Borçlar Hukuku Genel Hükümler

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz VII
İkinci Baskıya Önsöz VIII
Üçüncü Baskıya Önsöz IX
Dördüncü Baskıya Önsöz XI
Beşinci Baskıya Önsöz XIII
Altıncı Baskıya Önsöz XV
Kısaltmalar XXXVII
Birinci Bölüm
BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU KAPSAMI HUKUK SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ TEMEL PRENSİPLERİ BORÇ İLİŞKİSİ VE SORUMLULUK KAVRAMLARI
§ 1. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU ÖNEMİ KAPSAMI VE HUKUK SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ 1
I. Borçlar Hukukunun Konusu ve Önemi 1
II. Borçlar Hukukunun Kapsamı 4
III. Borçlar Hukukunun Kaynakları 5
A. Borçlar Hukukunun Temel Kaynağı: Türk Borçlar Kanunu ve Sistematiği 5
1. Genel Olarak 5
2. Türk Borçlar Kanunu’nun Sistematiği 5
a. Genel Hükümler 5
b. Özel Borç İlişkileri 7
3. Türk Borçlar Kanunu’nun Uygulanması 9
B. Diğer Kaynakları 11
§ 2. BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL PRENSİPLERİ 11
I. İrade Özerkliği (Serbestisi) Prensibi 11
II. Nisbîlik (Şahsîlik) Prensibi 13
III. Kusurlu Sorumluluk Prensibi 18
IV. Dürüstlük Kurallarına Bağlılık Prensibi 19
V. Sözleşmelerde Karşılıklılık (İvazlılık) Prensibi 20
VI. Üçüncü Kişi Aleyhine Borç Kurulamaması Prensibi 21
§ 3. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI 22
I. Genel Olarak 22
II. Alacaklı 23
III. Borçlu 23
IV. Edim: Borç İlişkisinin Konusu 24
A. Genel Olarak Edim Kavramı 24
B. Edimin Türleri 27
1. Edim Fiiline Göre Türleri 27
a. Müspet (Olumlu) Edim 27
b. Menfi (Olumsuz) Edim 28
2. İfa Ediliş Süresine Göre Edim 28
a. Ani Edim 29
b. Sürekli Edim 29
c. Aralıklı (Dönemli) Edim 30
3. Borçlunun Kişiliğinin Önemine Göre Edim 31
a. Kişisel Edim 31
b. Maddi Edim 32
c. Karma Edim 33
4. Bütünlüğüne Göre Edim 33
a. Bölünebilir Edim 33
b. Bölünemez Edim 33
5. Belirleniş Tarzına Göre Edim 34
a. Cins Borcu–Parça Borcu 34
aa. Cins Borcu (Nev’iyle Belirlenen Edim) 34
bb. Parça Borcu (Ferdiyle Belirlenen Edim) 35
cc. Ayrımın Misli ve Gayrimisli Eşya Ayrımı ile İlişkisi 35
b. Seçimlik Borç 36
§ 4. SORUMLULUK KAVRAMI 37
I. Genel Olarak 37
II. İle Sorumluluk Türleri 39
A. Kural: Malvarlığı ile Kişisel Sınırsız Sorumluluk 39
B. İstisna: Malvarlığı ile Sınırlı Sorumluluk 40
1. Belirli Mallarla Sınırlı Sorumluluk 40
2. Belirli Miktarla Sınırlı Sorumluluk 40
III. Sorumluluk Kavramı ile İlişkili Diğer Konular 41
A. Sorumluluk Açısından Borç İlişkisinden Doğan Borçların Türleri 41
1. Tam Borçlar 41
2. Eksik (Tabii=Doğal) Borçlar (Obligatio Naturalis) 42
a. Genel Olarak 42
b. Türleri 43
aa. Kumar ve Bahisten Doğan Borçlar 43
bb. Evlenme Simsarlığından Doğan Borçlar (Çöpçatanlık) 44
cc. Ahlaki Görevlerden Doğan Borçlar 45
dd. Ana ve Baba ile Birlikte Yaşayan Ergin Altsoyun Alacağı 45
ee. Zamanaşımına Uğramış Borçlar 46
