Deniz Ticaretinin Vergilendirilmesi,sektörün Uluslararası Rekabet Gücüne Etkisi Bağlamında

DENİZ TİCARETİNİN VERGİLENDİRİLMESİ,SEKTÖRÜN ULUSLARARASI REKABET GÜCÜNE ETKİSİ BAĞLAMINDA



Cem ÜSTÜNER



ÖNSÖZ ........................................................................................................... vii

İÇİNDEKİLER .................................................................................................. ix

TABLOLAR LİSTESİ .....................................................................................xxvii

KISALTMALAR ............................................................................................. xxix

Birinci Bölüm

GENEL AÇIKLAMALAR

1. DENİZCİLİK SEKTÖRÜ HAKKINDA GENEL BİLGİ .........................................1

1.1. DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN TARİHSEL GELİŞİMİ VE TÜRKİYE

AÇISINDAN ÖNEMİ ...............................................................................1

1.2. DENİZCİLİK SEKTÖRÜNDEKİ ÖNEMLİ KURULUŞLAR .........................4

1.2.1. Denizcilik Müsteşarlığı..................................................................4

1.2.2. Deniz Ticaret Odaları ....................................................................4

1.2.3. Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. .................................................4

1.2.4. Türk Loydu...................................................................................5

1.2.5. Gemi İnşa Sanayicileri Birliği Derneği ...........................................6

1.2.6. Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği ......................................6

1.2.7. Türkiye Liman İşletmeleri Derneği ................................................7

1.2.8. Su Ürünleri Mühendisleri Derneği ................................................8

1.2.9. Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye

Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, T.C. Devlet Demiryolları,

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ..............................................................9

1.2.10. Uluslararası Denizcilik Kuruluşları .............................................9

1.3. DENİZ TİCARETİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI ......................................9

1.3.1. Türk Ticaret Kanunu ....................................................................9

1.3.2. Diğer Mevzuat ............................................................................10

1.3.3. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Yürürlüğe Girmesinin

Etkisi ..............................................................................................11

1.3.4. Güncel Mevzuat ..........................................................................11

1.3.4.1. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku

Komisyonu UNCITRAL ...............................................................11

İÇİNDEKİLERx

1.3.4.2. AB Rekabet Politikası .........................................................12

1.3.4.3. Türk Deniz Turizmi ............................................................12

1.3.4.4. Su Ürünleri Yetiştiriciliği ....................................................13

1.4. DENİZ TİCARETİ HUKUKUNDAKİ BAZI ÖNEMLİ KAVRAMLARIN

AÇIKLANMASI ......................................................................................14

1.4.1. Gemi ve Ticaret Gemisinin Tanımı ..............................................14

1.4.2. Geminin Ayırıcı Unsurları ...........................................................15

1.4.2.1. Geminin Adı .......................................................................15

1.4.2.2. Tanınma İşareti ..................................................................15

1.4.2.3. Bağlama Limanı .................................................................15

1.4.2.4. Geminin Tonajı ...................................................................16

1.4.2.5. Geminin Klası (Sınıfı) ..........................................................16

1.4.2.6. Geminin Milliyeti ................................................................17

1.4.2.6.1 Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kazanılması .................18

1.4.2.6.2 Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanununa Göre

Türk Bayrağı Çekme Hakkı ...................................................19

1.4.3. Gemi Sicilleri ..............................................................................20

1.4.3.1. Genel Olarak ......................................................................20

1.4.3.2. Milli Gemi Sicili ..................................................................20

1.4.3.2.1 Gemilerin Sicile Tescili ................................................20

1.4.3.2.2 Gemilerin Sicilden Terkini ...........................................21

1.4.3.3. İnşa Halindeki Gemilere Ait Sicil .........................................21

1.4.3.4. Türk Uluslararası Gemi Sicili .............................................21

1.4.4. Gemi Üzerindeki Ayni Haklar ......................................................21

1.4.4.1. Gemi Mülkiyeti ...................................................................21

1.4.4.2. Gemi İpoteği .......................................................................22

1.4.4.3. Deniz Ödüncü ....................................................................22

1.4.4.4. Gemi Üzerinde İntifa Hakkı ................................................23

1.4.5. Borda Evrakı ..............................................................................23

1.4.6. Donatan ve Donatma İştiraki ......................................................23

1.4.7. Kaptan ve Gemi Adamları ...........................................................24

1.4.8. Navlun / Navlun Sözleşmesi .......................................................24

1.4.9. Çarter Sözleşmesi / Zaman Üzerine Çarter (Time Charter) /

Kırkambar Sözleşmesi .....................................................................25

1.4.10. Konşimento (Bill of Lading) .......................................................26

1.4.11. Freight Forwarder .....................................................................26

1.4.12. Klas Kuruluşları .......................................................................26

1.4.13. Grt ve Dwt ve Net Ton ...............................................................27

1.4.14. Liman .......................................................................................27

1.4.15. Çekek Yeri ................................................................................28

1.4.16. Tersane ....................................................................................28

1.4.17. Kolay Bayrak ............................................................................28

1.4.18. Su Ürünleri ..............................................................................29

1.4.19. Denizcilik Terminolojisi .............................................................30

1.5. DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN KAPSAMI .................................................30xi

1.5.1. Deniz Ulaştırması (Deniz Ticaret Filoları) ....................................31

1.5.2. Deniz Turizmi .............................................................................31

1.5.3. Limanlar.....................................................................................31

1.5.4. Gemi ve Yat İnşa Sanayii ............................................................32

1.5.5. Su Ürünleri ................................................................................32

1.5.6. Diğer ..........................................................................................32

2. DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN BUGÜNKÜ DURUMUNA GENEL BAKIŞ ...........32

2.1. DÜNYA’DA DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN BUGUNKÜ DURUMU .............34

2.1.1. Deniz Ulaştırması .......................................................................34

2.1.1.1. Deniz Ticaret Filosu ............................................................34

2.1.1.2. Ülkelerin Milli ve Yabancı Bayraktaki Gemileri ...................35

2.1.1.3. Deniz Taşımacılığı ..............................................................36

2.1.2. Deniz Turizmi .............................................................................37

2.1.3. Limanlar.....................................................................................39

2.1.4. Gemi İnşa Sanayii ......................................................................41

2.1.5. Su Ürünleri ................................................................................41

2.2. TÜRKİYE’DE DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN BUGUNKÜ DURUMU ..........43

2.2.1. Deniz Ulaştırması .......................................................................43

2.2.1.1. Deniz Ticaret Filosu ............................................................43

2.2.1.2. Ulusal ve Yabancı Bayrak Açısından Durum .......................44

2.2.1.3. TUGS ve Milli Sicil Açısından Durum ..................................44

2.2.1.4. Denizyolu Taşımacılığında Türk ve Yabancı Bayraklı

Gemilerin Durumu .....................................................................47

