Medeni Usul Hukuku El Kitabı_{2 Cilt}

Prof. Dr. Baki KURU

Av. Burak AYDIN

 

1 inci Cildin

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  7

KISALTMALAR CETVELİ  27

SEÇİLMİŞ BİBLİYOGRAFYA . 31

GİRİŞ

1. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN YARGI ÇEŞİTLERİ İÇİNDEKİ YERİ VE 

BÖLÜMLERİ  37

A) Yargısal faaliyet (yargı) 37

B) Yargı yolları 38

I - Anayasa yargısı . 38

II - İdarî yargı. 38

III - Adli yargı. 43

C) Medenî yargının diğer yargı çeşitlerinden farkı. 45

I - Medenî yargının Anayasa yargısından farkı 45

II - Medenî yargının idari yargıdan farkı (idarî yargının görev alanı) 45

III - Medenî yargının ceza yargısından farkı  51

D) Yargı yolu itirazı ve uyuşmazlığı 51

2. ÇEKİŞMELİ YARGININ NİTELİĞİ ve ÖNEMİ 53

3. MEDENÎ USUL HUKUKUNUN KAYNAKLARI 57

A) Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) . 57

B) Diğer kanunlardaki usul hükümleri . 59

E) Özel mahkemeler için konulmuş özel usul hükümleri . 60

F) Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet 

Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik 

(Yönetmelik)  60

G) Yargıtay kararları. 60

H) UYAP’ın kullanılması . 61

Birinci Bölüm

M A H K E M E L E R

4. MAHKEMELER TEŞKİLÂTI 67

A) Genel bilgi . 67

B) İlk derece hukuk mahkemeleri 67

I - Genel mahkemeler . 67

II - Özel mahkemeler. 71

10 İçindekiler

C) Kontrol mahkemeleri 72

I- İstinaf mahkemeleri (bölge adliye mahkemeleri) 73

II- Yargıtay. 75

III- Yargıtay’ın teşkilâtı  75

IV - Yargıtay’ın görevleri . 77

5. MAHKEMELERDE ÇALIŞAN KİŞİLER . 79

A) Hâkimler 79

I - Hâkimlik mesleğine giriş . 80

II - Hâkimlik mesleği 81

III - Hâkimlerin bağımsızlığı ve teminatı 82

IV - Hâkimlerin sorumluluğu . 85

B) Adliye personeli. 86

I- Yazı işleri müdürü  86

II- Zabıt kâtibi 88

III- Mübaşir 91

IV - Hizmetli  92

6. HÂKİMİN DAVAYA BAKMAKTAN YASAKLILIĞI ve REDDİ (m.34-44) 93

A) Hâkimin davaya bakmasının yasak olması 94

I - Hâkimin davaya bakamayacağı haller (yasaklılık sebepleri) . 94

II - Hâkimin çekinmesi (istinkâfı) usulü . 94

B) Hâkimin reddi 96

I- Ret sebepleri (m.36)  96

II- Hâkimin reddi usulü 99

1) Taraflardan birinin hâkimi reddetmesi  99

2) Hâkimin çekilmesi (hakimin kendini reddetmesi) 104

III- İstinaf mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi  106

IV - Yargıtay başkan ve üyelerinin reddi . 107

V- Zabıt kâtibinin yasaklılığı ve reddi (m.45). 107

7. MAHKEMELERİN ÇALIŞMASINA İLİŞKİN DIŞ ŞARTLAR . 109

A) Mahkeme işlerinin görüldüğü yer. 109

B) Mahkeme işlerinin görüldüğü zaman 110

C) Mahkemelerde kullanılan dil (lisan) 111

D) Duruşma’nın aleniliği (aleniyet ilkesi) (m.28) 112

E) Duruşmanın düzeni . 114

MAHKEMELERİN GÖREV ve YETKİSİ

8. GÖREV . 121

A) Genel bilgi . 121

B) Görevli mahkemeler 122

İçindekiler 11

I- Sulh hukuk mahkemesinin görevine giren davalar 122

II- Asliye mahkemelerinin görevine giren davalar  131

1) Genel bilgi  131

2) Ticarî davalar 132

a) Mutlak ticarî davalar 132

b) Nispî ticarî davalar. 137

3) Arabuluculuğa başvurma zorunluluğu . 139

4) Ticaret mahkemeleri 140

5) Asliye hukuk mahkemesinin görevine giren davalar 143

a) Malvarlığı haklarına ilişkin davalar. 144

b) Şahıs varlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalar 147

C) Görev kurallarının niteliği 151

D) Mahkemenin görevli olup olmadığını incelemesi . 152

E) Görevsizlik kararı . 156

F) Görevsizlik kararı üzerine yapılacak işlemler. 157

I- Genel bilgi 157

II- İki hafta içinde görevsizlik kararı vermiş olan mahkemeye 

başvurulmuş olmasının sonuçları. 158

III- İki hafta içinde görevsizlik kararı vermiş olan mahkemeye 

başvurulmamış olmasının sonuçları. 161

9. YETKİ (m.5-19) . 165

A) Genel bilgi . 165

B) Genel ve özel yetki kuralları 166

I- Genel yetki (m.6) . 169

1) Gerçek kişilerin yerleşim yeri. 169

2) Tüzel kişilerin yerleşim yeri 170

3) Davalı sayısının birden fazla olması halinde genel yetkili mahkeme 172

4) Genel yetki kuralının niteliği  173

II - Özel yetki kuralları . 174

1) Bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak davalarda yetki  174

2) Sözleşmeden doğan davalarda yetki 176

3) Şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yetkisi (m.14). 179

4) Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki (m.15). 181

5) Haksız fiilden doğan davalarda yetki (m.16)  183

7) Mirastan doğan davalarda yetki (m.11). 185

8) Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki (m.12) . 187

10) Diğer kanunlardaki özel yetki kuralları (m.5) . 189

C) Yetki sözleşmesi (tarafların sözleşme ile yetkisiz mahkemeyi 

yetkili kılmaları) . 192

I- Yetki sözleşmesi yapılamayacak olan haller  193

II- Yetki sözleşmesi yapılabilecek olan haller 195

III- Yetki sözleşmesinin hukuki niteliği  196

12 İçindekiler

IV- Yetki sözleşmesi iki şekilde yapılabilir . 196

V- Yetki sözleşmesinin şekli  196

VI- Uyuşmazlığın belirli olması 197

VII- Mahkemenin belirli olması. 197

IX- Yetki sözleşmesinin etkisi  198

X- Davalının yetki itirazında bulunmaması . 199

D) Yetki itirazı 200

I- Kesin yetki hallerinde yetki itirazı 200

II- Kesin yetki olmayan hallerde yetki itirazı . 200

1) Yetki itirazında bulunma süresi 201

2) Yetki itirazının yapılması  202

3) Yetki itirazının incelenmesi  204

E) Yetki itirazının reddi. 207

F) Yetkisizlik kararı . 208

G) Yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler 210

I- Genel bilgi 210

II- İki hafta içinde yetkisizlik kararını vermiş olan mahkemeye 

başvurulmasının sonuçları 211

III- İki hafta içinde yetkisizlik kararını vermiş olan mahkemeye 

başvurulmamış olmasının sonuçları . 213

H) Türk Mahkemelerinin milletlerarası yetkisi (MÖHUK m.40 vd) . 216

I - Genel bilgi. 216

II- Malvarlığı haklarına ilişkin davalarda Türk mahkemelerinin 

milletlerarası yetkisi . 218

1) Taşınmazın aynından doğan davalarda 

Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi. 218

2) Taşınmazlar dışındaki (diğer) malvarlığı haklarına ilişkin davalarda 

Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi. 218

III- Şahısvarlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalarda 

Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi 219

J) Yetki sözleşmesi ile yabancı mahkemenin yetkili kılınması 220

I- Yabancı mahkemeyi yetkili kılan yetki sözleşmesi yapılamayacak 

davalar 220

II- Yabancı mahkemeyi yetkili kılan yetki sözleşmesi yapılabilecek 

davalar 221

10. YARGI YERİ BELİRLENMESİ (m.21-23) 229

A) Yargı yeri belirlenmesini gerektiren haller 229

B) Yargı yeri belirlenmesi usulü . 233

11. GENEL MAHKEMELER ARASINDA İŞBÖLÜMÜ 237

A) Hukuk davalarında iş bölümü 237

İçindekiler 13

I - Birden fazla sulh hukuk mahkemesi arasındaki iş bölümü . 237

II - Birden fazla asliye hukuk mahkemesi arasındaki iş bölümü 238

B) Ticari davalarda iş bölümü 238

C)Bir yerdeki birden fazla özel mahkeme arasındaki iş bölümü . 239

12. GENEL MAHKEME – ÖZEL MAHKEME İLİŞKİSİ . 241

A) Ayrı özel mahkeme bulunan yerler . 241

B) Ayrı özel mahkeme bulunmayan yerler 241

13. HUKUK MAHKEMELERİ İLE İDARE MAHKEMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 245

A) Yargı yolu kavramı. 245

B) Yargı yolu (görev) itirazı. 247

I - Hukuk mahkemesinde yargı yolu itirazı 248

II - İdare mahkemesinde yargı yolu (görev) itirazı  250

14. YARGI YOLU (görev) UYUŞMAZLIĞI 253

A) Uyuşmazlık Mahkemesi 253

B) Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında yargı yolu (görev) 

uyuşmazlığı  254

I- Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında olumlu görev 

(yargı yolu) uyuşmazlığı 254

1) Danıştay Başsavcısının olumlu görev uyuşmazlığı çıkarması 

(UMK m.10-13) 254

2) Hukuk mahkemesinin ve idare mahkemesinin aynı dava için 

kendilerini görevli saymaları (UMK m.17). 256

II- Hukuk mahkemesi ile idare mahkemesi arasında olumsuz yargı yolu 

(görev) uyuşmazlığı  257

III - Hukuk mahkemesinin, Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurması  258