c. Eksik Borçların Ortak Özellikleri 48
B. Borçluyu Sorumluluktan Kurtarmaya Hizmet Eden Hukuki Çareler 48
1. Genel Olarak 48
2. İtiraz Kavramı 49
3. Def’i Kavramı 50
İkinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN TEMEL KAYNAKLARI HUKUKİ İŞLEMLERDEN DOĞAN BORÇLAR SÖZLEŞMELERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE SÖZLEŞMELERDE TEMSİL
§ 5. GENEL OLARAK BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI 53
I. Genel Olarak 53
II. Sözleşmeler 53
III. Haksız Fiiller 54
IV. Sebepsiz Zenginleşme 54
V. Culpa in Contrahendo Sorumluluğu (=Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurdan Sorumluluk) 54
§ 6. HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI 59
I. Hukuki İşlemin Tanımı ve Unsurları 59
A. Hukuki İşlemin Tanımı 59
B. Hukuki İşlemin Kurucu Unsurları 60
II. Hukuki İşlemin Genel Türleri 65
A. Gerekli İrade Açıklaması Adedi Bakımından Hukuki İşlemler
(Taraf Sayısına Göre) 65
1. Tek Taraflı Hukuki İşlemler 65
2. Çok Taraflı Hukuki İşlemler 66
a. İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler) 66
b. Kararlar 70
c. Ortak İşlemler 72
B. Malvarlığına Etkisi Bakımından Hukuki İşlemler 73
1. Borçlandırıcı İşlemler (İltizamî Muameleler) 73
2. Kazandırıcı İşlemler 74
3. Tasarruf İşlemleri 76
C. Etkilerini Doğurdukları An Açısından Hukuki İşlemler 80
1. Sağlararası Hukuki İşlemler 80
2. Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler 80
D. Amaçları Yönünden Hukuki İşlemler (Kazandırma Sebebi Yönünden Hukuki İşlemler) ve Sebebi Gösterilmeksizin (Soyut) Borç İkrarı 81
1. Genel Olarak 81
2. Amaçları (Borcun Sebebi) Yönünden Hukuki İşlemler 81
a. İfa Sebebi (Causa Solvendi) 81
b. Alacak Sebebi (Causa Credendi) 82
c. Bağışlama Sebebi (Causa Donandi) 82
3. Sebebi Gösterilmeksizin (Soyut) Borç İkrarı 83
§ 7. İLÂN YOLUYLA ÖDÜL SÖZÜ VERME 84
§ 8. SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ 86
I. Genel Olarak 86
II. Sözleşmelerin Genel Ayırımı 87
A. Borçlar Kanununda Düzenlenen Sözleşmeler 87
1. Mülkiyetin Devri Amacını Güden Sözleşmeler 87
2. Kullandırma Amacı Güden Sözleşmeler 87
3. İş Görme Amacı Güden Sözleşmeler 88
4. Saklama Amacı Güden Sözleşme 88
5. Teminat (Güvence) Amacı Güden Sözleşmeler 88
6. Talih ve Tesadüfe Bağlı Sözleşmeler (Muhataralı Sözleşmeler) 88
7. Şirket Sözleşmeleri 88
B. TBK Dışındaki Kanunlarda Düzenlenmiş Sözleşmeler 88
C. Kendine Özgü (Sui Generis) Bazı Sözleşmeler 89
D. Karma Sözleşmeler 89
E. Bileşik Sözleşmeler 91
III. Sözleşmenin Kurulması 92
A. Öneri (İcap) ve Öneriye Davet (İcaba Davet) Kavramları 94
1. Öneri Kavramı 94
2. Öneriye Davet Kavramı 98
3. Önerinin Bağlayıcılığı 100
a. Önerinin Hazırlar (Yüz–Yüze Olanlar) Arasında Yapılması 100
b. Önerinin Hazır (Yüz–Yüze) Olmayanlar Arasında Yapılması 101
4. Önerinin Geri Alınması 102
