Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Hukuk ve Ceza Sorumluluğu

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz V
İkinci Baskıya Önsöz VII
Sunuş IX
Giriş
GENEL OLARAK TRAFİK KAZALARI
I– TANIMLAR 53
1– Trafik kazası tanımı 53
2– Trafik kazası sayılmanın koşulları 53
3– Trafik kazalarıyla ilgili bazı tanımlar 53
II– TRAFİK KAZASI TÜRLERİ 56
1– Araç türüne göre trafik kazaları 56
2– Zarar türüne göre trafik kazaları 56
3– Kaza yerine göre trafik kazaları 57
4– Oluş biçimlerine göre trafik kazası türleri 57
5– Sürücülere göre kaza türleri 58
6– Sorumluluklara göre kaza türleri 59
7– Trafik kazası sayılmayan ve sayılmaması gereken olaylar 59
8– Yasalara göre trafik kazası türleri 60
III– ZARAR SORUMLULARI 60
Birinci Bölüm
KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI
I– YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 63
1– Kaza karayollarında meydana gelmelidir 63
2– Karayolu sayılan ve yasa kapsamında bulunan yerler 63
3– Karayollarının sınırı 64
4– Uygulamada duraksama yaratan olaylar ve yerler 65
5– Karayolu sayılmayan ve Yasa’nın uygulanmayacağı yerler 66
6– Karayoluyla bağlantısı olmamasına karşın, Yasa kapsamında olan yerler 67
II– MOTORLU ARAÇLAR BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 68
1– Motorlu araç tanımı 68
2– Motorlu araç sayılmanın koşulları 68
a) Kendi itici gücü ile çalışması 68
b) Bir yerden bir yere gidebilmesi 69
c) Toprak üzerinde hareket etmesi 70
3– Yasa kapsamındaki motorlu araçlar 70
4– Yasa kapsamında olması gereken motorlu araçlar 71
İkinci Bölüm
MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER
I– GENEL OLARAK 73
1– Yasal düzenlemeler 73
2– Araç sahibi ve işleten sayılmanın koşulları 74
3– Sorumluluk koşulları 75
4– Sorumluluk nedenleri 75
II– İŞLETENLER 76
1– Araç sahibi 76
2– İşyerlerinde kullanılan araçların sahip ve işletenleri 76
3– Personel taşıma araçlarının işletenleri 76
4– Ticari amaçla motorlu araç işletenler 77
5– Yolcu taşımacılarının “taşımacı” ve “işleten” olarak sorumlulukları 77
6– Mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen ile ariyet veya rehin alan kişilerin “işleten” sayılması 79
7– Uzun süreli araç kiralamada kiracının “işleten” olarak sorumluluğu 79
III– İŞLETENİN BELİRLENMESİ 83
1– Araç sorumlularının belirlenmesi 83
2– Araçların trafik siciline tescil ettirilmesi zorunluluğu 86
3– Araçların satış ve devirlerinde araç sahibi veya işletenin belirlenmesi 88
4– Resmi satış yapılmadan işleten sıfatının alıcıya geçmesi (ayrık durum) 90
5– İcra yoluyla araç satışlarında alıcının sorumluluğunun başlangıcı 92
6– Araçlara konulan hacizlerin ve satışların geçerliği 92
7– Araç devirlerinin sigortacıya bildirilmesi 94
8– Miras ortaklığında “işleten” sıfatı 96
IV– İŞLETEN GİBİ SORUMLU OLANLAR 97
1– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar (Genel olarak) 97
2– Oto servis ve tamirhane sahiplerinin sorumlulukları 99
3– Galeri sahibinin, satış için bırakılan araçtan dolayı sorumluluğu 101
4– Otoparka ve garaja bırakılan araçlardan sorumluluk 102
5– Oto kiralama şirketlerinin “işleten” olarak sorumluluğu 105
6– Yarış düzenleyicilerinin sorumluluğu 107
7– Devlet ve kamu kurumlarının sorumlulukları 108
8– Motorlu aracı çalan veya gaspeden kişiler 108
9– Sürücü kursu işletenin ve eğitmenlerin sorumlulukları 109
Üçüncü Bölüm
MOTORLU ARAÇ İŞLETENLERİN SORUMLULUĞU
I– GENEL OLARAK 111
1– Yasal düzenlemeler 111
2– Sorumluluk nedenleri 111
3– Sorumluluk koşulları 112
II– MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİ 112
1– Yasa hükmü ve motorlu araç işletenlerin sorumluluğu 112
2– Motorlu aracın işletilmesi 114
3– İşletilme halindeki motorlu araç konusunda öğretideki görüşler 115
a) Makine tekniği (mekanoteknik) görüşü 115
b) Trafiğe çıkarma (trafik tekniği) görüşü 117
4– İşletilme halindeki araç konusunda görüşlerimiz 118
5– Motoru çalışan ve trafiğe çıkarılan her araç, hareket halinde olsun olmasın, her durumda “işletilme” halindedir 119
6– Yasanın 85/3. maddesindeki “işletilme halinde olmayan” araç düzenlemesinin yanlışlığı ve gereksizliği 123
III– SORUMLULUĞUN HUKUKSAL NİTELİĞİ 129
1– Tehlike sorumluluğu 129
2– İşletme tehlikesi ve işletme sorumluluğu 130
3– İşletenin sorumluluğuna ilişkin 85. maddenin 3. fıkrası hakkında 132
IV– SORUMLULUK KOŞULLARI 132
1– Zarar, “işletilme halinde” olan bir motorlu araçtan kaynaklanmalıdır 132
2– Zararı doğuran motorlu araç “işletilme” halinde olmalıdır 133
3– Motorlu araçtan kaynaklanan bir “zarar” doğmuş olmalıdır 134
4– Zarar, sürücünün veya yardımcı kişilerin kusurundan kaynaklanmalıdır 134
5– İşleten, araçtaki bozukluktan (teknik arızadan) sorumludur 136
6– İşleten (taşımacı), “işletme kusurlarından” sorumludur 139
7– İşleten, imalât hatalarından sorumlu tutulabilir mi? 139
8– Motorlu araç işletilmesinin ağır ve tehlikeli işlerden olması nedeniyle, işletenlerin (işveren olarak) önlem alma yükümlülükleri 140
9– İşletenlerin, araç sürme sürelerine uyulmasını sağlama yükümlülükleri 140
10– İşletenin, motorlu aracın işletilmesi sırasında, çalışanların birbirlerine verdikleri zarardan “işveren” olarak sorumluluğu 141
11– İşletenin “taşımacı” olarak, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu 141
V– ÖZEL SORUMLULUK DURUMLARI 142
1– İşletenin, kazadan sonraki yardım çalışmalarına katılanların uğradıkları zararlardan sorumluluğu 142
2– İşletenlerin üçüncü kişilerin zararından ortaklaşa sorumlulukları 143
3– İşletenlerin birbirlerinin zararlarından sorumlulukları 144
4– Karayolunda çekilen araçlardan sorumluluk 145
5– Bagaj ve benzeri eşya dışındaki eşyalardan sorumluluk 146
6– İşletenin araç malikine karşı sorumluluğu 149
7– Hatır taşıması ile hatır için kullanma ve kullandırmada sorumluluk 149
8– Çalınmış ve gasbedilmiş araca bilerek binene karşı sorumluluk 152
9– Yarışta, yarışçı ve yardımcısı ile araç zararlarından sorumluluk 152
VI– UYGUN NEDENSELLİK BAĞI 153
1– Sorumluluk için uygun nedensellik bağının gerekliliği 153
2– Genel olarak kaza nedenleri 153
3– Uygun nedensellik bağının kolayca belirlenemediği olaylar 154
4– Dış etkenlerin kazaya neden olması durumunda, işleten ve sürücünün sorumluluğu yönünden “nedensellik bağı”nın kesilmesi 155
5– Kasıtlı eylemlerde işletenin sorumluluğu yönünden nedensellik bağının kesileceği; “kasıt” ve “kaza” kavramlarının bir arada olamayacağı görüşü 157
VII– İŞLETENİN SORUMLULUKTAN KURTULUŞ NEDENLERİ 160
1– Yasal düzenlemeler 160
2– Sorumluluktan kurtuluş koşulları 160
3– İşleteni sorumluluktan kurtaran genel kurtuluş nedenleri 162
4– Aracın çalınmasında işletenin kusuru yoksa, sorumlu tutulamaz 166
5– Gasp ve soygun olaylarında taşımacının sorumluluğu 167
VIII– İŞLETENİN, SORUMSUZLUĞUNU KANITLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 169
1– İşletenin, sorumluluktan kurtulabilmesinin koşulları 169
2– İşletenin “taşımacı” olarak “işletme kusurları” 169
3– İşletenin “işveren” olarak önlem alma yükümlülükleri 172
IX– SORUMLULUĞUN AZALTILMASI VE KALDIRILMASI YASAĞI 176
1– Genel olarak 176
2– Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 177
3– Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri 178
X– TAŞIMACININ “İŞLETEN” OLARAK SORUMLULUĞU 180
1– Motorlu araç işleten olarak 180
2– Motorlu araç işletenin “taşımacı” olarak yolculara karşı sorumluluğu 181
3– Taşımacının, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu 183
XI– İŞLETENLERİN “İŞVEREN” OLARAK SORUMLULUKLARI 184
Dördüncü Bölüm
İŞLETEN VE SÜRÜCÜ DIŞINDA KAZA SORUMLULARI
I– YAYALAR 189
1– Genel olarak yayaların sorumlukları 189
2– Yasada ve Yönetmelikte yayalara ilişkin kurallar 189
3– Yayaların trafikte tehlike yaratması ve kusur değerlendirmesinde yanılgılar 190
4– Yayaların ceza sorumlulukları 191
II– MOTORSUZ TAŞIT VE BİSİKLET SÜRÜCÜLERİ 194
1– Yasa hükmü 194
2– Kurallar 194
3– Seyyar satıcılar 194
III– YOLCULAR 195
1– Yolcuların sorumlulukları 195
2– Hatır yolcuları 195
IV– HAYVAN TUTUCUNUN SORUMLULUĞU 195
1– Borçlar Kanunu’na göre 195
2– Türk Ceza Kanunu’na göre 196
3– Trafik Kanunu’na göre 196
V– EV BAŞKANI İLE VELİ VE VASİNİN SORUMLULUĞU 196
1– Yasa hükmü 196
2– Çocukların ve ayırtım gücünden yoksun olanların kazaya karışmaları durumunda kimlerin ve nasıl dava edilmeleri gerektiği hakkında 197
VI– İMALATÇININ SORUMLULUĞU 197
VII– BİNA VE YAPI ESERİ MALİKİNİN SORUMLULUĞU 198
1– Borçlar Yasasına göre 198
2– Ceza Yasasına göre 198
3– Trafik Yasasına göre 199
VIII– SİGORTACININ SORUMLULUĞU 200
1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası 200
2– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası 200
3– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 200
4– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 201
5– Güvence Hesabının sorumluluğu 202
6– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigorta Poliçesi 203
7– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası 204
8– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi 205
9– Ferdi Kaza Sigortası 205
10– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları 205
Beşinci Bölüm
TRAFİK KAZALARINDA ORTAKLAŞA VE ZİNCİRLEME SORUMLULUK
I– KONUYA GİRİŞ 207
1– Trafik kazalarında sorumluluk ve sorumlular 207
2– Ortaklaşa sorumlulukta zarar görenlerin hakları 207
3– Ortaklaşa sorumluların birbirlerine dönme (rücu) hakları 208
