Borçlar Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları_{(Yargıtay Kararları ile Çözümlü)}

Prof. Dr. Serap HELVACI

Dr. Öğr. Üyesi Gediz KOCABAŞ

Borçlar Hukuku Genel Hükümler Pratik Çalışmaları (Yargıtay Kararları ile Çözümlü) adını taşıyan kitap, teorik bilgilerin hukuki sorunlara nasıl uyarlanacağını öğreterek Hukuk Fakültesi öğrencilerine sınavlarda kolaylık sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu doğrultuda; borç ilişkisinin kaynakları, hükümleri ve sona ermesi, borç ilişkilerinde özel durumlar ile borç ilişkilerinde taraf değişiklikleri alanındaki uyuşmazlıkların sonuca bağlanmasında öğrencilerin ihtiyaç duyduğu açıklığı sağlamak üzere tasarlanan olay kurguları ve yapılan değerlendirmeler yargı kararları ile desteklenmiştir.

İÇİNDEKİLER

OLAY 1: Sözleşmenin kurulması, karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamaları, irade açıklamasının yorumlanması, öneri, öneriye davet, önerinin geri alınması, kabul, açık-örtülü kabul, susma, sözleşmenin kurulduğu-hüküm ve sonuçlarını meydana getirdiği an 1

TBK m.1, 2, 6, 7, 8, 10, 11

OLAY 2: Şekil özgürlüğü, sözleşmelerin şekli, geçerlilik şartı, ispat şartı, kanuni ve iradi şekil, sözlü şekil, adi yazılı şekil, resmi şekil, şekle tabi sözleşmelerde değişiklik yapılması, şekle aykırılık, şekle aykırılığın sonuçları, hakkın kötüye kullanılması 11

TBK m.12, 13, 17, 237; TMK m.706; Tapu K. m.26

OLAY 3: Sözleşmelerin yorumu, muvazaa, muvazaanın türleri, mutlak (adi/basit) muvazaa, nisbi (nitelikli/mevsuf) muvazaa, tam-kısmi muvazaa, muvazaanın sonuçları, yazılı borç tanıması, iyiniyetli üçüncü kişinin korunması 21

TBK m.18, 19

OLAY 4: Genel işlem koşulları, klasik (bireysel) sözleşme modeli, standart sözleşmeler, genel işlem koşullarının denetlenmesi, kapsam-yorum ve içerik denetimi, geçersizlik, yazılmamış sayılma, Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğü ve uygulanması 29

TBK m.20, 21, 22, 23, 24, 25; TBK-UK m.1, 2, 4

OLAY 5: Sözleşme özgürlüğü, sözleşme özgürlüğünün sınırlanması, aşırı yararlanma, niteliği, şartları, sonuçları, manevi bakımdan zor durumda kalma, deneyimsizlik, bütünsel ve kısmi iptal hakkı, hak düşürücü süre 41

TBK m.26, 28

OLAY 6: İrade bozuklukları, oluşum bozukluğu, beyan bozukluğu, yanılma, esaslı yanılma, esaslı yanılma hâlleri, açıklamada yanılma, sözleşmenin konusunda yanılma, iptal ve geçersizlik teorileri, saikte yanılma, yanılmada kusurun etkisi 50

TBK m.30, 31, 32, 35, 39

OLAY 7: Aldatma, aldatmanın şartları, asli aldatma, fer’i (yan) aldatma, saikte yanılma, aldatmanın sonuçları, sözleşme görüşmelerinden doğan sorumluluk, haksız fiil, aldatılanın kusuru 62

TBK m.36, 39, 49/1

OLAY 8: Korkutma, korkutmanın şartları, üçüncü kişinin korkutması, hakkın veya yetkinin kullanılması, korkutmanın sözleşmeye etkisi, maddi-manevi zorlama 71

TBK m.37, 38, 39

OLAY 9: Temsil, iradi temsil yetkisi, dolaylı-doğrudan temsil, iç-dış temsil yetkisi, temsil yetkisinin sona ermesi, geri alma, iyiniyetli üçüncü kişilerin korunması, yetkisiz temsil, yetkisiz temsilcinin sorumluluğu 79