C) Hüküm uyuşmazlığı . 260

15. İSTİNABE 261

A) Genel bilgi . 261

B) Türk mahkemeleri arasında hukuki yardım (istinabe). 262

C) Türk mahkemeleri ile yabancı mahkemeler arasında hukuki yardım 

(istinabe) 264

16. MAHKEMELERE YARDIMCI ORGANLAR. 267

A) Avukatlar. 267

B) Cumhuriyet Savcıları . 279

C) Noterler. 283

14 İçindekiler

İkinci Bölüm

D A V A

17. GENEL BİLGİ 289

18. TARAFLAR (m.50-56, m.124) 293

A) Genel bilgi . 293

B) Taraf ehliyeti (yeteneği) 296

I - Gerçek kişilerin taraf ehliyeti 296

a) Yalnız öleni ilgilendiren davalar . 298

b) Mirasçıları da ilgilendiren davalar . 299

c) Ölen tarafın mirasçılarının davaya devam etmesi 300

II - Tüzel kişilerin taraf ehliyeti 303

1) Özel hukuk tüzel kişilerinin taraf ehliyeti. 303

2) Kamu tüzel kişilerinin taraf ehliyeti . 305

III- Tüzel kişiliği bulunmayan toplulukların taraf ehliyeti de yoktur. 311

a) Mirasçılar tarafından dava açılması . 315

b) Mirasçılara karşı dava açılması 316

IV- İflâs masasının taraf ehliyeti 320

V- Taraf ehliyeti dava şartıdır (m.114/1-d) . 321

C) Dava ehliyeti (m.51) 322

I- Gerçek kişilerin dava ehliyeti. 322

II - Tüzel kişilerin dava ehliyeti 326

D) Dava takip yetkisi (m.53). 330

E) Taraf sıfatı (husumet) 331

F) Tarafların değişmesi 334

19. DAVAYA VEKÂLET (tarafların davada temsili) (m.71-83) . 343

A) Giriş. 343

I- Yasal temsil 343

II- İradî temsil 345

B) Davayı avukat aracılığı ile takip etmek zorunlu değildir 346

C) Davada vekil olabilecek kişiler (davaya vekâlet ehliyeti). 347

D)Davaya vekâlet ehliyeti olmayan kişilerin dava takip etmesi 349

E) Vekâletin verilmesi (temsil yetkisi verilmesi) 350

G) Vekâletnamenin mahkemeye verilmesi 352

H) Davaya vekâletin kapsamı. 356

I- Davaya vekâletin kanunî (yasal) kapsamı (m.73) (vekile özel yetki 

verilmesini gerektirmeyen işlemler)  356

II - Vekile özel yetki verilmesini gerektiren işlemler . 358

III- Vekilin özel yetkilerini kullanması 362

J) Davanın birden fazla vekil ile takibi (m.75) 363

İçindekiler 15

K) Davaya vekâletin sona ermesi. 364

L) Vekâleti sona erdirmeyen haller 372

M) Vekil ile takip edilen davalarda vekâlet verenin durumu. 373

20. DAVA ŞARTLARI 377

A) Dava şartları kavramı 379

B) Dava şartlarının çeşitleri 380

I- Mahkemeye ilişkin dava şartları  380

II - Taraflara ilişkin dava şartları 384

III - Dava konusuna ilişkin dava şartları. 385

1) Kesin hüküm bulunmaması 385

2) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest) 

olmaması . 385

a) Aynı davanın iki kere açılmış olması 386

b) Birinci dava ile ikinci davanın aynı dava olması . 387

3) Hukuki yarar. 389

IV - Diğer kanunlardaki özel dava şartları . 394

C) Dava şartlarının incelenmesi . 396

21. DAVA ÇEŞİTLERİ (m.105-113) 401

A) Mahkemeden istenen hukuki korumaya göre dava çeşitleri 401

I - Eda davası (m.105) . 401

II - Tespit davası (m.106). 403

III - İnşaî davalar (yenilik doğuran davalar). 412

B) Talep sonucunun niceliğine göre dava çeşitleri 416

I - Terditli davalar (m.111)  416

II- Seçimlik davalar (m.112)  421

III - Davaların yığılması (objektif dava birleşmesi) (m.110). 423

IV- Mütelâhik davalar : hakların (sebeplerin) yarışması (hakların telâhuku)427

V- Kısmî dava (m.109). 429

VI- Belirsiz alacak davası (m.107) 435

VII- İdari yargıda genişletilmiş kısmî dava. 440

VIII- Topluluk davası (m.113)  442

22. GENEL (yazılı) YARGILAMA USULÜ 445

23. DAVA AÇILMASI . 447

A) Genel bilgi . 447

B) Davanın açılması (m.118 vd) . 448

I - Dava dilekçesinin içeriği 448

1) Mahkemenin adı (m.119/1-a) 450

2) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri (m.119/1-b)  450

3) Davanın konusu . 454

16 İçindekiler

4) Vakıalar (dava sebebi) 455

5) Delillerin dava dilekçesine yazılması gerekir (zorunludur). 457

6) Hukuki sebepler (m.119/1-g). 459

7) Açık bir şekilde talep sonucu (m.119/1-ğ) . 460

8) İmza . 463

II- Dava dilekçesinin yazılması  465

III - Dava dilekçesinin mahkemeye verilmesi 465

1) Dava dilekçesinin verileceği yer. 465

2) Dava dilekçesine davalı sayısı kadar örnek eklenir (m.118/1,c.2) . 466

3) Yazılı delillerin dava dilekçesi ile birlikte verilmesi  467

4) Yargılama harçlarının yatırılması 467

5) Gider avansının yatırılması. 468

9) Dava dosyası  472

10) Tensip tutanağı  472

11) Dava dilekçesinin davalıya tebliği  473

12) Dava açılması üzerine, taraflar hemen duruşmaya çağırılmaz  474

IV - Davanın açılma zamanı. 474

C) Dava açılmasının sonuçları 475

I - Dava açılmasının maddî hukuk bakımından sonuçları 475

II - Dava açılmasının usul hukuku bakımından sonuçları  477

D) Dava dilekçesinde faiz istenmesi. 481

24. DAVAYA CEVAP (m.126-131) 485

A) Genel bilgi . 485

B) Davalının cevapları (savunma biçimi) 486

I - Davalının davayı kabul etmesi  486

II - Davalı, dava dilekçesindeki vakıalara karşı koyabilir . 486

III - Davalının yeni (karşı) vakıalar ileri sürmesi (savunma vasıtaları) . 487

C) Cevap dilekçesi (m.126-131) . 492

I - Cevap dilekçesinin içeriği 492

II- Cevap dilekçesinin yazılması. 498

III- Cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesi. 498

D) Cevap süresi 500

E) Cevap dilekçesi verilmesinin sonuçları 502

I - Davalı davanın esasına girmiş olur 502

II- Savunmayı genişletme yasağı, cevap dilekçesinin verilmesi ile değil, 

ikinci cevap dilekçesinin verilmesi ile başlar  503

F) Cevap süresi içinde cevap dilekçesi verilmemiş olmasının sonuçları 503

I- Davalının vakıaları inkâr etmiş sayılması (m.128) 503

II - Savunmayı genişletme yasağı  504

G) Cevap süresi geçtikten sonra cevap dilekçesi verilmesi 506

H) Davalının davaya cevap vermemesi 507

İçindekiler 17

25. CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ ve İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ (m.136) . 509

A) Cevaba cevap dilekçesi (m.136) 509

I- Cevaba cevap dilekçesi verme süresi  509

II- Cevaba cevap dilekçesinin içeriği . 510

IV- Cevaba cevap dilekçesinin verilmesi . 512

V- Cevaba cevap dilekçesinin verilmesinin sonuçları 512

1) İddianın (davanın) genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı . 512

2) İddianın (davanın) değiştirilmesi sayılan haller 513

3) Davayı değiştirme (ve genişletme) yasağının istisnaları  515

a) Davalının açık muvafakati 515

b) Islah . 517

c) Dava konusunun devri . 517

4) Davayı değiştirme zamanı 517

5) Davayı değiştirmenin (veya genişletmenin) etkisi . 518

6) Davanın tekrar değiştirilmesi (veya genişletilmesi) . 518

7)Davalının davayı değiştirmeye açık biçimde muvafakat etmemesi 

(itiraz etmesi)  518

8)Davayı değiştirmenin (ve genişletmenin) yasak olmadığı haller 

(davayı değiştirme ve genişletme yasağına tâbi olmayan haller) 519

9) Davayı değiştirme (veya genişletme) sayılmayan haller 520

10) Davayı değiştirme yasağı, cevaba cevap dilekçesinin verilmesi ile 

başlar (m.141/1) 520

VI-Davalının cevap dilekçesi vermemesi halinde, davacı cevaba cevap 

dilekçesi (m.136) veremez . 521

VII -Cevaba cevap süresi geçtikten sonra cevaba cevap dilekçesi 

verilmesi. 521

VIII -Davalının ön inceleme aşamasına kadar hiç cevap dilekçesi 

vermemesi 522

B) İkinci cevap dilekçesi (m.136) 522

I- İkinci cevap dilekçesini verme süresi. 522

II- İkinci cevap dilekçesinin içeriği. 523

III - Davalı, ikinci cevap dilekçesi ile savunmasını genişletebilir veya 

değiştirebilir . 524

IV- İkinci cevap dilekçesinin verilmesi. 524

V- İkinci cevap dilekçesinin verilmesinin sonuçları . 524

1) Dilekçeler aşaması sona erer . 524

2) Savunmayı genişletme ve değiştirme yasağı başlar. 525

3) Savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi sayılan haller 525

4) Savunmayı genişletme ve değiştirme yasağının istisnaları  529

a) Davacının açık muvafakati . 529

b) Islah . 530

5) Savunmayı genişletme veya değiştirme zamanı  531

6) Savunmayı genişletmenin (veya değiştirmenin) etkisi. 531

18 İçindekiler

7) Savunmanın tekrar genişletilmesi veya değiştirilmesi . 531

8) Savunmayı genişletmenin ve değiştirmenin yasak olmadığı haller  532

9) Savunmayı genişletme veya değiştirme sayılmayan haller 533

VI-Davacının cevaba cevap dilekçesi vermemesi halinde davalı ikinci 

cevap dilekçesi (m.136) veremez. 533

VII - Süresi geçtikten sonra ikinci cevap dilekçesi verilmesi . 533

C) Davalının ön inceleme duruşmasına kadar cevap dilekçesi vermemesi. 534

D) İddia ve savunmanın genişletilmesi (veya değiştirilmesi) yasağı aynı 

davada söz konusu olur . 535

26. ÖN İNCELEME (m.137-142) . 537

A) Genel bilgi . 537

B) Duruşmasız ön inceleme . 537

C) Ön inceleme duruşması. 538

D)Hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında karar verilmesi . 545

E) Hâkim yardımcılığı . 549

Üçüncü Bölüm

27. TAHKİKAT (m.143-186) 553

A) Genel bilgi . 553

I- Tahkikat yapılmasına gerek olmayan haller  553

II- Tahkikat yapılmasına gerek olan haller  554

B) Tahkikatın yapılış biçimi (şekli) 555

C) Yargılamaya hâkim olan ilkeler (m.24-33). 570

I - Tasarruf ilkesi (m.24)  570

II- Taleple bağlılık ilkesi (m.26) . 571

III - Taraflarca getirilme (hazırlama) ilkesi (m.25). 572

IV- Kendiliğinden (resen) araştırma ilkesi . 576

V- Dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü (m.29). 580

VI- Hukuki dinlenilme hakkı (m.27). 583

VII- Usul ekonomisi ilkesi (m.30). 588

VIII- Adil yargılanma hakkı  590

IX- Hukukun uygulanması . 591

1) Hâkim, Türk Hukukunu kendiliğinden (resen) uygular (m.33) . 591

2) Yabancı hukukun uygulanması (MÖHUK m.2). 593

X- Aleniyet ilkesi (m.28) 594

XII- Doğrudanlık ilkesi . 595

D) Tahkikatın yapılması (m.143 vd) . 595

E) Tahkikat duruşmasının sonunda iki durumla karşılaşılır 598

F) Toplu ticaret mahkemelerinde tahkikat 599

G) Dava dosyasının kaybolması (zayî olması) 601

İçindekiler 19

I- Yangın, deprem, su baskını veya toprak kayması nedeniyle dosyanın 

kaybolması . 601

II- Dava dosyasının başka bir nedenle kaybolması . 603

28. İSTİCVAP (tarafın sorguya çekilmesi) (m.169-175) 605

A) Genel bilgi . 605

B) İsticvabın konusu. 607

C) İsticvap kararı 607

D) Tarafın kendisi isticvap edilir (sorguya çekilir) 608

E) İsticvap davetiyesi (m.171) 610

F) İsticvap usulü (isticvabın yapılması). 611

Dördüncü Bölüm

DELİLLER (kanıtlar)