B. Kabul 103
C. Sözleşmenin Kurulduğu ve Hükümlerini Doğurmaya Başlayacağı An 105
IV. Sözleşmelerde Şekil 106
A. Şekille İlgili Genel Kural 106
B. Kaynağına Göre Şekil 107
1. Kanuni Şekil 107
2. İradi Şekil 108
C. Kanuni Geçerlik Şeklin Türleri 108
1. Yazılı Şekil 108
a. Genel Olarak 108
b. Yazılı Şeklin Türleri 109
aa. Adi Yazılı Şekil 109
bb. Özel Yazılı Şekil 109
cc. Resmi Yazılı Şekil 110
c. Yazılı Şeklin Unsurları 111
aa. Metin 111
bb. İmza 113
2. Sözlü (Şifahi) Şekil 115
D. Hukuki Etkisine Göre Şekil 115
1. Sıhhat (Geçerlik) Şekli 115
2. İspat (Kanıt) Şekli 116
E. Elektronik İşlemlerde Şekil 117
1. Genel Olarak 117
2. Elektronik İmza Kavramı 118
a. Genel Olarak Elektronik İmza, Türleri ve Özellikle Dijital (Sayısal) İmza 118
b. Elektronik İmza ile İlgili Kavramlar ve Tanımları 122
V. Sözleşmenin Konusu 123
A. Genel Olarak 123
B. Sözleşme Özgürlüğü Prensibinin Çeşitli Görünümleri, Sınırları ve Yaptırım 124
1. Sözleşme Özgürlüğü Prensibinin Çeşitli Görünümleri 124
a. Sözleşme Yapıp Yapmama Özgürlüğü 124
aa. Genel Olarak 124
bb. Sözleşme Yapma Zorunluluğu 125
aaa. Kamu Hukuku Kaynaklı Sözleşme Yapma Zorunluluğu 125
bbb. Özel Hukuk Kaynaklı Sözleşme Yapma Zorunluluğu 126
ccc. Önsözleşme (Sözleşme Yapma Vaadi) 127
b. Şekil Seçme Özgürlüğü 130
c. Sözleşmeye Son Verme Özgürlüğü 131
d. Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Özgürlüğü 131
e. Sözleşmenin Tipini Seçme Özgürlüğü 131
2. Sözleşme Özgürlüğü İlkesinin Sınırları 132
a. Genel Olarak 132
b. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık 133
c. Ahlaka Aykırılık 133
d. Kamu Düzenine Aykırılık 136
e. Kişilik Hakkına Aykırılık 136
f. İmkânsızlık 138
g. Şekle Aykırılık 139
3. Sınırların Aşılmasına Bağlanan Yaptırım 143
C. Genel İşlem Koşulları 144
1. Genel İşlem Koşulları Kavramı 144
a. Tanımı ve Unsurları 146
b. Genel İşlem Koşulu Olarak Nitelendirmede Etkili Olmayan Olgular 147
2. Genel İşlem Koşullarının Yazılmamış Sayılması 148
a. Yazılmamış Sayılma 148
b. Yazılmamış Sayılmanın Sözleşmeye Etkisi 150
3. Genel İşlem Koşullarının Yorumlanması 150
D. Sözleşmelerin Yorumlanması ve İrade ile Beyan Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri 150
1. Sözleşmelerin Yorumlanması 150
2. İrade ile Beyan Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri 151
a. Tek Tarafın İsteği ile Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri 152
aa. Lâtife (Şaka) Beyanı 152
bb. Zihni Kayıt 152
b. İki Tarafın İsteği ile Yaratılan Uygunsuzluk Hâli (Muvazaa–Danışıklılık) 153
aa. Kavram 153
bb. Muvazaanın Çeşitleri 153
aaa. Mutlak Muvazaa 153
bbb. Nisbî Muvazaa 154
cc. Muvazaalı İşlemin Hükmü 155
aaa. Genel Olarak 155
bbb. İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Korunduğu Durumlar 157
dd. Muvazaanın İspatı Hususu 159
aaa. Taraflardan Birinin Muvazaa İddiasını İspatı Hususu 159
