Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi

VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ



Yrd. Doç. Dr. Cem AKBIYIK



Türk Medeni Kanunu'nun vasiyeti yerine getirme görevlisi hakkında getirdiği yeni hükümleri karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek, kurumuna özgü yeniliklerin olumlu tarafları yanında, hükümlerde eksik ya da yetersiz kalan konulara ilişkin, yazarın kişisel düşüncelerini ortaya koyan çalışmada, tartışmalı noktalarda kurumun varlık sebebi doğrultusunda mirasbırakanın son arzularını ön planda tutan bir bakış açısıyla değerlendirmelerde bulunulmuştur.



ÖNSÖZ..................................................................................................................VII

İÇİNDEKİLER..................................................................................................... IX

KISALTMALAR.................................................................................................XV

KAYNAKÇA......................................................................................................XIX

GİRİŞ..........................................................................................................................1

Birinci Bölüm

VASİYETİ YERİNE GETİRME

GÖREVLİSİNE TOPLU BİR BAKIŞ

§1. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin belirlenmesi.....................................5

§2. Kurumun amacı...............................................................................................17

§3. Kurumun hukuksal niteliği.......................................................................... 20

1. Özel hukuk fonksiyonu.......................................................................... 22

2. Terekenin, mirasbırakanın ve mirasçıların temsili......................... 23

3. Vekâlet ilişkisi ( sui generis bir vekâlet görünümü).........................29

4. Konuya ilişkin görüşüm......................................................................... 36

§4. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin atanması..........................................41

1. Genel olarak...............................................................................................41

2. Yedek vasiyeti yerine getirme görevlisi atanması............................. 48

§5. Görevin kabulü ve yetkili makam.............................................................. 50

İÇİNDEKİLER

X

§6. Yetki belgesi verilmesi................................................................................... 54

§7. Atamaya ilişkin tasarrufun iptali.................................................................55

§8. Atamanın genel sonuçları..............................................................................57

1. Herkese karşı ileri sürülebilen temsil ve yönetim yetkisi................57

2. Mirasçıların hukuksal konumları üzerindeki etkisi........................ 60

3. Tereke ile mirasçının (mirasçıların) malvarlığının

ayrılması.....................................................................................................62

İkinci Bölüm

VASİYETİ YERİNE GETİRME

GÖREVLİSİNİN GÖREV VE YETKİLERİ

§1. Genel olarak......................................................................................................65

§2. Görevin başlangıcındaki durumu.............................................................. 72

§3. Tereke listesinin düzenlenmesi....................................................................75

1. Genel kural.................................................................................................75

2. Liste düzenlenmesini gerektirmeyen haller.......................................78

§4. Terekenin yönetimi.........................................................................................79

1. Genel olarak...............................................................................................79

2. Ticari ortaklıkların durumu................................................................. 83

3. Saklı paylı mirasçılıktaki durum..........................................................85

4. Tereke unsurlarına zilyet olma............................................................. 87

§5. Tereke borçlarının ödenmesi ve vasiyetlerin yerine getirilmesi......... 90

1. Genel olarak.............................................................................................. 90

2. Tereke borçlarının ödenmesi ve ayrıkları.......................................... 94

3. Belirli mal vasiyetlerinin yerine getirilmesi...................................... 97

4. Taşınmaz devrini konu edinen mal vasiyetlerinin yerine

getirilmesi................................................................................................101

§6. Tereke unsurları üzerinde tasarruf işlemleri yapılması....................... 105

1. Genel olarak............................................................................................ 105

2. Taşınırların devri................................................................................... 108

XI

3. Taşınmazların devri...............................................................................111

4. Tescil işlemi............................................................................................ 115

§7. Terekenin paylaşılması (taksimi)............................................................. 121

1. Genel olarak............................................................................................ 121

2. Paylaşma hazırlıkları............................................................................124

3. Mirasbırakanın paylaşma kuralı koymaması hali.......................... 125

4. Paylaşmaya müdahale yetkisi............................................................. 127

5. Mirasbırakanın paylaşma kuralı koyması........................................ 129

6. Paylaşmanın sonuçlanması................................................................. 132

§8. Tereke ile ilgili dava ve takiplerde bulunma yetkisi.............................. 134

1. Genel olarak............................................................................................ 134

2. Miras hukukuna özgü davalardaki konumu................................... 138

a. Ölüme bağlı tasarrufların iptali davasındaki konumu.......... 138

b. Tenkis davasındaki konumu........................................................ 142

c. Miras sebebiyle istihkak davasındaki konumu........................ 143

d. Paylaşma (taksim) davasındaki konumu.................................. 147

3. Terekeyi yönetim hakkının korunmasına yönelik itiraz

hakkı......................................................................................................... 150

§9. Tereke üzerindeki yetkilerin genişletilmesi ve daraltılması............... 152

1. Yetkilerin genişletilmesi...................................................................... 152

a. Uzun süreli yönetim yetkisi tanınması..................................... 152

b. Malvarlıksal yönü bulunmayan yetkiler tanınması................ 155

c. Emredici kuralların bağlayıcılığı................................................ 155

d. Mirasbırakana ait yetkilerin devredilmezliği.......................... 156

2. Yetkilerin daraltılması.......................................................................... 158

3. Kendi kendisiyle işlem yapamaması..................................................161

XII

Üçüncü Bölüm

VASİYETİ YERİNE GETİRME

GÖREVLİSİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ,

DENETLENMESİ, GÖREVİN SONA

ERMESİ VE SORUMLULUĞU

§1. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin yükümlülükleri.......................... 163

1. Genel olarak............................................................................................ 163

2. Miras hukukundan kaynaklanan yükümlülükler.......................... 164

a. Vasiyetnameyi tevdi yükümlülüğü............................................. 164

b. Bilgi verme yükümlülüğü............................................................. 164

c. Sır saklama yükümlülüğü............................................................. 167

d. Üçüncü kişilere karşı yükümlülükler........................................ 168

3. Vekâlet sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülükler.................. 169

a. Özen gösterme yükümlülüğü...................................................... 169

b. Görevi bizzat yerine getirme yükümlülüğü..............................171

c. İlgililere hesap verme yükümlülüğü...........................................174

§2. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin denetlenmesi...............................176

1. Genel olarak.............................................................................................176

2. Denetimin kapsamı............................................................................... 179

3. Görevliye uygulanan yaptırımlar ve görevden alma kararı......... 182

§3. Vasiyeti yerine getirme görevinin sona ermesi...................................... 187

1. Genel olarak sona erme sebepleri...................................................... 187

2. Görevin tamamlanması....................................................................... 190

3. Görevlinin ölümü.................................................................................. 192

4. Atanmasını geçersiz kılan bir sebebin varlığı................................. 193

5. Görevlinin fiil ehliyetini kaybetmesi ve iflası................................ 194

6. Görevden çekilme (istifa).................................................................... 195

7. Sona ermenin sonuçları........................................................................ 198

8. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin ücret istemi........................... 201

§4. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin sorumluluğu...............................207

XIII

1. Genel olarak............................................................................................207

2. Sorumluluğun genel koşulları............................................................ 210

3. Birden fazla vasiyeti yerine getirme görevlisinin

sorumluluğu............................................................................................216

SONUÇ VE ÖNERİLER................................................................................. 219