Bilişim Suçları ve Bilişim Ceza Hukuku

Dr. Cengiz APAYDIN ( Cumhuriyet Savcısı )

ÖNSÖZ

Ceza hukukunda bilişim suçları kavramı hızla değişmekte ve gelişmekte olup, işlenme şekilleri öngörülemeyecek şekilde uygulamada karşımıza çıkmakta ve ceza hukukunun önemli ve problemli alanlarından biri oluşturmaktadır. 5237 sayılı TCK’nın bilişim suçlarının unsurlarını değiştirerek bağımsız suçlar olarak bilişim alanında suçlar başlığı altında yeniden ele alması, önemli bir gelişme olmakla birlikte, kurumun uygulama alanının ve bilişim suçlarının, teknolojinin gelişmesine paralel olarak işlenme şekillerinin hızla değişmesi uygulamada ciddi sorunlara sebebiyet vermektedir. Bu konuda önemli noktalardan biri soruşturma ve delil toplama tekniklerinin yetersiz olmasıdır. Bilişim teknolojisindeki hızlı gelişme, bilişim sistemlerinin çeşidini ve kullanım sayısını arttırmakta olup, beraberinde değişik yöntemlerle işlenebilen suç tiplerini de ortaya koymaktadır. Bilişim suçları modern çağın en hızlı ve kolay işlenen ve çeşitlenen suçlarını oluşturmaktadır. Çünkü bilişim suçlarını önlemek için etkin önleyici güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi yönünde bilişim sistemlerini kullanan şirketler ve bankalar tarafından yeterince önlem alınmaması bu suçların artmasına neden olmaktadır. Klasik suçlardaki soruşturma ve kovuşturma yöntemlerinden farklı yöntemlerle bilimsel esaslara uygun, yüksek teknolojiye dayalı delil toplama teknikleriyle soruşturma ve kovuşturma yapılarak faillerin tespiti ile cezalandırılması gerekmektedir.
Bilişim suçlarının en önemli kavramlarından olan veri kavramı çok çeşitli değerleri temsil etmektedir. İnternetin ortaya çıkışı ve yaşamın tüm alanlarına girmesi nedeniyle internetin ana konusu olan verilerin korunması büyük önem arz etmektedir. Bilgisayar sisteminde bulunan her türlü yazı, rakam, hesap, resim, şekil, film, video, grafik, kişisel bilgiler, projeler ve görüntüler birer veri olup, çeşitli değerleri temsil etmektedir. Veriler, dar anlamda bireylere ait kişisel güvenlik, iletişim ve mülkiyet haklarının korunması, geniş anlamda ise ülke ekonomisi, kamu güvenliği ve kamu düzeninin korunması açısından her türlü korunmayı gerektirmektedir. İnternetin evrensel oluşu ve uluslararası hareket olanağına sahip olması bilişim suçlarıyla mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Bilişim suçlarında faillerin tespiti, bilişim suçlarına ilişkin delillerin toplanması ve faillerinin yakalanması teknik bir konu olup, teknolojik gelişmeler ve bilişim hukukundaki gelişmeler doğrultusunda ulusal ve uluslar arası soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin koordineyi içeren düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Bilişim sistemindeki verileri bozma, verilerini yok etme veya verileri değiştirme, yasak cihaz veya program suçları sürekli olarak değişen şekillerde işlenmektedir. Bilişim sistemlerindeki verilerin güvenilirliği, bütünlüğü ve işleyişi için önleyici tedbirlerin yanında suçlarla ve suçlularla mücadele için bilişim ceza hukukunun kavramlarını bilen, yorumlayan ve uygulayan uzman Cumhuriyet savcıları ve uzman ceza hâkimlerine ihtiyaç bulunmaktadır. Soruşturma ve yargılama özel ve teknik bilgi gerektirdiğinden, bilişim suçlarıyla mücadele için özel mahkemeler ve Cumhuriyet savcılarından oluşan özel bilişim bürolarının kurulması gereklidir. İnternetteki hızlı ve kolay veri iletimi ile virüs programlarının sürekli gelişmesi ve çeşitlenmesi ulusal soruşturma sistemlerinin uluslar arası boyutta diğer devletlerin soruşturma makamları ile kapsamlı bir şekilde işbirliğini zorunlu hale getirmektedir.
Bu kitapta bilişim suçlarının neler olduğu, hangi şekillerde işlendiği, işlendiğinde şikâyet dilekçesinin nasıl hazırlanacağı, iddianamenin nasıl yazılacağı, delillerin neler olduğu, hangi delillerin nerden nasıl istenmesi gerektiği ve hükmün hangi deliller esas alınarak gerekçelendirilerek nasıl kurulması gerektiği tüm aşamaları örneklerle incelenerek akademik bakış açısıyla, uygulamaya ışık tutmak ve uygulamayı sadeleştirmek için öneriler ve çözüm yolları içerir bir şekilde hazırlanmıştır.
Kitapta özellikle sonucu anlamsız olan gereksiz tartışmalara yer verilmemiş olup tamamen uygulamadaki sorunlar gözetilerek her türlü soruya cevap aranmaya çalışılmış Yargıtay kararları ışığında bilişim suçları ve bilişim suçları ile birlikte işlenen benzer suçlar, bilişim suçları ile kesiştikleri oranda tüm yönleriyle incelenmeye çalışılmıştır.
Kitap sadece hukukçulara yönelik yazılmamış olup, bilişim sistemlerini kullanan tüm şahısların okuyup anlayabileceği tarzda açık bir şekilde yazılmıştır. Şikâyet dilekçelerinin, müzekkere örneklerinin, iddianame örneklerinin, mahkeme karar örneklerinin ve Yargıtay kararlarının birlikte aşama aşama incelenmesi halinde okuyucuya geniş bir bakış açısı kazandıracağını düşüncesiyle kitabın tüm okuyuculara yararlı olmasını dilerim.
Dr. Cengiz APAYDIN
CUMHURİYET SAVCISI