29. DELİLLER HAKKINDA GENEL HÜKÜMLER (m.187-198) 615

A) İspat ve delil 616

I- İspat. 616

II- Delil (kanıt) . 617

B) Delilin (ispatın) konusu 617

C) İspat yükü (HMK m.190 ; MK m.6) 619

I- Genel kural  620

II- Genel kuralın istisnaları  622

a) Kanunî (yasal) karineler . 629

b) Fiilî karineler (yaşam deneyi kuralları). 634

III- Karşı delil (m.191). 637

D) Delillerin gösterilmesi . 638

I- Dilekçeler aşamasında delillerin gösterilmesi . 638

II- Yazılı delillerin ön inceleme aşamasından önce sunulması  639

III- Delillerin hasredilmesi . 640

IV- Deliller taraflarca gösterilir 642

E) Delillerin incelenmesi 644

F) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller 645

G) Delil çeşitleri 647

I- Kesin deliller  647

II- Takdirî deliller. 648

KESİN DELİLLER

30. İKRAR (m.188) 652

A) İkrarın niteliği ve konusu. 652

B) İkrarın yapılış biçimi. 653

20 İçindekiler

C) İkrar’dan dönme 656

D) İkrarın etkisi (hükmü) 656

E) İkrarın çeşitleri ve bölünmesi 657

I- Basit ikrar (âdi ikrar)  657

II- Vasıflı ikrar (nitelikli ikrar). 658

III- Bileşik ikrar  662

1) Bağlantılı bileşik ikrar. 663

2) Bağlantısız bileşik ikrar. 663

IV- İspat yükü yer değiştirmemek şartı ile ikrar bölünebilir 664

V- İkrara eklenen vakıanın ileri sürülmesi iddia ve savunmanın 

genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağına tâbidir  665

F) Mahkeme dışı ikrar 665

31. BELGE (m.199) 668

32. SENET 670

A) Kavram ve önemi 670

I - Kavram 670

II - Senet ispat şekil şartıdır. 671

III - Senet delilinin önemi  672

B) Senet çeşitleri 672

I - Adi senetler. 672

II - Resmî senetler. 681

III - Senetlerdeki çıkıntı, kazıntı ve silintiler  687

C) Senetlerin mahkemeye verilmesi (ibrazı) 687

I - Genel bilgi. 687

II - Senetlerin mahkemeye verilmesi (ibrazı) zorunluluğu  690

D) Senetle ispat zorunluluğu (tanıkla ispat yasağı) 694

I - Genel bilgi. 694

II -İspat sınırından fazla hukuki işlemlerin senetle ispatı zorunludur  695

1) (birinci) Ana kural. 695

2) İspat sınırı ile ilgili (birinci) ana kuralın istisnaları 

(tanıkla ispat edilebilen hukuki işlemler). 702

III - Senede karşı senetle ispat zorunluluğu (tanıkla ispat yasağı) (m.201) . 714

1) (İkinci) Ana Kural 714

2) Senede karşı senetle ispat zorunluluğunun istisnaları 

(senede karşı tanıkla ispatın mümkün olduğu haller) . 719

E) Güvenli elektronik imza. 723

33. TİCARİ DEFTERLERLE İSPAT (HMK m.222). 726

A) Giriş. 726

B) Ticari defterlerle ispat hakkında genel bilgi 727

İçindekiler 21

C) Ticari defterlerle ispat . 730

D) Ticari defterlerin sahibi aleyhine delil olması . 731

I- Genel bilgi 731

II- Başka delillerle birlikte diğer tarafın ticari defterlerine dayanılması. 731

III - Sadece diğer tarafın ticari defterlerine dayanılması. 731

1) Bir tarafın yalnız diğer tarafın (hasmın) ticari defterlerine 

dayanması . 732

2) Diğer tarafın ticari defterlerine dayanan tarafın tacir olması 

şart değildir . 732

3) Mahkemenin diğer tarafın defterlerinin ibrazına karar vermesi . 732

E) Ticari defterlerin sahibi lehine delil olması 735

34. YEMİN (m.225-239) 742

A) Yemin teklifi (m.227). 743

B) Kendisine yemin teklif edilen tarafın yemin için davet edilmesi ve 

buna karşı davranışı . 748

C) Yemin taraflarca eda olunur 753

D) Yemin hakkında usul hükümleri (m.233-238) . 755

TAKDİRÎ DELİLLER

35. TANIK (m.240-265). 761

36. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ (HMK m.266-287) 781

A) Bilirkişi kavramı ve tanıklıktan farkı. 781

B) Bilirkişi incelemesini gerektiren haller 782

I- Bilirkişi incelemesinin zorunlu olduğu haller. 782

II- Özel ve teknik bilgiyi gerektiren haller . 783

III- Özel ve teknik bilgiyi gerektiren halleri hâkim takdir eder 784

IV- Hukuki sorunlar için bilirkişiye başvurulamaz . 785

C) Bilirkişi incelemesine karar verilmesi 787

I- Tarafların bilirkişi incelemesi yapılmasını istemesi 787

II- Hâkimin kendiliğinden (resen) bilirkişi incelemesi yapılmasına karar 

vermesi. 788

III- Bilirkişi sayısının belirlenmesi  789

IV- Bilirkişilerin görevlendirilmesi . 790

V- Bilirkişiye yemin verdirilmesi zorunludur (HMK m.271). 794

VI- Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi 795

VII- Bilirkişinin görevini yapmaktan yasaklı olması ve reddi (HMK m.272). 796

VIII- Bilirkişilik görevini kabulle yükümlü olanlar 798

IX- Bilirkişilik görevinin kapsamı . 799

X- Bilirkişinin görev ve yetkileri. 801

XI- Bilirkişi açıklamalarının tespiti ve bilirkişi raporu  802

22 İçindekiler

1) Bilirkişinin sözlü açıklama yapması  803

2) Bilirkişi raporu 804

3) Bilirkişi raporuna itiraz. 809

4) Bilirkişilerden sözlü olarak açıklama istenmesi veya 

ek rapor alınması. 812

5) Yeni (ikinci) bilirkişi incelemesi  812

XII - Bilirkişinin oy ve görüşü hâkimi bağlamaz. 813

XIII- Bilirkişi gideri ve ücreti  814

D) Bilirkişinin sır saklama yükümlülüğü . 815

E) Bilirkişinin ceza sorumluluğu . 816

F) Bilirkişinin hukuki sorumluluğu 816

G) Bilirkişilerin denetlenmesi. 820

H) Bilirkişi raporunun başka bir davaya etkisi 821

37. UZMAN GÖRÜŞÜ (m.293). 825

38. KEŞİF (m.288-292) 831

A) Genel bilgi . 831

B) Keşif kararı. 832

C) Keşif giderleri. 836

D) Keşif yapılması. 838

E) Keşfe katlanma zorunluluğu (m.291). 843

F) Soybağı tespiti için inceleme . 844

39. DELİL SÖZLEŞMESİ (m.193 ve m.200/2) 847

A) Genel bilgi . 847

B) Delil sözleşmesinin çeşitleri. 848

I- Münhasır delil sözleşmesi 849

1) Genel bilgi  849

2) Hakem-bilirkişi sözleşmesi . 851

II- Münhasır olmayan delil sözleşmesi 854

C) Delil sözleşmesinin şekli 854

I- Yazılı şekil. 854

II- Delil sözleşmesinin mahkeme önünde yapılması . 856

Beşinci Bölüm

YARGILAMA ve HÜKÜM

40. TAHKİKATIN SONA ERMESİ SÖZLÜ YARGILAMA ve HÜKMÜN VERİLMESİ

 (m.184-186, 294-303) . 861

I - Tahkikatın sona ermesi. 861

II- Tahkikatın genişletilmesi  862

İçindekiler 23

III - Sözlü yargılama. 864

IV - Hükmün verilmesi. 866

V- Toplu ticaret mahkemelerinde tahkikatın sona ermesi, sözlü 

yargılama ve hükmün verilmesi (m.185) 875

41. HÜKÜM (kararlar) (m.294-302) 879

A) Karar çeşitleri 879

I -Ara kararları. 879

II - Nihaî kararlar. 881

1) Hükümler (esasa ilişkin nihaî kararlar). 881

2) Usule ilişkin nihaî kararlar (m.294/6). 883

3) Davanın konusuz kalması halinde verilen kararlar. 884

B) Hüküm (m.294 vd). 888

I- Hükmün verilmesi 888

II- Hükmün içeriği 888

III - Taleple bağlılık ilkesi (m.26) (talepten fazlaya veya başka bir şeye 

hüküm verme yasağı). 899

IV - Taleplerden biri hakkında karar verilmemiş olması . 904

V- Faiz hakkında hüküm verilmesi (hükümde faize ilişkin sorunlar)  906

VI - Hükmün yazılması  908

VII - Hükmün (ilâmın) taraflara verilmesi 909

X - Hükmün doğurduğu sonuçlar 915

Altıncı Bölüm

DAVADAKİ ÖZEL DURUMLAR

42. ÖN SORUN (m.163-164) 920

43. BEKLETİCİ SORUN (m.165) . 922

44. DAVA ARKADAŞLIĞI (m.57-60) 938

A) Genel bilgi . 938

I- Davaların yığılması (objektif dava birleşmesi) . 938

II- Dava arkadaşlığı (sübjektif dava birleşmesi). 938

B) Mecburî (zorunlu) dava arkadaşlığı (m.59-60) 939

I- Genel bilgi 939

II - Mecburî dava arkadaşlığı halleri (çeşitleri) 940

1) Maddî bakımdan mecburî dava arkadaşlığı . 941

a) Elbirliği mülkiyetinde . 941

b) Kira sözleşmesinde birden fazla kiraya veren veya kiracı bulunması 943

2) Şeklî bakımdan mecburî dava arkadaşlığı  946

III - Mecburî dava arkadaşlığının tâbi bulunduğu özel usul hükümleri. 949

C) İhtiyarî dava arkadaşlığı (m.57-58) 955

I- Genel bilgi 955

24 İçindekiler

II - İhtiyarî dava arkadaşlığının mümkün olduğu haller. 957

1) Dava konusu olan hak veya borcun ortak olması  957

2) Ortak işlem. 957

3) Davaların temelini oluşturan vakıaların ve hukuki sebeplerin 

aynı veya birbirine benzer olması 958

III - İhtiyarî dava arkadaşlığının tâbi bulunduğu özel usul hükümleri . 959

1) Görevli mahkemenin belirlenmesi. 959

2) Yetkili mahkeme  959

3) Dava açılması . 960

45. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ ve AYRILMASI (m.166-168) 968