II– YASALAR VE TANIMLAR 208
1– Türk Borçlar Kanunu hükümleri 208
2– Önceki Borçlar Kanunu hükümleri 210
3– Karayolları Trafik Kanunu 211
4– Ortaklaşa sorumlulukta sorumlu tipleri 212
5– Ortaklaşa sorumlulukta kavram arayışı 212
6– İki sorumluluk türü arasındaki farklar 213
III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKLARIN İNCELENMESİ 215
1– Birden çok kişinin birlikte bir zarara neden olmaları 215
2– Aynı zarardan birden çok kişinin değişik nedenlerle ortak sorumluluğu 218
IV– ALACAKLININ SORUMLULUKLARI 220
1– Alacaklı diğerlerinin zararına olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse, bunun sonuçlarına katlanır 220
2– Alacaklının, aynı zarardan, değişik hukuksal nedenlerle, ortak sorumlulardan biri hakkında feragati farklı sonuçlar doğurur 221
3– Alacaklının borçlulardan biriyle yaptığı ibra sözleşmesinin etkileri 222
V– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DIŞ İLİŞKİ – İÇ İLİŞKİ 223
1– Genel olarak 223
2– Dış ilişki 223
3– İç ilişki 228
VI– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA KUSUR DEĞERLENDİRMESİ 239
1– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur oranlarının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez 239
2– Ortaklaşa sorumluların ayrı ayrı zararın tamamından sorumlu tutulmaları gerekirken, kusur oranlarına göre tazminat ödenmesine karar verilmesinin yanlış olduğuna ilişkin karar örnekleri 240
3– Sigorta şirketlerinin, sigortalısının kusuruna göre değil, ortaklaşa sorumluluk kurallarına göre tazminat ödeme yükümlülüğü 243
VII– İÇ İLİŞKİDE RÜCUNUN KAPSAMI VE ZAMANAŞIMI 245
1– Türk Borçlar Kanunu 73. maddesine göre rücu zamanaşımı 245
2– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları 245
3– Dönme (rücu) hakkının kapsamı 246
4– Rücu edilebilecek miktar 247
5– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar 248
5– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi 249
6– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı 249
Altıncı Bölüm
DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN KAMUSAL SORUMLULUĞU
I– GENEL OLARAK 251
1– Hizmet kusuru nedeniyle sorumluluk 251
2– Yasal düzenlemelerde ve denetimlerde yetersizlik 251
II– DEVLETİN SORUMLULUĞU 252
1– Trafik kazalarından dolayı, Devlet, sorumlu tutulabilir mi ? 252
2– Devletin Anayasal sorumluluğu 253
3– Ulaşım politikaları ve hizmet kusurları 253
III– KAMU KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU 256
1– Kamu yapılarından sorumluluk 256
2– Karayolları İdaresinin sorumluluk ve yükümlülükleri 256
3– Karayolu yapım, bakım ve onarım çalışmalarından sorumluluk 257
4– Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve trafik kuruluşlarının görev ve yetkileri 258
5– Belediyelerin sorumluluk ve yükümlülükleri 259
6– Yolcu taşımada Devletin sorumluluk ve yükümlülükleri 260
7– Yabancı plakalı araçlardan sorumluluk 261
IV– DEMİRYOLLARI İDARESİNİN SORUMLULUĞU 266
1– Trenlerle taşınan yolculara ve eşya sahiplerine karşı sorumluluk 266
2– Demiryolları İdaresinin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu 267
a) Demiryolu geçitlerindeki (hemzemin geçitlerdeki) kazalardan sorumluluk 267
b) Yayaların sürekli gelip geçtiği yerlerden sorumluluk 269
3– DDY’nin genel hükümlere göre sorumluluğu 270
4– Demiryollarıyla ilgili ceza sorumluluğu 270
V– DANIŞTAY KARARLARI 271
1– Karayolu yapım ve bakımından sorumlulukla ilgili kararlar 271
2– Trafik işaret ve uyarı levhalarından sorumluluk 273
3– Trafik tescil kayıtlarından sorumluluk 274
4– Yabancı plakalı araçların sigortasız yurda girmesinden sorumluluk 275
Yedinci Bölüm
TRAFİK SUÇLARI
I– TANIMLAR VE KAVRAMLAR 277
1– Trafik suçları 277
2– Eylem biçimlerine göre trafik suçu türleri 277
a) Kurallara aykırı eylem ve işlemler 277
b) Tehlike suçları 277
c) Zarar suçları 278
3– Ceza Yasasına göre suç türleri 279
a) Kasıtlı suç 279
b) Taksirli suç 279
c) Taksirin türleri 279
d) Taksirli suçlarda “kusur” koşulu 280
e) Taksirli suçlarda ceza verilemeyecek veya ceza indirimi yapılacak durumlar 281
4– Şikâyete bağlı olan–olmayan suç ayrımı 281
5– Şikâyet süresi 282
6– Şikâyetten vazgeçmenin ceza kovuşturmasına etkisi 282
7– Şikâyetten vazgeçmenin hukuk davasına etkisi 282
II– CEZA SORUMLULUĞUNDA NEDENSELLİK BAĞI 283
1– Cezalandırma koşulu 283
2– Öne geçen neden 284
3– Önceki ve sonraki olaylar arasında nedensellik bağı kurulabilen durumlar 285
4– Ortak kusurlarda nedensellik bağı 285
III– TRAFİK SUÇLARI 286
1– Karayolları Trafik Kanunu’nda trafik suçları 286
2– Türk Ceza Kanunu’na göre trafik suçları 287
3– Kasıtlı suçlar trafik suçu değil, adi suçtur 287
a) Motorlu aracın “suç aygıtı” olarak kullanılması 287
b) Motorlu aracın “suç işleme” sırasında kullanılması sırasında, suç işleyenlerin kaza geçirip ölmeleri veya yaralanmaları bir trafik olayı değildir 289
IV– TRAFİK SUÇLULARI 289
1– Sürücüler 289
2– Yayaların Ceza Sorumlulukları 296
3– İşletenlerin Ceza Sorumlulukları 303
4– Hayvan Tutucuların Ceza Sorumlulukları 305
5– Yapı ve Tesis Sahiplerinin Ceza Sorumlulukları 305
V– TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU 308
1– Taksirli suç 308
2– Taksirle öldürme suçu 308
3– Taksirli suçlarda “kusur” koşulu 309
4– Taksirle öldürme suçunun özellikleri 309
5– Trafik kazalarında “kast” veya “olası kast” söz konusu olabilir mi? 309
6– Aile bireylerinin ölümü halinde ceza verilmemesi 310
VI– TAKSİRLE YARALAMA SUÇU 311
1– Trafik kazalarında taksirle yaralama 311
2– Taksirle basit yaralama (m.89/1) 311
3– Taksirle ağır yaralama (m.89/2) 312
4– Taksirle yaralamanın çok ağır sonuçlar doğurması (m.89/3) 312
5– Birden çok kişinin yaralanması 314
6– Taksirle yaralama suçunun şikâyete bağlı olması 314
7– Trafik kazasında yaralama, “kast” veya “olası kast” olarak nitelenebilir mi ? 315
8– Sonucu nedeniyle ağırlaşmış suç 317
9– Aile bireylerinin yaralanması halinde ceza verilmemesi 318
VII– TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI 318
1– Genel Olarak 318
2– Ulaşım Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu 321
3– Tehlikeli Biçimde Araç Kullanma Suçu 323
4– Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisiyle Araç Kullanma 326
Sekizinci Bölüm
TRAFİK KURALLARI
I– GENEL OLARAK 337
1– Trafik kurallarının önemi ve işlevi 337
2– Genel olarak trafik kuralları 337
II– KURALLARA İLİŞKİN AYRINTILI AÇIKLAMALAR 339
1– Karayollarında trafik akışına uyma kuralları 339
2– Trafik işaretlerine uyma kuralları 339
3– Alkollü, uyuşturucu, keyif verici maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı 340
4– Taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu 342
5– Hız sınırlarına uyma zorunluluğu 343
6– Dönüş kurallarına uyma zorunluluğu 344
7– Geçme kural ve yasaklarına uyma zorunluluğu 345
8– Şerit izleme, gelen trafikle karşılaşma, araçlar arasındaki mesafe, yavaş sürme ve geçiş kolaylığı sağlama kuralları 346
a) Şerit ileme 346
b) Gelen trafikle karşılaşma 347
c) Araçlar arasındaki mesafe 347
ç) Yavaş sürme ve yavaşlama 347
d) Geçiş kolaylığı sağlama 347
9– Kavşaklarda geçiş önceliğine ilişkin kurallar 347
10– İndirme ve bindirme kuralları 348
11– Duraklama ve park etme kuralları 348
12– Araçların ışıklandırılması kuralları 350
13– Araçların sürülmesi sırasındaki zorunluluklar ve yasaklar 350
14– Araçların yüklenmesine ilişkin kurallar 351
15– Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerinin” uyacakları kurallar 352
16– Araç manevralarında uygulanacak kurallar 352
17– Yayaların uyacakları kurallar 353
18– Hayvanla çekilen, elle sürülen araçlara ilişkin kurallar 354
19– Yarış ve koşulara ait kurallar 355
20– Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve sürme kuralları 356
21– Ses, Müzik, Görüntü ve Haberleşme Cihazlarının Kullanılması 357
22– Tedbirsiz ve saygısız araç sürme 358
23– Demiryolu geçitlerine ilişkin kurallar 358
24– Çocuk, hasta ve sakat taşıtları, gözleri görmeyen yayalar, yürüyüş kolları 359
25– Sürücülerin ve yolcuların koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu 359
26– Park ücretinin alınması, araçların çektirilmesi ve kaldırılması ile muhafazası 360
III– TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN KURALLAR 361
1– Trafik kazalarına karışanlar ile ilgili kurallar 361
2– Trafik kazalarında yükümlülük 362
3– Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller 363
4– Sürücü kusurlarının tespiti 363
Dokuzuncu Bölüm
TRAFİK KAZALARINA EL KOYMA KOVUŞTURMA VE
CEZA YARGILAMASI
I– TRAFİK KAZASI 365
1– Motorlu araçların karıştığı kazalar 365
2– Motorlu taşıtların karışmadığı kazalara “trafik kazası” denilmemesi 365
3– Trafik kazası sayılmanın koşulları 366
II– TRAFİK KAZASINA EL KONULMASI 366
1– Kolluk güçlerinin ve trafik görevlilerinin yapmaları gerekenler 366
2– Trafik kazalarına el koyanların görev ve yetkileri 367
3– Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi 368
4– Trafik kazası tespit tutanağında kusuru etkileyecek açıklamalar hakkında 369
5– Kaza tutanaklarında aşağıdaki bilgilere yer verilmelidir 370
6– Kaza inceleme görevlileri ve bilirkişiler 370
III– SAVCILIK SORUŞTURMA AŞAMASI 371
1– Soruşturma işlemleri 371
2– Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar ve itiraz yolu 372
3– Kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen durumlar 372
