Güvenli Elektronik İmza

Burcu ERBAYRAKTAR

- Güvenli Elektronik İmza Kavramı

-Güvenli Elektronik İmzanın Dayandığı Prensipler

-Güvenli Elektronik İmza Aracılığıyla Kurulan Hukuki İlişkinin Tarafları

-Güvenli Elektronik İmzanın Unsurları

-Güvenli Elektronik İmzanın El Yazısıyla İmza ile Hukuki Denkliği

-Güvenli Elektronik İmza Kullanımı ile Kurulan Hukuki İlişkide Nitelikli Sertifikaya Güvenin Korunması

-Güvenli Elektronik İmzanın Kullanım Alanına İlişkin Bir Derleme

Güvenli elektronik imza el yazısıyla imzanın kimlik tespiti ve irade beyanını sonuçlandırma işlevlerini elektronik ortamda gerçekleştirmek için geliştirilmiş bir hukuki kavramdır. Dayandığı nitelikli sertifika ile üçüncü kişilere, Elektronik İmza Kanunu m. 9 hükmü kapsamında, belirli bir olgu, ilişki veya yetki hakkında bilgi verilmektedir. Nitelikli sertifikadaki bilgilerin gerçeğe uygun olduğu görünüşü üzerinden, ESHS, imza sahibi ve üçüncü kişi arasında üç taraflı bir hukuki ilişki yaratılmaktadır. Bu ilişkideki tarafların özenli davranması ve özenli davranışların ortak bir paydada birleşmesi sayesinde, elektronik imza taraflar arasında güven olgusunu tesis etmekte ve kanun koyucu tarafından Elektronik İmza Kanunu m. 5/I hükmünde öngörülen güvenli elektronik imzanın el yazısıyla imza ile hukuki denkliği sonucu meydana gelebilmektedir. Bu çalışma kapsamında, güvenli elektronik imzanın unsurları, dayandığı teknolojiden bağımsızlık ve işlevsel denklik prensipleri, güvenli elektronik imzanın el yazısıyla imza ile hukuk denkliği prensibi ve istisnaları, güvenli elektronik imza kullanımı ile kurulan üç taraflı hukuki ilişkide taraflara yükletilen özen yükümlülükleri ve nitelikli sertifikaya güvenin korunması sorunu çerçevesinde bu yükümlülüklere aykırılığın sonuçları incelenmektedir.