A) Davaların birleştirilmesi 968

I- Genel bilgi 968

II- Davaların birleştirilmesi usulü  970

1) Aynı mahkemede açılmış olan davaların birleştirilmesi. 970

2) Aynı yargı çevresindeki iki ayrı mahkemedeki davaların 

birleştirilmesi. 972

3) Ayrı yargı çevrelerindeki iki mahkemede görülen davaların 

birleştirilmesi. 973

III- Davaların birleştirilmesi kararının sonuçları  974

B) Davaların ayrılması 976

I- Davaların ayrılması halleri . 976

1) Aralarında bağlantı bulunmayan davaların ayrılması  976

2) Aralarında bağlantı bulunan davaların ayrılması . 977

3) Mahkemece birleştirilmiş olan davaların ayrılması . 977

II - Davaların ayrılması kararı ve sonuçları  978

III - Davaların ayrılması talebinin reddi. 979

46. DAVAYA MÜDAHALE (katılma) (m.65-69). 980

A) Fer’î müdahale (m.66-69) 980

I - Genel bilgi. 980

II - Fer’î müdahalenin şartları 981

1) Görülmekte olan bir dava bulunması  981

2) Davaya müdahale tahkikat sona erinceye kadar mümkündür  981

3) Üçüncü kişinin davaya müdahale etmekte hukukî 

yararı bulunmalıdır 982

4) Teminat gösterme 983

III - Fer’î müdahale usulü  983

IV - Fer’î müdahilin davadaki durumu  984

B) Asli müdahale (m.65) 990

I - Genel bilgi. 990

II- HMK ile asli müdahale düzenlenmiştir. 992

III - Asli müdahalenin şartları  993

İçindekiler 25

1) Görülmekte (derdest) olan bir dava bulunması. 993

2) Asli müdahilin dava konusu üzerinde bir hak iddia etmesi gerekir. 993

IV - Asli müdahale usulü . 993

V - Asli müdahale davasının incelenmesi 994

47. DAVANIN İHBARI (m.61-64) 1000

A) Genel bilgi . 1000

B) Davanın ihbar edilebileceği üçüncü kişiler (m.61). 1001

C) Davanın ihbarı usulü 1003

I- Mahkeme dışında ihbar. 1003

II- Mahkeme vasıtasıyla ihbar. 1003

D) İhbarı alan üçüncü kişinin tutumu 1007

I - Üçüncü kişinin davaya (fer’î) müdahale etmesi 1007

II - İhbarı alan üçüncü kişinin mahkemeye hiç gelmemesi . 1009

III - İhbarı alan üçüncü kişinin duruşmaya (mahkemeye) geldiği halde, 

davaya müdahale etmemesi  1010

E) Davanın ihbar edilmemesinin sonuçları 1011

 

2 inci Cildin

İÇİNDEKİLER

Yedinci Bölüm

DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ (m.307-315)

48. DAVADAN FERAGAT (m.307-312) 1049

A) Genel bilgi . 1049

B) Davadan feragat edebilecek kişi 1052

C) Davadan feragatin zamanı. 1054

D) Davadan feragatin içeriği 1057

E) Feragatin yapılması (şekli) . 1058

F) Davadan feragatin etkisi (sonucu). 1062

I - Feragat ile dava (uyuşmazlık) sona erer . 1062

II - Feragat üzerine mahkemenin vereceği karar  1063

1) Davanın feragat nedeniyle (gereğince) reddi kararı  1063

2) Feragat halinde yargılama giderleri . 1063

III - Feragat üzerine verilen mahkeme kararının istinaf edilmesi 1065

IV - Feragat (maddî anlamda) kesin hüküm teşkil eder  1066

V - Feragat’ten dönülemez (rücu edilemez) . 1067

VI - Feragat’in iptali. 1067

G) Her davadan feragat edilebilir 1069

H) Mahkeme dışında davadan feragat 1070

J) Esas haktan feragat 1071

49. DAVAYI KABUL (m.308-312). 1075

A) Genel bilgi . 1075

B) Davayı kabul edebilecek kişi 1077

C) Davayı kabul’ün zamanı. 1078

D) Davayı kabul’ün içeriği 1079

E) Davayı kabul’ün yapılması (şekli). 1080

F) Davayı kabul’ün etkisi (sonucu). 1082

I - Kabul ile dava (uyuşmazlık) sona erer  1082

II - Kabul üzerine mahkemenin vereceği karar . 1083

1) Kabul nedeniyle (gereğince) davanın kabulü kararı. 1083

2) Kabul halinde yargılama giderleri  1083

a) Kural 1083

b) İstisna : yargılama giderlerinin davalıya yükletilemeyeceği hal 1084

1022 İçindekiler

III - Kabul üzerine verilen mahkeme kararı istinaf edilebilir . 1086

IV - Kabul (maddî anlamda) kesin hüküm teşkil eder . 1087

V - Kabul’den dönülemez (rücu edilemez) 1088

VI - Kabul’ün iptali. 1088

G) Kabul ile davanın sona ermediği haller. 1089

H) Mahkeme dışında davayı kabul. 1090

50. SULH (m.313-315) 1093

A) Genel bilgi . 1093

B) Sulh sözleşmesi yapabilecek kişiler . 1096

C) Sulh’un zamanı 1097

D) Sulh’un içeriği 1098

E) Sulh’un yapılması. 1099

I - Sulh sözleşmesi mahkeme huzurunda yapılır. 1099

II - Sulh’un şekli. 1100

F) Sulh’un etkisi (m.315) 1101

I - Sulh ile dava sona erer 1101

II - Sulh üzerine mahkemenin vereceği karar . 1102

1) Şarta bağlı sulh üzerine mahkemenin vereceği karar 1102

2) Şarta bağlı olmayan sulh üzerine mahkemenin vereceği karar . 1102

a) Taraflar sulhe göre karar verilmesini istemezlerse . 1102

b) Taraflar sulhe göre karar verilmesini isterlerse 1103

3) Sulh halinde yargılama giderleri  1104

III - Sulh üzerine verilen mahkeme kararı istinaf 

(veya temyiz ; m.373/4) edilebilir 1106

IV - Sulh’un kesin hüküm teşkil etmesi . 1107

V - Sulh’ten dönülemez (rücu edilemez). 1108

VI - Sulh’un iptali. 1108

G) Sulh ile davanın sona ermediği haller. 1109

J) Mahkeme dışı sulh . 1110

K) Avukatların taraflar arasında dava dışı uzlaşma sağlaması . 1112

51. ARABULUCULUK . 1115

A) Genel bilgi . 1115

B) İhtiyari Arabuluculuk . 1116

I- İradi olma ve eşitlik 1117

II- Arabuluculuğun gizli olması 1118

III- Beyan ve belgelerin kullanılamaması  1118

C) Arabulucuların hak ve yükümlülükleri. 1121

 İçindekiler 1023

I - Arabulucu unvanının kullanılması. 1121

II- Arabulucu ücret ve masraflarının istenmesi. 1122

III- Taraflarla görüşme ve iletişim kurulması (Arabuluculuk K. m.8) 1122

IV- Arabuluculuk görevinin özenle ve tarafsız biçimde yerine getirilmesi 

(Arabuluculuk K. m.9) 1122

V- Reklâm yasağı (Arabuluculuk K.m.10)  1123

VI- Tarafların aydınlatılması (Arabuluculuk K. m.11)  1124

D) Arabuluculuk faaliyeti (Arabuluculuk K. m.13 vd). 1124

I- Arabulucunun seçilmesi. 1125

II- Arabuluculuk faaliyetinin yürütülmesi 1127

III- Arabuluculuk hızlı, kolay ve çabuk bir yöntemdir 1127

IV- Arabuluculuğun daha az masraflı olması. 1127

V- Arabulucu seçiminin serbest olması. 1128

VI- Arabuluculuk sürecinin esnek olması  1130

VII- Davada ileri sürülmemiş konu ve davaya katılmamış tarafların 

arabuluculuk çözümüne dahil edilmesi. 1130

VIII- Uyuşmazlığın tarafların anlaşmasıyla çözülmesi . 1130

IX – Arabuluculuk anlaşma belgesinin ilâm niteliğinde belge sayılması. 1130

E) Diğer kanunlardaki arabuluculuğa elverişlilik halleri. 1134

F) Dava şartı olarak (zorunlu) arabuluculuk (Arabuluculuk K. m.18/A) 1135

I - Genel bilgi. 1135

II - Dava şartı olarak arabuluculuğa başvuru  1139

III - Dava şartı olarak arabuluculukta arabulucunun görevlendirilmesi. 1140

IV - Dava şartı arabuluculukta arabuluculuk faaliyeti . 1141

V - Dava şartı olarak arabuluculukta arabuluculuk ücret ve giderleri. 1143

VI - Dava şartı olarak arabuluculuğun sürelere etkisi . 1144

VII- Dava şartı olarak arabuluculukta yetki ve atama usulü 1144

G) Ticaret mahkemelerinde zorunlu arabuluculuk 1145

I – Mutlak ticari davalarda zorunlu arabuluculuk . 1145

II - Nispi ticari davalarda zorunlu arabuluculuk  1148

H) İş mahkemelerinde zorunlu arabuluculuk 1148

I- İş Mahkemeleri Kanununa göre zorunlu arabuluculuk 1148

II - İş Kanununa göre zorunlu arabuluculuk  1151

III - İş Mahkemeleri Kanunu ve İş Kanununda zorunlu arabuluculuğun 

yürürlük tarihi 1154

IV - İş Mahkemeleri Kanunu ve İş Kanunda zorunlu arabuluculuğun 

kapsamı . 1154

V - Zorunlu Arabuluculuğa elverişli olmayan uyuşmazlıklar . 1156

1024 İçindekiler

VI - Zorunlu arabuluculukta arabulucuya başvurmadan dava açılması . 1156

VII – Zorunlu arabuluculuya başvuru 1156

VIII - Yetkili arabulucu. 1157

IX -Arabulucunun görevlendirilmesi . 1157

X - Arabulucunun yapacağı işlemler . 1157

XI -Arabuluculuk aşamasına katılabilecek kişiler  1157

XII - Arabuluculuk müzakeresi ve son tutanak 1157

XIII -Zorunlu arabuluculuk tutanağının ilâm niteliğinde belge sayılması . 1158

XIV - Arabuluculuk ücreti  1158

XV – Tebligat yapılması. 1159

J) Arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi. 1159

K) Arabuluculuğun Anayasaya aykırı olup olmadığı konusu 1161

52. DAVA KONUSUNUN DEVRİ (m.125) . 1163

A) Genel bilgi . 1163

I - Kavram 1163

II- Dava konusunun dava sırasında devri (el değiştirmesi) . 1164

III - Dava konusunun devri zamanı 1168

B) Davalının dava konusunu devretmesi . 1169

I- Genel bilgi 1169

II - Davaya dava konusunu devralmış olan üçüncü kişiye (yeni davalıya) 