4– Savcılıkça, kaza yapan aracın trafik kaydına şerh düşülmesi 373
5– Kovuşturma aşamasında bilirkişi görevlendirme ve kusur raporu alınması 373
IV– CEZA DAVASI AŞAMASI 374
1– Ceza davasının açılması 374
2– Görevli mahkemeler 375
3– Suçlara uygulanan cezalar 376
V– SÜRÜCÜ BELGELERİNİN GERİ ALINMASI 377
1– Sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması 377
2– Çeşitli suçlardan mahkûm olanların sürücü belgelerinin geri alınması 378
3– Alkollü sürücülerin belgelerinin geri alınması 378
4– Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler alan sürücülerin belgelerinin geri alınması 379
VI– CEZA DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ 379
1– Bilirkişi atanması 379
2– Bilirkişi olarak atanabilecekler 380
3– Kusur değerlendirmesi 382
Onuncu Bölüm
TRAFİK KAZALARINDA CEZA–HUKUK İLİŞKİSİ
I– GENEL OLARAK 383
1– Cezada ve hukukta eylemin niteliği 383
2– Haksız eylemden doğan tazminat davalarında ceza–hukuk ilişkisi 383
II– CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ HUKUK MAHKEMESİNE ETKİSİ 385
1– Kesin hüküm yönünden 385
2– Kesin kanıt olma yönünden 386
3– Zamanaşımı yönünden 387
4– Bekletici sorun yönünden 387
5– Ceza davasında alınan bilirkişi raporu yönünden 388
III– HUKUK HAKİMİNİN CEZA MAHKEMESİ KARARLARI KARŞISINDA DURUMU 389
1– Hukuk Hakimini bağlayan kararlar 390
2– Hukuk Hakimini bağlamayan kararlar 395
3– Hukuk hakiminin eylemin suç niteliğini araştırma yetkisi 401
IV– ŞİKÂYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNAT DAVALARINA ETKİSİ 404
1– Karakolda veya Savcılıkta şikâyetten vazgeçme, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz 404
2– Ceza mahkemesinde şikâyetten vazgeçmenin tazminat hakkına etkisi 405
3– Yargıtay kararları 406
4– Sorumlulardan biri hakkında feragatin, diğer sorumlulara etkisi 409
Onbirinci Bölüm
TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN
TAZMİNAT DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ
I– KUSUR 411
1– Tazminat ölçüsü olarak kusur 411
2– Kusurun türleri 413
3– Kusur ve zarar ilişkisi 414
4– Kusur incelemesinde sıra 414
II– HUKUK MAHKEMESİNDE KUSUR İNCELEMESİ 415
1– Genel olarak 415
2– Tazminat davalarında kusurun belirleyici işlevi 415
3– Kusur incelemesi için gerekli belgeler ve bilgiler 415
a) Kaza tutanakları 416
b) C. Savcılığı Soruşturma dosyasındaki belgeler 416
c) Ceza mahkemesi dosyasındaki belgeler ve duruşma tutanakları 416
ç) Taraf tanıkları 416
d) Kusur oranlarını etkileyebilecek başka kanıtlar 416
4– Tazminat davalarında kusur belirlemede ölçü “nedensellik bağı”dır 417
5– Bilirkişi seçimi ve raporların değerlendirilmesi 418
6– Raporlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekliliği 420
7– Keşif yapılmasını gerektiren durumlar 420
8– Ceza davasındaki bilirkişi raporlarının dikkate alınmasını gerektiren durumlar 421
9– Hukuk hâkiminin, ceza davasındaki bilirkişi raporu ile bağlı olmadığı durumlar 422
10– Ceza davasının sonucu beklenmeli midir? 423
11– Raporlara itirazların incelenmesi ve değerlendirilmesi 424
12– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur paylaşımının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez 427
13– Tek yanlı kazalarda da bilirkişi incelemesine gerek yoktur 428
14– Zincirleme kazalarda kusur değerlendirmesi 429
15– Kaza teknik arıza sonucu meydana gelmişse 430
16– Araçtaki üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan trafik kazaları 431
Onikinci Bölüm
TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI
I– GÖREVLİ MAHKEME 433
1– Genel olarak 433
2– Trafik kazalarında görevli mahkeme 434
3– Ortaklaşa sorumlular için ayrı davalar açılmışsa, bunların ortak mahkemede birleştirilmesi gerekir 435
5– Görev konusunda çelişkili Yargıtay kararları 438
6– Sigorta şirketlerinin görev itirazından kaynaklanan sorunlar ve Ticaret Mahkemelerinde arabuluculuk 439
7– Trafik–İş kazalarında görevli mahkeme 442
8– Yolcu taşımada görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir 444
9– Trafik kazalarında Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu dava konuları 445
10– Ortak görevli mahkeme 446
11– Devlet ve kamu kurumlarının taşıtlarının karıştığı kazalarda görevli mahkeme 447
12– Karayolları İdaresi’nin yol kusurlarından ve trafik düzenlemelerinden sorumlu olması durumunda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir 447
13– Belediyelerin kent içi trafik düzenleme ve yol kusurlarından kaynaklanan trafik kazalarından dolayı sorumluluğunda “adli yargı” görevlidir 450
II– YETKİLİ MAHKEME 453
1– Genel yetkili mahkeme 453
2– Haksız fiilden doğan davalarda yetki 453
3– Davalının birden fazla olması halinde yetki 454
4– Sözleşmeden doğan davalarda yetki 454
5– Yolcu taşımada yetkili mahkeme 455
6– Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki 455
7– Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki 456
8– Trafik kazalarında yetkili mahkeme 457
III– DAVA TÜRLERİ 458
1– Belirsiz alacak davası (6100/m.107/1) 458
2– HMK’nın 107. maddesinin kaldırılan 3. fıkrası hakkında 463
3– Kısmi dava (6100/m.109) 464
IV– TRAFİK KAZASI DAVA KONULARI 464
1– Ölüm nedeniyle tazminat davası 464
2– Yaralanma nedeniyle tazminat davası 465
3– Ruhsal sarsıntı nedeniyle manevi tazminat davaları 465
4– Araç hasarı nedeniyle tazminat davası 465
5– Yolcunun taşımacıya karşı tazminat davaları 465
6– Ticari veya özel eşya sahiplerinin taşımacıya karşı tazminat davaları 466
7– Bina ve yapılara verilen zarardan dolayı tazminat davası 466
8– Zarar görenlere tazminat ödeyenlerin “rücu” davaları 466
V– DAVACILAR 467
1– Ölenin desteğinden yoksun kalanlar 467
2– Ölümlerde yalnızca manevi tazminat isteyebilecek olanlar 468
3– Bedensel zarara uğrayanlar 468
4– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri 469
5– Aracı hasarlanan kişinin dava hakkı 470
6– Bina, yapı ve tesis sahiplerinin dava hakkı 471
7– Eşya sahiplerinin dava hakkı 471
8– Rücu hakkı sahiplerinin dava hakkı 471
VI– DAVALILAR 473
1– Araç sahibi ve işletenler 473
2– Sürücü ve yardımcıları 476
3– Sigortacı 477
4– Yolcu taşımada davalılar 477
a) Taşımacı 477
b) Taşımada görevli sürücü ve yardımcı kişiler 478
c) Karayoluyla yolcu taşımada sigortacılar 479
5– Trafik–İş kazalarında davalılar 480
6– Güvence Hesabı hangi durumlarda dava edilebilir 481
7– Güvence Hesabına başvurma koşulları 482
VII– DAVA AÇILMASI 482
1– Ölüm nedeniyle açılan davalarda 482
2– Bedensel zararlar nedeniyle açılan davalarda 483
3– Araç hasarı nedeniyle açılan davalarda 484
4– Eşya hasarları nedeniyle açılan davalarda 484
5– Tazminat haklarının güvenceye alınması önlemleri 485
VIII– DAVA DİLEKÇELERİ 486
1– Dava dilekçesi nasıl yazılmalı 486
2– Destek tazminatı dilekçesinde “konu” başlıkları 487
3– Bedensel zararlarda “konu” başlıkları 487
IX– KANITLAR 488
1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için) 488
2– Ölümlü olaylarda sunulacak deliller 488
3– Yaralanmalı olaylarda sunulacak deliller 489
4– İlgili yerlerden istenecek belge ve dosyalar 489
5– Araç hasarlarında sunulacak deliller 490
6– Gerekli olmayan belge ve bilgiler 490
7– Delil bildirme yükümlülüğü 492
8– Delillerin bildirilmesinde üç aşama 494
9– Delillerin bildirilme süresi ve biçimi 495
10– Delil listeleri 497
Onüçüncü Bölüm
TRAFİK KAZALARINDA ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI
I– ÖLÜMÜN YOL AÇTIĞI ZARAR 499
1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk 499
2– Destekten yoksunluğun tanımı 500
3– Destekten yoksunlukta yoksun kalınan nedir 500
4– Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalanların zararları 501
5– Destekten yoksun kalma tazminatının özellikleri 503
II– KİMLER DESTEK OLABİLİR 504
1– Eşlerin birbirlerine destekliği 505
2– Ana babaların çocuklarına destekliği 506
3– Küçük yaştaki çocukların ana ve babalarına destekliği 507
4– Yetişkin evlatların ana babalarına destekliği 508
5– Kardeşlerin birbirlerine destekliği 509
6– Bazı ayrık durumlarda desteklik 510
III– DESTEKTEN YOKSUN KALANLAR 511
IV– DESTEK SAĞLAMA BİÇİMLERİ 512
1– Parasal desteklik 512
2– Yardım ve hizmet ederek desteklik 512
V– DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ 515
1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde 515
2– Çocukların destekten yoksunluk süreleri 516
3– Çocukların ana babalarına destekliğinde süreler 518
4– Kardeşlerin destekten yoksunluk süreleri 518
VI– YAŞAM SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ 519
1– Yaşam tabloları 519
2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi 520
VII– DESTEK PAYLARI 520
1– Kişilerin birbirlerine destekliği, mirasçılıktan bağımsız olduğu için, destek payları ile miras payları birbiriyle karıştırılmamalıdır 520
2– Destek paylarının, Sosyal Güvenlik Kurumlarının gelir bağlama oranlarına göre belirlenmesi doğru değildir 521
3– Destek payları nasıl belirlenmelidir 521
4– Paylaştırmada dikkate alınacak hususlar 522
5– Paylaştırma örnekleri 522
VIII– DESTEK DÖNEMLERİ 524
1– Aktif dönem – Pasif dönem ayrımı 524
2– İşlemiş dönem–işleyecek dönem ayrımı 525
IX– TAZMİNATIN PARASAL ÖLÇÜSÜ 526
1– Genel olarak 526
2– Bir işverene bağlı olarak çalışanların destekliğinde parasal ölçü 526
3– Gerçek kazançlar nasıl belirlenecektir ? 527
4– Tüccarların, sanayicilerin, esnafın, serbest meslek sahiplerinin kazançları 527