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM
BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME SUÇU

I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ YARAR
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Faili
1. 2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1.4. 1. Daha Az Cezayı Gerektiren Nitelikli Hal
1.4. 2. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma ve Delil Toplama Yöntemi
5. Sonuç
6. Kaynakça

VI. BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME SUÇUYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

İKİNCİ BÖLÜM
BİLİŞİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİNİ ENGELLEME VE BOZMA SUÇLARI

GİRİŞ
1. Bilişim Kavramı
2. Bilişim Suçu
3. Kanaatimiz ve Değerlendirme

A. BİLİŞİM SİSTEMİNİ ENGELLEME SUÇU
I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ YARAR
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Faili
1. 2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suçun Nitelikli Hali
1.5.1. Banka veya Kredi Kurumuna Ait Bilişim Sistemleri Üzerinde İşlenmesi
1.5.2. Kamu Kurum ya da Kuruluşuna Ait Bilişim Sistemleri Üzerinde İşlenmesi
1.5.3. Değerlendirme ve Kanaatimiz
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

A. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME SUÇU
I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ YARAR
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Faili
1. 2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suçun Nitelikli Hali

2. Manevi Unsur

3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

C. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE KİŞİNİN KENDİSİNİN VEYA BAŞKASININ YARARINA HAKSIZ ÇIKAR SAĞLAMASI SUÇU……
I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ YARAR
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Faili
1. 2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suçun Nitelikli Hali
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

D. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev ve Yetki
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi

E. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE HUKUKA AYKIRI YARAR SAĞLAMA SUÇUNUN BENZER SUÇLARLA İLİŞKİSİ
1. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE HUKUKA AYKIRI YARAR SAĞLAMA SUÇUNUN DOLANDIRICILIK SUÇU İLE İLİŞKİSİ
2. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE HUKUKA AYKIRI YARAR SAĞLAMA SUÇUNUN HIRSIZLIK SUÇU İLE İLİŞKİSİ
3. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE HUKUKA AYKIRI YARAR SAĞLAMA SUÇUNUN BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU İLE İLİŞKİSİ
4. BİLİŞİM SİSTEMİ ENGELLEME VEYA BOZMA SURETİYLE HUKUKA AYKIRI YARAR SAĞLAMA SUÇUNUN GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU İLE İLİŞKİSİ