karşı devam edilmesi. 1170

1) Genel bilgi  1170

2) Davanın davacı lehine sonuçlanması (davanın kabulü) . 1173

3) Davanın davacı aleyhine sonuçlanması (davanın reddi)  1173

4) Dava konusunun bir bölümünün devri  1174

III - Davanın dava konusunu devreden davalı hakkında tazminat 

davasına dönüştürülmesi  1174

C) Davacının dava konusunu devretmesi. 1176

53. KARŞI DAVA (m.132-135) 1179

A) Genel bilgi . 1179

B) Karşı dava açılabilmesinin şartları (m.132) 1180

I- Asıl davanın açılmış ve hâlen görülmekte olması (m.132/1-a) 1180

II - Karşı davanın aynı yargılama usulüne tâbi olması gerekir. 1180

III- Hukukî yarar  1181

IV - Asıl dava ile karşı dava arasında yakın ilişki bulunmalıdır  1181

1) Takas veya mahsup talebi (m.132/1-b) 1181

 İçindekiler 1025

2) Asıl dava ile karşı dava arasında bağlantı bulunması 

(m.132/1-b ; m.166/4) 1183

V - Karşı dava açılamayacak olan haller 1185

C) Karşı davanın açılması . 1186

D) Karşı davaya cevap 1190

E) Karşı davanın incelenmesi . 1191

I - Asıl dava ile karşı dava birlikte incelenir. 1191

II - Karşı dava bağımsız (ayrı) bir davadır 1192

F) Karşı davada hüküm 1193

54. ISLAH (m.176-182) . 1195

A) Genel bilgi . 1195

B) Islah’ın yapılması . 1197

I- Islahın yapılma zamanı  1197

II - Islah’ın şekli (yapılış biçimi) 1198

C) Islah’ın çeşitleri 1200

I - Davanın tamamen ıslahı (m.180) 1200

1) Genel bilgi  1200

2) Yeni dava dilekçesi verilmesi . 1202

3) Davalının yeni dava dilekçesine cevap vermesi . 1204

4) Davacının bir hafta içinde yeni dava dilekçesi vermemesi. 1204

II - Kısmen (kısmi) ıslah (m.181) 1205

1) Davacının davasını kısmen ıslah etmesi. 1206

2) Davalının savunmasını ıslah etmesi . 1209

D) Islah’ın etkisi (hükmü). 1211

I - Tamamen ıslahın etkisi . 1211

II - Kısmen ıslahın etkisi. 1211

III - Islah ile geçersiz kılınamayacak işlemler. 1213

E) Islah’ın konusu. 1214

I - Genel bilgi. 1214

II - Islah yolu ile düzeltilebilecek usul işlemleri. 1214

1) Islah yolu ile davayı değiştirme 1215

2) Islah yolu ile davayı genişletme . 1216

3) Islah yolu ile savunmanın genişletilmesi 1216

4) Islah yolu ile yeni delil gösterilmesi . 1217

III - Islah yolu ile yapılamayacak olan işlemler 1217

IV - Islah yoluna başvurulmasına gerek olmayan haller 1218

1026 İçindekiler

55. DAVANIN DURUŞMAYA GELMEYEN TARAFIN YOKLUĞUNDA 

 GÖRÜLMESİ  1221

56. DAVA DOSYASININ İŞLEMDEN KALDIRILMASI (m.150). 1223

A) Genel bilgi . 1223

B) Dosyanın işlemden kaldırılmasını gerektiren haller 1224

I - İki tarafın da duruşmaya gelmemesi halinde işlemden kaldırma . 1224

II- Duruşmaya gelen tarafların talebi üzerine işlemden kaldırma. 1228

III - Bir tarafın duruşmaya gelmesi halinde işlemden kaldırma  1228

1) Duruşmaya gelen taraf davayı takip etmeyeceğini bildirirse. 1228

2) Duruşmaya gelen taraf davayı takip etmeyeceğini bildirmezse  1229

V - Vekilin duruşmaya gelmemesi halinde işlemden kaldırma . 1230

VI - Noksan harcın tamamlanmaması halinde işlemden kaldırma  1231

C) Dosyanın işlemden kaldırılması kararı. 1231

D) Dosyanın işlemden kaldırılmasının sonuçları 1231

I - Dava derdest kalmakta devam eder. 1231

II - Zamanaşımının kesilmesi devam eder. 1232

III - Hak düşürücü sürenin korunması. 1233

IV - İşlemden kaldırma kararının geçici hukuki korumalara (m.389-406) 

etkisi  1233

E) İşlemden kaldırılmış olan davanın yenilenmesi. 1233

I- Yenileme talebi 1233

II- Yenileme talebi süresi. 1234

III- Yenileme talebinin şekli (biçimi) 1236

IV- Yenileme talebi üzerine yapılacak işlemler . 1237

V- Davanın yenilenmesinin sonuçları (hükümleri) 1237

F) Dosyanın yeniden işlemden kaldırılması . 1238

G) Davanın açılmamış sayılması. 1239

H) Dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilemeyecek haller 1241

57. TEMİNAT GÖSTERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ (HMK m.84-89 ; MÖHUK m.48) 1243

A) Genel bilgi . 1243

B) Davacının teminat (güvence) gösterme yükümlülüğü 1244

I- Türk vatandaşı davacının teminat (güvence) gösterme yükümlülüğü. 1244

1) Türkiye'de mutad meskeni olmayan Türk vatandaşı davacının 

teminat gösterme yükümlülüğü . 1244

2) Davacının iflâs, konkordato, uzlaşma ve aciz belgesi hallerinde 

teminat göstermesi zorunluluğu  1246

II- Yabancı davacının teminat gösterme yükümlülüğü . 1247

 İçindekiler 1027

1) Kural. 1247

2) İstisna : karşılıklılık esası. 1248

a) Türkiye ile yabancı devlet arasında anlaşma bulunması . 1248

b) Fiili karşılıklılık (uygulama) 1248

C) Davacının teminat gösterme yükümlülüğünün istisnaları. 1248

D) Fer’î müdahilin teminat gösterme yükümlülüğü. 1251

I- Türk vatandaşı fer’î müdahilin teminat göstermesi. 1251

II- Yabancı fer’î müdahilin teminat göstermesi. 1253

E) Teminat gösterilmesi gereken diğer haller 1253

58. İLK İTİRAZLAR (m.116-117) . 1255

A) Genel bilgi . 1255

B) İlk itiraz halleri . 1255

C) İlk itirazların ileri sürülmesi ve incelenmesi (m.117). 1256

D) İlk itirazın kabulüne karar verilmesi 1258

Sekizinci Bölüm

GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR

59. İHTİYATİ TEDBİR (m.389-397). 1261

A) Genel bilgi . 1261

B) İhtiyati tedbirin şartları ve halleri 1265

I- İhtiyati tedbirin şartları 1265

II- İhtiyati tedbir halleri. 1265

1) Taşınır mallar üzerine ihtiyati tedbir konulması  1266

2) Taşınmazlar üzerine ihtiyati tedbir konulması. 1266

3) Çekişmeli mal veya hakkın muhafaza altına alınması  1267

4) Bir şeyin yapılması veya yapılmaması  1267

5) Gecikme sebebiyle bir sakıncanın veya ciddi bir zararın 

doğacağından endişe edilmesi hallerinde ihtiyati tedbir 1267

6) Özel kanunlarda düzenlenmiş olan ihtiyati tedbir çeşitleri 1269

C) İhtiyati tedbir talebi ve kararı 1272

I- Görevli ve yetkili mahkeme . 1272

II- İhtiyati tedbir talebi 1272

III- Haklı olma şartı 1274

IV- İhtiyati tedbir talebinin incelenmesi . 1274

V- İhtiyati tedbir talebinin reddi . 1275

VI- İhtiyati tedbir kararı  1276

VII- Teminat gösterilmesi 1279

D) İhtiyati tedbir kararının uygulanması (m.393) 1282

1028 İçindekiler

I- Başvuru (talep) süresi  1282

II- İhtiyati tedbir kararını uygulayacak merci  1283

III- İhtiyati tedbir kararına muhalefetin cezası 1284

E) İhtiyati tedbir kararından sonra dava açılması 1285

F) İhtiyati tedbirin kalkması (sona ermesi) 1286

I- İki hafta içinde dava açılmamış olması nedeniyle ihtiyati tedbirin 

kalkması. 1286

II- İtiraz üzerine ihtiyati tedbirin kaldırılması 1288

1) Karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararına 

itiraz 1288

2) Karşı taraf dinlendikten sonra verilmiş olan ihtiyati tedbir kararına 

itiraz edilemez  1290

III- Teminat karşılığında ihtiyati tedbirin kaldırılması . 1290

IV- Durum ve koşulların değişmesi sebebiyle ihtiyati tedbirin 

kaldırılması  1291

VII- Hüküm verilmesiyle ihtiyati tedbir kalkmaz. 1293

G) Haksız ihtiyati tedbirden dolayı tazminat davası 1293

H) İhtiyati tedbirin, ihtiyati hacizden farkı. 1297

60. DELİL TESPİTİ (m.400-405) 1299

A) Genel bilgi . 1299

B) Delil tespiti için gerekli şartlar (m.400) . 1300

C) Delil tespiti usulü. 1301

I - Görevli ve yetkili mahkeme (m.401). 1301

II - Delil tespiti talebi. 1302

III - Delil tespiti talebinin incelenmesi. 1302

IV - Delil tespiti dosyası asıl dava dosyasının eki sayılır  1305

V - Delil tespitinin asıl davaya etkisi 1306

61. DİĞER GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR (HMK m.406). 1309

A) Genel bilgi . 1309

B) İhtiyati tedbir niteliğindeki geçici hukuki korumalar. 1311

I- Nafaka davalarında geçici hukuki korumalar. 1311

II- Tazminat davasında geçici ödemeler (BK m.76). 1312

III- İhtiyati tedbir niteliğindeki geçici hukuki korumalara ilişkin diğer 

kanunlarda yer alan özel hükümlere başka misaller . 1314

IV- İhtiyati tedbir hakkındaki HMK m.389-399 hükümlerinin kıyasen 

uygulanması  1320

C) Delil tespiti niteliğindeki geçici hukuki korumalar. 1320

 İçindekiler 1029

Dokuzuncu Bölüm

KANUN YOLLARI

62. KANUN YOLLARI HAKKINDA GENEL BİLGİ 1323

A) Kanun yolu kavramı. 1323

B) Kanun yolu çeşitleri . 1324

I - Normal (olağan) kanun yolları  1324

1) Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa (HUMK) göre normal 

kanun yolları . 1325

2) Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) göre normal kanun yolları 1325