2.2.1.5. Yolcu ve Araç Taşımacılığında ÖTV İndiriminin Etkisi .........48

2.2.2. Deniz Turizmi .............................................................................49

2.2.3. Limanlar.....................................................................................53

2.2.4. Gemi İnşa Sanayii ......................................................................55

2.2.5. Su Ürünleri ................................................................................58

2.3. YUNANİSTAN DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜN BUGÜNKÜ DURUMU

VE TÜRKİYE İLE KARŞILAŞTIRILMASI .................................................61

2.3.1. Deniz Ulaştırması (Deniz Ticaret Filosu) ......................................61

2.3.2. Deniz Turizmi .............................................................................64

2.3.3. Limanlar.....................................................................................66

2.3.4. Gemi İnşa Sanayii ......................................................................68

2.3.5. Su Ürünleri ................................................................................69

3. TÜRK VERGİ SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ .....................................................70

3.1. GELİR VERGİSİ ..................................................................................71

3.1.1. Tanımı ........................................................................................71

3.1.2. Kuramsal Temel .........................................................................71

3.1.3. Mükellefiyet ................................................................................71

3.1.4. Gelirin Unsurları ve Açıklamaları ................................................72

3.1.4.1. Ticari kazançlar ..................................................................72

3.1.4.2. Zirai Kazançlar ...................................................................74

3.1.4.3. Ücretler ..............................................................................75

3.1.4.4. Serbest Meslek Kazançları ..................................................76xii

3.1.4.5. Gayrimenkul Sermaye İratları .............................................76

3.1.4.6. Menkul Sermaye İratları .....................................................78

3.1.4.7. Diğer Kazanç ve İratlar .......................................................78

3.1.5. Dar Mükellefiyette Türkiye’de Elde Edilen Kazançlar ...................79

3.1.6. Gelirin Vergisinin Tarhı, Beyanı ve Ödemesi ...............................80

3.2. KURUMLAR VERGİSİ ..........................................................................81

3.2.1. Kuramsal Temel .........................................................................81

3.2.2. Tanımı ........................................................................................81

3.2.3. Mükellefiyet ................................................................................82

3.2.4. Dar Mükellefiyette Türkiye’de Elde Edilen Kazançlar ...................82

3.2.5. Kurumlar Vergisinin Tarhı, Beyanı ve Ödemesi ...........................83

3.3. KATMA DEĞER VERGİSİ ....................................................................83

3.4. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ....................................................................84

3.5. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ ...........................................................84

3.6. DAMGA VERGİSİ ................................................................................85

3.7. HARÇLAR ..........................................................................................86

3.8. BSMV .................................................................................................86

4. GELİR ELDE ETMEK ÜZERE KURULAN İŞLETMELERİN HUKUKİ

NİTELİĞİNİN VERGİ UYGULAMALARI AÇISINDAN ÖNEMİ .........................87

4.1. Sermaye Şirketleri (Ticaret Şirketleri) ..................................................87

4.1.1. Anonim Şirketler ........................................................................87

4.1.2. Limited Şirketler .........................................................................87

4.1.3. Eshamlı Komandit Şirketler ........................................................88

4.2. Kooperatifler .......................................................................................88

4.3. İş Ortaklıkları .....................................................................................88

4.4. Diğerleri .............................................................................................89

4.5. Şahıs Şirketleri ...................................................................................89

4.6. Yabancı Kurumlar ..............................................................................89

4.6.1. İş Yeri ve Daimi Temsilci Kavramları ...........................................90

4.6.2. Kanuni Merkez, İş Merkezi ve İkametgah Kavramları ..................93

4.6.3. Yabancı Kurumlara İştirak Eden Kurumlar ya da Holdingler .......93

4.6.3.1. Kontrol Edilen Kurumlar ...................................................93

4.6.3.2. İstisna Uygulamaları Açısından Yabancı Kurumlara

İştirak Eden Holding Şirketleri ...................................................95

4.6.4. Vergi Cennetleri ..........................................................................95

4.6.5. İrtibat Büroları ...........................................................................97

4.6.6. Sorumluluk Kavramı ..................................................................98

İkinci Bölüm

DENİZCİLİK SEKTÖRÜNDEKİ VERGİ

UYGULAMALARI

1. TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE DENİZCİLİK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ

ÖZELLİKLİ UYGULAMALAR .....................................................................101xiii

1.1. TUGS................................................................................................101

1.1.1. TUGS Çerçevesinde Yapılan Düzenlemelerin Deniz

Ticaretinde Türk Bayrağı Kullanımına ve Kabotaj Kanununa

Etkisi Nedir? TUGS’a Kayıt Milli Mevzuatın Sağladığı

Avantajlardan Faydalanmaya Engel midir? ....................................103

1.1.2. TUGS Çerçevesinde Yapılan Düzenleme ile 2634 Sayılı

Turizmi Teşvik Kanunu’nun Bağlantısı Nedir? ...............................105

1.1.3. TUGS Çerçevesinde Sicile Kayıtlı Gemi Personeli Açısından

Yapılan Düzenlemeler Nelerdir? .....................................................106

1.1.4. TUGS Çerçevesinde Yapılan Mali Düzenlemeler ........................106

1.1.5. TUGS Çerçevesinde Yapılan Mali Düzenlemelerle İlgili

Açıklamalar ...................................................................................108

1.1.5.1. Hangi Deniz Taşıma Araçları TUGS Kapsamında

Sağlanan Mali Teşviklerden Yararlanır? ...................................108

1.1.5.2. TUGS’a Kayıt İçin Türkiye’de Mukim Türk ve Yabancı

Uyruklu Kişiler Kavramını Nasıl Değerlendirmek Gerekir? ........110

1.1.5.3. TUGS’a Kayıt İçin Türkiye’de Türk Mevzuatına Göre

Kurulmuş Şirket Kavramını Nasıl Değerlendirmek Gerekir? .....111

1.1.5.4. Hukuki Olarak Hangi Tipte Kurulmuş Şirketler

TUGS’a Kayıt İçin Başvurabilir? ...............................................112

1.1.5.5. Vergisel Açıdan TUGS’a Kayıt İçin Hangi Tipte Şirket

Daha Avantajlıdır? ...................................................................112

1.1.5.6. TUGS’a Kayıt İçin Sermaye Şirketinde Yabancı

Uyruklular İçin Bir Sınır Var mıdır? .........................................113

1.1.5.7. Yatlar için TUGS’a Kayıtta Gerekli Olan “Turizm

Şirketi Envanterine Kayıtlı Olmak” ve “Tonilato Belgesinde

‘Ticari Yat’ İfadesinin Olması” Ne Anlama Gelmektedir? ............113

1.1.5.8. TUGS Kapsamında Yat İthal Edilebilir mi? ........................115

1.1.5.9. TUGS’un Finansal Kiralama Açısından Getirdiği

Avantaj Nedir? .........................................................................115

1.1.5.10. Finansal Kiralama İfadesinden Hangi Düzenlemenin

Anlaşılması Gerekmektedir? .....................................................116

1.1.5.11. Yurtdışından Finansal Kiralama Yoluyla Temin

Edilen Gemiler ve Yatlar için TUGS’a Başvuru Yapılabilir mi? ..117

1.1.5.12. Yurtdışından Finansal Kiralama Yoluyla

Temin Edilen Gemilerde ve Yatlarda TUGS’a Başvuru

Yapılabilmesi İçin Dwt Sınırı Aranacak mıdır? ..........................118

1.1.5.13. Yurtiçinden Finansal Kiralama Yoluyla Temin Edilen

Gemi ve Yatlar İçin TUGS’a Başvuru Yapılabilir mi? .................119

1.1.5.14. TUGS Kapsamında Kavranan ve Kavranmayan Mali

Teşvikler Nelerdir? ...................................................................119

1.1.5.15. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların İşletilmesi ve

Devrinden Elde Edilen Kazançlardan Ne Anlamak Gerekiyor? ..122

1.1.5.15.1 TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların İşletilmesi Ne

Anlama Geliyor? .................................................................123

1.1.5.15.2 TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Devri Ne

Anlama Geliyor? .................................................................125xiv

1.1.5.16. TUGS Kapsamında Sağlanan İşletme ve Devir

İstisnalarında KDV Açısından da Bir İstisna Söz Konusu

mudur? ...................................................................................126

1.1.5.17. TUGS Kapsamındaki Deniz Araçlarına ÖTV Açısından

da Bir İstisna Söz Konusu mudur?...........................................127

1.1.5.18. TUGS Kapsamındaki Deniz Araçlarına MTV

Açısından da Bir İstisna Söz Konusu mudur? ..........................127

1.1.5.19. TUGS Kapsamında Sağlanan İstisnalardan Ne Zaman

Faydalanılmaya Başlanabilir? ..................................................128

1.1.5.20. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların İşletilmesi ve

Devrinden Elde Edilen Kazançlar Nasıl Hesaplanmalıdır?

Muhasebe Uygulamaları Açısından Dikkat Edilmesi

Gereken Hususlar ve Yükümlülükler Nelerdir? .........................129

1.1.5.21. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların İşletilmesinde

İstisnaya Konu Kazancın Tespitinde Dikkat Edilmesi

Gereken Hususlar Nelerdir? .....................................................131

1.1.5.22. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların İşletilmesinden Zarar

Doğması Durumunda TUGS’dan Vazgeçilebilir mi? ..................132

1.1.5.23. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatlarda Bir Yaş Sınırlaması

Mevcut mudur? .......................................................................133

1.1.5.24. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Enflasyon

Muhasebesi Açısından Değerlendirilmesi Nasıl Olacaktır? ........133

1.1.5.25. Dar Mükellefler İstisna Kazançlardan Nasıl

Yararlanabilecektir? .................................................................133

1.1.5.26. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatlar İçin Damga Vergisi,

Harç, BSMV ve Fon İstisnası Nasıl Uygulanacaktır? .................134

1.1.5.27. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatlar İçin Ödenmesi Gereken

Harçlar Nelerdir, Ne Zaman Ödenir ve Nasıl Hesaplanmalıdır? .135

1.1.5.28. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Sicilden Terkini

Durumunda Harç Ne Zamana Kadar Ödenir? ...........................136

1.1.5.29. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Ödeyecekleri

Harçlar Kimden Tahsil Olunur? Devir Durumunda Vadesi

Gelmeyen Harçlar Kim Tarafından Ödenir? ..............................136

1.1.5.30. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Yıllık Harçlarının

Ödenmemesi Durumunda Mali Teşviklerden Faydalanılması

Söz Konusu mudur? Bu Durumda Sicilden Re’sen Terkini

Gerektirir mi? ..........................................................................137

1.1.5.31. Sicilden Terkin, Satış, İsim Değişikliği, İpotek Tescili

vb. İşlemlerde Hangi Mevzuat Dikkate Alınır? Sağlanan

İstisnalardan Ne Şekilde Faydalanılır? .....................................137

1.1.5.32. Finansal Kiralama İşleminde TUGS Harçları Kimin

Tarafından Ödenecektir? Finansal Kiralama Şirketleri

Adına Kayıtlı Gemi ve Yatların Kiracıya Devrinde Ayrıca

Harç Alınacak mıdır? ..............................................................139

1.1.5.33. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Yıllık Harçlarının

Ödenmemesi Durumunda Ne Gibi İşlemler Yapılacaktır? ........139

1.1.5.34. TUGS Çerçevesinde Sağlanan Mali Teşviklerin

Uygulanmasına İlişkin Esasları Kim Tespit Etmeye Yetkilidir? ..140xv

1.1.5.35. TUGS Çerçevesinde Tahsil Edilen Harçlar Maliye

Bakanlığınca Nasıl Değerlendirilecektir?...................................140

1.1.5.36. TUGS ile Tanınan Diğer Mali Yardımlar Nelerdir? ..........141

1.1.5.37. TUGS’un Armatör Şirketlerin Halka Açılması

Konusunda Getirdiği Yenilik Nedir? .........................................142

1.1.5.38. TUGS’a Kayıtlı Gemi ve Yatların Yurtdışında Sigorta

Yaptırmalarına Bir Engel Bulunmakta mıdır? .........................143

1.2. DENİZ TİCARET FİLOSUNUN (BALIKÇI FABRİKA GEMİLERİ

DAHİL) VE GEMİ İNŞA TESİSLERİNİN TEŞVİKİ ..................................143

1.2.1. 2581 Sayılı Yasa İle Yapılan Düzenleme Nedir? .........................143

1.2.2. Neler Teşvik Kapsamındadır? ....................................................144

1.2.3. Her Türlü Gemi, Yüzer Tesis, Yat veya Makine Teçhizat

İstisnadan Faydalanabilir mi? .......................................................144

1.2.4. Söz konusu Düzenleme İçin Başvuru Nasıl Yapılacaktır? ..........145

1.2.5. Söz konusu Düzenleme Kapsamında Neler İstisnadan

Faydalanamamaktadır? .................................................................145

1.2.6. İthal Edilecek Gemi ve Makine vb. Herhangi Bir İzne Tabi

midir? ...........................................................................................146

