Eser 2018-2019 öğretim yılı ile 2019-2020 öğretim yılının ilk yarısında borçlar hukuku derslerinde işlenen ve öğrenciye ders notu olarak sunulan olay çözümlerinden bazılarının seçilerek bir araya getirilmesiyle meydana gelmiş. Ayrıca, borçlar hukuku pratik çalışmalarında uyulması gereken talep metoduna dair açıklamalar bağımsız bir bölüm olarak çalışmaya eklenmiş.
Çalışmanın asıl hedefi soyut hukuk kurallarının somut vakaya uygulanması esnasında takip edilecek metoda dair bir farkındalık oluşturmaktır. Dolayısıyla bir ön çalışma mahiyetindeki bu ders notu taslağıyla öncelikle ve özellikle metot meselesine dair bir katkı sunulması arzulanmış.
(Önsözden)
İÇİNDEKİLER TAKDİM V ÖNSÖZ IX DANKSAGUNG XI İÇİNDEKİLER XIII KISALTMALAR CETVELİ XIX KAYNAKÇA XXI GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM A. Borçlar Hukuku Pratik Çalışmalarında Takip Edilecek Çözüm Metodu 11 B. Talep Metodu 13 I. Talep Hakkını İleri Süren Kişi(ler) (Kim Sorusu) 14 1) Müteselsil Alacaklılık 14 2) Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme 15 3) Gerçek (Tam) Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 16 4) Alacağın Temliki (Devri) 16 II. Talep Hakkına Muhatap Olan Kişi(ler) (Kimden Sorusu) 16 1) Müteselsil Borçluluk 17 2) TBK m. 49/II 17 3) Borcun Üstlenilmesi 18 III. Talep Hakkının Konusu (Ne Sorusu) 19 IV. Talep Hakkının Dayandırıldığı Norm veya Talep Temeli: Talep Normunun Tespit, Tahlil ve Tatbiki 20 1) Talep Normunun Tespiti 20 a) Talep Normu Nedir ve Nasıl Tespit Edilir? 20 b) Talep Normu Örnekleri 23 aa) Aşırı Yararlanma/Gabin (TBK m. 28) 23 (1) Şartlar 23 (2) Sonuç 23 bb) Haksız Fiil (TBK m. 49) 24 (1) Şartlar 24 (2) Sonuç (Hüküm) 24 cc) Sebepsiz Zenginleşme (TBK m. 77) 24
XIV İçindekiler
(1) Şartlar 24 (2) Sonuç (Hüküm) 25 dd) TBK m. 207 25 (1) Şartlar 25 (2) Sonuç (Hüküm) 25 ee) TBK m. 470 26 (1) Şartlar 26 (2) Sonuç (Hüküm) 26 ff) Borca Aykırılık Halinde Tazminat (TBK m. 112) 26 (1) Şartlar 26 (2) Sonuç (Hüküm) 27 gg) TBK m. 219, 227 27 c) Olaya Uygulanacak Talep Normunun Bulunması 28 2) Talep Normunun Tahlili 29 3) Talep Normunun Tatbiki ve Soru Tanım Tatbik Sonuç (STTS) Formülü 29 4) Talep Hakkının Tahlilinde Takip Edilecek Safhalar 33 a) Talep Hakkının Doğumu 33 aa) Genel Olarak 33 bb) Talep Hakkının Doğumu Safhasında Kontrol Edilecek Başlıklar 34 cc) Talep Hakkının Doğumuna Dair Örnek Olay Çözümü 34 b) Talep Hakkının Sona Ermesi 40 aa) Genel Olarak 40 bb) Talep Hakkını Sona Erdiren Sebepler 40 (1) Talep hakkını sona erdiren sebepler bir itiraz olarak ortaya çıkabilir 40 (2) Talep hakkını sona erdiren sebepler bir yenilik doğuran hakkın kullanılması sebebiyle ortaya çıkabilir 41 cc) Talep Hakkının Sona Ermesine Dair Örnek Olay Çözümü 42 c) Talep Hakkının Dava Edilebilirliği 46 aa) Genel Olarak 46 bb) Dava Edilebilirliği Etkileyen Sebepler 46 cc) Talep Hakkının Dava Edilebilirliğine Dair Örnek Olay Çözümü 46 C. TALEP TEMELLERİ ARASINDA TAKİP EDİLMESİ GEREKEN SIRA 50 I. Sözleşmeden Doğan Talepler 51 1) İfa Talebi 51 2) Tazminat Talebi 54