F. Sonuç

G. Kaynakça

H. BİLİŞİM SİSTEMİNİ ENGELLEME VEYA BOZMA SUÇLARIYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİLİŞİM SİSTEMİNDEKİ VERİLERİ YOK ETME, BOZMA, ERİŞİLMEZ KILMA, DEĞİŞTİRME, HUKUKA AYKIRI OLARAK VERİLERİ YERLEŞTİRME VEYA GÖNDERME SUÇLARI

GİRİŞ
A. Bilişim Ceza Hukukuna İlişkin Teknik Kavramlar
1. Program ve Veri Kavramı
2. İnternet
3. Bilişim
4. Bilişim Sistemi
5. Bilişim Suçu Kavramı

B. BİLİŞİM SİSTEMİNİN VERİLERİNİ BOZMA, YOK ETME, DEĞİŞTİRME VEYA ERİŞİLMEZ KILMA, SİSTEME VERİ YERLEŞTİRME, VAR OLAN VERİLERİ BAŞKA YERE GÖNDERME SUÇLARI (TCK m. 244/2)
I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsuru
1.1. Suçun Faili
1.2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1.4.1. Verileri Bozmak
1.4. 2. Verileri Yok Etmek
1. 4. 3. Verileri Değiştirmek
1.4. 4. Verileri Erişilmez Kılmak
1. 4. 5. Veri Yerleştirmek
1.4. 6. Verileri Başka Bir Yere Göndermek
1.5. Suçun Nitelikli Hali
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

V. SORUŞTURMAYA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi

C. BİLİŞİM SİSTEMİNİN VERİLERİNİ BOZMA, YOK ETME, DEĞİŞTİRME VEYA ERİŞİLMEZ KILMA, SİSTEME VERİ YERLEŞTİRME, VAR OLAN VERİLERİ BAŞKA YERE GÖNDERME FİİLLERİNİN İŞLENMESİ SURETİYLE HAKSIZ ÇIKAR SAĞLAMASI SUÇU
I. GENEL OLARAK
II. SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER
III. SUÇUN UNSURLARI
1. Maddi Unsuru
1.1. Suçun Faili
1.2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

V. SORUŞTURMAYA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi
5. Sonuç
6. Kaynakça

D. BİLİŞİM SİSTEMİNDEKİ VERİLERİ YOK ETME, BOZMA, ERİŞİLMEZ KILMA, DEĞİŞTİRME, HUKUKA AYKIRI OLARAK VERİLERİ YERLEŞTİRME VEYA GÖNDERME SUÇU İLE BU SURETLE HUKUKA AYKIRI YARAR ELDE ETME SUÇLARIYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI………….

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇLARI

GİRİŞ
1 Genel Olarak
2. Bilişim Suçu
3. Teknik Bilgiler
A. BAŞKASINA AİT GERÇEK BİR BANKA VEYA KREDİ KARTINI KART SAHİBİNİN RIZASI OLMAKSIZIN KULLANMAK VEYA KULLANDIRMAK
I. Suçla Korunan Hukuki Değer
II. Suçun Unsurları
1. Maddi Unsuru
1.1. Suçun Faili
1.2. Suçun Mağduru
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suça Etki Eden Haller
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

V. SORUŞTURMAYA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi
5. Sonuç
6. Kaynakça

B. BAŞKALARINA AİT BANKA HESAPLARIYLA İLİŞKİLENDİRİLEREK SAHTE BANKA VEYA KREDİ KARTINI ÜRETMEK, SATMAK, DEVRETMEK, SATIN ALMAK VEYA KABUL ETMEK.
I. Genel Olarak
II. Suçla Korunan Hukuki Değer
III. Suçun Unsurları
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Mağduru
1.2. Suçun Faili
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suça Etki Eden Haller
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima

V. SORUŞTURMAYA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi
5. Sonuç
6. Kaynakça

C. SAHTE OLUŞTURULAN VEYA ÜZERİNDE SAHTECİLİK YAPILAN BANKA VEYA KREDİ KARTINI KULLANMAK SURETİYLE KENDİSİNE VEYA BAŞKASINA YARAR SAĞLAMA
I. Genel Olarak
II. Suçla Korunan Hukuki Değer
III. Suçun Unsurları
1. Maddi Unsurları
1.1. Suçun Mağduru
1.2. Suçun Faili
1.3. Suçun Konusu
1.4. Eylem
1. 5. Suça Etki Eden Haller
2. Manevi Unsur
3. Hukuka Aykırılık