1.2.7. Söz Konusu İstisna Finansal Kiralama Yoluyla İthal

Edilecek Gemi ve Makine vb. İçin de Geçerli midir? .......................147

1.2.8. Söz konusu Teşvik Uygulaması Şartlı Bir Uygulama mıdır? ......147

1.2.9. Söz konusu Uygulama ile İlgili Bildirim Yükümlülükleri

Nelerdir? .......................................................................................147

1.3. GEMİ VE YAT İNŞA YATIRIMLARINDA YATIRIM İNDİRİMİ

UYGULAMASI ....................................................................................148

1.4. GELİR VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ...............................148

1.4.1. Gerçek Kişiler Açısından Tam Mükellef ve Dar

Mükellefiyetin Belirlenmesi ...........................................................148

1.4.2. Deniz Araçlarının İşletilmesi ve Devrinden Doğan Kazançlar .....150

1.4.2.1. Tam Mükellef Gerçek Kişiler Açısından .............................150

1.4.2.2. Dar Mükellef Gerçek Kişiler Açısından ..............................152

1.4.3. Deniz Araçlarında Çalışanların Elde Ettiği Ücret Gelirleri ..........154

1.4.3.1. Tam Mükellef Gerçek Kişiler Açısından .............................154

1.4.3.2. Dar Mükellef Gerçek Kişiler Açısından ..............................156

1.4.4. Denizlerden Elde Edilen Zirai Kazançlar (Su Ürünleri) ..............156

1.4.5. Deniz Araçlarının Kiralanması ..................................................159

1.4.5.1. Tam Mükellef Gerçek Kişiler Açısından .............................159

1.4.5.2. Dar Mükellef Gerçek Kişiler Açısından ..............................161

1.4.6. Gelir Vergisi Matrahı Açısından Deniz Araçlarının Giderleri .....162

1.4.7. Deniz Ulaştırması .....................................................................162

1.4.7.1. Tam Mükellef Gerçek Kişiler Açısından .............................162

1.4.7.2. Dar Mükellef Gerçek Kişiler Açısından ..............................163

1.4.8. Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmaları Çerçevesinde

Yukarıdaki Kazanç Unsurlarının Değerlendirilmesi ........................166

1.4.9. Vergi Cennetleri ........................................................................166

1.5. KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME.......................167

1.5.1. Deniz Araçlarının İşletilmesi ve Devrinden Doğan Kazançlar .....167xvi

1.5.1.1. Tam Mükellef Kurumlar Açısından ...................................167

1.5.1.2. Dar Mükellef Kurumlar Açısından ....................................168

1.5.2. Deniz Araçlarının Kiralanması ..................................................170

1.5.2.1. Tam Mükellef Kurumlar Açısından ...................................171

1.5.2.2. Dar Mükellef Kurumlar Açısından ....................................171

1.5.3. Kurumlar Vergisi Matrahı Açısından Deniz Araçlarının

Giderleri .......................................................................................172

1.5.4. Deniz Ulaştırması .....................................................................174

1.5.4.1. Tam Mükellef Kurumlar Açısından ...................................174

1.5.4.2. Dar Mükellef Kurumlar Açısından ....................................174

1.5.4.2.1 Mevzuattaki Düzenleme Nedir?..................................174

1.5.4.2.2 Taşımacılık Faaliyetinden Elde Edilen Gelirlerin

Hangi Gelir Unsuru Kapsamında Değerlendirilmesi

Gerekir? .............................................................................175

1.5.4.2.3 Taşımacılık İşinden Elde Edilen Ticari ve Arızi

Kazançların Türkiye’de Elde Edilip Edilmediği Nasıl

Tespit Edilecektir? ..............................................................179

1.5.4.2.4 Hasılat Ne Zaman Elde Edilmiş Sayılır? .....................183

1.5.4.2.5 Hasılatın Türkiye’de Elde Edilen Kısmı Nasıl

Belirlenecektir? ...................................................................184

1.5.4.2.6 Serbest Bölgelerde Yapılan Yüklemelerden

Sağlanan Hasılatı Nasıl Değerlendirmek Gerekir? ................184

1.5.4.2.7 Transit Taşımacılık Hasılatını Nasıl

Değerlendirmek Gerekir? ....................................................185

1.5.4.2.8 Deniz Taşımacılığının Devamı Olan Kara

Taşımacılığını Nasıl Değerlendirmek Gerekir? .....................185

1.5.4.2.9 Taşımacılık İşinden Elde Edilen Ticari ve Arızi

Kazançlardan Safi Kurum Kazancı Nasıl Tespit Edilecektir? 185

1.5.4.2.10 Taşımacılık İşinden Elde Edilen Safi Kurum

Kazancı Üzerinden Hangi Vergiler Ödenecektir? ..................186

1.5.4.2.11 Bu Konuda Yayımlanmış Bakanlar Kurulu

Kararlarının Vergileme Üzerinde Bir Etkisi Bulunmakta

mıdır? .................................................................................187

1.5.4.2.12 Taşımacılık İşinden Elde Edilen Ticari ve Arızi

Kazançlar Nasıl Beyan Edilecektir? .....................................189

1.5.4.2.13 Dar Mükellef Kurumların VUK Açısından

Yükümlülükleri Nelerdir? ....................................................190

1.5.4.2.14 Acentalar ve Komisyoncular Açısından Durum

Nedir? .................................................................................191

1.5.4.2.15 Deniz Taşımacılığında Kullanılan Belgeler ve

Uluslararası Teslim Şekilleri ...............................................192

1.5.5. Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmaları Çerçevesinde

Yukarıdaki Kazanç Unsurlarının Değerlendirilmesi ........................194

1.5.5.1. Deniz Ulaştırması Açısından ÇVÖA’ların Değerlendirmesi .195

1.5.5.2. Türkiye’nin Taraf Olduğu Anlaşmalar Hakkında Genel

Açıklamalar .............................................................................195

1.5.5.3. İngiltere Anlaşması Esas Alınarak ÇVÖA’ların

Değerlendirilmesi .....................................................................197xvii