İçindekiler XV 3) İkame (Kaim) Değer Talebi 54 II. Sözleşme Benzeri Hukuki İlişkilerden Doğan Talepler 55 1) Culpa in Contrahendo 55 a) Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık 55 b) Hata Sebebiyle Sözleşmenin İptali 55 c) Yetkisiz Temsil 56 2) Güven Sorumluluğundan Doğan Talepler 56 3) Gerçek (Caiz) Vekaletsiz İş görme (TBK m. 529) 56 4) Gerçek (Caiz Olmayan) Vekaletsiz İş görme (TBK m. 530) 56 III. Eşya Hukuku Hükümlerinden Doğan Ayni Talepler 56 1) İstihkak Talebi (TMK m. 683/II) 57 2) Haksız El Atmanın Önlenmesi Talebi (TMK m. 683/II) 57 3) Yolsuz Tescilin Düzeltilmesi Talebi (TMK m. 1025) 57 4) Zilyetliğe Saldırı Halinde Saldırının Önlenmesi, Sona Erdirilmesi ve Zararın Giderilmesi Talebi (TMK m. 983) 57 IV. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Talepler 57 1) Sebepsiz Zenginleşme ve Sözleşme 57 2) Sebepsiz Zenginleşme ve İstihkak Davası 58 3) Sebepsiz Zenginleşme ve Vekaletsiz İşgörme 58 4) Sebepsiz Zenginleşme ve Haksız Fiil 59 V. Haksız Fiilden Doğan Talepler 59 1) Genel Olarak 59 2) Haksız Fiilin Borca Aykırılık ile Olan İlişkisi 60 a) Her İki Sorumluluk Tipinin Tek Bir Olayda Ortaya Çıkması 60 b) Haksız Fiil Sorumluluğu ile Sözleşmesel (Akdi) Sorumluluğun Karşılaştırılması 60 aa) Sorumluluğun Kaynakları Bakımından 60 bb) Sorumluluk Ehliyeti Bakımından 60 cc) İspat Külfeti Bakımından 61 dd) Zamanaşımı Bakımından 61 ee) Sorumluluktan Kurtulma Bakımından 61 ff) Müteselsil Sorumluluk Bakımından 61 gg) Sorumluluğun Şekli Bakımından 62 hh) Yardımcı Kişiler Bakımından 62 ii) Yetkili Mahkeme Bakımından 65 jj) Sonuç 65 3) Haksız Fiilin Diğer Sözleşme Dışı Kusursuz Sorumluluk Halleriyle İlişkisi 65 a) Haksız Fiil Sorumluluğunun Tehlike Sorumluluğu İle İlişkisi 66 b) Haksız Fiil Sorumluluğunun Sebep Sorumluluğu İle İlişkisi 67
XVI İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM ANTİKA VAZO 69 TMK m. 2; TMK m. 15; TBK m. 49; TBK m. 54; TBK m. 112; TBK m. 114; TBK m. 207; Parça Borcu; Sözleşme Öncesi Sorumluluk; Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi, Haksız Fiil Sorumluluğu RENT a CAR 101 TBK m. 90; TBK m. 117; TBK m. 118; TBK m. 207; Borçlu Temerrüdü; Gecikme Tazminatı; Fiili Zarar; Yoksun Kalınan Kâr GEÇ KALAN ÖĞRENCİ SERVİSİ 113 TBK m. 90; TBK m. 117; TBK m. 118; TBK m. 207; Borçlu Temerrüdü; Gecikme Tazminatı; Fiili Zarar; Yoksun Kalınan Kâr ÖLÜ AT 133 TMK m. 2; TBK m. 27/I; TBK m. 112; TBK m. 114; TBK m. 282; Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık; Sözleşme Öncesi Sorumluluk; Mücbir Sebep; İlliyet Bağının Kesilmesi; Parça Borcu; Mal Değişim Sözleşmesi; Satış Sözleşmesi CODE CIVIL OTTOMAN 155 TMK m. 2; TBK m. 27/I; TBK m. 112; TBK m. 114; TBK m. 136/I; Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık, Sonraki Kusurlu İfa İmkansızlığı; Borca Aykırılık; Parça Borcu; Müspet ve Menfi Zarar TALİHSİZ BESİCİ 177 TMK m. 2; TBK m. 27/I; TBK m. 112; TBK m. 114; TBK m. 282; Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık, Sözleşme Öncesi Sorumluluk; Mücbir Sebep, İlliyet Bağının Kesilmesi; Parça Borcu; Satış Sözleşmesi HEYECAN-AQUAPARK 215 TMK m. 2; TMK m. 15; TBK m. 49; TBK m. 54; TBK m. 61; TBK m. 62; TBK m. 112; TBK m. 114; TBK m. 116; Herkese Açık Öneri; Koruma Yükümlülüklerinin İhlali; Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluk; Müteselsil Sorumluluk; Haksız Fiil Sorumluluğu TAŞ KİTABE 251 TBK m. 112; TBK m. 116; Yardımcı Kişinin Fiillerinden Sorumluluk, Öneri; Öneriye Davet ALEV ŞOV 263 TMK m. 2; TMK m. 15; TBK m. 49; TBK m. 54; TBK m. 112; TBK m.116; Yardımcı Kişinin Fiillerinden Sorumluluk; Haksız Fiil Sorumluluğu; Sözleşmenin Esaslı Noktaları; Koruma Yükümlülüklerine Aykırı Davranış RENGİ SOLAN KABAN 283 TBK m. 32; TBK m. 35; TBK m. 77; TBK m. 78; Sebepsiz Zenginleşme, Esaslı Saik Yanılması; İptal Edilebilirlik, Kusurlu Yanılandan Tazminat İstenmesi; Culpa in Contrahendo
İçindekiler XVII KİTAP GÜNLERİ 301 TBK m. 20; TBK m. 21; TBK m. 32; TBK m. 77; TBK m. 112; TBK m. 227; Genel İşlem Şartları (Koşulları); Yürürlük Denetimi; Geçerlilik Denetimi; Sebepsiz Zenginleşme; Esaslı Saik Yanılması; İptal Edilebilirlik; Sözleşmeden Dönme SAHTE PROFESÖR 323 TMK m. 2; TMK m. 15; TBK m. 27/I; TBK 47/II; TBK m. 49; TBK m. 54; TBK m. 77; TBK M. 112; TBK M. 114; 1219 S. Kanun M.25; Sözleşme Öncesi Sorumluluk; Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi; Haksız Fiil Sorumluluğu; Sebepsiz Zenginleşme HIV VİRÜSÜ 347 TMK m. 2; TMK m. 15; TBK m. 27; TBK m. 49; TBK m. 54; TBK m.77; TBK m.81; TBK m. 112; TBK m. 114; Koruma Yükümlülüğünün İhlâli; Borcun Kötü İfa Edilmesi; Haksız Fiil Sorumluluğu; Sebepsiz Zenginleşme; Eksik Borç; Başlangıçtaki Objektif İmkânsızlık BEKLENMEYEN MİRAS 379 TBK m. 139; TBK m. 145; TBK m. 184; TBK m. 386; Borcun Sona Ermesi, Bozucu Yenilik Doğuran Hak; Alacağın Temliki (Devri), Karz (Tüketim Ödüncü) Sözleşmesi, Takas; Takasın Şartları; Miras; Külli Halefiyet PHILIPS RADIO 393 TBK m. 136; TBK m.207; TBK m. 208; TMK m. 683; TMK m. 989; TBK m. 214; TBK m. 217; Sonraki Kusursuz İmkânsızlık, Satış Sözleşmesi; Hasarın Geçişi; İstihkak Davası; Taşınır Davası; Üstün Hak; Zapta Karşı Tekeffül (Sorumluluk); Satış Bedelinin İadesi Talebi KELEPİR BORÇLAR HUKUKU KİTABI 411 TBK m. 40; TBK m. 207, TBK m. 219; TBK m. 221; TBK m. 222; TBK m. 223; TBK m. 227; Temsilci; Haberci; Satış Sözleşmesi; Ayıba Karşı Tekeffül (Ayıptan Doğan Sorumluluk); Bedelde İndirim Hakkı; Muayene (Gözden Geçirme) ve İhbar (Bildirim) Külfeti AZZARDO 423 TBK M. 1; TBK M. 170; TBK m. 249; M. 173; TBK m. 470; Geciktirici Şart (Koşul); Bozucu Şart (Koşul); Askıda Hükümsüzlük; Beğenme Şartıyla Satış; Eser Sözleşmesi YARDIMSEVER KOMŞU 435 TBK m. 49; TBK m. 112; TBK m. 114; Borca Aykırılık, Haksız Fiil Sorumluluğu; Vekalet Sözleşmesi; Hatır İlişkileri ART NOUVEAU 441
