İmar Planları
İMAR PLANLARI
Cafer ERGEN
- İmar Planlarının Hukuki Niteliği, Kamu Yararı
- Mülkiyet Hakkı Ve Kısıtlılık Durumu
- İmar Planlarının Esas Aldığı Yapı Ve Uyması Gereken Kurullar
- İmar Planları Lejantları
- İmar Planlarını Yapacak Plan Müellefleri
- İmar Planlarını Yapcak Merciiler
- İmar Planlarının Yapımında Alt Yapı Çalışmaları
- İmar Planı Değişiklikleri Ve Uyulması Gereken Esaslar
- İmar Planlarının İptal Sebepleri
- Yargılama Usulü, Dava Dilekçesi Örnekleri Ve Bağlı Mevzuat
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
İMAR PLANI
I. İMAR PLANLARI 21
A. Giriş 21
B. İmar Planı Çeşitleri 23
1. Ülke Fiziksel Plânı 23
2. Bölge Plânı 24
3. Çevre Düzeni Plânı 24
4. İmar Plânı 24
a. Nazım İmar Plânı 24
b. Uygulama İmar Plânı 25
5. Koruma Amaçlı İmar Plânı 25
6. Ulaşım Plânı 25
7. İlave İmar Plânı 26
8. Revizyon İmar Plânı (Yenileme) 26
9. Yerel Plân (Mevzii İmar Plânı) 26
10. Islah İmar Plânı 26
İçtihatlar 27
11. Köy ve Mezraların Yerleşik Alanı ve Civarının Tespiti 30
İçtihatlar 32
C. Çevre Düzeni Plânı 48
İçtihatlar 56
D. Nazım İmar Planı 63
E. Nazım İmar Plânı Yapılması 67
İçtihatlar 70
F. Uygulama İmar Planı 80
G. Uygulama İmar Plânı Yapılması 82
İçtihatlar 84
H. Revizyon İmar Planı 90
I. Plân Revizyonu Yapılması 91
1. Plân Revizyonu Sınırı 91
2. Plân Hükümleri-Plân Notları 91
3. Plân Raporu 92
İçtihatlar 92
İ. İlave İmar Planı 93
J. Ek Plân Yapılması 93
İçtihatlar 93
K. Mevzii İmar Planı 95
İçtihatlar 96
L. Yerel İmar Plânı 97
İçtihatlar 98
M. Koruma Amaçlı İmar Nazım Planı 102
N. Koruma Amaçlı “Sit” İmar Plânı Yapılması 104
1. Uygulama Plânı Aşamasında 105
2. Plân Hükümleri-Plân Notları 106
3. Plân Raporu 106
4. Koruma Amaçlı İmar Planı Yapılmasında Yetki ve Yöntem 106
5. Koruma Amaçlı İmar Planı Hazırlama Esasları 107
6. Koruma Amaçlı İmar Planında Sosyal Donatı ve Teknik Altyapı 108
7. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Onaylanması 108
8. Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz 109
9. Koruma Amaçlı İmar Plan Raporu ve Gösterim 110
10. Koruma Amaçlı İmar Planı Değişikliği 110
İçtihatlar 110
O. Islah İmar Planı (İmar Affı) 115
İçtihatlar 117
II. İMAR PLANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE KAMU YARARI 128
A. İmar Planlarının Özellikleri 128
İçtihatlar 130
B. Kamu Yararı 137
İçtihatlar 140
C. Şehircilik İlkeleri ve Planlama Esasları 161
İçtihatlar 162
III. İMAR PLANLARINDA KISITLILIK DURUMU 166
A. 3194 sayılı İmar Kanunu’na Göre Durum 166
B. Anayasa Mahkemesinin Görüşü 167
C. Danıştay 6. Dairesinin En Son İçtihadına Göre Durum 168
D. İmar Planı Değişikliğine Dair Başvurunun Şehircilik İlkeleri, Planlama Esasları ve
Kamu Yararı Açısından Uygun Olmaması Halinde Uygulama 169
1. Şehircilik İlkeleri 169
2. Planlama Esasları 169
3. Kamu Yararı 170
4. Planlama ve İmar Kanunu Tasarısı Taslağı ile Gelecek Düzenleme 171
5. Danıştay 6. Dairesi Karar Örnekleri 171
6. İmarda Kısıtlı Durumlardan Kurtulmanın Yolu 173
IV. İMAR PLANLARINDA KISITLI TAŞINMAZLARIN VERGİ SORUNU 173
A. Taşınmazların Kısıtlılığıyla İlgili Yasa Hükümleri 174
B. İmar Planlarıyla Kısıtlanan Taşınmazların Vergi Sorunu 175
İçtihatlar 177
C. Danıştay’ın Kısıtlı Taşınmazlar İçin Ödenecek Emlak Vergisi ile İlgili İçtihat Özetleri 205
V. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA İMAR PLANLAMASI SORUNU 206
A. Genel Açıklama 206
B. Kentsel Dönüşüm ve Gelişim ile İlgili Mevzuat 207