bbb. Üçüncü Kişinin Muvazaa İddiasını İspatı Hususu 159
§ 9. SÖZLEŞMELERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 160
I. Genel Olarak Hukuki İşlemlerde Hükümsüzlük Halleri 160
II. Yokluk (Keenlemyekün) 163
III. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 165
A. Tam Kesin Hükümsüzlük 165
B. Kısmi Kesin Hükümsüzlük (Kısmi Butlan) 173
IV. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan) 175
A. Genel Olarak 175
B. İradeyi Bozan Hâller (Düzelebilir Hükümsüzlük Hâlleri) 177
1. Çeşitleri 177
a. Yanılma (Hata) 177
aa. Genel Olarak 177
bb. Esaslı Yanılma–Esaslı Olmayan Yanılma 178
cc. Esaslı Yanılma Çeşitleri 179
aaa. Esaslı Sayılan Açıklama Yanılmaları 179
bbb. Esaslı Sayılan Sâik Yanılmaları (Temel Yanılması) 183
ccc. İletmede Yanılma 185
dd. Yanılmanın Hüküm ve Sonuçları 185
b. Aldatma (Hile) 187
c. Tehdit (Korkutma) 191
2. Düzelebilir Hükümsüzlük Yaptırımının Sonuçları 194
C. Bozulabilir Geçerlilik Hâli (Aşırı Yararlanma–Gabin) 195
1. Aşırı Yararlanma (Gabin) Kavramı 195
2. Şartları 195
a. Objektif Şart (Karşılıklı Edimler Arasında Açık Oransızlık) 196
b. Sübjektif Şart (Açık Oransızlığın Karşı Tarafın Özel Durumlarından Birinden Yararlanarak Meydana Getirilmesi) 197
3. Hükümleri 199
D. Tek Taraflı Bağlamazlık (Noksanlık) 200
E. Nisbî (Sınırlı) Etkisizlik 203
§ 10. SÖZLEŞMELERDE EMPREVİZYON 205
§ 11. SÖZLEŞMELERDE TEMSİL 211
I. Temsil Kavramı 211
II. Temsilin Türleri 212
A. Kaynağına Göre Temsil 212
1. Kanuni Temsil 212
2. İradi Temsil 213
B. Veriliş Şekline Göre Temsil 214
1. Doğrudan Temsil 214
2. Dolaylı Temsil 215
C. Yetkiye Dayanıp Dayanmamasına Göre Temsil 216
1. Yetkili Temsil 216
2. Yetkisiz Temsil ve Sonuçları 217
D. Temsil İlişkisini Sona Erdiren Haller 218
1. Temsil Yetkisinin Geri Alınması (Azil) 218
2. Temsilcinin İstifa Etmesi 221
3. Sürenin Sona Ermesi 221
4. Konusuz Kalması 221
5. Ölüm–Gaiplik–Ehliyetin Kaybı–İflâs 222
Üçüncü Bölüm
HAKSIZ FİİLLERDEN DOĞAN BORÇLAR
§12. HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU KAVRAMI VE DAR ANLAMDA HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN UNSURLARI 223
I. Haksız Fiil Sorumluluğu Kavramı 223
II. Dar Anlamda Haksız Fiil Sorumluluğunun (Kusur Sorumluluğu) Unsurları 226
A. Hukuka Aykırı İnsan Fiili 227
1. Genel Olarak 227
2. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller (Hukuka Uygunluk Sebepleri) 231
a. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 232
b. Zorunluluk (Iztırar) Hali 235
c. Kendi Hakkını Güç Kullanarak Koruma 238
d. Kamu Hukukundan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması 240
e. Üstün Nitelikli Kamusal Yarar 240
f. Üstün Nitelikli Özel Yarar 241
g. Zarar Görenin Rızası 242
h. Özel Hukuktan Kaynaklanan Bir Yetkinin Kullanılması 243
ı. İlmi Eleştiriler 244
B. Kusur 244
