Borçların Sona Ermesinde Çekince (İhtiyari Kayıt) İleri Sürülmesi ve Uygulanması

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Giriş 17
Birinci Bölüm
BORÇLARIN İFA EDİLMESİ
I. GENEL OLARAK İFA 19
1. İfanın Tarafları 23
2. İfanın Konusu 26
3. İfa Yeri 31
4. İfa Zamanı 32
a. Hemen İfa 40
b. Sonradan İfa 41
II. İFANIN İSPATI 42
1. Makbuzla İspat 43
2. Senedin İadesi ile İspat 45
III. İFA KARİNELERİ 45
1. Senet Aslının Borçluya İade Edilmiş Olması 48
2. Alacaklının Anapara İçin Makbuz Vermesi 51
3. Dönemsel Borçlarda Bir Taksit İçin Makbuz Verilmesi 54
IV. TBK’NIN 104. MADDESİ İLE TBK’NIN 131. MADDESİ ARASINDAKİ BAĞ 57
İkinci Bölüm
ÇEKİNCE (İHTİRAZİ KAYIT)
İLERİ SÜRÜLMESİ
I. KAVRAM VE TANIM 61
II. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMEYE İLİŞKİN UYGULAMANIN ORTAYA ÇIKIŞI 64
1. Hukuksal Belirsizlik 64
2. Hukuksal Belirsizliğin Olumsuz Sonuçları 65
3. Hukuksal Belirsizliğe Karşı Üretilen Çözüm: Çekince İleri Sürülmesi 66
4. Çekince İleri Sürme Külfetinin Gerekçesi 68
III. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN ANLAMI, ÖNEMİ VE KAYNAĞI 69
1. Çekince İleri Sürmenin Anlamı ve Zarar Kavramıyla İlişkisi 69
2. Çekince İleri Sürmenin Önemi 71
3. Çekince İleri Sürmenin Kaynağı 73
IV. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN UYGULAMA YOLU 74
1. Çekince İleri Sürmenin İşlevi 75
2. Çekince İleri Sürmenin Konusu 77
3. Çekince İleri Sürmenin Kapsamı 79
4. Çekince İleri Sürmenin Hükümsüzlüğü 84
5. Çekince İleri Sürmenin Hukuksal Niteliği 87
a. Yenilik Doğurucu Hak Açısından Değerlendirme 88
b. Külfet Açısından Değerlendirme 89
c. Yükümlülük Açısından Değerlendirme 90
d. Varsayım Açısından Değerlendirme 92
e. Karine Açısından Değerlendirme 92
f. Görüşümüz 94
V. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN KOŞULLARI 97
1. Genel Olarak 97
2. Geçerli Bir Asıl Borç İlişkisi 98
3. Asıl Borç İlişkisinin Alacaklıya Tanıdığı (Asıl Borca Bağlı) Bir Hakkın Olması 101
4. Asıl Borcun Sona Ermesi 102
a. Kısmi İfa 103
b. İfa Yerine Edim 107
c. Cebri İcra Yoluyla İfa 108
d. İfanın Ertelenmesi 109
e. Tevdi Yeri Tayini Yoluyla İfa 109
f. İfanın İmkansızlaşması 110
g. Alacaklının Temerrüdü 111
h. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi ve Takas 112
ı. Borcun Yenilenmesi 114
i. İbra 115
j. Borcun Dış Üstlenilmesi 116
k. Sözleşmenin Hükümsüzlüğü 117
l. Alacağın Zamanaşımına Uğraması 117
5. Çekinceye İlişkin İrade Bildirimi 118
a. İrade Bildiriminde Bulunmaya Yetkili Kişi 120
aa. Alacaklı 120
bb. Borçlu 122
cc. Üçüncü Kişi 126
dd. Kefil 129
b. Muhatap 130
6. Alacaklının Çekince İleri Sürebilecek Konumda Olması 132
7. Çekince Bildiriminin Tebliği 134
8. Çekince Bildiriminin Zamanı 136
9. Çekince İleri Sürme Yeri 141
10. Çekince İleri Sürme Masrafları 142
VI. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN ÖZELLİKLERİ 143
1. Çekincenin Sonuçlarının Gerçekleştiği An 143
2. Tek Taraflı İşlem Olma Özelliği 144