5– Desteğin, malvarlığına “bedeni ve fikri” katkısı tazminatın ölçüsüdür 528
6– Üniversite, yüksek okul, meslek okulu öğrencilerinin, okullarını bitirdiklerinde alabilecekleri ücretlere göre tazminat hesaplanması gereği 529
7– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli 530
8– Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılan prime esas kazançlar da, tazminat hesabına esas alınamaz 531
9– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü 531
10– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü 533
X– TAZMİNAT HESABINA KATILMAYACAK OLAN KAZANIMLAR 533
XI– TAZMİNATTAN İNDİRİMLER 535
1– Genel olarak 535
2– Destek tazminatından neler indirilmez 536
3– Destek tazminatından neler indirilir 537
4– Kusur indirimi 538
5– Dul eşin evlenme şansı indirimi 538
6– Küçük çocukların yetiştirme giderlerinin indirimi 541
7– Yetersiz ödemelerin tazminattan indirimi 542
8– İş kazalarında “kaza sigortası” dalından bağlanan gelirlerin indirimi 544
9– Hatır taşıması indirimi 544
10– Ölen desteğin zararlı sonuca etkisi nedeniyle hakkaniyet indirimi 546
XIV– DESTEK TAZMİNATININ HESAPLANMASI 546
1– İnsana verilen zararların gideriminde temel ölçü 546
2– Destek tazminatının hesaplanması 547
Ondördüncü Bölüm
TRAFİK KAZALARINDA BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE
TAZMİNAT DAVALARI
I– BEDENSEL ZARARLAR 549
1– Bedensel zararların niteliği ve tazminat isteminin nedenleri 549
2– Bedensel zarar türleri 549
II– GEÇİCİ TAM İŞGÖREMEZLİK 550
1– Tanım 550
2– Geçici işgöremezlik süresi 551
3– Geçici işgöremezlik, geçici güç kaybı olup, tedavi giderleri kapsamında değildir 552
4– Geçici güç kaybı, çalışan–çalışmayan, çocuk–yaşlı herkes için söz konusudur 553
5– Geçici işgöremezlikte öğrencinin yıl kaybetmesi 553
6– Geçici işgöremezlikte bakıcı giderleri 554
7– Hem geçici güç kaybı, hem bakıcı gideri istenemez 555
8– Geçici işgöremezlikte sigorta şirketlerinin sorumluluğu 555
9– Geçici işgöremezlik zararının değerlendirilmesi 557
10– Geçici işgöremezlik zararının hesaplanması 558
III– SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK (KALICI SAKATLIK) 559
1– Tanım 559
2– Sürekli işgöremezlik durumu 560
a) Çalışanlar yönünden 560
b) Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden 561
c) Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden 561
d) Küçük yaşta sakat kalan çocuklar yönünden 562
IV– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİ 562
1– Tanım 562
2– Yaşam boyu bakım gideri istenmesinin koşulları 563
3– Bakım işinin aile bireyleri için ağır bir külfet oluşturması 564
4– Bakım süresi ve zamanı 565
5– Bakım giderleri nasıl hesaplanmalı 566
6 Yaşam boyu bakım giderleri tedavi giderleri kapsamındadır 566
V– EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN KAYIPLAR 566
1– Yasa ve kavram 566
2– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp örnekleri 567
a) Mesleğini yapamaz hale gelme 567
b) Mesleğini değiştirmek zorunda kalma 568
c) Erken emekliye sevk edilme 568
d) Beden gücünde eksilme nedeniyle bazı işleri yapamaz hale gelme 568
e) Tedavi ve iyileşme süresi içinde bazı olanak ve fırsatları kaçırmış olma 568
f) Estetik zararların ekonomik geleceğe etkisi 569
g) Ruhsal sarsıntıdan kaynaklanan güç kaybı zararı 569
3– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zarar hesabı 569
VI– TEDAVİ GİDERLERİ 572
1– Tedavi giderleri ve kapsamı 572
2– Tedavi giderlerinin kanıtlanması ve hesaplanması 575
3– Yaralanma nedeniyle manevi tazminat istenmesi 575
4– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri 576
VII– CEZA YASASINA GÖRE BEDENSEL ZARARLAR 576
VIII– BEDEN GÜCÜ KAYIPLARININ TESPİTİ 577
1– Genel olarak 577
2– Yönetmelikler 578
3– Beden gücü kayıpları hangi yönetmeliğe göre belirlenmelidir 580
4– Sigorta ödemelerinde engelli raporları hakkında açıklamalar 581
5– Yetkili sağlık kurulları 583
6– İşgöremezlik dereceleri 583
a) Yüzde %10’un altındaki beden gücü kayıpları 584
b) Yüzde 10 – 50 arası beden gücü kayıpları 584
c) Yüzde %60’ın üzerindeki beden gücü kayıpları 584
7– Zorunlu Koltuk Sigortasında beden gücü kayıp oranının belirlenmesi 585
IX– BEDENSEL ZARARLARIN HESAPLANMASI 585
1– Tazminat hesabına esas bilgiler (hesap unsurları) 585
2– Hesaplama evreleri 586
3– Bedensel zararlarda değer ölçüsü 586
4– Bedensel zararların “parasal” ölçüsü 587
5– Bedensel zararlarla ilgili hesap raporunun bölümleri 588
Onbeşinci Bölüm
TRAFİK KAZASINDAN ZARAR GÖRENLERİN
MANEVİ TAZMİNAT İSTEKLERİ
I– MANEVİ ZARAR 591
1– Tanım ve kavram 591
2– Manevi tazminat isteminin haklı nedenleri 592
3– Manevi zararların “tazminat” olarak değerlendirilmesi 594
II– KİMLER MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLİR 595
1– Ölenin yakınlarının manevi tazminat istekleri 595
2– Bedensel zarara uğrayanın manevi tazminat isteği 599
3– Yaşam boyu bakıma muhtaç kişinin manevi zararı 601
4– Ağır bedensel zararlarda “yakınların” manevi tazminat isteyebilmeleri 603
III– MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILMALI 620
1– Manevi tazminat konusunda başlangıçtaki belirsizlik 620
2– Yargıda manevi tazminat uygulaması 621
3– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesi 623
4– Bilim çevrelerinin, belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesine ilişkin görüşleri 624
5– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur 625
6– Manevi tazminat için ayrı bir dava açılması usul ekonomisine aykırı olacaktır 626
7– Yargıtay ve yargı, manevi tazminatın belirsiz alacak davası biçiminde açılmasını kabul etmelidir 626
IV– MANEVİ TAZMİNATIN ANLAMI, AMACI VE İŞLEVİ 630
1– Tatmin görüşü 630
2– Telafi görüşü 632
3– Ceza görüşü 635
4– Caydırıcılık görüşü 636
5– Manevi tazminat konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi 637
V– MANEVİ TAZMİNATA ÖLÇÜ ARAYIŞI 639
1– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulunabilir mi ? 639
2– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi ? 640
3– Manevi tazminat nasıl hesaplanacak, ölçüsü ne olacaktır? 641
4– Manevi tazminata ölçü ararken dikkate alınması gereken hususlar 642
5– Yargıcın göz önünde bulundurması gereken özel durumlar neler olabilir ? 642
6– Manevi tazminatın belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak hususlar 645
7– Manevi tazminatın, maddi tazminat gibi hesaplanması önerimiz 648
VI– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 649
1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta 649
2– Ölenin, destek tazminatı isteyemeyecek olan yetişkin çocukları ile destekten yoksun kalanların birlikte açtıkları davada manevi tazminatın paylaştırılması 650
3– Beden gücü kayıplarında 651
Onaltıncı Bölüm
TAZMİNATTAN İNDİRİMLER VE İNDİRİMLERDE SIRA
I– GENEL OLARAK 653
II– KAVRAMLAR VE TANIMLAR 653
1– Zarar ve tazminat 653
2– Zarardan ve tazminattan indirimler 654
3– İndirim türleri 655
a) Zarar hesabı sırasında yapılan zorunlu indirimler 655
b) Hakkaniyet indirimleri 655
4– İndirimlerde sıra 656
III– TAZMİNATTAN ZORUNLU İNDİRİMLER 657
1– Kusur indirimi 657
2– Haksız tahrik indirimi 658
3– Sosyal Güvenlik Kurumu gelirlerinin indirimi 659
4– Yetersiz ödemelerin indirimi 660
IV– TAZMİNATTAN HAKKANİYET GEREĞİ İNDİRİMLER 662
1– Kavramlar ve yasa hükümleri 662
2– Zarar görenin (taşınanın) davranışlarının etkisi nedeniyle indirimler 663
a) Kavram 664
b) Maddenin anlam ve amacı 665
c) Zarar görenin, zararı doğuran fiile razı olması 666
d) Zarar görenin, zararın doğmasında etkili olması 666
e) Zarar görenin, zararın artmasında etkili olması 668
f) Taşınanın zararlı sonuca etkisi nedeniyle indirim konusunda görüşler 670
g) Hafif kusurlu tazminat yükümlüsünün yoksulluğa düşecek olması 673
3– Hatır taşıması indirimleri 674
V– TAZMİNATTAN NELER İNDİRİLMEZ 683
1– Genel açıklamalar 683
2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez 685
3– Bedensel zararlarda neler indirilmez 686
VI– TAZMİNATTAN İNDİRİMLERDE SIRA 687
1– İndirim türleri 687
2– İndirim sıralaması 689
VII– YARGITAY KARARLARINDA İNDİRİM SIRALAMASI 689
1– Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin kararları 689
2– Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararları 691
VIII– İNDİRİM ORANLARINI KİMLER VE NASIL BELİRLEMELİ 693
1– Genel olarak 693
2– Trafik kazalarında kusur oranlarının belirlenmesi 696
3– Tazminat hesabının ana unsurlarından olan evlenme şans oranı belirleme ve yetiştirme giderleri indirimlerinde 698
4– Hakkaniyet indirimlerinde 698
a) Genel olarak 698
b) Zarar görenin davranışlarının etkisine ilişkin indirimlerde 699
c) Hatır taşımasına ilişkin indirimlerde 701
d) Yargıtay kararlarında iki kez indirimin yanlışlığı 702
IX– SONUÇ 704
Onyedinci Bölüm
HATIR TAŞIMASI HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA
I– GENEL OLARAK 707
1– Yasa 707
2– Hatır taşımasının tanımı 707
3– Ücretsiz taşımanın üç türü 709
a) Hatır taşıması sayılan taşımalar 709
b) Hatır taşıması sayılmayan taşımalar 710
c) Hatır taşıması sayılmaması gereken taşımalar 710
4– Uygulamada ve Yargıtay kararlarında hatır taşıması 711
II– TAŞIMA AMACININ BELİRLENMESİ 711
1– Taşıyan ile taşınan arasındaki ilişkinin niteliği 711
2– Taşımanın kimin isteğiyle yapıldığının araştırılması 713
3– Taşımanın ne amaçla yapıldığının araştırılması 715