C. Kentsel Dönüşüm Projesi Uygulamaları 209
D. Belediyelerin Kentsel Dönüşüm Projesi Uygulamalarında İmar Planları 209
E. İmar Planları Değişikliklerinde Uyulması Zorunlu Olan Şehircilik İlkeleri, Planlama
Esasları ve Kamu Yararı 210
F. Plan Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik Hükümlerine Göre İmar Planları 211
G. Plan Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik Hükümlerine Göre İmar Planı Değişikliklerinde
Uyulması Gereken Esaslar 211
H. Kentsel Dönüşüm Sorunu 213
İçtihatlar 213
VI. İLÇE (ALT) BELEDİYELERCE HAZIRLANAN UYGULAMA İMAR PLANLARINDA
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN YETKİLERİ 218
VII. İMAR PLANLARININ ESAS ALDIĞI YAPI VE UYMASI GEREKEN KURALLAR 225
A. İmar Planlarının Esas Aldığı Yapı 225
B. Yapının Uyacağı Kurallar 228
C. İmar Planı 231
D. Yapı Ruhsatı ile İmar Planı Arasındaki İlişki 236
İçtihatlar 242
E. İmar Durumunun İmar Planına Uygun Olması Zorunluluğu 246
İçtihatlar 247
F. İmar Planı Değişikliklerinde İnşaat Ruhsatları Açısından Kazanılmış Hak 250
İçtihatlar 252
G. İmar Planları ile İmar Uygulamaları Arasındaki İlişki 262
İçtihatlar 264
VIII. İMAR PLANLARININ BELİRLEYECEĞİ ALAN KULLANIMLARI (Lejant Çeşitleri) 271
A. 1/25 000 Ölçekli İmar Planlarında Alan Kullanım Lejantları 271
B. Nazım İmar Planlarında Alan Kullanım Lejantları 273
C. Uygulama İmar Planlarında Alan Kullanım Lejantları 275
İçtihatlar 278
IX. İMAR PLANLARINI YAPABİLECEK PLAN MÜELLİFLERİ 281
A. Plan Müellifleri 281
1. Plânlama Alanı Grupları 283
2. İş Bitirme 284
3. Kamu Kurum ve Kuruluşunda ve Özel Plânlama Bürolarında Çalışma 285
4. Plân Müelliflerinin Görev ve Sorumlulukları 285
5. Yeterlilik Belgesi ve Belge Uygulaması 286
B. Plan Yapımı İşlerini Yükümlenecek Müelliflerde Aranacak Nitelikler 286
C. Koruma Amaçlı İmar Plan Müelliflerinin Yeterliliği ile Görev, Yetki ve Sorumluluklarına
İlişkin Usul ve Esaslar 288
1. Yetki 288
2. Plan Müellifinde Aranacak Asgari Nitelikler 288
3. Planlama Ekibinde Aranacak Asgari Nitelikler 289
4. Plan Müellifine Ait Sınırlamalar 289
5. Yeterlilik Belgesinin Sürekli İptali veya Süreli Ertelenmesi 290
6. Plan Müellifinin Çalışmalarının Değerlendirilmesi 290
D. Bakanlıkça Hazırlanacak Çevre Düzenleme Projelerinde Görev Alacak Meslek Gruplarının
Temel Nitelikleri 290
E. Bakanlıkça Hazırlattırılacak Çevre Düzenleme Projelerinde Görev Alacak Müelliflerin
Yeterliliği ile Görev, Yetki ve Sorumluluklarına İlişkin Usul ve Esaslar 291
1. Proje Müellifinde Aranacak Asgari Nitelikler 291
2. Proje Ekibinde Aranacak Nitelikler 291
3. Proje Müellifine Ait Sınırlamalar 292
4. Proje Müellifinin Çalışmalarının Değerlendirilmesi 292
İçtihatlar 292
X. İMAR PLANLARINI YAPACAK MERCİİLER 299
A. Belediyeler 299
İçtihatlar 300
B. Valilikler 306
C. Büyükşehir Belediyeleri 307
İçtihatlar 309
D. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 314
İçtihatlar 316
E. Çevre ve Orman Bakanlığı 324
İçtihatlar 324
F. Başbakanlık Özel Çevre Kurulu 337
İçtihatlar 337
G. Organize Sanayi Bölgeleri 340
İçtihatlar 341
H. Başbakanlık Özelleştirme Yüksek Kurulu 342
İçtihatlar 343
I. İller Bankası Genel Müdürlüğünce Plan Yapılması 347
İçtihatlar 347
İ. Kültür ve Turizm Bakanlığı 348
İçtihatlar 352
J. Gap İdaresi 356
İçtihatlar 357
K. İmar Planı Yapmağa Yetkili Olan Diğer İdareler 358
1. Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü 358