II - Fevkalâde (olağanüstü) kanun yolları  1325

1) Yargılamanın iadesi 1325

2) Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru 1326

C) Kanun yollarına başvurmanın genel şartları 1326

I- Kanun yoluna başvurma hakkı olan kişiler  1326

II- Hukukî yarar (menfaat) şartı. 1328

III - Süre (müddet) şartı. 1328

D) Kanun yoluna başvuru işlemleri 1329

63. İSTİNAF (HMK m.341-360). 1333

A) Giriş. 1333

B) İstinaf kanun yolu hakkında genel bilgi . 1335

C) İstinaf edilebilen kararlar 1337

I- Genel bilgi 1337

II- Şahıs varlığı (kişi hallerine) haklarına ilişkin davalar. 1337

III- Malvarlığı haklarına ilişkin davalar  1338

IV- Özel kanun hükümleri gereğince istinaf edilebilen kararlar 1339

D) İstinaf edilemeyen nihaî kararlar (istisnalar). 1340

E) İstinaf sebepleri . 1344

I- Kamu düzenine aykırılık. 1345

II- Kamu düzenine aykırı olmayan istinaf sebeplerine misaller  1345

F) İstinaf süresi. 1346

I- Kural  1347

II- İstisnalar . 1347

III - İstinaf süresinin işlemeye başlaması. 1348

1) İstinaf süresi kural olarak tebliğ ile işlemeye başlar  1348

2) İstisna (istinaf süresinin tefhim ile başladığı hal) . 1350

G) İstinaf yoluna başvurulması 1351

I- Yetkili istinaf mahkemesi. 1352

1030 İçindekiler

II - İstinaf yoluna başvurma hakkı (sıfatı) olanlar 1354

III - İstinaf talebi (istinaf yoluna başvurulması). 1354

1) Talep şartı  1354

2) İstinaf dilekçesi  1355

a) İstinaf dilekçesinin içeriği 1355

b) İstinaf dilekçesinin ilk derece mahkemesine verilmesi . 1356

3) İstinaf talebinin yapılmış sayıldığı tarih (kararın istinaf edilmiş 

sayıldığı tarih) . 1359

4) İstinaf dilekçesinin reddi  1359

5) İstinaf dilekçesine cevap  1360

6) Katılma yolu ile istinaf (m.348) (cevap dilekçesinde istinaf 

talebinde bulunulması). 1361

7) Kısmî istinaf talebi (hükmün bir kısmının istinaf edilmesi)  1362

8) Dosyanın istinaf mahkemesine gönderilmesi  1363

IV - İstinaf yoluna başvurulmuş olmasının ilk derece mahkemesi 

kararının icrasına etkisi (m.350)  1363

1) Kural. 1363

2) İstisnalar. 1364

H) İstinaf incelemesi 1365

I- Genel bilgi 1365

II- Ön inceleme (m.352) 1365

III - İstinaf incelemesi 1367

1) Duruşmasız istinaf incelemesi (m.353)  1368

a) Usule ilişkin istinaf incelemesi (m.353/a) 1368

b) Davanın esası ile ilgili istinaf incelemesi (m.353/b) 1370

2) Duruşmalı istinaf incelemesi 1372

3) İstinaf talebinin esası hakkında inceleme  1373

J) İstinaf mahkemesi kararı 1377

I- İstinaf mahkemesi kararının içeriği 1377

II- İstinaf mahkemesi kararının çeşitleri 1378

1) İstinaf mahkemesinin usule ilişkin kararları. 1378

a) Ön incelemede eksiklik bulunması ile ilgili kararlar (m.352). 1378

b) Dosyanın ilk derece mahkemesine geri gönderilmesi (m.353/a) 1379

2) İstinaf mahkemesinin esasa ilişkin kararları  1380

a) İstinaf başvurusunun esastan reddi kararı (m.353/b-1) 1380

b) İstinaf başvurusunun kabulü kararı. 1380

64. TEMYİZ (m.361-373) 1385

A) Giriş. 1385

B) Temyiz yolu hakkında genel bilgi. 1386

C) Temyiz edilebilen istinaf mahkemesi kararları (kural). 1388

I- Genel bilgi 1388

 İçindekiler 1031

II- Malvarlığı haklarına ilişkin davalar . 1389

III- Şahıs varlığı haklarına (kişi hallerine) ilişkin davalar 1389

1) Kural. 1389

2) İstisna. 1390

IV- Hakem kararları. 1390

D) Temyiz edilemeyen istinaf mahkemesi kararları (istisnalar). 1390

I - İstinaf mahkemesinin bazı usule ilişkin kararları temyiz edilemez. 1390

II- Temyiz sınırını geçmeyen malvarlığına ilişkin istinaf mahkemesi 

kararları temyiz edilemez 1390

III- Sulh hukuk mahkemesi kararları . 1392

IV- Yargı yeri belirlenmesi kararları. 1393

VI- Çekişmesiz yargı kararları 1393

VIII- Davanın nakli kararı. 1393

XI- Geçici hukuki koruma kararları 1394

XIII- İstinaf mahkemesinin ara kararları temyiz edilemez. 1395

E) Temyiz (bozma) sebepleri (m.371) 1395

I- Maddi hukuka ilişkin temyiz (bozma) sebepleri (HMK 371/a). 1396

1) Maddi hukukun yanlış uygulanmış olması . 1396

2) Taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması 1398

II - Usul hukukuna ilişkin temyiz (bozma) sebepleri 1398

F) Temyiz süresi . 1402

I- Kural  1403

II- İstisnalar (temyiz süresinin iki haftadan daha kısa olduğu haller) 1403

III - Temyiz süresinin işlemeye başlaması . 1403

G) Temyiz yoluna başvurulması. 1406

I - Temyiz yoluna başvurma hakkı (sıfatı) olanlar . 1406

II - Temyiz talebi 1407

1) Talep şartı  1407

2) Temyiz dilekçesi (m.364) 1408

a) Temyiz dilekçesinin içeriği. 1408

b) Temyiz dilekçesinin istinaf mahkemesine verilmesi . 1410

c) İstinaf mahkemesinin temyiz dilekçesini reddetmesi 

(m.366, m.346/1)  1411

d) Temyiz harç ve giderlerinin ödenmesi 1412

3) Temyiz dilekçesine cevap (cevap dilekçesi) . 1414

4) Katılma yolu ile temyiz (m.366 ; m.348) (cevap dilekçesinde 

temyiz talebinde bulunulması) . 1415

5) Kısmî temyiz talebi. 1416

6) Dosyanın Yargıtay’a gönderilmesi 1417

1032 İçindekiler

III - Temyiz yoluna başvurulmasının ilk derece mahkemesi kararının 

(hükmün) icrasına etkisi  1417

H - Temyiz incelemesi 1419

I - Görevli Yargıtay (hukuk) dairesi 1419

II- Ön inceleme (m.366, m.352) 1420

III - Esas hakkında temyiz incelemesi yapılması (temyiz talebinin 

esastan incelenmesi). 1421

IV - Yargıtay’da duruşma yapılması. 1421

1) Duruşma istenebilecek davalar 1421

2) Duruşma talebi  1422

3) Yargıtay’da duruşma usulü  1423

J) Yargıtay kararı 1424

K) Bozma kararı (m.371) 1425

I- Genel bilgi 1425

II- Bozma üzerine dosyanın mahkemesine geri gönderilmesi  1426

III- Yargıtay’ın bozma kararı üzerine dava dosyasının ilk derece 

mahkemesine gönderilmesi  1426

1) Genel bilgi  1426

2) Bozma kararı üzerine (ilk derece mahkemesinde) duruşma 

yapılması . 1427

3) Bozmaya uyma kararı. 1428

4) İlk derece mahkemesinin direnme kararı  1431

5) Kısmî bozma kararı (ve kısmî onama kararı)  1435

IV- Yargıtay’ın bozma kararı üzerine dava dosyasının istinaf 

mahkemesine gönderilmesi  1436

1) Genel bilgi  1436

2) Bozma kararı üzerine istinaf mahkemesinde duruşma yapılması 1437

3) İstinaf mahkemesinin Yargıtay’ın bozma kararına uyma kararı. 1437

4) İstinaf mahkemesinin direnme kararı  1438

5) İstinaf mahkemesinin direnme kararının temyizi  1438

6) İstinaf mahkemesinin kısmî direnme kararı. 1439

L) Onama (tasdik) kararı 1439

M) Düzelterek onama kararı (m.370/2-4) . 1441

P) Aleyhe bozma yasağı . 1444

R) Aleyhe hüküm verme yasağı (geniş anlamda aleyhe bozma yasağı) 1445

S) Usule ilişkin kazanılmış hak (usulî müktesep hak) . 1446

I- Genel bilgi 1446

II-Yargıtay’ın bozma kararı nedeniyle doğan usulî kazanılmış hak. 1446

T) Kanun yararına temyiz (m.363) . 1459

I- Genel bilgi 1459

 İçindekiler 1033

II- Kanun yararına temyiz edilebilecek kararlar  1460

1) İlk derece mahkemeleri kararlarının kanun yararına temyizi  1460

2) İstinaf mahkemesi kararlarının kanun yararına temyizi. 1460

III - Kanun yararına temyizin amacı  1461

IV - Kanun yararına temyiz usulü  1461

1) Kanun yararına temyiz yoluna başvurulması . 1461

2) Kanun yararına bozma kararı. 1462

3) Kanun yararına temyiz talebinin reddi. 1464

65. 20.7.2016 TARİHİNDEN ÖNCE VERİLMİŞ OLAN İLK DERECE HUKUK 

 MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 1465

A) 20 Temmuz 2016 tarihinden önceki dönem . 1465

B) 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece mahkemeleri 

kararlarına karşı kanun yolları. 1465

I- Genel bilgi 1465

II- 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece hukuk 

mahkemesi kararının Yargıtay tarafından bozulması  1467

III- 20 Temmuz 2016 tarihinden önce verilmiş olan ilk derece hukuk 

mahkemesi kararının Yargıtay tarafından onanması. 1468

65/a. İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 1469

A) Yargıtay dairelerinin ve HGK’nun içtihatlarının birleştirilmesi . 1469

I- Genel bilgi 1469

II- İçtihatların birleştirilmesi yoluna başvurulmasını gerektiren haller  1470

III- İçtihatların birleştirilmesine karar verecek kurullar  1471

IV- İçtihatların birleştirilmesi talebi  1472

V- İçtihatları birleştirme talebinin incelenmesi ve karara bağlanması. 1473

VI- İçtihadı birleştirme kararlarının niteliği ve bağlayıcı gücü. 1473

VII- İçtihadı Birleştirme Kararının değiştirilmesi veya kaldırılması 1475

B) İstinaf mahkemesi içtihatlarının birleştirilmesi . 1476

Onuncu Bölüm

KESİN HÜKÜM

66. ŞEKLÎ ANLAMDA KESİN HÜKÜM 1481

A) Genel bilgi . 1481

B) Şeklî anlamda kesinliğin meydana gelmesi . 1481

I - Verildikleri anda kesin olan nihaî kararlar  1481

II - İstinaf edilebilen kararların kesinleşmesi  1482

III - Temyiz edilebilen kararların kesinleşmesi  1482

1034 İçindekiler

C) Şeklî anlamda kesinliğin sonuçları. 1483

D) Şeklî anlamda kesinliğin sona ermesi 1483

67. MADDİ ANLAMDA KESİN HÜKÜM (m.303). 1485

A) Genel bilgi . 1485

B) Maddî anlamda kesin hükmün şartları 1487

I - Dava konularının aynı olması 1488

II - Dava sebeplerinin aynı olması . 1490