a) Taşıyanın iyilik yapma amacı 715
b) İnsanlık görevi gereği “yardım amaçlı” taşıma 716
c) Özel ve kişisel amaçlı taşıma (Aile bireylerinin taşınması) 716
d) Yarar (çıkar) amaçlı taşımalar 717
e) Manevi yarar 717
f) Taşıyanın, arkadaşlarıyla birlikte gezme eğlenme amacı 718
III– HATIR TAŞIMALARINDA TAZMİNATTAN İNDİRİMLER 722
1– Hatır taşımalarında tazminattan indirim zorunlu mudur? 722
2– İndirim yapılması niçin istenmektedir ? 723
3– İndirim zorunlu değildir 724
4– Hatır taşıması indirimleri hakim tarafından yapılmalıdır 725
IV– İNDİRİM ORANLARI NE OLMALIDIR 726
1– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü 726
2– Yasalara göre indirim oranı belirleme 726
3– İndirim oranlarını belirlemede ölçü 729
4– İndirim oranlarını belirleme tablosu 730
5– Hatır taşıması indirimlerine ilişkin görüşler 731
V– HATIR TAŞIMASININ BAZI ÖZELLİKLERİ 732
1– Hatır indiriminden ancak hatır için taşıyan yararlanabilir 732
2– Ortaklaşa sorumlulukta hatır indiriminin diğer davalılara etkisi 733
3– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar 736
VI– TAŞINANIN, ZARARA ETKİSİ NEDENİYLE İNDİRİM 739
1– Taşıma türlerine göre genel değerlendirme 739
2– Yasa hükmü 741
VII– HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA 742
1– Yasa hükmü 742
2– Kullanma ve kullandırmada uygulanacak yasa hükümleri 742
3– Yasaların uygulanabilme koşulları 743
4– Karşılıksız kullanma 743
5– Karşılıksız kullandırma 743
2– Taşıyanın “ekonomik yararı varsa” hatır taşıması söz konusu olmaz 746
3– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü 749
Onsekizinci Bölüm
YETERSİZ ÖDEMELERİN İPTALİ VE BAKİYE ZARARIN ÖDETİLMESİ
I– YASA HÜKMÜ 751
II– YETERSİZ ANLAŞMALARIN İPTALİ 752
1– Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar 752
2– Sigorta şirketlerinin yetersiz ödemeleri 752
3– İbranamelerin hukuksal niteliği 753
4– Sigorta ibranameleriyle ilgili Yargıtay kararlarından örnekler 754
5– İbranamelerin iptali için iki yıllık hak düşürücü süre 755
6– Anlaşmanın iptali isteminde yöntem 756
7– Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi 757
8– Ceza Yargılama Yasası’ndaki uzlaşmanın trafik kazalarıyla bir ilgisi yoktur 758
III– ÖDEMELERİN YETERSİZ OLUP OLMADIĞININ SAPTANMASI 759
1– Ödemelerin yetersizliğini saptama yöntemi 759
2– Hesaplama yöntemi ve hesap unsurları 760
IV– YETERSİZ ÖDEMELERİN TAZMİNATTAN İNDİRİMİ 761
1– İndirimin nasıl yapılacağı konusunda görüşler ve uygulanan yöntemler 761
2– Hukuk Genel Kurulu’nda iki yöntemin tartışılması ve varılan sonuç 762
3– Hukuk Genel Kurulu’nun “aynen” indirim yapılması gerektiğine ilişkin kararı 765
4– İndirimin nasıl yapılması gerektiği konusunda görüşlerimiz 766
5– Yetersiz ödemelerinin “güncellenerek” indirimi uygulaması 767
6– Dava sırasında yapılan ödemeler, güncellenmeksizin, hesaplanan tazminattan aynen indirilir 769
7– İki davalıdan biri, dava öncesi kısmi (yetersiz) ödeme yapmışsa, hesaplama nasıl yapılacak ? 769
V– ZARAR GÖRENİN YETERSİZ ÖDEMEYLE YETİNMESİ DURUMUNDA İŞLETENİN VE SÜRÜCÜNÜN HAKLARI 770
1– Zarar görenin yetersiz ödemeyle yetinmesi veya hak düşürücü süreyi geçirmesi 770
2– Zarar görenin, sigortadan bakiye zararını istememesi durumunda, işletenin ve sürücünün hakları 771
VI– SONUÇ 772
Ondokuzuncu Bölüm
ARAÇ HASARI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI
I– KONUNUN ÖZELLİĞİ 775
II– ARAÇ HASARI 775
1– Hasarın tespiti 775
2– Onarım masrafları ve yan giderler 776
3– Onarım giderleri, aracın değerini aşıyorsa, araç bedeli istenir 776
4– Yabancı plakalı araçlarla ilgili zararlar 777
III– DEĞER KAYBI 780
1– Araçta onarım sonrası değer kaybı 780
2– Araç kullanılamaz hale gelmişse, değer kaybı söz konusu olmaz 781
3– Değer kaybının hesaplanması 782
4– Değer kaybına uğrayan aracın satılmış olması 783
IV– KAZANÇ KAYBI VE ARAÇ YOKSUNLUĞU 784
1– Kimler kazanç kaybı isteyebilir 784
2– Araç yoksunluğu 786
3– Yargıtay’ın bazı kararlarında, kazanç kayıpları Trafik Sigortası kapsamında kabul edilmemiştir 787
4– Yeni Genel Şartların, kazanç kayıplarının istenemeyeceğine ilişkin hükmü, Anayasa Mahkemesi iptal kararından sonra geçerliğini yitirmiştir 788
5– Ticari araçların kazanç kayıpları nasıl belirlenmeli 789
V– ARAÇ HASARI İLE İLGİLİ KANITLAR 793
1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için) 793
2– Araç hasarlarında sunulacak deliller 793
VI– ARAÇ HASARI NEDENİYLE DAVACI OLABİLECEK KİŞİLER 794
1– Araç sahibi 794
2– İşletenler 794
3– İşleten gibi sorumlu ve hak sahibi olanlar 794
4– Aracın elde tutanı (zilyet) konumundaki kişiler 794
a) Sürücü 795
b) Aracı ödünç alan kişi 795
c) Saklayıcı 796
5– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar 796
Yirminci Bölüm
MOTORLU ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI
I– GENEL OLARAK 797
1– Teknik arıza olarak nitelenen kazalarda üretim ve onarım hataları 797
2– Uygulanacak yasalar 797
3– Tanımlar 798
II– TÜKETİCİ YASASINA GÖRE HAK ARAMA YOLLARI 799
1– Üretim hatası (ayıplı mal) 799
2– İspat yükü 800
III– AYIPLI MALDAN SORUMLULAR 800
1– Satıcı 800
2– Üretici ve ithalatçı 802
IV– TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASI 802
1– Satılanı geri vererek sözleşmeden dönme hakkı (Satıcıdan isteme) 802
2– Ayıp oranında bedelden indirim isteme hakkı (Satıcıdan isteme) 802
3– Ayıplı aracın ayıpsızı ile değiştirilmesini isteme hakkı (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu) 803
4– Ücretsiz onarım isteme (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu) 804
5– Sık arızalanma veya onarım süresinin geçirilmesi durumunda, alıcının seçimlik haklarını değiştirme olanağı 805
6– Üretici ve ithalatçının satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri yükümlülüğü 807
7– Tazminat isteme hakkı 808
V– ZAMANAŞIMI 810
1– Ayıplı maldan sorumlulukta zamanaşımı 810
2– Ayıplı hizmetten sorumlulukta zamanaşımı 810
3– Üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan ölüm ve bedensel zararlarda zamanaşımı 810
VI– GARANTİ BELGESİ 811
1– Tanım 811
2– Garanti belgesine göre sorumluluk süreleri 811
3– Garanti Belgesi verme zorunluluğu 812
4– Garanti Belgesinin içeriği 812
5– Garanti Belgesinin sağladığı olanaklar 813
6– Tüketicinin onarım seçeneğini değiştirebileceği durumlar 813
7– Garanti Belgesi vermemenin yaptırımı 814
VII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 814
1– Görevli mahkeme 814
2– Yetkili mahkeme 814
VIII– TİCARİ ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI 815
1– Ticari ve mesleki amaçlarla motorlu araç satın alan kişiler 815
2– Uygulanacak yasalar ve yönetmelikler 816
3– Satıcının sorumluluğu 816
4– Alıcının gözden geçirme ve satıcıya bildirme (ihbar) yükümlülüğü 817
5– Satıcının ağır kusurlu olması 817
6– Garanti belgesi 818
7– Alıcının seçimlik hakları 818
8– TBK’da alıcının seçimlik haklarına konulan sınırlamalar 819
9– Motorlu araca takılan aygıtların ayıplı olmasında yapılması gerekenler 820
10– Ayıplı aracın başkasına satılmış olması durumu 820
11– Ticari ve mesleki araç sahiplerinin tazminat isteme hakları 821
IX– ÜRETİCİNİN VE İTHALATÇININ SORUMLULUĞU 821
1– 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanması Hakkında Kanun’un ilgili hükümleri 822
2– Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik 822
3– Motorlu Araçların ve Römorkların Kütle ve Boyutları ile ilgili Yönetmelik 822
4– Garanti Belgesi 823
5– Üreticiye ve ithalatçıya karşı doğrudan dava açılabilmesi 823
6– Üretici ve ithalatçının sorumluluğunun hukuksal niteliği 824
7– Üretici ve ithalatçının sorumluluğuna uygulanacak zamanaşımı süreleri 825
X– ÜRETİM HATALARINDAN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRMESİ 826
1– Motorlu aracın bir kazaya karışması 826
2– Üretici ve ithalatçının sorumlu tutulabilmesi 826
Yirmibirinci Bölüm
TRAFİK KAZALARI VE SİGORTALAR
Giriş
SİGORTA TÜRLERİ
I– ZORUNLU SİGORTALAR 827
1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası 827
2– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 827
3– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 828
4– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları 829
5– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigortası 830
6– Güvence Hesabı 830
II– İSTEĞE BAĞLI SİGORTALAR 831
1– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası 831
2– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası 831
3– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi 831
4– Ferdi Kaza Sigortası 832
Birinci Ayrım
ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI)
I– YASAL DÜZENLEMELER 833
1– Tanım 833
2– Trafik Sigortası yaptırma zorunluluğu ve yapma yükümlülüğü 833
3– Sigortacının üçüncü kişilere karşı sorumlulukları 833
4– Trafik Sigortasının geçerli olduğu yerler 834
5– Sigortanın kapsamı 834
6– Geçerlik süresi 835
7– Güvence türleri 835
8– Güvence tutarları (poliçe limiti) 835
II– GENEL ŞARTLAR 836
1– Yasa hükümleri ve Genel Şartlar 836
2– Genel Şartlar’ın yasa değişikliği ile güçlendirilmesi 837
3– Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile Genel Şartlar’ın bazı hükümlerinin ve tazminat hesabına ilişkin kuralların geçerliğini yitirmiş olması 838
4– Sigortalara karşı açılan davalarda tazminatın nasıl hesaplanacağı 839
5– Beden gücü kayıplarının nasıl belirleneceği 841
III– TRAFİK SİGORTASINDAN YARARLANACAK OLANLAR 843
