ICSID TAHKİMİNDE EV SAHİBİ ÜLKENİN MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNDEN KAYNAKLANAN YATIRIM UZLAŞMAZLIKLARI Cansu İSTE İÇİNDEKİLER...................................................................................................VII KISALTMALAR.................................................................................................XI GİRİŞ.........................................................................................................................1 Birinci Bölüm I. Yabancı Yatırım ve Yatırım Uyuşmazlığı....................................................9 A. Yatırım Anlaşmalarında Yatırım ve Yatırım Uyuşmazlığı Kavramları................................................................................................10 B. Yabancı Yatırım ve Yatırım Uyuşmazlığı Kavramlarının Tarihsel Gelişimi.....................................................................................19 C. Yabancı Yatırım ve Yatırım Uyuşmazlığı Konusundaki Uluslararası Anlaşmaların Tarihi....................................................... 20 D. Yatırım Türleri ve Bunlardan Doğan Uyuşmazlıklar.................... 23 İkinci Bölüm II. Ev Sahibi Ülkenin Yatırımı Etkileyen Mevzuat Değişikliğine Bağlı Ortaya Çıkan Yatırım Uyuşmazlıkları...........................................31 A. Kamulaştırma...........................................................................................33 1. Devletin Egemenlik Hakkı............................................................44 2. Mülkiyet Hakkının Çerçevesi ve Varlığı ................................... 49 İÇİNDEKİLERVIII 3. Kamulaştırmaya İlişkin Uluslararası Hukuk Kuralları...........55 B. Doğrudan Kamulaştırma......................................................................61 C. Dolaylı Kamulaştırma (Gizli Kamulaştırma)...................................62 1. Sinsi Kamulaştırma ........................................................................66 D. Ev Sahibi Ülkenin Mevzuatındaki Dolaylı/Gizli Kamulaştırma Teşkil Eden Değişikliklerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar................................................................71 1. Ev Sahibi Ülkenin, Mevzuatına Dayanarak Yaptığı Bir İşlem ile Yabancı Yatırımcının İdaresine Müdahale Etmesi . 72 2. Ev Sahibi Ülkenin, Mevzuat Değişikliği ile Yatırımcının İzin ve Ruhsatlarını İptal Etmesi (Serbest Bölge İzinlerinin İptal Edilmesi Faaliyet Ruhsatının İptal Edilmesi, Teminat Verilmesine Rağmen İnşaat Ruhsatının İptal Edilmesi…)........................................................74 3. Ev Sahibi Ülkenin Oransız Vergi Artışı ile İlgili Mevzuat Değişiklikleri .................................................................. 80 4. Ev Sahibi Ülkenin, Mevzuatı Suistimal Ederek Yatırımcı ya da Yatırım İçin Önemli bir Personeli Tutuklaması veya Sınır Dışı Etmesi ............................................81 5. Ev Sahibi Ülkenin, Mevzuat Düzenlemesi ile Yabancı Yatırımcının Banka Hesaplarını Dondurması ......................... 83 6. Ev Sahibi Ülkenin Döviz Kontrolü ile İlgili Mevzuat Değişiklikleri....................................................................................84 E. Ev Sahibi Ülkenin Düzenleyici Kamulaştırma (Regulatory Expropriation) Teşkil Eden Mevzuat Değişiklikleri ......................85 F. Ev sahibi Ülkenin Adil ve Eşit Muamele İlkesini İhlal Eden Mevzuat Değişiklikleri ......................................................................... 92 Üçüncü Bölüm III.ICSID Tahkiminde, Ev Sahibi Ülkenin Mevzuatındaki Değişikliklerinden Doğan Yatırım Uyuşmazlıkları Bağlamında Karşılaşılan Sorunlar.................................................................................... 97 A. ICSID Tahkimi....................................................................................... 97IX B. Etki Doktrini...........................................................................................99 C. Ekonomik Değere Olan Etki..............................................................100 D. Meşru Beklentiler.................................................................................102 E. Ev Sahibi Ülkenin Mevzuat Değişiklikleri Yapması ile İlgili Düzenleyici Yetkileri – Polis Gücü Doktrini.................................108 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME................................................................111 KAYNAKÇA.......................................................................................................117
