşi Sadakatle ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti
809
b. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti
811
c. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti
812
d. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti
813
B. Vekilin, Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
813
IX. SAĞLIK HUKUKUNDA VEKÂLETİN GEREĞİ GİBİ İFASI
817
1. Sağlık Personelinin, Vekâlet Akdi Gereği Olarak, Tedavinin Gerçekleştirilmesinde, Zaman ile Bağlı Olmaması ve Sonuç Rizikosunu Yüklenmemesi
818
A. Vekâletin Özenle Uygulanması
819
B. Sağlık Çalışanlarının, Hastayı “İyileştirme” Sonucuna Ulaşmalarının Zorunlu Sonuç Olmaması
820
C. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Hizmet Sözleşmesinden Farklılığı
821
a. Sağlık Personelinin, Mesaisini Belli Saatlerde, Belirsiz Sayıda Hasta Tedavisi İçin, Bir Özel Hastaneye Hasretmesi
822
b. Sağlık Personelinin, Hastayı, Bağımsız Surette Tedavi Etmesi
822
D. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Eser (İstisna) Sözleşmesinden Farklılığı
823
a. Vekâlet Sözleşmesinde Zımnî Kabul Unsuru
824
aa. Sözleşmenin Kurulduğu Yönünde Bir Kesin Karinenin Oluşması
825
bb. Sağlık Personelinin, Kendisine “Tevdi Edilen İşi Görmek Hususunda Resmî Sıfatı” Taşıması
825
b. Sağlık Personelinin Zımnî Kabulü
826
c. Hastanın Zımnî Kabulü
827
2. Sağlık Personelinin, Hastaya, Belli Bir Yönde Faaliyet Göstermeyi Taahhüt Etmesi
828
A. Sağlık Personelinin, Ücret Almaksızın İşgörme Serbestisi
828
B. Maddî Fiillere İlişkin Vekâlet Sözleşmesinden Cayma (Dönme) ve Azil
828
C. Sağlık Personeline Tanınan Maddî Fiillere İlişkin Yetkinin Şekil Unsuru
829
a. Sağlık Personelinin, İşgörmeye İlişkin Bir Borcu Üstlenmesi
830
b. Hastaya veya Hasta Yakınlarına İmzalattırılan Yetkilendirme Belgesi
830
aa. Hastadan, Bilgilendirilmek Suretiyle, İzin Alınması
831
bb. Fiil Ehliyetinden Yoksun Olanlar Hakkında
831
3. Açlık Grevi Yapan veya Ölüm Orucu Tutanlar Hakkında
832
A. Sağlık Personeli ile Hasta Arasında Kurulan Vekâlet İlişkisinin Kapsamı
832
a. Sağlık Personelinin, Vekâletsiz İşgörme Kapsamına Giren, İzinsiz Müdahalesi
833
b. Sağlık Personelinin, Vekâlet İlişkisi Kapsamında Öngörülen Sınırları Aşması
833
B. Hukuka Uygun Bir Amaca Dönük Müdahale
834
C. Sağlık Personelinin Müdahalesinin Sınırlarının Sözleşme ile Tespiti
834
D. Sağlık Personelinin (Vekil) Borçları
836
a. Taraflar Arasında Kurulan Güven Duygusu
836
aa. Sağlık Personelinin İşini Sadakat ve Özenle İfa Etmesi
837
bb. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar ve Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar
838
aaa. Sağlık Personelinin Sadakat Borcu
838
bbb. Sağlık Personelinin Sözleşme Esnası ve Sözleşme Sonrası Sadakat Yükümlülüğü
838
ccc. Sözleşme Esnası Koruma Borçlarının Nitelikleri
839
b. Özen ve Sadakat Yükümlerinin, Tedavi Amaçlı Aslî Edime Olumlu Etkisi Nispetinde, Sözleşme İlişkisi Kapsamına Girmesi
839
c. Özen ve Sadakat Yan Yükümlerinin Bağımsız Surette Dâva Konusu Edilememesi
840
d. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları
840
aa. Hastanın Sağlık Menfaati ile, Sağlık Personelinin Ücret Menfaatlerinin Bağdaştırılması
841
bb. Sağlık Personelinin Verdiği Tedavinin, Hastanın Yararı Yönünde Sürdürülmesi
842
aaa. Sağlık Personelinin, Sadakat Borcu Gereği Olarak, Hastanın Sırlarını Saklamasına İlişkin Yükümlülüğü
842
bbb. Gizli Tutulması, Hastanın Yararına Olan Özel Durumlar
844
ccc. Açıklanması Gerekli Olan Unsurlar
845
e. Sağlık Personelinin Hasta Hakkında Edinmiş Olduğu Bilgileri, Hastanın Sağlık Menfaati Kapsamında Etkili Olabilecek Kimselerle Sınırlı Kalmak Kaydıyla Açıklaması
845
aa. Sağlık Personelinin, Kamu Düzeni ve Menfaatleri Açısından Hastasının Sırlarını Açıklaması Mecburiyeti
846
bb. Sağlık Personelinin Tanıklıktan Kaçınabileceği Durumlar
846
cc. Sağlık Personelinin, Hastaları ve Bunların Yakınları Hakkında Öğrendikleri Bilgileri Açıklamaları Hakkında Yasaklama
846
dd. Sağlık Personelinin, Görülen Dâvada, Hastasının Muvafakat Vermediği Durumlarda, Tanıklıktan Kaçınabilmesi
847
f. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışından Doğan Sorumluluğu
847
aa. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışının, Hastasının Kişilik Haklarına Saldırı Niteliğinde Olması
847
bb. Sağlık Personelinin Hastasının Sırlarını veya Gizlilik Alanını Açıklamasına Dayalı Olarak Meydana Gelen Akdî Sorumluluk ile, Akit Dışı Sorumluluğun Yarışması
848
Sonuç
851
Kaynakça
865
Kavram Dizini
887
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Bonus Card ( Garanti - Teb - Denizbank - Şekerbank vb. )
Taksit Sayısı
Taksit tutarı
Genel Toplam
1
1.285,25
1.285,25
Cardfinans ( Finansbank )
Taksit Sayısı
Taksit tutarı
Genel Toplam
1
1.285,25
1.285,25
Maximum Card ( İş Bankası - Ziraat Bankası )
Taksit Sayısı
Taksit tutarı
Genel Toplam
1
1.285,25
1.285,25
Worldcard ( YKB - Vakıfbank - Anadolubank - Albaraka )
Taksit Sayısı
Taksit tutarı
Genel Toplam
1
1.285,25
1.285,25
Diğer Kartlar
Taksit Sayısı
Taksit tutarı
Genel Toplam
1
1.285,25
1.285,25
-
-
-
-
%201.035,00 TL828,00 TL -
-
-
%3335,00 TL324,95 TL -
