Çatma Hukuku

Dr. Fevzi TOPSOY

Eserin Temel Amacını; Başta Zarar, Kusur Ve Sorumluluk Olmak Üzere, Çatmadan Doğması Muhtemel Sigorta, Yargılama Ve Usûl Sorunlarının, Türk Ve Karşılaştırmalı Hukuk Bağlamında, Bütüncül Bir Yaklaşımla Ayrıntılı Şekilde İncelenmesi Oluşturmaktadır. Bu Hâliyle Eser, Deniz Hukukçuları İle Öğrencilerin Yanında; Uygulama Açısından Da Faydalı Olacaktır.

İçindekiler

Önsöz V

Kısaltmalar Vıı

Giriş

1. Konu Ve Amaç 1

Iı. Kapsam Ve Plan 6

Iıı. Metod Ve Yaklaşım 8

Birinci Bölüm

Çatma Kavramı Ve Tarihsel Süreç

1. Çatma Kavramı 9
2. A) Tanımı 9
3. B) Terminoloji 11
4. C) Hukukî Niteliği 12
5. D) Unsurları 13

Iı. Tarihsel Süreç 47

1. A)  İlk Çağlardan Onyedinci Yüzyıla Kadar 47
2. B) Onyedinci Yüzyıldan Yirminci Yüzyıla Kadar 57
3. C) Yirminci Yüzyıldan Günümüze Kadar 63
4. D) Türk Çatma Hukukunun Tarihsel Süreci 74

İkinci Bölüm

Çatma Hukukunda Kusur

1.  Kusur Ve Önemi 83
2. A) Genel Olarak 83
3. B) Önemi 86
4. C) Kimin Kusuru 87

Iı. Kusurun Saptanması 94

1. A) Karine Yokluğu 94
2. B) Kusur Ve Oranların Saptanması Faaliyeti 102
3. C) Kusurun Veya Kusur Oranının Saptanamaması 115

Iıı. Kusur Durumuna Göre Çatma Türleri 116

1. A) Kusursuz Çatma 117
2. B) Kusurlu Çatma 126
3. C) Kasıtlı Çarpma 135

Iv. Denizde Çatmayı Önleme Tüzüğü Kuralları 136

1. A) Genel Hükümler 136
2. B) Her Türlü Görüş Koşullarında Gemi Yönetimi 138
3. C) Birbirini Gören Gemilerin Davranışları 150
4. D) Kısıtlı Görüş KoşUllarında Gemilerı̇N DavranışLarı 156

Üçüncü Bölüm

Çatmadan Doğan Zarar

1. Genel Olarak 159

Iı. Geminin Uğradığı Zarar 161

1. A) Doğrudan Zararlar 161
2. B) Dolaylı (Bağlantılı) Zararlar 172
3. C) Yoksun Kalınan Kâr 178

Iıı. Gemide Bulunan Eşya Zararları 189

1. A) Terminoloji 189
2. B) Yük Zararları 190
3. C) Diğer Eşya Zararları 196
4. D) Manevi Zararlar 198

Iv. Kişi Zararları 198

1. A) Genel Olarak 198
2. B) Ölüm Zararları 199
3. C) Bedensel Zararlar 200
4. D) Manevi Zararlar 201
5. Çevresel Zararlar 201
6. A) Genel Olarak 201
7. B) Çatmaya Bağlı Çevre Zararları 202

Vı. Nükleer Zararlar 204

Dördüncü Bölüm

Çatmadan Doğan Sorumluluk

1. Muhtemel Sorumlu Kişiler 206
2. A) Donatan 206
3. B) Gemi Adamları 216
4. C) Gemi Maliki 218
5. D) Üçüncü Kişiler 219
6. E) İlgili Kamu İdaresi – Devlet 220
7. F) Tahsis Olunan (Tıme Charterer) 220