2. Boğaziçi İmar Yüksek Koordinasyon Kurulu 358
XI. İMAR PLANLARININ YAPIMINDA ALTYAPI ÇALIŞMALARI 358
A. İmar Plânının Aşamaları 358
B. Plân Kararları 359
C. Ek İmar Plânı (İmar Plânı İlavesi) İçin Yapılacak Araştırma ve Değerlendirme Çalışmaları 364
D. İmar Plânı Revizyonu (İmar Plânı Yenilemesi) İçin Yapılacak Araştırma ve Değerlendirme
Çalışmaları 365
E. Yerel İmar Plânları (Mevzii İmar Planları) İçin Yapılacak Araştırma ve Değerlendirme
Çalışmaları 367
F. Koruma Amaçlı-Sit-İmar Plânları İçin Yapılacak-Ek Araştırma ve Değerlendirme Çalışmaları 368
G. Koruma Amaçlı İmar Plânlarında Sentez ve Ek Değerlendirme 370
İçtihatlar 371
XII. İMAR PLANI DEĞİŞİKLİKLERİ 372
A. İmar Planlarının Değiştirilmesinde Uygulanacak Usul 372
B Nazım İmar Plânı 372
C. Uygulama İmar Plânı 374
D. Ek Plân 376
E. Plân Revizyonu 377
F. Yerel İmar Plânı 378
G. Koruma Amaçlı “Sit” İmar Plânı 378
H. Ulaşım Plânlaması 380
İçtihatlar 383
I. İmar Planlarının Değiştirilmesine Dair Başvuru 392
İçtihatlar 394
İ. Üst Ölçekli Planlarda Yapılacak Değişikliğin İmar Durumu Belgesine Etkisi 403
İçtihatlar 405
J. İmar Planlarının Değiştirilmesi Halinde Daha Önce Verilen İnşaat Ruhsatlarının Geçerliliği 406
İçtihatlar 408
K. İmar Uygulamasına Dayanak Alınan İmar Plânının İptal Edilmesi Halinde Parselasyon
Açısından Uygulama 410
İçtihatlar 411
XIII. İMAR PLANLARININ DEĞİŞTİRİLMESİNDE UYULACAK ESASLAR 412
A. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Alanları ile İlgili Plan Değişikliğinde Uyulacak Usul 412
1. Okul Alanı ile İlgili Danıştay Kararları 413
2. Yeşil Alan ile İlgili Danıştay Kararları 419
İçtihatlar 420
3. Otopark Alanı ile İlgili Danıştay Kararları 436
B. Yoğunluk Artırıcı Plan Değişikliklerinde Uyulacak Usul 443
İçtihatlar 444
C. İmar Planında Gösterilen Yollar Hakkında Değişiklik Yapılması Halinde Usul 446
İçtihatlar 453
D. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Kullanımlarından Başka Herhangi Bir Amaca Ayrılmış Olan
Bir Alanın Kullanılışı 465
İçtihatlar 465
XIV. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK KURULU İLKE
KARARLARI 466
A. Kentsel Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 466
B. Tarihi Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 469
C. Tescil Kaydının Yeniden Değerlendirilmesine İlişkin İşlemler 470
D. I. ve II. Derecede Arkeolojik Sit Alanlarındaki Ören Yerlerinde Kültür ve Tabiat Varlıklarının
Korunması ve Sergilenmesine Yönelik Mekanların Oluşturulması 470
E. Arkeolojik Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 471
F. Doğal (Tabii) Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 474
G. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Gruplandırılması, Bakım ve Onarımları 476
H. Sit Alanları ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bitişik Parselleri
ve Koruma Alanlarındaki Tescilsiz Yapıların Bakım ve Basit Onarımları 482
I. Kentsel Arkeolojik Sit Alanları Koruma ve Kullanma Koşulları 483
İ. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tescil Kaydının Yeniden Değerlendirilmesine İlişkin İşlemler 484
J. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun Doğal (Tabii) Sitler, Koruma ve
Kullanma Koşulları ile İlgili İlke Kararı 484
K. Kurul Kararlarına Karşı İdare Mahkemelerinde Açılan Davaların Sonuçlandırılmasından
Önce, Kurula Yapılan Başvuruların Değerlendirilmesi 487
XV. KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARININ YAPIMINA İLİŞKİN TEBLİĞ 487