3. Belirli Bir Hukuksal İlişkiye (İfaya) Bağlı Olma Özelliği 145
4. Çekincenin Geri Alınabilmesi 147
5. Çekince İleri Sürmenin Şarta Bağlanamaması 149
6. Çekince İleri Sürmenin Hak Düşürücü Süreye Bağlı Olması 151
7. Çekince İleri Sürme Hakkının Devri 153
8. Çekince İleri Sürme Hakkının Sona Ermesi 154
VII. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN ŞEKLİ 157
1. Çekince İleri Sürme Şeklinin Sözleşmeyle Belirlenmesi 159
2. Çekince İleri Sürmenin Bildirimle Belirlenmesi 160
a. Şekle Bağlı Çekince Bildirimi 161
b. Şekle Bağlı Olmayan Çekince Bildirimi 162
c. Tacirler Bakımından Çekince Bildirimi 163
3. Durum ve Koşulların Gereği Olarak Çekince Bildirimi 166
a. Durum ve Koşulların Önceden Beyan Edilen İradeden Kaynaklanması 171
b. Durum ve Koşulların İlişkinin Taraflarının Konumundan (Sıfatlarından) Kaynaklanması 178
c. Durum ve Koşulların İlişkinin Hukuksal Niteliğinden Kaynaklanması 182
d. Durum ve Koşulların Alacaklının Eyleminden Kaynaklanması 185
VIII. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN HUKUKSAL SONUÇLARI 187
1. Fer’i (Bağlı) Nitelikte Hakların Korunması 191
2. Çekince İleri Sürmenin Para Borçlarına İlişkin Sonuçları (Faiz Hakları) 195
3. Borçlu Olunmayan Ödemenin Geri Alınması 195
a. Sözleşme İlişkisi 201
b. Bankanın Aldığı Erken Ödeme Ücreti 204
c. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan İlişiksizlik Belgesi Almak İçin Yapılan Ödemeler 204
d. İrade Bozukluğuna Dayalı Ödemeler 206
e. Menfi Tespit Davası Açılması 206
4. Asıl Hakkın Sona Ermesinin Geçersizliğinin Fer’i Hakların Sona Ermesine Etkisi 207
Üçüncü Bölüm
ÇEKİNCE İLERİ SÜRÜLMESİNE İLİŞKİN
UYGULAMA ALANLARI
I. FER’Î (BAĞLI) NİTELİKLİ BORÇ ÖDEMELERİNDE 209
1. Faiz Ödemelerinde 210
2. Ceza Koşulu Ödemelerinde 216
II. DÖNEMSEL NİTELİKLİ VE DİĞER BORÇ ÖDEMELERİNDE 223
1. Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan Ödemelerde 225
a. Genel Olarak 225
b. Kira Bedelini Tespit ve Kira Bedelini Ödeme Borcu 228
c. Kira Sözleşmesinin Yenilenmesi 237
d. Kiralananın Teslim Alınması 238
e. Kira Sözleşmesi İlişkisinde Örtülü İrade Beyanı 241
2. İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Ödemelerde 247
a. Çekince İleri Sürmenin İş Hukuku Uygulamasına Aktarılması 249
b. Çekince İleri Sürmenin İş Hukukundaki İşlevi 251
c. İşverenin Temel Borcu: Ücret Ödeme 252
d. Ücret Borcunun İfasında Çekince İleri Sürülmesi 255
aa. Bordronun Çekince İleri Sürülmeden İmzalanması 255
bb. Ayrı Sütun Açılmış Bordrolarda Ücretin Ödendiğinin İspatı 262
cc. İbra Senedi Düzenlenmesi 269
dd. Ücretin Banka Aracılığıyla Ödenmesi 276
e. Çekince İleri Sürmenin Sözleşme Hükmü Haline Getirilmesi 277
f. Çekince İleri Sürmemenin İşyeri Uygulaması Olarak Kabul Edilmesi 280
g. İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesinde Çekince İleri Sürülmesi 287
aa. İkale Sözleşmesi 287
bb. Çekince Kaydıyla Yapılan İstifa Beyanı 291
3. Taksitli Borç Ödemelerinde 294
4. Asgari Alım Taahhüdü İçeren Bayiilik Sözleşmelerinde 298