1– Üçüncü kişiler 843
2– Sürücü ve yardımcıları 843
3– İşleten ve sürücünün bedensel zarara uğrayan yakınları 844
4– İşleten ve sürücünün ölen yakınları 845
5– İşleten veya sürücünün ölümü halinde, destekten yoksun kalanlar sigorta tazminatı alabilirler mi? 846
6– İşleten ve sürücü yakınları konusunda uyarılar 850
7– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar 851
IV– SİGORTACININ SORUMLU OLDUĞU ZARAR TÜRLERİ 852
A) Ölümlerde 853
1– Destekten yoksun kalma tazminatı 853
2– Cenaze (defin) giderlerinin Trafik Sigortasından ödenmesi 853
B) Bedensel zararlarda 854
1– Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) durumu 854
2– Geçici işgöremezlik durumu 855
C) Tedavi giderleri 857
1– Yasa’daki özel hüküm 857
2– Tedavi yardımları ve sigorta uygulamaları 859
3– Sigorta Genel Şartlarında tedavi giderleri 859
4– Yaşam boyu bakım giderleri hakkında 861
IV– TEMİNAT DIŞINDA KALAN HALLER 862
1– Yasa’da teminat dışı haller 862
2– Sigorta Genel Şartlarında teminat dışı haller 863
3– Genel Şartlardaki yasaya aykırı teminat dışı hallerin, Anayasa Mahkemesi iptal kararıyla bir geçerliği kalmamıştır 865
4– Genel Şartlardaki “teminat dışı haller”den hangilerinin geçerliği kalmamıştır ? 865
V– SİGORTACIYA BAŞVURMA 867
1– Başvurma koşulları 867
2– Başvuru yapılırken sigortacıya verilmesi gereken belgeler 867
a) Ölümlerde destek tazminatı istemi için gerekli belgeler 868
b) Bedensel zararlar için başvurularda gerekli belgeler 868
c) Araç hasarları için başvurularda gerekli belgeler 869
d) Değer kaybı için 869
e) Diğer hasarlar (üçüncü kişiye ait mallar için) 869
3– Başvuru belgeleri hakkında görüşlerimiz 869
VI– SİGORTA TAZMİNATININ ÖDENMESİ 871
1– Sigortacının ödemekle yükümlü olacağı tazminat tutarı 871
2– Ortaklaşa sorumluluk ilkesi, sigortacıya da uygulanır 871
3– Zarar görenlerin çokluğu karşısında ödeme şekli 874
4– Zararın tamamını ödeyen sigortacının, öteki sigortacılara dönme (rücu) hakkı 876
5– Ödeme süresi ve sürenin başlangıcı 876
6– Sigortacının temerrüdü ve açılan davalarda faiz başlangıcı 877
VII– SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI 878
1– Görevli mahkeme 878
2– Yetkili mahkeme 879
3– Davacılar ve dava konuları 879
4– Davalılar 879
5– Sigortacıya karşı açılacak davalarda zamanaşımı 880
6– Sigortaya karşı açılan davalarda faiz başlangıcı 881
VIII– SİGORTA ETTİRENİN SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇMASI 881
1– İhbar yükümlülüğünün yerine getirilmiş olması 881
2– Sigorta ettirenin, zarar gören üçüncü kişilere tazminat ödemiş olması 882
IX– SİGORTACININ SİGORTACIYA KARŞI DAVASI 882
X– SİGORTACININ DÖNME HAKKI VE ARDILLIĞI 883
1– Yasa hükmü 883
2– Sigorta Genel Şartları 883
a) Kazanın, işletenin ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin “kasti bir hareketi veya ağır kusuru” sonucu olması 884
c) Motorlu aracın, alkollü içki veya uyuşturucu madde almış kişilerce kullanılması sırasında meydana gelmesi 887
ç) Yolcu taşıma ruhsatı olmayan araçlarda yolcu taşınması 889
d) İstiap haddinden fazla yolcu veya yük taşınması ve kazaya etkisi 890
e) Tehlikeli ve zararlı maddelerin izin ve önlem alınmadan taşınması 891
f) İşletenin, kazayı ihbar etme, zararı azaltıcı önlem alma ve delilleri toplama gibi yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanan veya artan zararlar nedeniyle sigortacının rücu hakkı 891
g) Aracın çalınmasının veya gasp edilmesinin, işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusuru sonucu olması 892
h) Sigortalı araç sürücüsünün olay yerini terk etmesi ve kaza ile ilgili belgelerin düzenlenmesi yükümlülüğüne aykırı davranması 893
3– Yeni Genel Şartlarda bulunmayan iki rücu sebebi 894
a) Yetkili makamdan izin alınmadan yarış düzenlenmesi 894
b) Kazanın, taşıt kullanma sürelerine uyulmamasından kaynaklanması 894
XI– SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 895
1– Sözleşme yapma ve prim ödeme yükümlülüğü 895
2– Sözleşme yapıldığı sırada beyan yükümlülüğü 896
3– Trafik kazalarını ve açılan davaları ihbar yükümlülüğü 897
4– İşletenin değişmesi durumunda bildirim yükümlülüğü 898
XII– SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 899
1– Yasaya göre 899
2– Önceki Genel Şartlara göre 899
3– Yeni Genel Şartlara göre 900
XIII– SORUMLULUĞU KALDIRAN VEYA AZALTAN SÖZLEŞMELERİN GEÇERSİZLİĞİ 901
1– Yasa hükümleri 901
2– İbranameler 901
3– Yetersiz ödemeler nedeniyle açılacak davalarda yöntem 903
XIV– TRAFİK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI 904
1– Ölüm ve yaralanmalarda zamanaşımı süreleri 904
2– Araç hasarlarında zamanaşımı süresi 904
3– Dönme (rücu) davalarında zamanaşımı 904
4– Zamanaşımının kesilmesi 904
İkinci Ayrım
KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI
ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI
I– TANIM 905
II– TOPLU TAŞIMADA CAN SİGORTALARININ ÖNEMİ 905
III– YASAL DÜZENLEMELER 907
1– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan önceki dönem 907
2– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan sonraki dönem 907
IV– ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ 909
1– Sigorta türleri arasındaki yeri 909
2– Başlıca özellikleri 910
3– Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma 911
V– KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI 913
1– Yer ve zaman yönünden 913
2– Zararı doğuran olaylar yönünden 914
3– Sigortalanan kişiler yönünden 916
a) Yolcular 916
b) Yolcu sayılanlar 919
aa) Kucakta taşınan çocuklar 919
bb) Hatır için taşınanlar 920
cc) Kaçak veya biletsiz yolcular 921
dd) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması 921
c) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları 922
d) Yardımcı kişiler 923
VI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR 924
1– Yasal düzenleme 924
2– Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri 925
3– İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları konusunda belirsizlik 925
4– Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri 927
5– Taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı 927
VII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ 928
A) Ölümlerde 928
1– Sigorta poliçesinde gösterilen meblâğın tamamı hak sahiplerine ödenir 928
2– hak sahipleri “mirasçılar” olup, destekten yoksun kalanlar “mirasçı” değillerse, bu sigorta türünden yararlanamazlar 928
3– Bir destek tazminatı olmadığı için, tazminat hesabına gerek yoktur 929
4– Mirasçılar, ayrıca destekten yoksun kalmışlarsa 929
5– Sigortacı ödeme yapmazsa, doğrudan icra kovuşturması yapılabilir 931
B) Bedensel zararlarda 932
1– Koltuk Sigortası Genel Şartları’nda “sakatlık” tazminatı 932
2– Sakatlık tazminatına ilişkin Genel Şartların ilgili maddesi yasalara aykırıdır 933
3– Sakatlık oranları nasıl belirlenmeli 935
4– Uzlaşma yoluyla sakatlık tazminatının belirlenmesi, yasalara aykırı olduğu gibi, “zorunlu” sigortaların anlam ve amacına da aykırı bir uygulamadır 936
5– Koltuk Sigortasından alınan “sakatlık” tazminatı, güç kaybı tazminatından indirilmez 937
6– Sakatlık tazminatında süre 938
C) Tedavi giderlerinin koltuk sigortasından ödenmesi 938
1– Tedavi giderlerinin Koltuk Sigortası’ndaki yeri ve türü 938
2– Koltuk Sigortası Genel Şartlarında “tedavi giderlerine” ilişkin bölümler 939
3– Tedavi giderlerinde sorumluluk süresi 940
4– Tedavi giderleri için başvuru süresi ve ödeme koşulları 940
5– Tedavi giderlerinin ödenmesi için yapılması gerekenler 942
VIII– SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ 943
1– Bildirimi yapacak olanlar 943
2– Bildirim süresi 944
IX– BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER 944
A) Ölümlerde 944
B) Yaralanmalarda 946
X– TAZMİNATIN ÖDENMESİ 947
1– Ödeme süresi 947
2– Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları 948
3– Faizin türü 948
4– Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı 948
XI– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU 949
1– Yönetmelik hükmü 949
2– Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu 950
XII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI 951
1– Uyarı 951
2– Sigortacının, sigorta ettirene (taşımacıya) dönme hakları 952
a) Kazanın, taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin “kasti bir hareketi veya ağır kusuru” sonucu meydana gelmesi 952
b) Kazanın, taşımacının, Yasa ve Yönetmelikteki yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanması 954
c) Taşımacının, yetki belgesi almadan yolcu taşıması 954
ç) Teknik şartlara uymayan bir taşıtla yolcu taşınması ve kazanın bu yüzden meydana gelmesi durumunda sigortacının rücu hakkı 955
d) Sürücü ve hizmet personelinin niteliksiz ve yetersiz olması ve kazanın bu yüzden meydana gelmesi 955
e) Aracın gereken ehliyetnameye sahip olmayan kişilere kullandırılması yüzünden kazanın meydana gelmesi 956
f) Kazanın, taşıt kullanma sürelerine uyulmamasından kaynaklanması 956
g) Taşıma hattını izlememe sonucu bir kaza olmuşsa, sigortacının dönme (rücu) hakkı doğabilecektir 957
ğ) Yolculuk sırasında ikram edilen yiyecek, içecek ve benzeri şeylerden dolayı yolcu bir zarar görmüşse 957
h) Tazminatı gerektiren olayın, ilk tıbbi yardım malzeme ve ilaçların taşıtta bulundurulmamasından veya bunlardan derhal yararlanma olanağının sağlanmamış olmasından kaynaklanması 958