III - Tarafların aynı olması . 1493

1) Kesin hüküm yalnız davanın tarafları içindir 1493

2) Kesin hüküm üçüncü kişileri etkilemez 1494

a) Kural 1494

b) İstisnalar (kesin hükmün üçüncü kişileri de etkilediği haller) 1495

3) Kesin hükmün haleflere etkisi 1496

a) Kesin hükmün küllî haleflere etkisi 1496

b) Kesin hükmün cüz’î (özel) haleflere etkisi. 1496

C) Maddî anlamda kesin hükmün uygulama alanı. 1497

I - Kararların çeşidi bakımından maddî anlamda kesin hükmün 

uygulama alanı  1497

1) Maddî anlamda kesinliğe elverişli olmayan kararlar 1497

2) Maddî anlamda kesinliğe elverişli olan kararlar  1498

II - Kararın içeriği bakımından maddî anlamda kesin hükmün 

uygulama alanı  1499

D) Maddî anlamda kesin hükmün etkileri 1500

I - Kesin hükmün bağlayıcı olması. 1500

II - Kesin hüküm itirazı  1502

III - Kesin hükmün kesin delil teşkil etmesi . 1503

1) Kesin hükmün kesin delil teşkil ettiği haller. 1503

2) Kesin hükmün kesin delil teşkil etmediği haller. 1505

E) Maddî anlamda kesin hüküm ve inşaî tesir . 1506

68. HUKUK ve CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ BİRBİRİNE ETKİSİ . 1509

A) Hukuk mahkemesi kararlarının ceza mahkemesine (davasına) etkisi 1509

I - Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde kesin hüküm teşkil 

etmesi 1509

II - Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde kesin delil teşkil 

etmesi 1510

1) Hukuk mahkemesi kararı ceza mahkemesinde kesin hüküm teşkil 

ettiği halde, kesin delil de teşkil eder . 1510

2) Bekletici sorun yapılan hallerde hukuk mahkemesi kararının ceza 

mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi . 1510

 İçindekiler 1035

III - Hukuk mahkemesi kararının ceza mahkemesinde takdirî delil teşkil 

etmesi 1511

B) Ceza mahkemesi kararlarının hukuk mahkemesine (davasına) etkisi. 1511

I - Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesinde kesin hüküm 

teşkil etmesi  1511

II - Ceza mahkemesi kararının hukuk mahkemesinde kesin delil teşkil 

etmesi 1512

1) Hukuk mahkemesinde kesin hüküm teşkil eden ceza mahkemesi 

kararı, kesin delil de teşkil eder 1513

2) Haksız fiilden doğan tazminat davalarında ceza mahkemesi 

kararının hukuk mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi . 1514

a) Ceza mahkemesinin mahkûmiyet kararının hukuk 

mahkemesinde kesin delil teşkil etmesi  1514

b)Ceza mahkemesinin (hâkiminin) beraat kararının hukuk mahkemesinde 

kesin delil teşkil etmesi 1517

IV- Ceza mahkemesinin hükmün açıklanmasının geri bırakılması 

kararının hukuk davasına etkisi . 1522

V- Ceza mahkemesindeki bilirkişi raporunun hukuk davasına etkisi  1524

69. MADDÎ ANLAMDA KESİN HÜKMÜN SONA ERMESİ 1529

A) Yargılamanın iadesi (m.374 vd). 1529

B) Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru 1529

C) Değişiklik davası 1530

Onbirinci Bölüm

70. YARGILAMANIN İADESİ (m.374-381) 1533

A) Genel bilgi . 1533

B) Yargılamanın iadesi sebepleri 1534

C) Yargılamanın iadesini istemeye hakkı olanlar . 1549

I - Kural 1549

II – İstisnalar 1550

1) Tarafın haleflerinin ve alacaklılarının yargılamanın iadesini 

isteyebilmesi (m.376) . 1550

2) Ortaklığın giderilmesi davası 1551

D) Yargılamanın iadesini isteme süresi (m.377) 1551

E) Yargılamanın iadesi usulü 1551

70/a. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 1561

A) Genel Bilgi . 1561

B) Bireysel başvurunun yapılması usulü 1565

C) Komisyon’a müracaat (başvuru) 1568

1036 İçindekiler

D) Anayasa Mahkemesi Kararı. 1569

70/b. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BAŞVURULMASI 1573

A) Başvuru . 1573

B) Tazminat ödenmek suretiyle çözüm . 1574

C) Komisyona başvuru . 1574

D) Cumhurbaşkanı kararı. 1574

E) Müracaatın Komisyon tarafından reddi. 1575

F) Müracaat hakkında karar verilmesi ve karara itiraz edilmesi 1575

G) Komisyon kararlarının ilgili adli veya idari mercie bildirilmesi 1576

Onikinci Bölüm

71. HÜKMÜN TASHİHİ, TAVZİHİ ve TAMAMLANMASI 1577

A) Hükmün tashihi (düzeltilmesi) (m.304). 1577

B) Hükmün tavzihi (m.305, m.306) 1580

I- Tavzihi gerektiren haller (m.305/1) . 1582

II- Tavzih usulü  1583

C) Hükmün tamamlanması (m.305/A, m.306). 1586

I- Hükmün tamamlanması yoluna başvurulabilecek haller (m.305/A) . 1587

Onüçüncü Bölüm

ORTAK HÜKÜMLER

72. YARGILAMA HARÇ ve GİDERLERİ (m.323-333) 1591

A) Yargılama harçları . 1591

I- Genel bilgi 1591

II- Başvurma harcı . 1593

III- Karar ve ilâm harcı. 1593

1) Nispî karar ve ilâm harcı. 1593

2) Maktu karar ve ilâm harcı  1595

IV- Harçların ödenmemesinin veya noksan ödenmesinin sonuçları . 1596

V- Harçtan muaf olan davalar ve işler. 1596

B) Yargılama giderleri 1599

I - Yargılama giderlerinin kapsamı (m.323). 1600

II - Yargılama giderlerinin peşin ödenmesi . 1603

1) Gider avansı . 1604

2) Delil avansı. 1605

C) Yargılama giderlerinden sorumluluk . 1608

 İçindekiler 1037

I- Yargılama giderleri aleyhine hüküm verilen (haksız çıkan) tarafa 

yükletilir (kural) . 1608

II- İstisnalar . 1609

III- Yargılama giderlerinin hükümde gösterilmesi. 1611

IV- Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri (m.331) . 1613

D) Vekâlet ücreti (avukatlık ücreti) 1614

I- Genel bilgi 1614

II- Vekâlet veren ile vekili arasındaki vekâlet (avukatlık) ücreti 1615

III- Yargılama gideri olan vekâlet ücreti  1620

IV- Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi  1622

1) Nispî vekâlet ücreti  1622

2) Maktu vekâlet ücreti 1624

3) Ortak hükümler 1624

E) Özel hallerde yargılama giderleri. 1625

73. ADLİ YARDIM (m.334-340). 1627

A) Genel bilgi . 1627

B) Adli yardım talep edebilecek kişiler 1628

C) Adli yardımın şartları (m.334/1) 1629

I - Yoksulluk şartı. 1629

II - Haklı olma şartı  1630

D) Adli yardım talebi 1631

E) Adli yardım talebinin incelenmesi ve adlî yardım kararı 1632

F) Adli yardım kararının sağladığı menfaatler (hususlar). 1635

G) Adli yardımla ertelenen yargılama giderlerinin tahsili (m.339) 1636

H) Avukatlık Kanunu’nun adli yardıma ilişkin hükümleri. 1637

74. SÜRELER (m.90-94) . 1639

A) Sürelerin çeşitleri 1639

I - Taraflar için konulmuş süreler 1639

1) Yasal süreler. 1640

2) Hâkimin tespit ettiği süreler  1640

II - Mahkemeler için konulmuş süreler. 1643

B) Sürelerin işlemeye başlaması 1643

C) Sürelerin hesaplanması . 1644

75. ESKİ HALE GETİRME (m.95-101) 1649

A) Eski hale getirme şartları. 1649

I- Süre elde olmayan bir sebeple geçirilmiş olmalıdır. 1649

II- Başka bir hukuki yola başvurmanın imkânsız bulunması 1651

1038 İçindekiler

III- İki hafta içinde eski hale getirme talebinde bulunulmalıdır  1652

B) Eski hale getirme usulü . 1652

76. ADLİ TATİL (m.102-104) 1655

A) Adli tatilde görülebilen davalar ve işler (m.103) (adli tatile tâbi olmayan 

davalar ve işler). 1655

B) Adli tatilde bakılamayan davalar ve işler (adli tatile tâbi olan 

davalar ve işler). 1658

I- Kural  1658

II- Adli tatilde yapılabilecek işlemler. 1659

III- Adli tatilin sürelere etkisi (m.104) . 1659

77. TEBLİGAT . 1663

A) Önemi 1663

B) Mevzuat. 1664

C) Tebligatın yapılması usulü. 1664

I- Tebligatı yapacak merci . 1664

1) Türkiye’de yapılacak tebligat . 1664

2) Elektronik Tebligat . 1666

3) Yabancı memlekette tebligat. 1670

II - Tebligatın nerede ve kime yapılacağı  1672

1) Adreste tebligat . 1672

2) Muhatabın adreste bulunamaması 1677

3) Adreste hiç kimsenin bulunmaması. 1678

a)Muhatap adreste oturduğu halde, tebligatın yapılacağı sırada 

adreste hiç kimsenin bulunmaması. 1678

b) Muhatabın adreste oturmaması . 1680

4) Tebellüğden imtina (tebligatı almaktan kaçınma) . 1680

5) İlân yolu ile (ilânen) tebligat  1682

6) Vekil’e tebliğ zorunluluğu  1683

III - Usulsüz tebliğ 1688

D) Tebligat suçları 1689

E) Davetiye. 1690

Ondördüncü Bölüm

ÖZEL YARGILAMA USULLERİ

78. SERİ YARGILAMA USULÜ KALDIRILMIŞTIR 1693

79. BASİT YARGILAMA USULÜ 1693

A) Basit yargılama usulüne tâbi davalar ve işler (m.316). 1694

I- HMK’na göre basit yargılama usulü uygulanan davalar ve işler . 1694

 İçindekiler 1039

II- Diğer kanunlara göre basit yargılama usulü uygulanan 

davalar ve işler  1695

B) Yargılama usulü . 1698

I- Dava’nın açılması. 1698

II- Davaya cevap 1700

1) Cevap dilekçesi. 1700

2) Cevap süresi. 1702

III- Basit yargılama usulünde, taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap 

dilekçesi veremezler (m.317/3). 1702

IV- İddia ve savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı . 1703

V- Basit yargılama usulünde ön inceleme ve tahkikat (m.320). 1704

1) Genel bilgi  1704

2) Dosya üzerinden karar verilmesi 1704

3) Ön inceleme duruşmasına davet ve ön inceleme  1708

4) Tahkikat duruşmasına davet ve tahkikat . 1709

VI- Hüküm. 1710

Onbeşinci Bölüm

ÖZEL MAHKEMELER

80. İŞ MAHKEMELERİ 1715

A) Genel bilgi . 1715

B) Zorunlu arabuluculuk (dava şartı olarak arabuluculuk). 1716

I- 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na göre zorunlu arabuluculuk 1716

