Gerçek Kişi Tacirin Sorumluluğunu Sınırlandırma Yolları
İÇİNDEKİLER İçindekiler Teşekkür 7 Kısaltmalar 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM: TİCARİ İŞLETMENİN MALVARLIĞINA DAİR TEMEL KAVRAMLAR 1. Malvarlığı Kavramı 19 2. Özel Malvarlığı 20 2.1. Genel Olarak 20 2.2. Türk Hukukunda Özel Malvarlığı Olarak Kabul Edilen Malvarlıkları 21 2.2.1. Miras Bırakanın Malvarlığı 22 2.2.2 İflas Masası 22 2.2.3 Yatırım Ortaklığı Portföyü ve Yatırım Fonu 23 2.2.4. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin Ortak Olduğu Edinilmiş Mallar 24 3. Ticari İşletme Kavramı 25 3.1 Genel Olarak 25 3.2. Ticari İşletme İçin Kanunda Öngörülen Ölçütler 27 3.2.1. Esnaf İşletmesi İçin Öngörülen Sınırı Aşan Düzeyde Gelir Sağlama Hedefi 27 3.2.2. Devamlılık 28 3.2.3. Bağımsızlık 28 4. Ticari İşletmenin Hukukî Niteliğini Açıklayan Görüşler 29 4.1. Genel Olarak 29 4.2. Tacirin “Ticari Malvarlığı” ile “Kişisel Malvarlığı” Arasında Ayrım Yapan Görüş 29 4.2.1. Tüzel Kişi Varsayımından Hareket Eden Görüş 29 4.2.2. Bağımsız Malvarlığı Kavramına Dayanan Görüş 30 4.3. Bütünlük Kavramından Hareket Eden Görüş 31 4.3.1. Hukukî Bütünlük (Universalité Juridiqe) Olarak Niteleyen Görüş 31 4.3.2. Fiili Bütünlük (Universalité de Fait) Olarak Niteleyen Görüş 32 4.4. Özel Malvarlığı Görüşü 33 5. Türk Hukukunda Yer Alan Görüşler 33 6. Değerlendirme 35 İKİNCİ BÖLÜM: TİCARİ İŞLETMENİN İÇERDİĞİ MALVARLIĞI UNSURLARININ BÜTÜNÜNE UYGULANABİLECEK HUKUKÎ İŞLEMLER 1. Ticari İşletmenin İçerdiği Malvarlığı Unsurları 37 1.1. Maddi Unsurlar 37 1.1.1. Duran Malvarlığı 37 1.1.2. Dönen Malvarlığı 38 1.2. Gayri Maddi Unsurlar 38 1.2.1. Ticari Adlar 38 1.2.2. Fikrî Mülkiyet Hakları 39 1.2.3. Hak ve Alacaklar 40 1.2.4. Müşteri Çevresi 40 1.2.5. Kiracılık Hakkı 43 2. Ticari İşletmenin İçerdiği Malvarlığı Unsurlarının Kendisine Bir Bütün Olarak Uygulanabilen Hukukî İşlemler Bakımından Değerlendirilmesi 44 2.1. Genel Olarak 44 2.2. Ticari İşletmenin Devri 45 2.2.1. Ticari İşletmenin Devri Sözleşmesinin Kuruluşu 45 2.2.2. Ticari İşletmenin Devri Sözleşmesinin Hukukî Niteliği ve Kapsamı 47 2.2.2.1. Hukuki Niteliği 47 2.2.2.2. Kapsamı 49 2.2.2.3. İsviçre Hukuku Bakımından 53 2.2.3. Ticari İşletmenin Devrinde Sözleşme Konusu Mal, Hak ve Borçların Geçişi 54 2.2.4. Ticari İşletmenin Devrinde Sözleşme Sonrası Sicile Tescilin Etkisi 59 2.3. Ticari İşletme Rehni 64 2.3.1. Genel Olarak 64 2.3.2. Ticari İşletme Rehni Sözleşmesinin Kuruluşu 