ı) Kaza, sürücülerin uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış olmasından veya alkollü içki almış olarak aracı güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş bulunmalarından meydan gelmişse 959
i) İstiap haddinden fazla yolcu taşınması ve kazaya etkisi 959
j) Taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusuru sonucu araç gaspedilmiş veya çalınmış olup da, bundan zarar gören yolculara sigorta tazminatı ödenmişse (Genel Şartlar A.7–j) 960
k) Taşımacı, Sigorta Genel Şartları B.2 maddesindeki yükümlülüklerini yerine getirmemişse ve bundan bir zarar doğmuşsa 961
XIII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI 962
1– Ölüm ve sakatlık bedelleri için ardıllık söz konusu değildir 962
2– Sigortacının ardıllığı yalnızca tedavi giderlerinde söz konusudur 962
XIV– KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ 963
1– Taşımacı ile sürücü ve yardımcıları kusursuz olsalar bile Koltuk Sigortasından ödeme yapılır 963
2– Sürücü ve yardımcıları, “kastı ve kasıt derecesinde ağır kusurları” yoksa, Koltuk Sigortasından yararlanabilirler 963
3– Yolcuların kasıtlı veya kasta yakın bir davranışı söz konusu olmadıkça, Koltuk Sigortasından yararlandırılmaları gerekir 964
XV– ZAMANAŞIMI 964
1– Zamanaşımı süreleri 964
2– Dönme (rücu) davalarında süre 965
XVI– FAİZ 965
XVII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 965
1– Görevli mahkeme 965
2– Yetkili mahkeme 966
Üçüncü Ayrım
ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
I– ÖN AÇIKLAMA 967
1– Yasa değişikliğiyle kaldırılmış olmasının yanlışlığı 967
2– Taşıma Sigortasını kaldıranların hatalarını fark edip, taşımacılar için Trafik Sigortasını ikiye katlama biçiminde yaptıkları düzenleme yanlış ve yetersizdir 968
3– Taşımacının yaptıracağı iki kat Trafik Sigortası nasıl uygulanmalı 969
4– Sigortacının yolculara karşı sorumluluğunu açıklama gerekliliği 970
II– TAŞIMACININ YAPTIRMAK ZORUNDA OLDUĞU SİGORTALAR 970
III– YOLCULAR İÇİN SORUMLULUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ 970
IV– SİGORTANIN KAPSAMI 973
1– Yararlanacak kişiler (yolcular) 973
2– Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı 974
3– Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı 976
4– Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı 976
5– Sigortadan yararlanacak yolcu sayısı 977
V– GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ 977
1– Ölümlerde 977
2– Bedensel zararlarda 978
VI– SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER 978
VII– SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI 979
VIII– TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA 979
IX– KARAYOLU TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI 981
1– Yolcu taşıma ticari bir iş ve bir sözleşme türüdür 981
2– Yolcu taşımada zamanaşımı (10) yıldır 981
X– FAİZ 982
XI– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 982
Dördüncü Ayrım
MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER İÇİN İSTEĞE BAĞLI
MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
I– TANIM 983
II– KAPSAM 983
III– İSTEĞE BAĞLI SİGORTA’DAN YARARLANACAK OLANLAR 984
IV– POLİÇE TUTARI 984
V– ÖDEME BİÇİMİ VE SÜRESİ 984
VI– YETKİLİ MAHKEME 985
VII– ZAMANAŞIMI 985
Beşinci Ayrım
ULUSLARARASI YEŞİL KART SİGORTASI
I– YEŞİL KART (GREEN CARD) SİGORTASI NEDİR 987
II– MOTORLU TAŞIT BÜROSU’NUN UYGULAMASI YANLIŞTIR 987
III– GÜVENCE HESABI’NIN YABANCI PLAKALI ARAÇLARDAN SORUMLULUĞU 987
IV– GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ’NDE YEŞİL KART (GREEN CARD) DÜZENLEMESİ 988
Yirmiikinci Bölüm
KARA TAŞITLARI KASKO SİGORTASI
I– TANIM 991
II– SİGORTANIN KONUSU, KAPSAMI VE ÖZELLİKLERİ 991
1– Sigortanın konusu 991
2– Sigortanın kapsamı 992
3– Kasko Sigortasının özellikleri ve Trafik Sigortası ile farkları 992
a) Kasko Sigortasından üçüncü kişiler yararlanamazlar 992
b) Kasko Sigortası, sigortalının “kendi aracının” hasarı için yapılır 992
c) Kasko Sigortasını, araç sahipleri yaptırmak zorunda değillerdir; isteğe bağlıdır 993
ç) Sigorta şirketleri, Kasko Sigortası yapmak zorunda değillerdir 993
d) Kasko Sigortasında güvence tutarları serbestçe kararlaştırılabilir 993
e) Araç sahibinin değişmesi halinde iki sigorta türü arasındaki farklılık şöyledir 993
f) Kusur yönünden iki sigorta türü arasında farklılık 994
III– KASKO SİGORTASI İLE SAĞLANAN GÜVENCELER 994
1– Güvence türleri 994
2– Ek sözleşme ile güvence altına alınabilecek zararlar 995
IV– TEMİNAT DIŞINDA KALAN ZARARLAR 996
1– Sigorta poliçesinde yer almayan rizikolar teminat dışında kalacaktır 996
2– Kesin güvence dışında kalan rizikolar 997
V– SİGORTACININ İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE TEMİNAT DIŞI SAYILMANIN KOŞULLARI 998
1– Alkol ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanmak 998
2– Sürücü belgesiz veya yetersiz sürücü belgesi ile araç kullanmak 1000
3– Taşıma haddinden fazla yük ve yolcu taşınması 1001
4– Araca “kasıtlı” olarak verilen zararlar 1001
5– Sigorta ettirenin sorumlu olduğu kişiler ile yakınlarının kasıtlı hareketleri 1003
6– Aracı kullanan kişinin kaza yerinden ayrılması 1005
VI– SİGORTA ETTİRENİN BEYAN VE İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ 1007
1– Sözleşme yapılırken beyan yükümlülüğü 1007
2– Sözleşme yapılmasından sonra 1007
3– Rizikonun gerçekleşmesinden önce 1008
4– Rizikonun gerçekleşmesi halinde ihbar ve önlem alma yükümlülükleri 1008
5– İhbar süresine ilişkin Yargıtay kararları 1009
6– Rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının yükümlülükleri 1010
7– Hasar ve tazminatın sonuçları 1013
VII– KASKO SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI 1013
VIII– KASKO SİGORTASINDA GÖREVLİ MAHKEME 1014
IX– KASKO SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI 1015
1– Kasko Sigortasının özellikleri 1015
2– Kasko Sigortacısının ardıllığı 1016
3– Ardıllığın koşulları 1016
4– İspat külfeti 1017
5– Sigortalının kusura katılımı ve davalının “takas–mahsup” istemi 1018
6– Sigorta ettirenin yükümlülükleri 1018
7– Sigortacının “alacağın temliki” yoluyla sigortalının yerine geçmesi 1019
8– Faiz başlangıcı 1020
9– Kasko sigortacısının ardıllığında görevli mahkeme 1020
Yirmiüçüncü Bölüm
GÜVENCE HESABI
I– YASAL DÜZENLEME 1021
II– GÜVENCE HESABININ KAPSAMI 1022
III– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI 1022
IV– GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ 1023
V– UYGULAMA İLKELERİ 1024
VI– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI 1025
1– Güvence Hesabına hangi durumlarda başvurulacağı 1025
2– Başvurabilecek olanlar 1025
3– Güvence türleri 1025
4– Başvuru belgeleri 1026
5– Başvuru süresi (zamanaşımı) 1026
VII– GÜVENCE HESABI’NIN ARDILLIĞI 1026
Yirmidördüncü Bölüm
SİGORTACILIKTA TAHKİM SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU
I– GENEL OLARAK TAHKİM 1029
1– Tahkimin türleri 1029
2– İsteğe bağlı tahkimde sözleşme türleri 1030
3– Tahkim sözleşmesinin özellikleri 1030
4– Hakem kararlarına karşı iptal davası açılabilmesi 1031
II– SİGORTACILIKTA TAHKİM 1032
1– Sigortacılıkta tahkim nedir 1032
2– Sigortacılıkta tahkimin türü 1032
3– Tahkim görevlileri 1033
4– Sigorta Tahkim Komisyonu’na hangi durumlarda başvurulur 1033
5– Komisyona başvurulamayacak durumlar 1034
6– Komisyona nasıl başvurulur 1034
7– Başvurunun “raportör” tarafından incelenmesi 1035
8– Uyuşmazlığın hakemlerce incelenmesi 1035
9– Uyuşmazlığı sonuçlandırma (karar verme) süresi 1038
10– Tarafsızlık ilkesi 1038
11– Tarafların hakemi reddi ve ret nedenleri 1039
12– İtiraz hakem heyetleri 1040
13– İtiraz hakem heyetine başvuru 1040
14– Kararların taraflara tebliği ve saklanması 1040
III– TAHKİM KARARLARINA İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU 1041
1– Kararlara itiraz yolu 1041
2– Temyiz yolu 1041
IV– İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU KONUSUNDA GÖRÜŞLER 1043
1– Hakemlerin “kesin kararları”nın denetimsiz kalmasının sakıncaları 1043
2– İtiraz yolu ve İtiraz Hakem Kurulu hakkında görüşler 1048
3– Temyiz yolu hakkında görüşler 1049
4– Tahkim kararlarına karşı özel temyiz nedenleri hakkında görüşler 1050
5– HMK. 361 ve 439. maddeleriyle uyum sağlama gerekliliği 1052
V– UYGULAMAYA İLİŞKİN ÇEŞİTLİ KONULAR 1053
1– Tahkim kararlarında avukatlık ücretleri hakkında 1053
2– Hazine Müsteşarlığı’nın “yasalara aykırı” yönetmelik ve tebliğleri 1054
3– Komisyona başvuru ücretleri hakkında 1055
VI– TAHKİMDE SAKATLIK RAPORLARI SORUNU 1056
1– Tahkimde geçerli raporlar 1056
2– Tahkimde raporlara itirazlar 1057
3– Tahkime başvurularda geçici işgöremezlik tazminatı istekleri hakkında 1058
VII– SİGORTA TAHKİMİNDE UYGULAMA SORUNLARI 1058
1– Tahkime olan güvenin sarsılmış olması 1058
2– Genel olarak yapılması gerekenler 1059
3– Hakemler, eksik belgeleri tamamlatabilmeli, gerektiği kadar bilirkişi incelemesi yaptırabilmeli, HMK’nın tahkime ilişkin hükümleri uyarınca hareket edebilmelidirler 1059
4– Tarafsız davranamayan hakemler listeden (süresiz) çıkarılmalıdır 1059
5– Hakemler “taleple bağlılık” ilkesine uymak zorundadırlar 1060
6– Avukatlık yapan ve sürekli tahkime başvuran kişilerin de kendiliklerinden hakemlikten çekilmeleri, onlar için onurlu bir davranış olacaktır 1060
7– Sigorta şirketlerinin avukatları aynı savunmaları yinelememelidirler 1060