1. Kast 245
a. Doğrudan Kast (Dolus Directus) 246
b. İhtimali (Dolaylı=Olası) Kast (Dolus Eventualis) 246
2. İhmal 247
C. Zarar 247
1. Maddi Zarar 248
a. Fiili Zarar 249
b. Yoksun Kalınan Kâr (Kazanç) 249
2. Manevi Zarar 250
3. Eşyaya Verilen Zarar–Kişiye Verilen Zarar 252
4. Doğrudan Doğruya Zarar–Yansıma Zarar 253
D. Nedensellik Bağı (İlliyet Bağı veya Sebep–Sonuç İlişkisi) 254
1. Genel Olarak 254
2. Nedensellik Bağı Teorileri 255
a. Şart Teorisi 255
b. Uygun Nedensellik Bağı 256
3. Nedensellik Bağında Sebeplerin Çokluğu 256
a. Genel Olarak 256
b. Bütün Sebeplerin Bir Arada Zararlı Sonucu Gerçekleştirmeye Elverişli Olması 257
c. Her Sebebin Tek Başına Zararlı Sonucu Gerçekleştirmeye Elverişli Olması 257
aa. Yarışan Nedensellik 257
bb. Seçimlik (Alternatif) Nedensellik 258
cc. Önüne Geçilen Nedensellik 258
4. Nedensellik Bağını Kesen Haller 259
a. Mücbir (Zorlayıcı) Sebep 259
b. Zarar Görenin Ağır Kusuru 259
c. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 259
§ 13. İSPAT YÜKÜ 260
§ 14. TAZMİNAT 260
I. Maddi Tazminat 260
A. Genel Olarak 260
B. Zararın Belirlenmesi 261
1. Eşyaya Verilen Zararların Belirlenmesi 262
2. Kişiye Verilen Zararların Belirlenmesi 262
C. Tazminatın Belirlenmesi 268
D. Tazminatın Şekli 271
II. Manevi Tazminat 272
III. Geçici Ödemeler 273
IV. Zamanaşımı 274
V. Yargılama ile Ceza Hukuku İlişkisi 276
VI. Sorumluluk Sebeplerinin Çokluğu 277
A. Sorumluluk Sebeplerinin Yarışması 277
B. Birden Çok Kişinin Tazminat Sorumluluğu 279
1. Dış İlişkideki Sonuçları 279
2. İç İlişkideki Sonuçları 282
3. Rücu İsteminde Zamanaşımı 283
VII. Kişilik Hakkının Hukuka Aykırı Saldırılara Karşı Korunması 284
§ 15. KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ (OBJEKTİF SORUMLULUK HALLERİ) 288
I. Genel Olarak 288
II. Borçlar Kanununda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri 289
A. Hakkaniyet Sorumluluğu (Ayırt Etme Gücü Bulunmayanların Haksız Fiil Sorumluluğu) 289
B. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 291
C. Organizasyon Sorumluluğu 295
D. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu 299
E. Bina ve Diğer Yapı Malikinin Sorumluluğu 302
F. Tehlike Sorumluluğu 304
III. Medeni Kanunda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri 307
A. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu 307
B. Ev Başkanın Sorumluluğu 309
C. Tapu Sicilinin Tutulmasından Dolayı Devletin Sorumluluğu 311
IV. Özel Kanunlarda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri 312
A. Motorlu Araç İşletenin Sorumluluğu 312
B. Çevreyi Kirletenlerin Sorumluluğu 313
C. Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre İşletenin Sorumluluğu 314
Dördüncü Bölüm
SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR
§ 16. GENEL OLARAK 317
§ 17. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ ŞARTLARI 317