TBK m.40, 42, 45, 46, 47

OLAY 10: Haksız fiilden doğan borç ilişkileri, kusur sorumluluğu, sorumluluğun kurucu unsurları, maddi zararın giderilmesi, fiili zarar, yoksun kalınan kazanç, manevi tazminat, yansıma zarar, hukuka aykırılık bağı 91

TBK m.49/1, 54, 56

OLAY 11: Ölüm hâlinde uğranılan zarar, uygun nedensellik bağı, zararlı sonucu doğuran birden fazla sebep, sebeplerin toplanması, yarışan nedensellik, müteselsil sorumluluk, destekten yoksun kalma tazminatı, destek gören, destek, gerçek-farazi destek, destek ilişkisi, yansıma zarar 104

TBK m.49/1, 53, 61

OLAY 12: Hukuka aykırılığı kaldıran hâller, haklı savunma, zorunluluk hâli, ayırt etme gücü, ayırt etme gücünün geçici kaybı, hukuka aykırı fiillerden sorumlu olma 111

TBK m.59, 63, 64

OLAY 13: Adam çalıştıranın sorumluluğu, haksız fiil sorumluluğu, kusur sorumluluğu, kusursuz sorumluluk hâlleri, sebep (özen) sorumluluğu, kurtuluş kanıtları, tazminat davası, zamanaşımı, müteselsil sorumluluk, yardımcı kişinin fiilinden sorumluluk, sorumlulukların yarışması 119

TBK m. 49/1, 61, 66, 72, 116

OLAY 14: Yapı malikinin sorumluluğu, kusursuz sorumluluk hâlleri, sebep (özen) sorumluluğu, ağırlaştırılmış özen sorumluluğu, zamanaşımı, ek (munzam) kusur, intifa hakkı sahibi, müteselsil sorumluluk 130

TBK m.69, 72

OLAY 15: Tehlike sorumluluğu, karayolunda oluşan kaza, işletme hâlindeki aracın sebep olduğu zarar, işletenin sorumluluğu, mücbir sebep, zarar görenin ya da üçüncü kişinin ağır kusuru, müteselsil sorumluluk, hukuk-ceza yargılaması arasındaki ilişki 137

TBK m.61, 71, 74; KTK m.85/1, 86

OLAY 16: Sebepsiz zenginleşmeden doğan borç ilişkileri, sebepsiz zenginleşme kurumunun işlevi, istihkak ve sebepsiz zenginleşme talepleri arasındaki ilişki, tasarruf işleminin sebebe bağlılığı, edim yoluyla ve edim dışı gerçekleşen zenginleşmeler, sebepsiz zenginleşmenin şartları, sonuçları, iade talebi, iyiniyetli-kötüniyetli zenginleşenin iade yükümlülüğünün kapsamı, zamanaşımı 144

TBK m.77, 78, 79, 82, 117/2

OLAY 17: İfa unsurları, ifanın konusu, ifanın edime uygun olması kuralı ve bunun istisnaları, ifa ikameleri, ifa yerini tutan eda (ifa yerine geçen edim), ifaya yönelik eda (ifa amacıyla edim), kısmi ifa, bölünebilen-bölünemeyen edimler, ifanın tarafları, ifanın gayrı şahsiliği kuralı, şahsen ifa yükümlülüğü 157

TBK m.83, 84, 100/2

OLAY 18: İfa yeri ve zamanı, para borçları, parça borçları, diğer borçlar, ifa yeri bakımından borçların sınıflandırılması, aranacak borçlar, götürülecek borçlar, gönderilecek borçlar, iş saatlerinde ifa yükümlülüğü, derhâl ifa kuralı, erken ifa 169

TBK m.89, 90, 94, 95, 96

OLAY 19: Karşılık borç yükleyen sözleşmelerde ifa sırası, aynı anda ifa kuralı, ödemezlik def’i, ifa güçsüzlüğü, seçimlik borçlarda seçim hakkı, alacaklının temerrüdü, koşulları, sonuçları, üçüncü kişiye ifa, tevdi hakkı, satma hakkı, tevdi konusunu geri alma 180