II- 4857 sayılı İş Kanununa göre zorunlu arabuluculuk (İş Kanunu m.20)  1721

C) Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunluluğu 1723

E) İş mahkemelerinin teşkilâtı . 1724

I- Ayrı iş mahkemesi bulunan yerler . 1724

II - Ayrı iş mahkemesi bulunmayan yerler  1725

III - Bir yerde yeni iş mahkemesi kurulması  1727

F) İş mahkemelerinin görevi 1727

G) Yetkili iş mahkemesi 1731

H) İş mahkemelerinde uygulanan yargılama usulü 1733

I - İş mahkemelerinde dava açılması. 1734

II - İş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır . 1734

III- İş mahkemesi kararının istinaf edilmesi  1735

IV- İstinaf mahkemesinin (iş mahkemesi kararlarına ilişkin) kararlarının 

temyiz edilmesi . 1736

1) Temyiz edilemeyen istinaf mahkemesi kararları . 1736

1040 İçindekiler

2) Temyiz edilebilen istinaf mahkemesi kararları  1738

81. KADASTRO MAHKEMELERİ 1741

A) Genel bilgi . 1741

B) Kadastro mahkemesinin teşkilâtı 1741

C) Kadastro mahkemesinin görevleri. 1742

D) Kadastro mahkemesinin yetkisi 1745

E) Kadastro mahkemesinin davalara bakması . 1745

I - Hukuk mahkemelerindeki dava dosyalarının kadastro mahkemesine 

devredilmesi 1745

II - Kadastro mahkemesinde doğrudan doğruya dava açılması  1745

III- Kadastro tespitine itiraz üzerine kadastro komisyonunun kendisini yetkisiz 

gördüğü konuları (itirazları) kadastro mahkemesine 

devretmesi  1749

IV - Kadastro mahkemesinde aslî müdahale davası açılması 1750

F) Kadastro mahkemesinde uygulanan yargılama usulü . 1751

G) Hataların Düzeltilmesi. 1754

82. TÜKETİCİ MAHKEMELERİ 1755

A) Genel bilgi . 1755

B) Zorunlu arabuluculuk (dava şartı olarak arabuluculuk). 1755

C) Görevli mahkeme 1757

I - Ayrı tüketici mahkemesi bulunan yerler. 1757

II - Ayrı tüketici mahkemesi bulunmayan yerler. 1757

D) Tüketici davaları 1758

E) Tüketici davası açabilecek kişiler (davacılar) . 1769

F) Tüketici mahkemesinin yetkisi. 1771

G) Yargılama usulü. 1771

H) Tüketici hakem heyeti (THH). 1773

83. AİLE MAHKEMELERİ . 1779

A) Kuruluşu ve görevleri 1779

B) Aile mahkemesinde uygulanacak yargılama usulü 1786

 İçindekiler 1041

84. İCRA MAHKEMESİ. 1791

85. FİKRÎ ve SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMELERİ. 1795

Onaltıncı Bölüm

86. HÂKİMLERİN (ve Cumhuriyet Savcılarının) YARGILAMA FAALİYETİNDEN

 DOLAYI DEVLET’İN HUKUKÎ SORUMLULUĞU 

 (HMK m.46-49 ; CMK m.141-144) . 1801

A) Hukuk hâkimlerinin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki 

sorumluluğu  1801

I- Yürürlükten kaldırılmış olan HUMK’ndaki durum 1801

II- HMK’na göre hukuk hâkimlerinin hukuki sorumluluğu  1801

III- Devlet aleyhine tazminat davası açılması 1802

IV- Sorumluluk halleri . 1803

V- Tazminat davasının açılması ve incelenmesi  1804

1) Genel bilgi  1804

2) Görevli mahkeme (m.47) . 1805

3) Devlet aleyhine tazminat davasının açılması (m.48/1)  1805

4) Tazminat davasında uygulanacak yargılama usulü  1806

VI- Devlet’in hukuk hâkimine karşı rücu davası açması  1807

B) Ceza hâkimlerinin yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki 

sorumluluğu  1808

C) Cumhuriyet savcılarının yargılama faaliyetinden dolayı Devlet’in hukuki 

sorumluluğu  1811

On yedinci Bölüm

87. ÇEKİŞMESİZ YARGI (HMK m.382-388) . 1813

A) Genel bilgi . 1813

B) Çekişmesiz yargı işleri 1814

I- HMK’nda açıkça sayılan çekişmesiz yargı işleri (mutlak çekişmesiz 

yargı işleri). 1814

2) Aile hukukundaki (MK m.118 vd) çekişmesiz yargı işleri 

(HMK m.382/2-b) 1815

3) Miras hukukundaki (MK m.495 vd) çekişmesiz yargı işleri 

(HMK m.382/2-c) 1821

4) Eşya hukukundaki (MK m.683 vd) çekişmesiz yargı işleri 

(HMK m.382/2-ç) 1822

5) Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2-d) 1824

6) Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (m.382/2-e). 1825

7) İcra ve iflâs hukukundaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2-f).  1826

8) Diğer kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri (HMK m.382/2-g). 1827

1042 İçindekiler

II- Diğer (nispî) çekişmesiz yargı işleri . 1828

1) İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan haller 

(çekişme yokluğu ölçütü) 1829

2) İlgililerin ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı 

haller (subjektif hakkın yokluğu ölçütü) . 1833

3) Hâkimin resen (kendiliğinden) harekete geçtiği haller 

(resen takip edilen çekişmesiz yargı işleri) . 1834

C) Çekişmesiz yargı işleri dava değildir 1834

D) Bir çekişmesiz yargı işinin yargılama sırasında çekişmesiz yargıdan 

çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi . 1835

E) Çekişmesiz yargıda görevli mahkeme 1838

I- Sulh hukuk mahkemesi 1838

II- İstisnalar 1839

III- Bir çekişmesiz yargı işinin yargılama sırasında çekişmesiz yargıdan 

çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi halinde görevli mahkeme 1842

1) Kural. 1842

2) İstisnalar. 1843

F) Çekişmesiz yargıda yetkili mahkeme . 1844

I- Kural  1844

II- İstisnalar . 1845

G) Çekişmesiz yargıda ilgililer kavramı vardır (taraf kavramı yoktur) . 1846

H) Yargılama usulü. 1847

I- Çekişmesiz yargıda basit yargılama usulü uygulanır 1847

II- Takibi talebe bağlı çekişmesiz yargı işlerinde yargılama usulü. 1848

1) Takibi talebe bağlı çekişmesiz yargı işleri. 1848

2) Yargılamanın başlaması . 1848

3) Dosya üzerinden karar verilmesi 1849

4) Duruşma yapılması  1850

III- Resen takip edilen çekişmesiz yargı işlerinde yargılama usulü . 1850

IV - Çekişmesiz yargıda kendiliğinden (resen) araştırma ilkesi uygulanır . 1852

VI- İlâm kavramı çekişmesiz yargıya yabancıdır 1853

IX- İstinaf. 1854

X- İstisnalar : bazı çekişmesiz yargı kararları temyiz edilebilir  1855

XI- Bir işin çekişmesiz yargıdan çıkıp çekişmeli yargı alanına girmesi 

halinde istinaf ve temyiz 1855

XII- Çekişmesiz yargı kararları maddî anlamda kesin hüküm (m.303) 

teşkil etmez (m.388) 1856

XIII- Çekişmesiz yargıda ihtiyati tedbir 1857

 İçindekiler 1043

XIV - Mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenlenmesi 

usulü (m.386)  1858

Onsekizinci Bölüm

88. TAHKİM (HMK m.407-444)1

. 1861

A) Tahkim’in niteliği ve çeşitleri. 1861

I- Tahkimin niteliği  1861

II- Tahkimin çeşitleri 1862

1) Mecburî (zorunlu) tahkim 1862

2) İhtiyarî tahkim 1871

B) Tahkim sözleşmesi (m.412) . 1873

I- Genel bilgi 1873

II- Tahkime elverişlilik . 1876

III- Tahkim itirazı . 1877

V- Tahkim sözleşmesi yalnız taraflarını bağlar 1880

VI- Hakemin yetkisine itiraz 1880

VII- Hakemin yetkisini aştığı itirazı 1881

C) Hakem sözleşmesi ve hakemler 1882

I- Hakem sözleşmesi . 1882

II- Hakemler  1882

1) Hakemlerin seçimi . 1883

2) Hakemlerin reddi . 1884

3) Hakem ücreti 1886

D) Tahkim usulü. 1887

I- Tahkim yeri  1887

II- Dava açılması 1888

IV- Hakemlerde uygulanacak yargılama usulü 1890

V- Tahkim süresi . 1895

VI- Hakem kararı . 1895

VII- Tahkim yargılamasının sona ermesi (m.435) 1899

VIII- Tarafların sulh olması  1900

E) Hakem kararlarına karşı kanun yolları . 1900

I- İptal davası. 1900

II- Yargılamanın iadesi. 1904

1044 İçindekiler

Ondokuzuncu bölüm

89. ANAYASA’YA AYKIRILIK İTİRAZI 1905

A) Genel bilgi . 1905

B) Mahkemenin (bakmakta olduğu bir davada) uygulanacak kanun (veya 

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi) hükmünü Anayasa’ya aykırı görmesi. 1907

I - Mahkeme terimi . 1907

1) İlk derece hukuk mahkemeleri. 1907

2) İstinaf mahkemesi 1907

3) Yargıtay  1908

II - Bakılmakta olan dava. 1908

III - Uygulanacak kanun. 1909

IV- Bir davaya bakan mahkemenin Anayasa Mahkemesi’ne başvurması 1909

C) Taraflardan birinin Anayasa’ya aykırılık iddiasında bulunması . 1910

I - Taraflardan birinin Anayasa’ya aykırılık iddiasını ileri sürmesi  1910

II - Anayasa’ya aykırılık iddiasını ileri sürme zamanı. 1911

III- Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddî olması . 1911

1) Mahkemenin Anayasa’ya aykırılık iddiasının ciddî olduğu kanısına 

varması . 1911

2) Mahkemenin Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddî görmemesi 

(reddetmesi). 1912

D) Anayasa Mahkemesi’nin incelemesi . 1913

E) Esas hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararı . 1914

I- Genel bilgi 1914

II - Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı 1914

1) Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının Anayasa Mahkemesi’ne 

başvuran mahkemede görülmekte olan davaya etkisi . 1917

a) İptal kararının beş ay içinde verilmiş olması halinde. 1918

b)Anayasa Mahkemesi’nin beş ay geçtikten sonra verdiği iptal 

kararının davaya etkisi. 1918

2) Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının, mahkemelerde görülmekte 

olan diğer davalara etkisi 1920

3) İptal kararının yürürlüğe girmesinin ertelenmesi  1920

a) Genel bilgi . 1920

b)Erteleme kararının Anayasa Mahkemesi’ne başvuran mahkemede 

görülmekte olan davaya etkisi. 1920

c) Anayasa Mahkemesi’nin erteleme kararının diğer davalara etkisi 1921

III- Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa’ya aykırılık itirazını ret kararı 1921

 İçindekiler 1045

90. YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ ve TANINMASI 

 (MÖHUK m.50-59) 1923

A) Yabancı mahkeme kararlarının tenfizi. 1923

I- Genel bilgi 1923

II- Yabancı mahkeme kararlarının tenfizine karar verilebilmesi için 

gerekli şartlar. 1923

III- Tenfiz usulü 1929

1) Görevli ve yetkili mahkeme . 1930

2) Tenfiz talebi (istemi)  1931

4) Tenfiz talebinin incelenmesi ve karara bağlanması . 1934

B) Yabancı mahkeme kararlarının tanınması. 1937

I- Genel bilgi 1937

II - Tanıma usulü . 1940

1) Kesin hüküm itirazı için tanıma 1940

2) Kesin delil için tanıma  1943

3) İdarî bir işlemin yapılması için tanıma . 1944

4) Yabancı mahkemelerce verilmiş olan çekişmesiz yargı 

kararlarının tanınması. 1950

C) Yabancı mahkeme kararının takdirî delil teşkil etmesi 1962

D) Yabancı ülke adli veya idari makamlarınca verilen kararların 

Türkiye’de nüfus kütüğüne tescili . 1962

91. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARI . 1969

A) Genel bilgi . 1969

B) Elbirliği mülkiyetinde ortaklığın giderilmesi davası . 1971

C) Paylı mülkiyette ortaklığın giderilmesi davası . 1972

D) Ortaklığın giderilmesi ve paylaştırma taleplerinin aynı davada ileri 

sürülmesi. 1973

I- Genel bilgi 1973

II- Talep sonucu. 1973

III- Davayı değiştirme ve genişletme yasağı 1974

E) Ortaklığın giderilmesi istenemeyecek olan haller . 1982

I- Kat mülkiyetinde 1982

II- Hukukî tasarruf (işlem) nedeniyle ortaklığın giderilmesinin 

istenememesi  1982

III- Müşterek malın devamlı bir maksada tahsis edilmiş olması . 1982

IV- Uygun olmayan bir zaman. 1983

F) Ortaklığın giderilmesi davasında yargılama usulü . 1984

I- Ortaklığın giderilmesi davası için görevli mahkeme  1984

1046 İçindekiler

II- Ortaklığın giderilmesi davası için yetkili mahkeme. 1985

III- Ortaklığın giderilmesi davasının tarafları. 1985

IV- Ortaklığın giderilmesi davasında basit yargılama usulü uygulanır . 1987

VI- Ortaklığın giderilmesi davasında hüküm. 1987

92. DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 2001

93. CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ. 2003

94. CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ . 2005

95. İKİNCİ CEVAP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ. 2007

96. ÖRNEK ÖN İNCELEME KONTROL FORMU 2009

PROF. DR. BAKİ KURU’NUN YAYINLARI . 2011

KANUN İSİMLERİNE (MADDELERE) GÖRE ARAMA CETVELİ 2021

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ. 2055