I. Zenginleşme 318
II. Fakirleşme 319
III. Nedensellik Bağı 319
IV. Haklı Bir Sebebin Yokluğu 320
A. Hukuki Sebebin Geçerli Olmaması 320
B. Hukuki Sebebin Gerçekleşmemiş Olması 321
C. Hukuki Sebebin Ortadan Kalkması 322
D. Borç Olmayan Şeyin Tediyesi (Condictio Indebiti) 322
§ 18. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ AÇILAMAYACAĞI HALLER 323
I. Zamanaşımına Uğramış Bir Borcun Ödenmesi 324
II. Ahlaki Bir Görevin Yerine Getirilmesi 324
III. Haksız veya Ahlaka Aykırı Bir Amacın Gerçekleştirilmesi İçin Ödemede Bulunulması 324
§ 19. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ NİTELİĞİ KONUSU VE KAPSAMI 325
I. Davanın Niteliği 325
II. Davanın Konusu 325
III. Davanın Kapsamı 325
A. Sebepsiz Zenginleşen İyiniyetliyse İade Borcunun Kapsamı 326
B. Sebepsiz Zenginleşen Kötüniyetliyse İade Borcunun Kapsamı 327
§ 20. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASINDA ZAMANAŞIMI VE DAİMİ DEF’İ HAKKI 327
I. Zamanaşımı 327
II. Daimi Def’i Hakkı 328
Beşinci Bölüm
BORÇLARIN HÜKÜM VE SONUÇLARI
§ 21. BORCUN İFASI 329
I. İfa Kavramı 329
II. İfanın Konusu 329
A. Genel Olarak 329
B. Seçimlik Borçların İfası 330
C. Parça ve Çeşit Borçlarının İfası 331
D. Bölünemeyen Borçların İfası 332
E. Para Borçlarının İfası 333
III. İfa Edecek Kişi 336
IV. İfa Yeri 337
A. Genel Olarak 337
B. İfa Yerinin Yedek Hukuk Kurallarına Göre Belirlenmesi (TBK m. 89) 338
1. Para Borçlarında İfa Yeri 338
2. Parça Borçlarında İfa Yeri 339
3. Çeşit (Nev’i=Cins) Borçlarında İfa Yeri 339
V. İfa Zamanı 340
VI. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa 342
A. Genel İlke: Aynı Zamanda İfa 342
B. İstisnalar 342
1. Kanundan Doğan İstisnalar 342
2. Sözleşmeden Doğan İstisnalar 343
3. İşin Niteliğinden Doğan İstisnalar 343
C. Ödemezlik Def’i 343
D. Bir Tarafın Ödeme Güçsüzlüğü Halinde Diğer Tarafın "Def’i ve Fesih" Hakkı 344
§ 22. ALACAKLININ TEMERRÜDÜ 345
I. Genel Olarak Kavram 345
II. Alacaklının Temerrüdünün Oluşması İçin Gereken Şartlar 345
A. Borçlunun Alacaklıya İfayı Teklif Etmiş Olması 345
B. Alacaklının İfa Teklifini Reddetmesi 345
III. Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları 345
A. Borçlunun Borcun Konusunu Tevdi Etme Hakkı 346
B. Borçlunun Borcun Konusunu Sattırarak Bedelini Tevdi Etme Hakkı 346
C. Sözleşmeden Dönme Hakkı 346
§ 23. BORÇLARIN İFA EDİLMEMESİ VE SONUÇLARI 347
I. Kavram 347
II. Genel Sonuçları 348
A. Aynen İfa 348
B. Tazminat 348
C. Sözleşmeden Dönme 349
III. Sorumsuzluk Anlaşması 350
IV. Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk 352
A. Genel Olarak 352
B. Sorumluluğun Şartları 352
C. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (TBK m. 66) İle Karşılaştırılması 355
§ 23. BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ 356
I. Genel Bakış 356
II. Borçlunun Temerrüdünün Şartları 358