TBK m.87, 97, 98, 106, 107, 108, 109

OLAY 20: Borç ilişkisinin ihlali, borcun ifa edilmemesi, hiç ifa edilmeme, gereği gibi ifa edilmeme, başlangıçtaki-sonraki imkânsızlık, kusurlu ifa imkânsızlığı, borçlunun imkânsızlıktan sorumlu olması, imkânsızlığın parça ve cins borçları üzerindeki etkisi, tazminat yükümlülüğü, olumlu-olumsuz zarar, borçlunun sorumlu olmadığı ifa imkânsızlığı, borcun sona ermesi 194

TBK m.112, 114, 136

OLAY 21: Yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk, borcun ifasında yardımcı kişi kullanılması, farazi kusur, borçlunun sorumluluktan kurtulması, sorumluluk sebeplerinin yarışması, sorumluluğun kısmen-tamamen kaldırılması, sorumsuzluk anlaşması 206

TBK m.60, 66, 72, 116, 146, 147

OLAY 22: Borçlunun temerrüdü, şartları, temerrüdün genel sonuçları, temerrüt bakımından kusurun işlevi, gecikme tazminatı, beklenmedik hâlden sorumluluk, karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde temerrüdün sonuçları, seçimlik haklar 216

TBK m.117, 118, 119, 123, 124, 125

OLAY 23: Borç ilişkilerinin üçüncü kişilere etkisi, üçüncü kişinin fiilini üstlenme, üstlenme sözleşmesinin geçerlilik şartları, hüküm ve sonuçları, üstlenenin üçüncü kişiye rücu etmesi, borç ilişkisinin nisbiliği, üçüncü kişi yararına sözleşme, eksik ve tam üçüncü kişi yararına sözleşme ayrımı 227

TBK m.128, 129

OLAY 24: Borcun sona ermesi, asıl borca bağlı hak ve borçlar, ibra, bozma (ikale) sözleşmesi, alacağı talep etmeme taahhüdü, menfi borç ikrarı, yenileme, takas, eksik borçların yenilenmesi ve takas edilmesi 236

TBK m.131, 132, 133, 139, 143

OLAY 25: Müteselsil borçluluk, kısmi borçluluk, müteselsil borç ilişkisinin kaynağı, hüküm ve sonuçları, alacaklı ile borçlular arasındaki dış ilişki, borçlular arasındaki iç ilişki, müteselsil borçlulardan birine karşı dava açılması, zamanaşımının kesilmesi, ibra, ibranın müteselsil borçlulara etkisi 251

TBK m.154, 155/1, 162, 163, 166

OLAY 26: Koşula bağlı borçlar, kanuni koşul, vade, ön olgu, koşulun türleri, geciktirici ve bozucu koşul, sözleşmenin hüküm ifade ettiği an, koşulun askıda olduğu dönemde tarafların hak ve yükümlülükleri, koşulun gerçekleşmesine engel olma 260

TBK m.170, 171, 173, 175

OLAY 27: Bağlanma parası, cayma parası, ceza koşulu, fer’i nitelik, fer’i niteliğe bağlanan sonuçlar, ceza koşulunun türleri, seçimlik ceza koşulu, ifaya eklenen ceza koşulu, dönme cezası, cezanın indirilmesi 268

TBK m.177, 178, 179, 180, 182

OLAY 28: Alacağın devri, iradi devir, koşulları, devir sözleşmesi, şekli, devrin hüküm ve sonuçları, tasarruf işlemlerinde zaman bakımından öncelik ilkesi, alacağın çekişmeli olması, borçlunun ifadan kaçınma ve tevdi hakkı, eski alacaklıya yapılan ifa, borçluya ait savunmalar 282

TBK m.183, 184/1, 186, 187, 188/1

OLAY 29: Borcun üstlenilmesi, iç ve dış üstlenme sözleşmeleri, tarafları, kurulması, öneri, önerinin bağlayıcılığı, kabul, sözleşmelerin hüküm ve sonuçları, alacaklının hukuki durumu, borçlunun değişmesi, borçlunun değişmesine bağlanan sonuçlar 291

TBK m.195/1, 196, 197, 198

OLAY 30: Borca katılma-sözleşmenin devri-sözleşmeye katılma, hukuki niteliği, tarafları, geçerlilik şartları, hüküm ve sonuçları 299

TBK m.201, 205, 206