66 2.3.3. Ticari İşletme Rehni Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Kapsamı 67 2.3.3.1. Hukuki Niteliği 67 2.3.3.2. Kapsamı 69 2.3.4. Ticari İşletme Rehni Sonrası Sicile Tescilin Etkisi 74 2.3.5. Ticari İşletme Rehninin Sona Ermesi ve Sonuçları 75 2.3.5.1. Rehin Hakkının Sona Ermesi 76 2.3.5.2. Rehin Hakkının Sona Ermesinin Sonuçları 77 2.4. Ticari İşletme Kirası 78 2.4.1. Ticari İşletme Kirası Sözleşmesinin Kuruluşu 80 2.4.2. Ticari İşletme Kirasının Sicile Tescili 82 2.4.3. Ticari İşletme Kirası Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Kapsamı 82 2.4.3.1. Hukuki Niteliği 82 2.4.3.2. Kapsamı 83 2.4.4. Ticari İşletme Kirasında Tarafların Hak ve Borçları 83 2.4.4.1. Kiralayanın Ticari İşletmeyi Kullanıma Hazır ve Ürün Elde Etmeye Elverişli Halde Bulundurma Borcu 84 2.4.4.2. Kiralayanın Rekabet Yasağı 84 2.4.4.3. Kiracının Kiralanan Ticari İşletmeyi “İşletme” ve Bakım Borcu 85 2.4.4.4. Kiracının Kira Bedelini Ödeme Borcu 88 2.4.5. Ticari İşletme Kirasının Sona Ermesi ve Sonuçları 90 2.4.5.1. Sona Erme Nedenleri 90 2.4.5.2. Sözleşme Süresinin Sona Ermesi 91 2.4.5.2.1. Sözleşmenin Fesih Bildirimi Yoluyla Sona Ermesi 91 2.4.5.2.2. Sözleşmenin Haklı Nedenle Feshi 92 2.4.5.2.3. Diğer Sebepler Dolayısıyla Sözleşmenin Sona Ermesi 92 2.4.5.3. Kiralananın İadesi 93 2.4.5.4. Kiralananın İadesinin Ticaret Hukuku Bakımından Sonuçları 94 2.5. Hukukî İşlemlerin Ticari İşletmenin Bütününe Uygulanabilmesinin Değerlendirilmesi 95 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: TİCARİ İŞLETMENİN BÜTÜNÜNE ETKİ EDEN HUKUKÎ İŞLEMLERİN GERÇEK KİŞİ TACİRİN SORUMLULUĞUNA ETKİSİ 1. Gerçek Kişi Tacirin Ticari İşletme Faaliyetleri Kapsamında Sorumluluğu 97 1.1. Tacirin Sorumluluğuna İlişkin Kabul Edilen Görüş: Malvarlığının Tekliği ve Sınırsız Sorumluluk 98 2. Sorumluluğun Sınırlandırılması Sorunu 99 3. Gerçek Kişi Tacirin Sorumluluğunu Sınırlandırma Yolları 101 3.1. Sorumluluğun Tüzel Kişiliğe Geçiş Yoluyla Sınırlandırılması 102 3.2. Sorumluluğun Ticari Defterler Yoluyla Tespiti 103 3.2.1. Ticari Defter Tutmakla Yükümlü Olması Bakımından Gerçek Kişi Tacir 105 3.2.2. Defter Tutma Yükümlülüğünün Başlangıcı ve Sona Ermesi 106 3.2.3. Tutulacak Defterler 106 3.2.3.1. Ticari İşletmeye Özgülenen Malvarlığını Tespit Etmesi Bakımından Envanter Defteri 107 4. Sorumluluğun Sınırlandırılması Halinde İkinci Derecede Sorumluluğun Öngörülmesi 109 SONUÇ 113 Kaynaklar 115 Kavram Dizini 121