XVI. 2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU'NUN 13 VE 14’ÜNCÜ MADDELERİ GEREĞİNCE YÜRÜTÜLEN İŞLEMLERE İLİŞKİN YÖNERGE 488
İçtihatlar 492
XVII. İMAR PLANLARININ İPTAL SEBEPLERİ 520
A. Yeterliliğe Sahip Plan Müellifinin Olmaması 520
İçtihatlar 522
B. Teknik Zorunluluk 527
İçtihatlar 528
C. Eşdeğer Alan Ayrılmaması 530
İçtihatlar 530
D. Şehircilik İlkeleri, Planlama Esasları ve Kamu Yararına Aykırılık Olması 534
İçtihatlar 535
E. İmar Planı Tadilatı ile Tek Bir Alanda Fonksiyonel Değişiklik Yapılarak Plan Bütünlüğünün
Bozulması 541
İçtihatlar 541
F. İlk Kez Yapılan veya Değiştirilen İmar Planlarının Üst Ölçekteki Planlara Uymaması 549
İçtihatlar 551
G. İmar Planlarının Değiştirilmesine İlişkin Usul Kurallarına Uyulmaması 565
İçtihatlar 565
H. Resmi Kurum Alanlarında Yatırımcı Kuruluşun Görüşünün Alınmaması 568
İçtihatlar 569
I. Eksik İnceleme 577
İçtihatlar 579
İ. Bilirkişi İncelemesi Yapılmadığı Gerekçesi 592
İçtihatlar 594
J. İptal Kararlarına Uyulmaması 600
İçtihatlar 601
K. Eski Eser Mevzuatına Aykırılık 604
İçtihatlar 605
L. Turizm Alanları ile İlgili İptal Kararları 606
İçtihatlar 607
İkinci Bölüm
YARGILAMA USULÜ
I. GENEL OLARAK YARGILAMA USULÜ (GÖREV, YETKİ, EHLİYET VB.) 615
İçtihatlar 618
II. GENEL OLARAK İDARİ YARGI 654
A. İptal Davası Açılması 656
1. Dava Dilekçesinin Şekli 657
içtihatlar 661
2. Dava Dilekçelerine Eklenecek Belgeler 661
3. Dava Dilekçelerinin Verileceği Yerler 662
4. Aynı (Tek) Dilekçe ile Dava Açılması Hali 662
İçtihatlar 664
B. Dava Açma Süresi 668
1. Dava Açma Süresi 668
2. Sürelerle İlgili Genel Esaslar 668
3. Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 669
4. İdari Makamların Sükûtu 669
5. Üst Makamlara Başvurma 670
6. İptal ve Tam Yargı Davaları 671
C. İmar Planlarının Kesinleşmesi 672
İçtihatlar 675
D. İmar Planlarına Askı Süresi İçinde veya Daha Sonra Yapılacak İtirazın Dava Açma
Süresine Etkisi 681
İçtihatlar 683
E. İmar Planlarına Karşı Dava Açma Süresi 689
İçtihatlar 691
F. İmar Planları ile İnşaat Ruhsatlarına Karşı Dava Açma Süresi 708
İçtihatlar 710
G. İmar Planları ile İmar Uygulamasına Karşı Dava Açma Süresi 711
İçtihatlar 712
H. Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı, İmar Uygulaması ve İnşaat Ruhsatına Karşı
Dava Açma Süresi 713
İçtihatlar 715
I. İmar Planlarına Karşı Dava Açma Süresi Geçirildikten Sonra Yapılması Gereken Başvurular 718
İçtihatlar 719
III. İMAR PLANLARINA KARŞI İPTAL DAVASI AÇILMASI 720
İçtihatlar 722
A. İmar Planlarının İptali Halinde Hukuki Durum 724
İçtihatlar 726
B. Üst Ölçekli Planların İptali Halinde Uygulama 741
İçtihatlar 743
C. İmar İşlerine İlişkin Danıştay Karar Örneklerinden Derlemeler 745
EKLER
I. DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEKLERİ 761
Dava Dilekçesi Özetleri 761
II. BAĞLI MEVZUAT 778
3194 Sayılı İmar Kanunu 778
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik 795
Plân Yapımını Yükümlenecek Müelliflerin Yeterliliği Hakkında Yönetmelik 802
Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği 809
Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik 823
Koruma Amaçlı İmar Planları ve Çevre Düzenleme Projelerinin Hazırlanması, Gösterimi, Uygulaması, Denetimi ve Müelliflerine İlişkin Usul ve Esaslara Ait Yönetmelik 830
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği 839
Yararlanılan Kaynaklar 863
Kavramlar Dizini 867