A. Borcun Muaccel Olması 358
B. İhtar 358
1. Genel Kural 358
2. İstisnai (İhtara İhtiyaç Olmayan) Haller 359
a. İfa Gününün Taraflarca Beraber Belirlenmesi 359
b. İfa Gününü Bir İhbarla Belirleme Hakkının Taraflardan Birine Bırakılmış Olması 359
c. Haksız Fiil ve Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borçlar 360
d. İhtarın Etkisiz Görünmesi 360
III. Borçlunun Temerrüdünün Sonuçları 360
A. Genel Sonuçları 360
1. Aynen İfa ve Gecikme Tazminatı 361
2. Beklenmedik Durumlardan (Kazadan) Sorumluluk 362
a. Genel Kural 362
b. Borçlunun Kurtuluş Beyyinesi (Kanıtı) Getirme İmkânı 362
B. Özel Sonuçlar 364
1. Para Borçlarında 364
a. Temerrüt Faizi 364
b. Aşkın (Ek=Munzam) Zarar 366
2. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerdeki Sonuçlar 368
a. Süre (Mehil) Verilmesi ve Süre verilmesine Gerek Olmayan Haller 368
aa. Süre Verilmesi 368
bb. Süre Verilmesine Gerek Olmayan Haller 369
aaa. Borçlunun Hal ve Davranışından Süre Vermenin Etkisiz Olacağı Anlaşılıyorsa 369
bbb. Borçlunun Temerrüdü Sonucu Olarak Borcun İfası Alacaklı İçin Faydasız Kalmışsa 370
ccc. Taraflar Sözleşme Hükümlerine Göre Kesin Vade Kararlaştırmışlarsa 370
b. Alacaklının Seçimlik Hakları 371
aa. Gecikmiş İfayı (Aynen İfayı) İsteme ve Tazminat 371
bb. Aynen İfadan Vazgeçme ve Tazminat (Müspet Zararın Tazmini) 371
cc. Aynen İfadan Vazgeçip Sözleşmeden Dönme ve Tazminat (Menfi Zararın Tazmini) 372
Altıncı Bölüm
BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR
§ 25. MÜTESELSİL BORÇLULUK VE MÜTESELSİL ALACAKLILIK 375
I. Müteselsil Borçluluk 375
A. Kavram 375
B. Hükümleri 376
II. Müteselsil Alacaklılık 378
§ 26. KOŞULA (ŞARTA) BAĞLI BORÇLAR 380
I. Kavram ve Koşulun Özellikleri 380
A. Kavram 380
B. Koşulun Özellikleri 380
II. Koşulun Çeşitleri ve Hükümleri 382
A. Koşulun Çeşitleri 382
1. Geciktirici (Taliki)–Bozucu (İnfisahi) Koşul 382
2. Tesadüfî Koşul–İradi Koşul–Karma Koşul 382
3. Müspet Koşul–Menfi Koşul 383
B. Koşulun Hükümleri 383
§ 27. BAĞLANMA PARASI VE CAYMA PARASI 384
I. Bağlanma Parası ve Hükümleri 384
II. Cayma (Dönme) Parası ve Hükümleri 386
§ 28. CEZA KOŞULU (CEZAİ ŞART) 387
I. Kavram 387
II. Çeşitleri 388
A. Seçimlik Ceza Koşulu 388
B. İfaya Eklenen Ceza Koşulu 388
C. Dönme Ceza Koşulu 389
III. Hükümleri 389
Yedinci Bölüm
BORÇ İLİŞKİSİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ
§ 29. BORÇ İLİŞKİSİ VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLER 391
I. Genel Olarak 391
II. Üçüncü Kişinin Alacaklıya Halef Olması (Ardıllık) 391
III. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme 393
A. Genel Olarak Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme 393
B. Hükümleri 394
IV. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 395
A. Genel Olarak Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 395