İÇİNDEKİLER
Giriş
§1. Güvenli Elektronik İmza Kavramı
I. Genel Bakış
II. Türk Hukukundaki Gelişimi
III. Uluslararası Düzenlemelerdeki Gelişimi
1. Avrupa Birliği Hukukundaki Gelişimi
a. Elektronik Ticaret Yönergesi
b. Elektronik İmza Yönergesi
c. Elektronik Kimlik ve Güven Hizmetleri (eIDAS) Tüzüğü
2. UNCITRAL Model Kanunları
a. Genel Olarak
b. Elektronik Ticaret Hakkında Model Kanun
c. Elektronik İmza Model Kanunu
§2. Güvenli Elektronik İmzanın Dayandığı Prensipler
I. İşlevsel Denklik Prensibi
1. Tanımı
2. İmzanın İşlevleri
3. Dijital İmzanın El Yazısıyla İmza ile İşlevsel Denkliği
a. Dijital İmza
b. El Yazısıyla İmza ile Dijital İmzanın İşlevleri Açısından Karşılaştırılması
4. İşlevsel Denklik Presibinin Eleştirisi
II. Teknolojiden Bağımsızlık Prensibi
1. Tanımı
2. Dijital İmza Yaklaşımı
3. Karma Yaklaşım
a. Tanımı
b. Karma Yaklaşımın Benimsendiği Düzenlemeler
c. Karma Yaklaşımın Eleştirisi
§3. Güvenli Elektronik İmza Aracılığıyla Kurulan Hukuki İlişkinin Tarafları
I. İmza Sahibi
II. ESHS
III. Üçüncü Kişi
§4. Güvenli Elektronik İmzanın Unsurları
I. Asli Unsurları
1. Genel Olarak
2. İmza Sahibine Özgü Olması
a. Genel Olarak
b. İmza Oluşturma Verisinin İmza Sahibinin Şahsına Özgülenmesi
c. Güvenli Elektronik İmza Oluşturma Aracının İmza Sahibinin Hakimiyetine Özgülenmesi
d. Mobil Elektronik İmzadaki Durum
3. Özgülendiği Kişinin Kimliğini Nitelikli Sertifikada Açıklaması
a. Nitelikli Sertifika
b. İmza Sahibinin Kimliğinin Sertifikaya Kaydedilmesi
c. Nitelikli Sertifikanın İptal Edilmesi
d. Nitelikli Sertifikanın Kamuya Açık Dizinde Yayımlanması
e. Nitelikli Sertifika ile İlgili Kayıtların Saklanması
4. İmzalanan Belgede Sonradan Yapılan Değişikliğin Tespitini Sağlaması
II. Asli Unsurların İlişkili Olduğu Kavramlar
1. Zaman Damgası
a. Kavram
b. Güvenli Elektronik İmza ile İlişkisi
c. Uygulama Alanı
d. İsviçre Hukukundaki Gelişimi
e. Avrupa Birliği Hukukundaki Gelişimi
2. Güvenli Elektronik İmza Doğrulama Aracı
a. Kavram
b. Avrupa Birliği Hukukundaki Gelişimi
c. Kişisel Verilerin Korunması ile Bağlantılı Yönü
3. Elektronik Mühür
a. Avrupa Birliği Hukukundaki Gelişimi
b. İsviçre Hukukundaki Gelişimi
c. Türk Hukukundaki Örneği: Mali Mühür
§5. Güvenli Elektronik İmzanın El Yazısıyla İmza ile Hukuki Denkliği
I. Geçerlilik Şekli Bakımından Hukuki Denkliği
1. Genel Olarak
2. Kanuna Dayanan Yazılı Şekil Bakımından
a. Yazılı Şeklin Unsurları
b. Prensip: Güvenli Elektronik İmzanın Hukuki Denkliği
c. Hukuki Denklik Prensibinin İstisnaları
3. Kanuna Dayanan Resmi Şekil Bakımından
a. Prensip: Güvenli Elektronik İmza Yasağı
b. İstisna: Noterlik İşlemlerinin Güvenli Elektronik İmza ile Yapılabilmesi
4. Tarafların Anlaşmasına Dayanan Şekil Bakımından
a. Genel Olarak
b. Güvenli Elektronik İmza ile Gerçekleştirilmesi
c. Değiştirilmesi
d. Teminat Sözleşmelerindeki Durum
II. İspat Şekli Bakımından Hukuki Denkliği
1. Adi Senetlerin İspat Gücü
2. Resmi Senetlerin İspat Gücü
3. Güvenli Elektronik İmzanın İnkarı
§6. Güvenli Elektronik İmza Kullanımı ile Kurulan Hukuki İlişkide Nitelikli Sertifikaya Güvenin Korunması
I. Genel Bakış
II. Nitelikli Sertifikaya Güven Olgusu
1. Genel Olarak
2. Nitelikli Sertifikanın Gerçeği Yansıtmaması
a. Genel Olarak
b. Şekli Unsurların Gerçeği Yansıtmaması
c. Maddi Unsurların Gerçeği Yansıtmaması
3. Üçüncü Kişinin İyiniyetli Olması
a. İyiniyetin Tanımı
b. Özen Külfeti
III. ESHS'nin Nitelikli Sertifikaya Güvenen Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluğu
1. Sorumluluğun Dayanağı ve Türü
2. Haksız Fiilin Özellik Arz Eden Unsurları
a. Hukuka Aykırılık Unsuru: ESHS'nin Objektif Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranışı
b. Üçüncü Kişinin Zararı: Salt Malvarlığı Zararı
c. Uygun İlliyet Bağı: Zararın Nitelikli Sertifikaya Güvenden Doğması
d. ESHS'nin Kusuru
3. ESHS'nin Sorumluluğunda Özellik Arz Eden Yönler
a. Nitelikli Sertifikanın Kullanım ve Maddi Kapsamına İlişkin Sınırlamalar
b. Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası
IV. İmza Sahibinin Nitelikli Sertifikaya Güvenen Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluğu
1. Genel Olarak
2. İmza Sahibinin Özen Yükümlülüğü
a. Tanımı ve Yasal Dayanağı
b. ESHS'nin Bilgilendirme Yükümlülüğü ile İlişkisi
3. Özen Yükümlülüğü İhlali
a. Özen Yükümlülüğü İhlalinin Şeklin İmza Unsuruna Etkisi
b. İhlalinin Ağırlığının Sözleşmenin Kurulmasına Etkisi
4. Özen Yükümlülüğü İhlalinin Ağırlığına Göre Sorumluluk Dayanağının Belirlenmesi
a. İmza Aracının Başkasına Teslimi Halinde İmza Sahibinin Sorumluluğu
b. İmza Aracının Rızası Dışında Elinden Çıkması Halinde İmza Sahibinin Sorumluluğu
§7. Güvenli Elektronik İmzanın Kullanım Alanına İlişkin Bir Derleme
I. Genel Olarak
II. Kayıtlı Elektronik Posta (KEP)
1. Genel Olarak
2. KEP Sistemi
a. KEP Hesabı
b. KEP Hizmet Sağlayıcısı (KEPHS)
c. KEP Hesabı Sahibi
3. Güvenli Elektronik İmzaya Dayanan Unsurları
a. Orijinal İleti
b. KEP İletisi
c. İşlem Sertifikası
III. Elektronik Tebligat
1. Genel Olarak
2. Elektronik Tebligat Adresi
a. Niteliği
b. Tebligatı Çıkaran Mercinin Adresi
c. Muhatabın Adresi
d. Elektronik Yolla Tebligat Yapılması Zorunluluğu
3. Güvenli Elektronik İmzaya Dayanan Unsurları
a. Elektronik Tebligat Mesajı
b. Olay Kaydı
c. İşlem Sertifikası
IV. Elektronik Fatura
V. Elektronik Defter
VI. Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP)
1. Genel Olarak
2. Yönetimi ve Anayasa'ya Aykırılık İddiası
3. Bilgi ve Belge Yönetiminin Dayandığı Prensipler
a. Bilgi, Belge ve Kararların Güvenli Elektronik İmzalı Olarak Düzenlenmesi, Gönderilmesi ve Saklanılması Prensibi
b. Fiziki Olarak Düzenlenlen ve Paylaşılan Belgelerin Elektronik Ortama Aktarılması
c. Güvenli Elektronik İmzalı Belgenin Asıl Belge Sayılması
4. Güvenli Elektronik İmza ile Yapılabilen Başlıca UYAP İşlemleri
a. Dava Açılması
b. Takip Talebinde Bulunulması
c. Dava Dosyasının İncelenmesi ve Dosyadan Örnek Alınması
d. Cebri Artırmaya Güvenli Elektronik İmza ile Teklif Verme
e. Kanun Yolu Başvurusu
f. Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Olanağı
VII. Türkiye Noterler Birliği Bilişim Sistemi (TNBBS)
1. Genel Olarak
2. Güvenli Elektronik İmzalı Belge Düzenlenmesi ve Saklanması Usulü
a. Belgenin İşleme Katılanlar ve Noter Tarafından İmzalanması
b. Notere Güvenli Elektronik İmzalı Belge İbrazı
c. Belgelerin Elektronik Ortamda Saklanması ve Paylaşılması
3. TNBBS'de Kayıtlı Güvenli Elektronik İmzalı Belgenin Asıl Belge Sayılması
VIII. Resmi Yazışmalarda Güvenli Elektronik İmza Kullanımı (EBYS)
IX. Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS)
X. Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS)
1. Genel Olarak
2. Sicil İşlemlerinin Güvenli Elektronik İmza ile Yapılabilmesi
3. Sicil Kayıtlarının Elektronik Ortamda Saklanması
XI. Ticaret Şirketlerinde Elektronik Kurullar
1. Genel Olarak
2. Elektronik Genel Kurul Sistemi
3. Elektronik Toplantı Sistemi (ETS)
Sonuç
KAYNAKÇA