1.5.5.3.1 Vergileme Hakkının Tespiti ........................................198

1.5.5.3.2 Gemi Taşımacılığı Kazancının Kapsamı .....................199

1.5.6. Vergi Cennetleri ........................................................................206

1.6. KDV KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ..................................206

1.6.1. KDV Uygulaması Hakkında Genel Açıklamalar .........................206

1.6.2. İstisna Uygulamaları Hakkında Genel Açıklamalar....................208

1.6.3. Taşımacılık İstisnası KDVK 7 ve 14 ...........................................210

1.6.3.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................210

1.6.3.2. Transit ve Türkiye ile Yabancı Ülkeler Arasında

Yapılan Taşımacılık İşleri Nasıl Tanımlanmaktadır? .................211

1.6.3.3. Transit ve Türkiye ile Yabancı Ülkeler Arasında

Yapılan Taşımacılık İşlerinde İstisna Uygulanması İçin

Taşıtanın Yurtiçinde Olması Mümkün müdür? ........................212

1.6.3.4. Transit Taşımacılıkta Yurt İçi Limanlardan Yük veya

Yolcu Alınması Durumunda İstisna Uygulanabilir mi? .............212

1.6.3.5. Transit ve Türkiye ile Yabancı Ülkeler Arasında

Yapılan Taşımacılık İşlerinin Aracı Firmalar Kullanılarak

Yapılması Durumunda İstisna Uygulanacak mıdır? ..................212

1.6.3.6. Masraf Yansıtmaları da İstisna Kapsamında mıdır? ..........213

1.6.3.7. Taşımacılık İşlerinde Acentalar Tarafından Uygulanan

Komisyonlar da İstisna Kapsamında mıdır?..............................213

1.6.3.8. Taşımacılık İşlerinde Taşıma Bedeline Ek Olarak

Alınan Ücretler de İstisna Kapsamında mıdır? ..........................215

1.6.3.9. Yabancı Firmalar Tarafından Yapılan Taşımacılık

Faaliyetleri de İstisna Kapsamında mıdır? ................................215

1.6.3.10. Taşımacılık İşlemleri Nedeniyle Oluşan Kur Farkları

da İstisna Kapsamında mıdır? ..................................................216

1.6.3.11. Taşımacılık İstisnasından Faydalanılması İçin Hizmet

İhracatında Dikkate Alınan Şartların Sağlanması Gerekli

midir? ......................................................................................217

1.6.3.12. İstisna Uygulamasında Karşılıklılık Şartı Aranmakta

mıdır? ......................................................................................217

1.6.3.13. Serbest Bölgeler de İstisna Kapsamında mıdır? ...............217

1.6.3.14. Taşımacılıkta Kullanılan Taşıt Kiralama İşleri de

İstisna Kapsamında mıdır? ......................................................217

1.6.3.15. Uluslararası Taşımacılık Faaliyetinde Türkiye’de

Yapılan Harcamalar da İstisna Kapsamında mıdır? ..................218

1.6.3.16. Yurtdışında Başlayıp Yurtdışında Biten Taşımacılık

İşlerini Nasıl Değerlendirmek Gerekir? .....................................218

1.6.3.17. İstisna Kapsamındaki Taşıma İşi Ne Zaman Beyan

Edilmelidir? .............................................................................219

1.6.3.18. İstisna Kapsamındaki İşlemlere İlişkin Yüklenilen

KDV’nin İadesi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir? ..........................219

1.6.4. Mal ve Hizmet İhracına Yönelik KDV İstisnası KDVK 11-12 .......219

1.6.4.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................220

1.6.4.2. İhracat İstinası Düzenlemesinde Deniz Taşımacılığı ile

İlgili Bazı Teslimler ...................................................................221xviii

1.6.4.3. Söz Konusu Teslimleri Acentaların Yapması

Durumunda İstisna Yine Uygulanacak mıdır? ..........................222

1.6.4.4. Yabancı Bayraklı Gemilere Yakıt ve Kumanya Teslimini

İhracat İstisnası Kapsamında Değerlendirmek Mümkün

müdür? ...................................................................................222

1.6.4.5. Söz Konusu İstisna Hükümleri Hizmet Teslimleri

Açısından da Geçerli midir? .....................................................223

1.6.4.6. Uluslararası Deniz Taşımacılığı Yapan Yerli Gemiler

Nasıl Değerlendirilecektir? .......................................................224

1.6.4.7. Yatlar ve Diğer Deniz Araçları da İstisna Kapsamında

mıdır? ......................................................................................225

1.6.4.8. Türk Bayraklı Gemi, Yat ya da Diğer Deniz Araçları da

İstisnadan Faydalanabilir mi? ..................................................225

1.6.4.9. İstisna Kapsamındaki Mal Teslimlerinde Gümrük

Beyannamesi Düzenlenmesi Gerekli midir? ..............................225

1.6.5. Deniz Araçlarının Teminine Yönelik KDV İstisnası

Uygulaması KDVK 13/a ................................................................226

1.6.5.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................226

1.6.5.2. Hangi Teslim ve Hizmetler İstisnadan

Faydalanabilecektir? ................................................................226

1.6.5.3. İstisnadan Faydalanan Teslim ve Hizmetler Kimlere

Yapılmalıdır? ...........................................................................227

1.6.5.4. Araçların Teslimi ile Tadil, Bakım ve Onarım

Hizmetlerinin Yapıldığı Mükelleflere İlişkin Şartlar Nelerdir? ....227

1.6.5.5. İstisnadan Faydalananlar Bahis Konusu İşletme ve

Kiralama Faaliyetlerini Ne Kadar Süre ile Yapmak Zorundadır? 230

1.6.5.6. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının Kiralanması

İşlemleri de İstisna Kapsamında mıdır? ...................................231

1.6.5.7. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının Kiralanması

Durumunda Kiracının Faaliyetleri Önemli midir? ....................232

1.6.5.8. İstisna Kapsamında Olan Teslim ve Hizmetlerin Yurtiçi

Teslim ve Hizmet Olması Şartı Bulunmakta mıdır? İthalat

da İstisna Kapsamında mıdır? ..................................................232

1.6.5.9. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının 2. El Satışı

da KDV’den İstisna mı? Herhangi Bir Tonaj Sınırlaması Var

mı? ..........................................................................................233

1.6.5.10. Deniz Araçlarının İstisna Kapsamında Olmadan

KDV’li Satışının Ardından Tekrar İstisnaya Konu Edilmesi

Mümkün mü? ..........................................................................233

1.6.5.11. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının Satış

Amaçlı Alınması Durumunda İstisna Söz konusu mu? .............233

1.6.5.12. KDV İstisnası Uygulamasında Araç Kiralayan

Firmaların Tadil, Bakım ve Onarım Giderleri de KDV’den

İstisna mıdır? ...........................................................................234

1.6.5.13. KDV İstisnası Uygulamasından Turizm Bölgelerinde

Sportif ve Eğlence Amaçlı Kullanılan Deniz Araçları da

Faydalanabilir mi? ...................................................................234xix