8– Sakatlık raporlarına itirazlar iyi öğrenilmeli; Tahkimdeki incelemelerde zaman kaybına neden olunmamalıdır 1061
Yirmibeşinci Bölüm
TRAFİK KAZALARIYLA İLGİLİ KURUMLAR
I– TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİ 1063
1– Yasal düzenleme 1063
2– Birliğin amacı 1063
3– Birliğin görev ve yetkileri 1063
4– Örgüt yapısı 1064
5– Birlik çatısı altında faaliyet gösteren kurumlar 1064
II– TÜRKİYE MOTORLU TAŞIT BÜROSU 1065
1– Kuruluş amacı 1065
2– Büronun görevleri 1065
3– Büronun faaliyetleri 1066
4– Yeşil Kart (Green Card) sigorta poliçelerinden sorumluluk 1066
5– Dava Açma 1066
6– Yeşil Kart (Green Card) Sigortası konusunda yanlış uygulamalar 1066
III– SİGORTA BİLGİ VE GÖZETİM MERKEZİ 1067
1– Yasal düzenleme 1067
2– Yönetmelik 1068
3– Trafik Sigortaları Bilgi ve Gözetim Merkezi (TRAMER) 1069
4– TRAMER’den bilgi isteme (Sorgulama) 1070
5– Sorgulama nasıl yapılacak 1071
Yirmialtıncı Bölüm
ARDILLIK VE DÖNME (RÜCU) DAVALARI
I– GENEL OLARAK 1073
1– Ardıllık 1073
2– Dönme (rücu) hakkı 1075
II– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DÖNME (RÜCU) HAKLARI 1079
1– Ortaklaşa sorumluluk 1079
2– Dış ilişkide ortaklaşa sorumluluk 1080
3– İç ilişkide ortaklaşa sorumluların birbirlerine rücu hakkı 1083
a) İç ilişkide, birden çok kişinin birlikte zarara neden olmaları durumunda, zararın paylaştırılması ve rücu koşulları 1085
b) İç ilişkide, aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta rücu koşulları 1085
aa) Ortak defiler 1085
bb) Kişisel defiler 1086
c) Aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta, ortakların birbirlerine karşı yükümlülükleri 1087
aa) İşletenin sigortacıya karşı yükümlülükleri 1087
bb) Sigortacının işletene karşı yükümlülükleri 1087
cc) Sürücünün işletene karşı yükümlülükleri 1088
4– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları 1088
5– Dönme (rücu) hakkının kapsamı ve miktarı 1089
6– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar 1090
7– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi 1091
8– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı 1091
a) Süresi 1091
b) Zamanaşımının kesilmesi 1091
III– SİGORTA TÜRLERİNE GÖRE DÖNME HAKKI VE ARDILLIK 1093
Yirmiyedinci Bölüm
TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ
I– YASA HÜKMÜ 1095
II– ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 1095
1– Ölümlerde ve bedensel zararlarda 1095
2– Maddi hasarlarda 1096
3– Manevi tazminat isteklerinde 1096
4– Yükümlülerin birbirlerine dönme haklarında süre 1096
III– UZAMIŞ CEZA ZAMANAŞIMI 1096
1– Trafik kazalarında ceza zamanaşımı tüm sorumlulara uygulanır 1096
2– Ceza zamanaşımı sigortacıya da uygulanır 1097
3– Ceza zamanaşımı dolduktan sonraki dava süresi 1098
4– Ceza zamanaşımının uygulanma koşulları 1098
5– Ceza zamanaşımının uygulanamayacağı durumlar 1100
6– Teknik arızadan kaynaklanan kazalarda ceza zamanaşımı uygulanacak mıdır? 1101
IV– TRAFİK–İŞ KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 1103
V– YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMI 1103
VI– ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI 1104
1– Tazminat sorumlularının öğrenilmesi 1104
2– Zararın öğrenilmesi 1105
VII– ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ 1106
1– Dava açılmasıyla, zararın tümü için zamanaşımının kesilmesi 1106
2– Ortaklaşa sorumlulardan biri hakkında kesilen zamanaşımının, tümü hakkında kesilmesi 1106
VIII– SİGORTALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 1108
I– Trafik Sigortasında zamanaşımı 1108
a) Yasa hükmü 1108
b) Sigorta Genel Şartları 1109
c) Sigortacıya uygulanacak zamanaşımı süreleri 1109
d) Dönme (rücu) davalarında süre 1109
2– İsteğe bağlı sigortada zamanaşımı 1109
3– Zorunlu Koltuk Sigortasında zamanaşımı 1110
4– Özel sigortalarda zamanaşımı 1110
Yirmisekizinci Bölüm
TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ
I– YASAL FAİZ 1111
1– Geçmişten bugüne faiz 1111
2– 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yasal faiz 1112
II– TİCARİ TEMERRÜT FAİZİ 1112
1– Kavram 1112
2– Yasalardaki hükümler 1113
3– Ticari faizin (avans faizinin) uygulanacağı yerler 1114
III– HAKSIZ FİİLLERDE FAİZ BAŞLANGICI 1115
Yirmidokuzuncu Bölüm
ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI
I– GENEL OLARAK 1117
1– Can zararları bir insan hakları sorunudur 1117
2– Tazminat hesaplarına uygulanacak yasalar 1117
II– İNSAN ZARARLARININ ÖZELLİKLERİ 1119
1– İnsan zararları, mal zararı değil, can zararıdır 1119
2– İnsan zararlarının tazminat olarak değerlendirmesi bir “hukuk” sorunudur 1120
3– İnsan zararları farklı bir hesaplamayı gerektirmektedir 1120
4– Tazminat hesaplarında temel ölçü, formüller değil, hukuksal gerekçelerdir 1121
III– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ 1122
1– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı olay tarihidir 1122
2– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz 1122
3– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır 1123
IV– TAZMİNAT HESABININ UNSURLARI 1124
1– Olay ve kusur değerlendirmesi 1124
2– Zarar sürelerinin belirlenmesi 1124
a) Yaşam tabloları 1125
b) Destekten yoksunlukta zarar süreleri 1126
c) Beden gücü kayıplarında zarar süreleri 1126
d) Çalışanlar yönünden “aktif dönem” sürelerinin tespiti 1127
3– Bedensel zararlarda geçici veya sürekli güç kaybının tespiti 1128
4– Ölümlerde destek payları 1130
5– Tazminatın parasal ölçüsü 1130
6– Hesap unsurlarının zarar türlerine göre sıralaması 1132
a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminat hesabının unsurları 1132
b) Bedensel zararlarda tazminat hesabının unsurları 1132
V– TAZMİNAT HESAPLAMA EVRELERİ 1132
1– Hesap unsurlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi 1132
2– Tazminat hesabına esas kazançların veya parasal değerlerin belirlenmesi 1133
3– Tazminatın hesaplanması 1133
4– Tazminatın netleştirilmesi 1134
a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminattan indirimler 1134
b) Bedensel zararlarda indirimler 1135
c) Tazminat tutarlarından indirilmeyecek edinimler 1135
aa) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez 1135
bb) Bedensel zararlarda neler indirilmez 1136
VI– TAZMİNAT HESAPLARI 1136
1– Tazminat hesaplarında matematiksel işlemler 1136
2– İşleyecek dönem zarar hesaplarında matematiksel işlemler 1137
3– İnsan zararlarının hesabında formüllerin kullanılması 1137
4– Zarar hesaplarında formüllerin anlamı ve işlevi 1138
VII– FORMÜLLER 1140
1– Genel olarak 1140
2– Ortak bir formül kullanılmasının gerekliliği 1141
VIII– YARGI’DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE HESAPLAMA FORMÜLLERİ 1141
1– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%5) artırım ve iskonto değerli dönem 1141
2– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%10) artırım ve iskonto değerli dönem 1143
3– Progressif rant hesabı dönemi 1144
IX– SİGORTALARIN UYGULADIKLARI HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 1147
1– Trafik Sigortası Genel Şartlarına göre hesaplama yöntem ve formülü 1147
2– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülü hakkında açıklamalar 1147
3– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülüne göre hesaplama örnekleri 1149
4– Raporlar açık ve anlaşılır olmalı 1150
X– SOSYAL GÜVENLİK KURUMU’NUN GELİR BAĞLAMA VE PEŞİN DEĞER FORMÜLLERİ VE YÖNTEMLERİ 1151
1– Genel olarak 1151
2– Sürekli işgöremezlikte SGK. gelir bağlama yöntem ve formülleri 1152
a) Günlük kazancın belirlenmesi 1153
b) Sürekli işgöremezlik gelirinin hesaplanması: (5510/m.19/3) 1153
3– Sigortalının ölümünde hak sahiplerine gelir bağlanma yöntemleri 1153
a) Ölüm geliri formülü 1154
b) Ölüm gelirinin hak sahiplerine bağlanma oranları 1154
c) Ölüm gelirinin hak sahiplerine paylaştırılması 1154
4– Peşin değer hesabı 1155
a) Sürekli işgöremelikte bağlanan gelirin peşin değer hesabı 1155
b) Ölüm nedeniyle bağlanan gelirlerin peşin değer hesabı 1156
5– Kurum’un sorumlulara rücu edebileceği, dolayısıyla tazminattan indirilecek miktarlar 1156
XI– İNSAN ZARARLARININ HESAPLANMASINDA EN UYGUN FORMÜL 1157
1– Görüşümüz 1157
2– Formüllerin karşılaştırılması 1157
3– İnsan zararları için en uygun formül 1159
4– Devre sonu ödemeli rant formülüne göre bir hesaplama örneği 1160
5– Kurumlar arası uyum sağlamanın ve ortak uygulamanın gerekliliği 1161
6– SGK gelir bağlama işlemleri ve peşin değer hesapları ile yargıdaki uygulamalar arasındaki farklılığın sakıncaları 1162
II– RAPOR PLANLARI 1164
1– Destekten yoksun kalma hesaplarında rapor bölümleri 1164
2– Bedensel zararlarda rapor bölümleri 1167
EKLER
YARGITAY KARARLARI 1173
1– Destekten Yoksun Kalma Tazminatı İle İlgili Yargıtay Kararları 1175
2– Bedensel Zararlar Konusunda Yargıtay Kararları 1204
3– Tazminat Hesaplarının Parasal Ölçüsü Hakkında Yargıtay Kararları 1226
DİLEKÇE ÖRNEKLERİ 1265
BİLİRKİŞİ RAPOR ÖRNEKLERİ 1299
1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk rapor örnekleri 1301
2– Bedensel zararlar nedeniyle tazminat rapor örnekleri 1331
3– Üç ayrı formüle göre aynı hesap unsurlarının tazminat olarak değerlendirilmesi 1373
TABLOLAR 1385
Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar 1415
Yargıtay Kararları Arama Dizini 1425
Bilirkişi Raporları Arama Dizini 1426
Tablolar Arama Dizini 1427
Kavramlara Göre Arama Dizini 1429