5. Banka Teminat Mektubundan Kaynaklanan Ödemelerde 302
III. KANUNDA DÜZENLENMİŞ DİĞER SÖZLEŞME İLİŞKİLERİNDE 305
1. Eser Sözleşmelerinde 305
a. Genel Olarak Eser Sözleşmeleri 305
aa. Eserin Teslimi 307
bb. Eksik İfa (Eksik İş) 316
cc. Eksik İfa – Ayıplı İfa Ayrımı 321
b. İnşaat Sözleşmeleri 326
c. Kamu İhale Sözleşmeleri 331
aa. Geçici Kabul–Kesin Kabul 335
bb. Geçici Hakedişlere Konulan Çekincenin Konusu 337
cc. Çekince Koymaya Gerek Bulunmayan Durumlar 339
aaa. Geçici Hakediş Raporlarına Girmeyen veya Eksik Giren İmalat 339
bbb. İhzarat Bedeli Ödemeleri 341
ccc. Sözleşme Dışı Yapılan Fazla İmalât 341
ddd. YİGŞ’nin Sözleşmenin Eki Olmaması 341
eee. Çekince Konusunda Açılmış Bir Dava Bulunması 341
fff. Sosyal Sigorta Prim Alacakları 341
ggg. Sözleşme Kapsamında Garanti Verilmiş Olması 344
dd. Geçici Hakedişlere Konulacak Çekincenin Şekli 345
d. Uyarlama 349
2. Taşıma Sözleşmelerinde 355
a. Taşıma Senedi 358
aa. Taşıma Senedine Konulacak Çekince Kaydı 359
bb. Taşımada Meydana Gelen Hasardan Sorumluluk 363
b. CMR Konvansiyonu Hükümleri 365
c. Konişmento 374
aa. Temiz Konişmento 377
bb. Çekince Konulmuş Konişmento ve Sorumluluk 380
cc. Konişmentoya İlişkin Karinenin Hükümden Düşürülmesi ve Sonuçları 381
d. Garanti Mektubu 385
3. Havale İlişkisinde 389
4. Borcun Dış Üstlenilmesinde 392
5. Tacirler Arası Teslim Borcunda 395
6. Beğenme Koşuluyla Satış Sözleşmelerinde 397
7. Satış Sözleşmelerinde 401
Dördüncü Bölüm
ÇEKİNCE İLERİ SÜRME KÜLFETİ DIŞINDA
TUTULAN ALANLAR
I. ADİ ORTAKLIK KAR PAYI DAĞITIMINDA 407
II. VADE FARKI ALACAKLARINDA 411
III. AŞKIN (MUNZAM) ZARAR TAZMİNATI İSTEMİNDE 415
IV. GECİKME TAZMİNATI ALACAKLARINDA 418
V. BANKA HAVALESİ İLE YAPILAN ÖDEMELERDE 423
VI. POSTA HAVALESİ İLE YAPILAN ÖDEMELERDE 427
VII. TEVDİ YERİNE YAPILAN ÖDEMELERDE 427
VIII. TAŞINMAZ REHNİ, KIYMETLİ EVRAK VE KONKORDATO HAKKINDAKİ HÜKÜMLERDE 430
1. Taşınmaz Rehni Hakkındaki Hükümler 430
2. Kıymetli Evrak Hakkındaki Hükümler 432
3. Konkordato Hakkındaki Hükümler 434
IX. AVANS OLARAK YAPILAN ÖDEMELERDE 434
X. ESER SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN EKSİK İŞ BEDELİ ÖDEMELERİNDE 436
XI. CARİ HESAP UYGULAMASINDA 441
XII. HİZMET İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ’NDEN KAYNAKLANAN ALACAKLARDA 443
XIII. ÇEKİNCE İLERİ SÜRMENİN İYİNİYET KURALLARINA AYKIRILIK OLUŞTURMASI DURUMUNDA (DÜRÜSTLÜK KURALLARININ SOMUT İLİŞKİ BAKIMINDAN ÇEKİNCE KAYDINI GEREKSİZ KILMASI) 445
XIV. ÇEKİNCE İLERİ SÜRME KÜLFETİNİN SÖZLEŞME İLE ORTADAN KALDIRILMIŞ OLMASI 448
XV. DİĞER DURUMLAR 450
Beşinci Bölüm
ÇEKİNCE İLERİ SÜRÜLDÜĞÜNÜN İSPATI
I. ÇEKİNCE İLERİ SÜRÜLDÜĞÜNÜN İSPATI 455
1. Genel Olarak 455
2. Çekincenin Şekle Bağlı Olması 459
3. Durum ve Koşullar Gereği İspat 462
4. Delil Sözleşmesi Yapılması 464
5. Sözleşme Hükümleri 468
II. ÇEKİNCE İLERİ SÜRÜLDÜĞÜNÜ HAKİMİN KENDİLİĞİNDEN GÖZ ÖNÜNE ALMASI 469
Sonuç 473
Ekler 475
Kaynaklar 523
Madde Dizini 540
Kavramlar Dizini 550