1.6.5.14. Kamu Kuruluşlarına Yapılacak Teslim ve Hizmetler

KDV İstisnasından Faydalanabilir mi? .....................................235

1.6.5.15. Finansal Kiralama İşlemleri Sonucunda Yapılan Araç

Teslimleri de İstisna Kapsamında mıdır? ..................................235

1.6.5.16. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarına Tadil,

Bakım ve Onarım İçin Alınan Aksam, Yedek Parça ya da

Motorları İstisnadan Faydalanabilir mi? ...................................236

1.6.5.17. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilen

Bakım Onarım ve Tadil Hizmetleri için Kullanılan Alet,

Aksam ya da Parçalar da KDV İstisnası Kapsamında mıdır? .....237

1.6.5.18. Bakım-Onarım ve Tadil Hizmetlerini Verenlerin Bu

Hizmetleri Kapsamında Yüklenicilerden Aldıkları Hizmetler

veya Alet, Aksam ya da Parçalar İstisna Kapsamında mıdır? ....238

1.6.5.19. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilmeyen

Bakım-Onarım ve Tadil İçin Teslim Edilen Alet, Aksam

ya da Parçaların Hizmet de İçermesi Durumunda KDV

İstisnası Nasıl Uygulanacaktır? ................................................239

1.6.5.20. Yabancı Gemilere Verilen Bakım-Onarım ve Tadil

Hizmetleri de KDV’den İstisna mıdır? .......................................239

1.6.5.21. Araçları Bizzat İmal ve İnşa Eden ya da Ettiren ve Bu

İşlemler ile İlgili Teslim ve Hizmetlerin Yapıldığı Mükelleflere

İlişkin Şartlar Nelerdir? ............................................................240

1.6.5.22. Araçların Bizzat İmal ya da İnşa Edilmesi ya da

Sipariş Üzerine İmal ve İnşaa Ettirilmesi İşlemlerinde KDV

İstisnasından Faydalanmaya Yönelik Yapılacak İşlemler

Nelerdir? ..................................................................................240

1.6.5.23. Sipariş Üzerine İmal ve İnşa Faaliyetinde Bulunanlar

ve Bu İşlemler ile İlgili Teslim ve Hizmetlerin Yapıldığı

Mükellefler İçin KDV İstisnasından Faydalanmaya Yönelik

Yapılacak İşlemler Nelerdir? .....................................................241

1.6.5.24. Araçları Bizzat İmal ve İnşa Eden ya da Ettirenlerle

Sipariş Üzerine Bu Araçları İmal ya da İnşa Edenler

Açısından Bu Araçları Teslim Alanların Faaliyetlerinin Bir

Önemi Var mıdır? ...................................................................242

1.6.5.25. Bu Araçları İmal ya da İnşa Eden ya da Ettirenlerle

Sipariş Üzerine Bu Araçları İmal ya da İnşa Edenler

Açısından Bu Araçları Teslim Alanların Yabancı Olmasının

Bir Önemi Var mıdır? ..............................................................244

1.6.5.26. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilen İmal

ve İnşa İşlerinde Neler İstisna Kapsamındadır? ........................244

1.6.5.27. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının İmal

ve İnşasını Gerçekleştirenler Açısından İşgücü Hizmet

Alımlarında Tevkifat Uygulanması Gerekiyor mu? ....................245

1.6.5.28. Deniz Araçları, Yüzer Tesis ve Araçlarının İmal ve

İnşasını Gerçekleştirenlerin Bu Araçları Satışı da KDV’den

İstisna mı? ...............................................................................246

1.6.5.29. Araç Teslimi, Bakım-Onarım, Tadil ya da İmal İnşa

İşlerinde Kur Farkları ya da Vade Farkları İstisnaya Tabi

midir? ......................................................................................247xx

1.6.5.30. KDV İstisnası Nasıl Belgelendirilecektir? .........................247

1.6.5.31. KDV İstisnası Uygulamasında 1998/1 Nolu KDV İç

Genelgesi Kapsamında Alınacak Belgeler Nelerdir? ...................248

1.6.5.32. KDV İstisnası Uygulamasında Aranan Şartların

Sağlanmaması Durumunda Yapılacak İşlemler Nelerdir? .........248

1.6.6. Deniz ve Hava Taşıma Araçları İçin Liman ve Hava

Meydanlarında Yapılan Hizmetler KDVK 13/b ...............................249

1.6.6.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................249

1.6.6.2. Deniz Taşıma Aracı ve Liman Kavramlarını Nasıl

Değerlendirmek Gerekiyor? ......................................................250

1.6.6.3. Deniz Araçları İçin Yapılan Mal Teslimleri (İkmal

Malzemesi vb.) İstisnadan Faydalanabilecek midir? ..................252

1.6.6.4. İstisnadan Faydalanabilecek Hizmetleri Kimler Yapabilir? 252

1.6.6.5. İstisnadan Faydalanabilecek Deniz Araçlarının Yurtiçi

ya da Yurtdışına Sefer Yapması Önemli midir? .........................252

1.6.6.6. İstisnadan Faydalanabilecek Hizmetler Nelerdir? ..............253

1.6.6.7. İstisnaya Konu Hizmetlerin Limanlar Dışında

Verilmesi Mümkün müdür? .....................................................258

1.6.6.8. Ardiye ve Terminal Hizmetleri İstisna Kapsamında mıdır? .259

1.6.6.9. Acentaların Verdikleri Hizmetleri İstisna Kapsamında

Nasıl Değerlendirmek Gerekir? .................................................259

1.6.6.10. İstisnaya Konu Hizmetlerin Ticari Olmayan Deniz

Araçlarına Verilmesi de İstisna Kapsamında mıdır? ..................260

1.6.6.11. İstisnadan Faydalanabilecek Hizmetlerin Türk ya da

Yabancı Bayraklı Gemilere Verilmesi Önemli midir? .................260

1.6.6.12. Taşıt Üstü Gümrük İşlemlerine Tabi Tutulan veya

Tutulmayan Eşyalara Yapılan Tahmil Tahliye Hizmetleri

Sonucunda Liman İşletmelerince Tahsil Edilen Tahmil

Tahliye Ücretlerinin İthalatta KDV Matrahına Dahil

Edilmesi Gerekir mi? ................................................................261

1.6.6.13. İstisnadan Faydalanan Mükelleflerin İade Talepleri

Nasıl Değerlendirilecektir? .......................................................262

1.6.7. Yatırım Teşvik Belgesinde Yer Alan Makine ve Teçhizatlara

İlişkin KDV İstisna Uygulaması 13/d ............................................262

1.6.7.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................262

1.6.7.2. İstisna Şartlı Bir İstisna mıdır? .........................................262

1.6.7.3. Neler İstisnadan Faydalanabilir? ......................................262

1.6.7.4. Deniz Araçları İstisnadan Faydalanabilir mi? ....................263

1.6.7.5. İstisnadan Nasıl Faydalanılabilir? .....................................263

1.6.8. Limanlara Bağlantı Sağlayan Demiryolu Hatları,

Limanlar ve Hava Meydanlarının İnşasına, Yenilenmesine,

Genişletilmesine Yönelik KDV İstisnası Uygulaması 13/e ..............263

1.6.8.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................264

1.6.8.2. Liman Kavramını Nasıl Değerlendirmek Gerekiyor? ..........264

1.6.8.3. Hangi Teslim ve Hizmetler İstisnadan

Faydalanabilecektir? ................................................................264

