Boşanma Sürecinde Müşterek ( Ortak ) Velayet ve Toplumsal Bakış Açısı
Dr. Müge KİREMİTCİ
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜRLER . III
KISALTMALAR V
İÇİNDEKİLER . VII
TABLOLAR LİSTESİ . IX
ÖZET 1
ABSTRACT 3
1. GİRİŞ VE AMAÇ 5
1.1 Varsayımlar 7
1.2 Amaçlar 8
2. GENEL BİLGİLER 9
2.1 Türk Medeni Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukuk Sisteminde Ortak Velayet
Kavramı 9
2.1.1 Türk Medeni Hukukunda Velayet ve Ortak Velayet Kavramı 9
2.1.1.a Türk Medeni Hukukunda Velayet Kavramı . 9
2.1.1.b. Türk Medeni Hukukunda Ortak Velayet Kavramı 11
2.1.2. Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Ortak Velayet Kavramı . 13
2.1.2.a. İsviçre Hukukunda Ortak Velayet . 14
2.1.2.b. Almanya Hukukunda Ortak Velayet 14
2.1.2.c. Hollanda Hukukunda Ortak Velayet 15
2.1.2.d. Avustralya Hukukunda Ortak Velayet . 15
2.1.2.e. Amerika Birleşik Devletlerinde Ortak Velayet Kavramı . 16
2.1.2.f. Uluslararası Metinlerde Ortak Velayet Kavramı 18
2.1.3. Türk Hukuk Sisteminde Ortak Velayet Uygulamaları . 19
2.1.3.a. Aile Mahkemelerince Verilen Ortak Velayet Kararları 19
2.1.3.b. Yargıtay’ın Yabancı Mahkemelerin Tenfizinde Ortak Velayete Dair
Kararları 20
2.2. Müşterek Velayetin Çocuk ve Ebeveyn Üzerindeki Etkileri . 22
2.3. Ebeveynlerin Ortak Velayete Dair Tutumlarını Etkileyen Faktörler 24
2.3.1. Ailenin Demografik Yapısı 24
2.3.2. Aile İçi İlişkiler . 25
2.3.3. Anne Baba Tutumları ve Çocuk İle Görüşme Sıklıkları 26
2.3.4. Çocuğun Psikopatolojisi . 27
3. GEREÇ VE YÖNTEM 29
3.1. Araştırma Modeli 29
3.2. Örneklem . 29
3.3. Gereçler . 29
3.4. Veri Toplama Araçları 30
3.4.1. Demografik Veri Formu 30 Boşanma Sürecinde Müşterek (Ortak) Velayet ve Toplumsal Bakış Açısı VIII
3.4.2. Ortak Velayete Bakış Açısı Anketi . 30
3.4.3. Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumları (Parental Attitude Research
Instrument -PARI) Ölçeği 31
3.4.4. Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ; Mc Master Family Assessment
Device, FAD) . 33
3.4.5. Uygulama ve Yönerge 35
4. BULGULAR . 37
4.1. Sosyo – Demografik Özellikleri . 37
4.2. Katılımcıların Bazı Demografik Özelliklerine Göre Müşterek Velayete
Bakış Açıları . 39
4.3.Katılımcıların Cinsiyetleri ile Müşterek Velayete İlişkin Bakış Açıları
İlişkisi 54
4.4. Katılımcıların Sosyoekonomik ve Sosyokültürel Düzeyleri ile Müşterek
Velayete Bakış Açıları İlişkisi 56
4.5. Katılımcıların Boşanma Türleri ile Müşterek Velayete Bakış Açıları İlişkisi 62
4.6. Katılımcıların Aile Değerlendirme Ölçeği Toplam ve Alt Puanlarının
Müşterek Velayete Bakış Açıları ile İlişkisi 64
4.7. Katılımcıların Anne Baba Tutum Ölçeği Puanlarının Müşterek Velayete
Bakış Açıları ile İlişkisi 75
5. TARTIŞMA 85
5.1 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Demografik Özelliklerine Göre
Müşterek Velayete Bakış Açılarının Karşılaştırılmasına İlişkin
Bulguların Tartışılması 85
5.2 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Cinsiyetleri ile Müşterek Velayete
Bakış Açılarının Karşılaştırılmasına İlişkin Bulguların Tartışılması 87
5.3 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Sosyoekonomik ve Sosyokültürel
Düzeyleri ile Müşterek Velayete Bakış Açılarının karşılaştırılmasına
İlişkin Bulguların Tartışılması . 88
5.4 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Boşanma Türleri ile Müşterek
Velayete Bakış Açılarının Karşılaştırılmasına İlişkin Bulguların Tartışılması . 89
5.5 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Aile Fonksiyonları ile Müşterek
Velayete Bakış Açılarının Karşılaştırılmasına İlişkin Bulguların Tartışılması . 90
5.6 Boşanma Sürecindeki Katılımcıların Ebeveyn Tutumlarına göre ile
Müşterek Velayete Bakış Açılarının Karşılaştırılmasına İlişkin Bulguların
Tartışılması . 93
5.7 Sonuç ve Öneriler . 94
6. KAYNAKÇA . 97
EK………………………………………………………………………………………………………………………105
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo I. Katılımcıların Demografik Yapısı 38
Tablo II. Katılımcıların Müşterek Velayete Bakış Açılarının Yaşlarına Göre
Dağılımı . 40
Tablo III. Katılımcıların Evlilik Sürelerine Göre Müşterek Velayete İlişkin
Görüşlerinin Dağılımı 41
Tablo IV. Katılımcıların Evlilik Durumlarına Göre Müşterek Velayete İlişkin
Görüşlerinin Dağılımı 42
Tablo V. Katılımcıların Ayrı Yaşama Sürelerine Göre Müşterek Velayete İlişkin
Görüşlerinin Dağılımı 44
Tablo VI. Katılımcıların Çocuklarının Yaşlarına Göre Müşterek Velayete İlişkin
Görüşlerinin Dağılımı 46
Tablo VII. Katılımcıların Sahip Oldukları Çocuk Sayılarına Göre Müşterek Velayete
İlişkin Görüşlerinin Dağılımı 48
Tablo VIII. Katılımcıların Çocuklarının Cinsiyetlerine Göre Sürelerine Göre