B. Çeşitleri 395
C. Hükümleri 396
Sekizinci Bölüm
ALACAKLI VE BORÇLU YANDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
(ALACAĞIN DEVRİ VE BORCUN ÜSTLENİLMESİ)
§ 30. ALACAĞIN DEVRİ (TEMLİKİ) SÖZLEŞMESİ 399
I. Kavram 399
II. Devrin Çeşitleri 400
A. İradi (Rızai) Devir 400
B. Kanuni Devir 400
C. Yargısal (Kazai) Devir 401
III. Devrin Şartları 401
A. Bir Alacağın Bulunması 401
B. Anlaşma 402
C. Devredenin Tasarruf Yetkisinin Bulunması 403
IV. Devrin Hükümleri 403
A. Devreden ile Devralan Arasındaki İlişki 403
B. Devreden ile Borçlu Arasındaki İlişki 405
C. Borçlu ile Devralan Arasındaki İlişki 406
§ 31. BORCUN ÜSTLENİLMESİ (BORCUN NAKLİ) 407
I. Kavram 407
II. Borcun Üstlenilmesinin Safhaları 407
A. Borcun İç Üstlenilmesi Sözleşmesi 407
B. Borcun Dış Üstlenilmesi Sözleşmesi (Borcun Nakli Sözleşmesi) 409
III. Hükümleri 410
§ 32. BORCA KATILMA 412
I. Kavram 412
II. Koşulları 413
III. Hükümleri 414
§ 33. SÖZLEŞMENİN DEVRİ VE SÖZLEŞMEYE KATILMA 415
I. Sözleşmenin Devri 415
A. Kavram 415
B. Koşulları 416
II. Sözleşmeye Katılma 417
A. Kavram 417
B. Koşulları 418
Dokuzuncu Bölüm
MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRİ VE
İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ VE ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ
§ 34. MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRİ 421
I. Malvarlığı veya İşletmenin Devri 421
II. İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesi 423
Onuncu Bölüm
BORÇLARIN SONA ERME SEBEPLERİ
§ 35. İFA 425
§ 36. İBRA SÖZLEŞMESİ 426
I. Kavram 426
II. Koşulları 426
III. Hükümleri 427
§ 37. YENİLEME (TECDİT) 427
I. Kavram 427
II. Koşulları 427
III. Hükümleri 428
§ 38. ALACAKLI VE BORÇLU SIFATININ BİRLEŞMESİ 429
I. Kavram 429
II. Koşulları 429
III. Hükümleri 429
§ 39. KUSURSUZ İMKÂNSIZLIK (İFANIN KUSURSUZ OLARAK MÜMKÜN OLMAMASI) 430
I. Kavram 430
II. Koşulları 431
III. Hükümleri 432
§ 40. AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ 433
§ 41. TAKAS 434
I. Kavram 434
II. Çeşitleri 434
A. Kanuni Takas 434
B. Akdi Takas 435
III. Takasın Koşulları 435
A. Borçların Karşılıklı Olması (Mütekabiliyet) 435
B. Borçların Benzer Olması (Mümaselet) 435
C. Borçların Muaccel Olması (Muacceliyet) 435
D. Takas Açıklamasında Bulunulmuş Olması 436
IV. Takasın Hükümleri 436
§ 42. ZAMANAŞIMI 437
I. Kavram 437
II. Şartları 437
A. Borcun Muaccel Olması 437
B. Kanunun Belirlediği Zamanın Geçmiş Olması 437
1. Çeşitli Zamanaşımı Süreleri 438
a. On Yıllık Süre 438
b. Beş Yıllık Süre 438
c. Diğer Süreler 439
2. Sürelerin Hesaplanması 439
C. Zamanaşımının Durmamış Olması 439
D. Zamanaşımının Kesilmemiş Olması 440
III. Hükümleri 442
EK 1: BORÇLAR HUKUKU SORU ÖRNEKLERİ 443
EK 2: KISA HUKUK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ 515
Yararlanılan Kaynaklar 543
Kavram Dizini 551