IV. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ HALLERİ
1. Teşebbüs
2. İştirak
3. İçtima
V. SORUŞTURMAYA VE KOVUŞTURMAYA İLİŞKİN KURALLAR
1. Görev
2. Yaptırım
3. Zamanaşımı
4. Soruşturma Yöntemi
5. Sonuç
6. Kaynakça

D.BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN BENZER SUÇLARLA İLİŞKİSİ
1.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunun Dolandırıcılık Suçu İle İlişkisi
2.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunun Hırsızlık Suçu İle İlişkisi
3.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunun Belgede Sahtecilik Suçu İle İlişkisi
4.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunun Güveni Kötüye Kullanılması Suçu İle İlişkisi

E. BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNDA ŞAHSİ CEZASIZLIK VE ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI

1.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunda Şahsi Cezasızlık Sebepleri
1.1. Haklarında Ayrılık Kararı Verilmemiş Eşlerden Biri
1.2. Üstsoy veya Altsoy veya bu Derecede Kayın Hısımlarından Biri veya Evlat Edinen veya Evlatlık
1.3. Aynı Konutta Beraber Yaşayan Kardeşler
2.Banka veya Kredi Kartının Kötüye Kullanılması Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümlerinin Uygulanması

F. KAYNAKÇA

G. BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇLARIYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

 
BEŞİNCİ BÖLÜM
EKLER

1. BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME SUÇUYLA İLGİLİ EKLER
1.1. ŞİKÂYET DİLEKÇELERİ
1.2. MÜZEKKERE ÖRNEKLERİ
1.3. İDDİANAME ÖRNEKLERİ
1.4. MAHKEME KARARLARI
2. BİLİŞİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİNİ ENGELLEME VE BOZMA SUÇLARIYLA İLGİLİ EKLER

2.1. ŞİKÂYET DİLEKÇELERİ
2.2. MÜZEKKERE ÖRNEKLERİ
2.3. İDDİANAME ÖRNEKLERİ
2.4. MAHKEME KARARLARI
3. BİLİŞİM SİSTEMİNDEKİ VERİLERİ YOK ETME, BOZMA, ERİŞİLMEZ KILMA, DEĞİŞTİRME, HUKUKA AYKIRI OLARAK VERİLERİ YERLEŞTİRME VEYA GÖNDERME SUÇLARIYLA İLGİLİ EKLER
3.1. ŞİKÂYET DİLEKÇELERİ
3.2. MÜZEKKERE ÖRNEKLERİ
3.3. İDDİANAME ÖRNEKLERİ
3.4. MAHKEME KARARLARI
4. BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇLARIYLA İLGİLİ EKLER
4.1. ŞİKÂYET DİLEKÇELERİ
4.2. MÜZEKKERE ÖRNEKLERİ
4.3. İDDİANAME ÖRNEKLERİ
4. 4. MAHKEME KARARLARI