Iı. Kusursuz Çatmalardan Doğan Sorumluluk 221

1. A) Genel Olarak 221
2. B) Zararın Tazmini 222

Iıı. Tek Tarafın Kusuruyla Meydana Gelen Çatmalardan Doğan Sorumluluk 227

1. A) Genel Olarak 227
2. B) Gemi Zararı 228
3. C) Gemide Bulunan Kişi Ve Eşya Zararı 229
4. D) Yük Zararı 231

Iv. Ortak Kusurlu Çatmalardan Doğan Sorumluluk 240

1. A) Sorumluluğun Paylaştırılması 240
2. B) Kusur Oranının Saptanması 246
3. C) Gemi Ve Gemilerde Bulunan Eşya Zararı 247
4. D) Diğer Eşya Zararları 262
5. E)  Kişi Zararları 263
6.  Özel Durumlardan Doğan Sorumluluk 271
7. A) İkiden Fazla Geminin Karıştığı Çatmalardan Doğan Sorumluluk 272
8. B) Aynı Donatana Ait Gemiler Arasındaki Çatmadan Doğan Sorumluluk 273
9. C) Gizlice Gemiye Yüklenmiş Eşya Zararlarından Doğan Sorumluluk 274
10. D) Kılavuzun Kusurundan Doğan Sorumluluk 276
11. E) Kılavuzluk Teşkilatının Sorumluluğu 282
12. F) Vts Otoritesi Ve Operatörlerinin Kusurundan Doğan Sorumluluk 283
13. G) Römorkaj İlişkisinden Doğan Sorunlar 284
14. H) Çatmadan İleri Gelen Çevresel Zararlardan Doğan Sorumluluk 293
15. I) Çatmadan İleri Gelen Nükleer Zararlardan Doğan Sorumluluk 303

İ) Devlet Gemilerinin Kusurundan Doğan Sorumluluk 305

Vı. Deniz Ticareti Hukuku Kaynaklı Özel Durumlar 310

1. A) Gemi Alacaklısı Hakkı 310
2. B) Sınırlı Sorumluluk 317

Vıı. Çatmadan Doğan Faiz Alacağı Ve Para Birimi 331

1. A) Faiz 331
2. B) Para Birimi 332

Beşinci Bölüm

Çatmalarda Sigorta Teminatı

1. Konunun Sınırlandırılması 333

Iı. Deniz Araçları Mali Sorumluluk Sigortası 334

1. A) Genel Olarak 334
2. B) Konusu Ve Niteliği 335
3. C) Sigorta Teminatı Kapsamında Çatma Zararları 336
4. D) Sigorta Tazminatının Ödenmesi 343
5. E) Sigortacının Halefiyet Ve Rucü Hakkı 344

Iıı. Tekne Sigortası 345

1. A) Genel Olarak 345
2. B) Konusu Ve Niteliği 348
3. C) Tekne Sigortası Anlamında Çatma 350
4. D) Sigorta Teminatı  Kapsamında Çatma Zararları 353
5. E) Kardeş Gemi (Sıstershıp) Klozu 359
6. F) Sigorta Tazminatının Ödenmesi 360
7. G) Halefiyet 361

Iv. P & I Kulüp Sigortası 362

1. A) Genel Olarak 362
2. B) Konusu Ve Niteliği 362
3. C) Sigorta Teminatı  Kapsamında Çatma Zararları 364
4. D) Kardeş Gemi (Sıstershıp) Klozu 370
5. E) Sigorta Tazminatının Ödenmesi 370
6. F) Sigortacının Sorumluluktan Kurtulması 374
7. G) Halefiyet 375

Altıncı Bölüm

Çatma Davası Ve Usûl İşlemleri

1. Çatma Sonrası Usûl Ve İdarî İşlemler 377
2. A) Yükümlülük Ve İşlemler 378
3. B) Deniz Raporu 393
4. C) Dava Öncesi Delil Tespiti 406
5. D) Deniz Kazası İnceleme Raporu 414

Iı. Hukuk Yargılaması 429

1. A) Taraflar 429
2. B) Görevli Mahkeme 441
3. C) Yetkili Mahkeme 446
4. D) Uygulanacak Hukuk Kurallarının Tespiti 453
5. E) Zamanaşımı 463

Iıı. Ceza Yargılaması 470

1. A) Cezaî Sorumluluk 471
2. B) Yargılama Yetkisi 472
3. C) Türkiye’nin Cezaî Yargı Yetkisi 480
4. D) Savaş Gemilerine İlişkin Cezaî Yargı Yetkisi 485

Iv.  Geminin Alıkonulması Sorunu 486

1. A) Genel Olarak 486
2. B) Kesintisiz Takip Hakkı 487
3. Cebri İcraya İlişkin Özel Durumlar 489
4. A) Genel Olarak 489
5. B) Çatma Alacağı Nedeniyle Geminin İhtiyati Haczi 490
6. C) Geminin Cebri Satışı 508

Sonuç 511

Kaynakça 521