Müşterek Velayete İlişkin Görüşlerinin Dağılımı 49
Tablo IX. Katılımcıların Çocukları İle Görüşme Sıklığına Göre Müşterek Velayete
İlişkin Görüşlerinin Dağılımı 52
Tablo X. Katılımcıların Çocukların Ayrılık Döneminde Kimin Yanında Kaldığına
Göre Müşterek Velayete İlişkin Görüşlerinin Dağılımı . 52
Tablo XI. Müşterek Velayet Bakış Açısının Katılımcıların Cinsiyetine Göre Dağılımı . 54
Tablo XII. Müşterek Velayet Bakış Açısının Katılımcıların Gelir Düzeyine Göre
Dağılımı . 56
Tablo XIII. Çalışan Ve Çalışmayan Annelerin Müşterek Velayete İlişkin Bakış
Açıları . 59
Tablo XIV. Katılımcıların Müşterek Velayet Bakış Açılarının Eğitim Düzeylerine
Göre Dağılımı . 60
Tablo XV. Müşterek Velayet Bakış Açısının Katılımcıların Boşanma Türüne Göre
Dağılımı 62
Tablo XVI. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Mk 336’ya Bakış Açılarına Göre Dağılımı 64
Tablo XVII. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Boşanma Durumunda Çocuğun Velayetinin Kime Verilmelisine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı 65
Tablo XVIII. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Boşandıktan Sonra Çocuk Üzerinde Kimin Sözünün Geçmesi
Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı 65
Tablo XIX. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Anne Hamileyken Çift Boşanırsa Çocuğun Adını Koyma Hakkı Kime Ait
Olması Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı . 66
Tablo XX. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Hangi Llde, Nerede Yaşayacağına Kimin Karar Vermesi
Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı . 67
Tablo XXI. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Ahlaki Eğitimini, Kendi Ahlak Değerlerine Göre Kimin Boşanma Sürecinde Müşterek (Ortak) Velayet ve Toplumsal Bakış Açısı X
Vermesi Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı . 68
Tablo XXII. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Dini Eğitimine Kimin Vermesi Gerektiğine Yönelik Görüşlerine
Göre Dağılımı . 69
Tablo XXIII. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Mesleki Eğitimine Kimin Karar Vermesi Gerektiğine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı . 70
Tablo XXIV. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Mallarını İdare Hakkının Kime Ait Olması Gerektiğine
Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı . 71
Tablo XXV. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Fiziksel Sağlığı İçin Tedavi Hakkının Kime Ait Olması
Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı 73
Tablo XXVI. Katılımcıların Aile Değerlendirme Toplam Ve Alt Boyut Puanlarının
Çocuğun Ruhsal Sağlığı İçin Tedavi Hakkının Kime Ait Olması
Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı 74
Tablo XXVII. Katılımcıları Parı Alt Boyut Puanlarının Mk 336’ya Bakış Açılarına
Göre Dağılımı 75
Tablo XXVIII. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Boşanma Durumunda
Çocuğun Velayetinin Kime Verilmelisine Yönelik Görüşlerine
Göre Dağılımı 76
Tablo XXIX. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Boşandıktan Sonra Çocuk
Üzerinde Kimin Sözünün Geçmesi Gerektiğine Yönelik Görüşlerine
Göre Dağılımı 76
Tablo XXX. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Anne Hamileyken Çift
Boşanırsa Çocuğun Adını Koyma Hakkı Kime Ait Olması Gerektiğine
Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı . 77
Tablo XXXI. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Hangi İlde,
Nerede Yaşayacağına Kimin Karar Vermesi Gerektiğine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı 78
Tablo XXXII. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Ahlaki Eğitimini,
Kendi Ahlak Değerlerine Göre Kimin Vermesi Gerektiğine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı . 79
Tablo XXXIII. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Dini Eğitimine
Kimin Vermesi Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre Dağılımı 80
Tablo XXXIV. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Mesleki Eğitimine
Kimin Karar Vermesi Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre
Dağılımı 80
Tablo XXXV. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Mallarını İdare
Hakkının Kime Ait Olması Gerektiğine Yönelik Görüşlerine Göre
Dağılımı 81
Tablo XXXVI. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Fiziksel Sağlığı
İçin Tedavi Hakkının Kime Ait Olması Gerektiğine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı 82
Tablo XXXVII. Katılımcıların Parı Alt Boyut Puanlarının Çocuğun Ruhsal Sağlığı
İçin Tedavi Hakkının Kime Ait Olması Gerektiğine Yönelik
Görüşlerine Göre Dağılımı 82