1.6.8.4. İstisnadan Faydalanan Teslim ve İnşaat Taahhüt İşleri

Kimlere Yapılmalıdır? ...............................................................265xxi

1.6.8.5. İstisnaya Konu İşleri Bizzat Kendisi Yapan veya

Yaptıran Mükelleflere İlişkin Şartlar Nelerdir? ..........................265

1.6.8.6. İstisnaya Konu İşlerin Bizzat Yapılması ya da

Yaptırılması İşlemlerinde KDV İstisnasından Faydalanmaya

Yönelik Yapılacak İşlemler Nelerdir? .........................................266

1.6.8.7. Söz Konusu İşlemleri Bizzat Yapan ya da Sipariş

Üzerine Yapan Mükelleflere Mal ve Hizmet Temin Edenler

de İstisnadan Faydalanabilecek mi? .........................................267

1.6.8.8. İstisnaya Konu İşlerin Yaptırılması Durumunda Mal

ve Hizmetlerin Siparişi Veren tarafından Temin Edilmesi

Durumunda Nasıl İşlem Yapılacaktır? ......................................267

1.6.8.9. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilen İşlerle

İlgili Olarak Hangi Teslim ve İnşaat Taahhüt İşleri İstisna

Kapsamındadır? .......................................................................268

1.6.8.10. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilen İşlerle

İlgili Olan İthalat İşlemleri de KDV’den İstisna mıdır? ...............269

1.6.8.11. Mal Teslimi veya İnşaat Taahhüt İşi Yapan Mükellefin

İstisnaya Konu Olmayan Teslim ve Hizmetleri Nasıl

Değerlendirilecektir? ................................................................269

1.6.8.12. Uygulama Kapsamında KDV’den İstisna Edilen İşlerle

İlgili Olarak Hizmet Alımları da İstisna Kapsamındadır? ...........269

1.6.8.13. Yap İşlet Devret Modelinde İstisna Uygulaması Nasıl

Yapılacaktır? ............................................................................270

1.6.8.14. Limanlarla İlgili İstisna Kapsamındaki İşleri Bizzat

Gerçekleştirenlerin Bu Limanları Devretmesi de KDV’den

İstisna mı? ...............................................................................271

1.6.8.15. Söz Konusu İşlerde Oluşan Kur Farkları ya da Vade

Farkları İstisnaya Tabi midir? ..................................................271

1.6.8.16. KDV İstisnası Uygulamasında Aranan Şartların

Sağlanmaması Durumunda Yapılacak İşlemler Nelerdir? .........271

1.6.9. Milli Güvenlik Kuruluşlarının Deniz Araçları Teminine

Yönelik KDV İstisnası Uygulaması 13/f .........................................272

1.6.9.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................273

1.6.9.2. Milli Güvenlik Kurumlarının Doğrudan Alımlarında

İstisna Uygulaması Nasıl Olacaktır? .........................................274

1.6.9.3. Yüklenici Firmalara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde

İstisna Uygulaması Nasıl Olacaktır? .........................................275

1.6.9.4. Müteselsil Sorumluluk Uygulaması ..................................277

1.6.9.5. 112 nolu KDV Tebliği ile Yapılan Düzenlemelerin 93

nolu KDV Tebliği Kapsamında Yapılan Uygulamalara Etkisi .....277

1.6.9.6. Milli Güvenlik Kuruluşları Tarafından Bu

Kapsamda Yapılan İthalatlar da İstisna Uygulamasından

Faydalanabilir mi? ...................................................................278

1.6.10. Gümrük ve Deniz Ticaretine İlişkin Mevzuat

Çerçevesindeki İthalat İşlemlerinde KDV İstisnası Uygulaması

16/1-b ..........................................................................................278

1.6.11. Ardiye, Terminal ve Depolama Hizmetleri İçin Uygulanan

KDV İstisnası Uygulaması KDV Kanunu 17/4-o ............................280xxii

1.6.11.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .......................................281

1.6.11.2. İstisna Kapsamına Neler Girmektedir? ............................281

1.6.11.3. Ardiye, Depolama ve Terminal Hizmetlerinin Kapsamı

ve Tanınan İstisna Nedir? .........................................................281

1.6.11.4. Geçici Depolama Yerleri ve Antrepolarda Bulunan

Eşyalara Verilen Ardiye ve Depolama Hizmetleri Sonucu

Tahsil Edilen Ücretlerin İthalatta KDV Matrahına Dahil

Edilmesi Gerekir mi? ................................................................285

1.6.11.5. Acentaların Verdikleri Hizmetleri İstisna Kapsamında

Nasıl Değerlendirmek Gerekir? .................................................286

1.6.11.6. Kiralama İşlemleri İçin Tanınan İstisna Nedir? ................287

1.6.11.7. Free Shop’ların Mal Teslimleri de KDV’den İstisna mıdır? 287

1.6.12. Gemi Kiralama İşlemlerinin KDV Açısından Değerlendirilmesi .288

1.6.12.1. İktisadi İşletmelere Dahil Olmayan Bir Geminin

Kiraya Verilmesi .......................................................................288

1.6.12.2. Bir Geminin Yurtdışındaki Müşteriye Kiraya Verilmesi ....289

1.6.12.3. Bir Geminin Yurtiçindeki Müşteriye Kiraya Verilmesi ......290

1.6.12.4. Bir Geminin Yurtdışındaki Firmadan Kiralanması ..........290

1.6.12.5. Time Charter (Kırkambar Sözleşmeleri) Kiralama İşleri ...291

1.6.12.6. Finansal Kiralama Yoluyla Bir Geminin Yurtdışındaki

Firmadan Kiralanması .............................................................291

1.6.12.7. Finansal Kiralama Yoluyla Bir Geminin Yurtdışındaki

Firmaya Kiralanması ................................................................292

1.6.13. Gemi Satış İşlemlerinin KDV Açısından Değerlendirilmesi .......292

1.6.14. Acentaların KDV Mükellefiyetleri Açısından Değerlendirilmesi .292

1.6.15. Güncel KDV Oranları Nedir? ...................................................293

1.7. SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI ..................................................294

1.7.1. Serbest Bölgelerdeki Gelir ve Kurumlar Vergisi Uygulamaları ....295

1.7.2. Serbest Bölgelerdeki Defter ve Belge Düzeni ..............................297

1.7.3. Serbest Bölgelerde KDV Uygulaması .........................................297

1.7.3.1. Serbest Bölgelerde Taşımacılık İstisnası Uygulaması .........298

1.7.3.2. Serbest Bölgelerde Liman Olmaması Durumunda

İstisna Uygulanabilir mi? ........................................................298