GİRİŞ

Çağımızda hızlı bir şekilde gelişen ve değişen teknoloji nedeniyle, sınırları belirli olan bir bilişim suçları tanımı yapmak zor olmakla birlikte bilişim suçları genel olarak , “bilişim sistemlerine hukuka uygun erişim sağlayarak veya hukuka aykırı olarak erişimde bulunarak, bilişim sistemleri aracılığıyla bilişim sistemini ya da bu sistemde yer alan veri ya da verileri bilişim teknolojilerinin kullanılması veya bilişim araçlarına doğrudan müdahale etmek suretiyle hukuka aykırı olarak sisteme ya da verilere girme veya çeşitli saiklerle kendisinin ya da başkasının yararına kullanma, erişilmez kılma, silme, değiştirme, var olan veriyi gönderme veya bozma suretiyle işlenen suçlar” olarak tanımlanabilir. Bilişim suçlarının sınırları net olarak belirlenmemiş olup, gelişen ve çeşitlenen teknolojiyle birlikte bilişim suçları da biçim ve içerik olarak değişmektedir.
Teknoloji ve internet kullanımının artması sonucu siber suçların sayısı ve nitelikleri hızla değişmektedir. Bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girme ve sistemde kalmaya devam etme suçları hızla değişen ve gelişen teknoloji ile birlikte kanuni düzenlemelerin ötesinde öngörülemeyen şekilde yaygınlaşmaktadır. Modern hayat ekonomik, kültürel, sosyal ve teknik olarak birbiriyle ilişki içerisindedir. Bilişim suçlarının önlenebilmesi ve cezalandırılabilmesi için etkin ve verimli bir ceza politikası oluşturulması gerekmektedir. Ancak bu politikanın oluşturulmasında bilişim sistemlerine girmenin önlenmesine ilişkin tedbirlerle demokratik toplumun gereklerine uygun kişi hak ve özgürlükleri arasında bir denge oluşturulmalıdır. Bilişim teknolojisindeki hızlı gelişme bilişim sistemlerinin çeşidini ve kullanım sayısını artırmakta olup, beraberinde değişik yöntemlerle işlenebilen suç tiplerini de ortaya koymaktadır. Bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girme ve sistemde kalmaya devam etme suçu bilişim suçlarının en önemlisini oluşturmaktadır. Çünkü bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girmeden veya sistemde kalmadan diğer bilişim suçlarını işlemek mümkün değildir. Bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girme ve sistemde kalmaya devam etme suçlarını önlemenin en etkin yolu güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi ve klasik suçlardaki soruşturma ve kovuşturma yöntemlerinden farklı yöntemlerle soruşturma ve kovuşturma yapılmasıdır.
Bilişim suçlarının zaman veya mekân sınırlaması olmaksızın kolay ve hızlı işlenmesi, bilişim suçlarından korunmaya yönelik önleyici tedbirlerin bulunmaması, bilişim teknolojilerini kullananların bilişim suçlarının failleri veya mağdurları olabilecekleri konusunda farkındalıklarının olmaması nedeniyle bilişim suçları klasik suçlara nazaran hızla artış göstermektedir. Bilişim suçlarında faillerinin ve suç delilerinin ortaya çıkarılmasında yaşanan güçlükler, sosyal ve ekonomik alanda ortaya çıkan tehlikelerin ve zararların fazlalığı, bu alanlarda ortaya çıkabilecek ekonomik, sosyal, siyasal ve kişisel ihtiyaçlara cevap verebilecek hukuki boşluk yaratılmasına engel olacak yasal düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Bilişim suçlarında zaman ve yer kavramı değişkenlik arz etmektedir. Bilişim suçlarının yurt dışındaki veri ağları üzerinden veya ülke içerisinde ancak sahte kimliklerle açılmış hesaplarla yapılması faillerle mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Bu nedenle ulusal ya da uluslar üstü bilişim soruşturmaları için demokratik hukuk devletinin gereklerine uygun bir şekilde uluslar arası işbirliğini sağlayacak kanuni düzenlemelerin ve antlaşmaların yapılması gerekmektedir.
Bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girme veya sistemde kalmaya devam etme suçu ile mücadele ederken klasik soruşturma yöntemlerinin dışına çıkılması şarttır. Çünkü bilişim cihazlarının nitelikleri ve bilişim ağlarının yapısı söz konusu suçların soruşturulmasında ve delil toplanmasında büyük güçlükler ortaya çıkarmaktadır. Hukuka uygun yöntemlerle elde edilecek delilere nasıl ulaşılacağı ve bu delillerin neyi temsil ettiği standardize edilerek geliştirilmesi ve sistematik hale getirilmesi gereklidir. Ceza muhakemesi alanında kaynak veri iletişiminin denetimi, telekomünikasyon ile soruşturma organlarının işbirliği, veri teslim etme yükümlülüğü ve şifre çözmeye yönelik yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