1.7.3.3. KDV Kanunundaki Diğer İstisnalar ve Serbest Bölge

İstisnasının Şartlarının Birlikte Bulunması Durumunda

Hangisinin Uygulanacağı .........................................................299

1.8. ÖTV AÇISINDAN DEĞERLENDİRME .................................................300

1.8.1. Deniz Araçlarının Alım ve Satımlarında ÖTV .............................300

1.8.1.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................300

1.8.1.2. II Sayılı Listede Yer Alan Deniz Taşıma Araçları ve ÖTV

Oranları Nedir? ........................................................................302

1.8.1.3. Deniz Aracı İmal ve İnşası ve Temini Hakkında Bazı

Mukteza Örnekleri ...................................................................302

1.8.1.4. Deniz Aracı İmal ve İnşasında Kullanılacak Malların

İthalatı ÖTV’den İstisna mıdır? .................................................303

1.8.1.5. Mal İhracına Yönelik ÖTV İstisnası ...................................304xxiii

1.8.1.6. Yabancı Bayraklı Gemilere Yakıt ve Kumanya Teslimini

İhracat İstisnası Kapsamında Değerlendirmek Mümkün

müdür? ...................................................................................304

1.8.1.7. Ticari Deniz Aracı İçin de ÖTV Uygulanacak mı? ...............306

1.8.1.8. İkinci El Deniz Aracı Alımlarında ÖTV Uygulanacak mı? ...306

1.8.1.9. Gümrük ve Deniz Ticaretine İlişkin Mevzuat

Çerçevesindeki İthalat İşlemlerinde ÖTV İstisnası Uygulaması 306

1.8.1.10. ÖTV’de Vergi İndirimi Mümkün müdür? .........................306

1.8.1.11. İndirimi Mümkün Olmayan ÖTV Nasıl

Değerlendirilecektir? ................................................................307

1.8.2. Deniz Araçlarına Yakıt Tesliminde ÖTV .....................................307

1.8.2.1. Mevzuattaki Düzenleme Nedir? .........................................308

1.8.2.2. Düzenlemeden Hangi Akaryakıtlar Faydalanmaktadır? .....308

1.8.2.3. Düzenlemede Yer Alan Bazı Tanımlamalar ........................309

1.8.2.4. ÖTV İndiriminden Faydalanabilecek Deniz Araçları

Nelerdir? ..................................................................................310

1.8.2.5. ÖTV İstisnasından Faydalanmanın Şartları Nelerdir?........311

1.8.2.6. Hizmetlerin Kabotaj Hattında İfa Edilmesi Ne Anlama

Geliyor? ...................................................................................312

1.8.2.7. ÖTV İstisnasından Faydalanan Yakıtı Kimler Teslim

Edebilir? ..................................................................................312

1.8.2.8. ÖTV İstisnasından Faydalanmak İçin Deniz Aracının

Sahibi Olmak Gerekir mi? ........................................................312

1.8.2.9. ÖTV İstisnasından Faydalanan Deniz Aracının

Satılması ya da Kira Süresinin Bitmesi Durumunda İstisna

Uygulaması Nasıl Değerlendirilecektir? ....................................312

1.8.2.10. ÖTV İstisnasından Faydalanarak Alınan Yakıt Başka

Amaçlar İçin Kullanılabilir mi? .................................................313

1.8.2.11. ÖTV İstisnasından Faydalanarak Alınan Yakıt

Kullanımının YMM’lerce Onaylanması da Gerekiyor mu?..........313

1.8.2.12. ÖTV İstisnasından Faydalanarak Alınan Yakıtlar İçin

Kullanılan Defterlere İlişkin Bir Düzenleme Var mı? .................314

1.8.2.13. Yakıt Alım Defterinin Zayi Olması Durumunda Ne

Yapılması Gerekiyor? ...............................................................314

1.8.2.14. Yakıt Alımında ÖTV Teşvikinin Vergi Mükellefiyeti ile

Bağlantısı ve Kayıt Dışılık Açısından Önemi Nedir? .................316

1.9. VUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRME .................................................316

1.9.1. VUK’un Değerleme Hükümleri Açısından ..................................317

1.9.2. VUK Uyarınca Amortisman Hesaplamaları Açısından ................317

1.9.3. VUK Uyarınca Bedeli Kredi Kartı Kullanılmak Suretiyle

Ödenen Taşımacılıkta Belge Düzeni ...............................................318

1.9.4. VUK Uyarınca Tankerlerden Yapılan Akaryakıt Satışlarında

Düzenlenecek Belgeler (Ödeme Kaydedici Cihaz) ............................318

1.10. MTV AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ..............................................319

1.10.1. Kimler, Hangi Şartlarda MTV Ödemekle Yükümlüdür? ...........319

1.10.2. MTV Oranları Nedir? ...............................................................320

1.10.3. Ticari Amaçlı Deniz Araçları MTV’ye Tabi midir? .....................320xxiv

1.10.4. MTV Ödemeleri Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrahının

Tespitinde Gider Olarak Kabul Edilebilir mi? .................................321

1.11. HARÇLAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ......................................322

1.11.1. Denizcilik Sektörünü İlgilendiren 2008 Yılında

Uygulanacak Harçlar.....................................................................322

1.11.2. Denizcilik Sektöründe Önem Arz Eden Harç Uygulamaları ......323

1.12. DAMGA VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ...........................323

1.12.1. Güncel Damga Vergisi Uygulamaları .......................................324

1.12.2. Denizcilik Sektöründe Önem Arz Eden Damga Vergisi

Uygulamaları ................................................................................324

1.12.3. Charter ve Kırkambar Sözleşmelerinin Damga Vergisi

Kanunu Karşısındaki Durumu ......................................................326

1.12.4. Damga Vergisi Kalkacak mı?...................................................326

1.13. KAMBİYO MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ....................327

1.14. BSMV AÇISINDAN DEĞERLENDİRME ............................................328

1.15. TRASFER FİYATLANDIRMASI .........................................................328

1.16. ENFLASYON MUHASEBESİ ............................................................329

1.17. VARLIK BARIŞI UYGULAMASI ........................................................330

1.18. DENİZCİLİK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR ....................332

1.18.1. Yabancı Personel Çalıştırılması Hakkında ...............................332

1.18.2. Gemi İnşa Yatırımlarına Sağlanan Arsa Tahsisi Teşviki ...........335

1.18.2.1. Gemi İnşa Yatırımlarına Sağlanan Arsa Tahsisi

Teşviki (Hazine Açısından) ........................................................336

1.18.2.2. Milli Emlak Düzenlemesi ................................................338

1.18.3. Bankalardan Yapılacak Ücret Ödemeleri .................................338

2. DENİZCİLİK SEKTÖRÜNDE YUNANİSTA