İnternet servis sağlayıcılarının bilişim ağı hizmetlerini etkin, hızlı ve sağlıklı bir şekilde vermesi bilişim suçları ile mücadelede önemli bir gerekliliktir. İnternet servis sağlayıcılarının hem ulusal hem de uluslararası düzeyde hukuki sorumluluklarının yasal düzenlemelerle belirlenmesi şarttır.
Bilişim suçlarında delil niteliği taşıyan veriler çoğunlukla bilgisayar, cep telefonu ve internet gibi ortamlarda tutulan sesli, yazılı ve görsel kayıtlardır. Bu kayıtların delil niteliği teşkil edebilmesi için sağlam ve değiştirilemez bir yapıya sahip olması gerekmektedir. Ancak bilişim cihazlarının kullanıcıları tarafından belirlenen yöntemlerle kaydedilen bilgiler yine bilişim cihazlarının kullanıcıları tarafından değiştirilebilme ihtimali taşımaktadır. Böyle olunca hukuka uygun yöntemlerle elde edilmiş sağlam bir delil olmaktan çıkmaktadır. Bilişim suçlarında, dijital delillerin hukuki durumunun net bir şekilde belirlenmesi için dijital delil kavramının tanımlanması ve yapısı gereği ivedilikle tespitinin yapılması gerektiğinden bu konuda yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Faillerin hukuka aykırı olarak online hizmetlere, alışveriş sitelerine ve elektronik posta hesaplarına girmeleri halinde delillerin hangi sistematik içinde aşama aşama nasıl toplanacağına ilişkin uygulamaya ışık tutacak nitelikte ayrıntı ve derinlik içeren soruşturma tekniklerinin ortaya konulması şarttır.
Hâkim, Cumhuriyet savcısı ve adli kolluk görevlileri araştırma ve soruşturma yöntemini tam olarak bilmedikleri bilişim suçlarına ilişkin yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda, hukuk ihlallerine sebebiyet verdikleri gibi, haksız yere suçlanan kişilerin ceza mahkûmiyeti almalarına ve gerçek suçluların da cezasız kalmalarına neden olmaktadırlar. Bu hukuk ihlallerinin önüne geçilebilmesi için, bilişim suçlarını soruşturan ve yargılayan makamların bilişim alanında hangi kavramın neyi temsil ettiği veya hangi delilin hangi amaçla araştırılması gerektiğini bilecek yeterli düzeyde teknik bilgiye sahip olması gerekmektedir. Bu amaçla bilişim suçlarını yargılayan özel mahkemelerin ve bilişim suçlarını soruşturan Cumhuriyet savcıları için de özel büroların kurulması gereklidir. Özel bir mahkeme veya büro kurup, bu konuda bilgi sahibi hâkim ve savcıların görev yapmasını sağlamanın yanında ayrıca bilişim sistemleri konusunda eğitimli, özel olarak görevlendirilmiş, teknik bilgiye sahip ve hukuka uygun her türlü soruşturma taktik ve tekniklerini bilen adli kolluk görevlilerinin, Cumhuriyet savcılarının koordinesinde adli bilişim ve iletişim uzmanları ile birlikte hareket edebilecekleri soruşturma yöntemi yasallaştırılmalıdır. Soruşturmalar bizzat Cumhuriyet savcıları ve onların denetimi altındaki özel adli kolluk görevlileri ve adli bilirkişiler tarafından yapılmalıdır.
Dijital delillerin tespiti ve değerlendirilmesini sağlamak amacıyla adli kolluk görevlilerinin, adli bilişim uzmanı bilirkişilerin, Cumhuriyet savcılarının ve ceza hâkimlerinin eğitilmesi ve bilgilendirilmesi sürekli hale getirebilecek, bilişim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri takip edebilecek, bilişim ve iletişim alanında uzmanlaşmış özel organize birimlerinin ivedilikle kurulması gerekmektedir.
Bilişim suçlarıyla mücadelede son teknolojinin en iyi şekilde kullanılması, bilişim teknolojisini kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının, özel şirketlerin, özel ve kamu bankalarının önleyici tedbirleri almalarının sağlanması ve personellerinin bilişim suçlarıyla ilgili eğitime tabi tutularak farkındalık oluşturulması, bilişim teknolojileri kullanıcılarının ve toplumun bilişim suçlarının işlenme şekilleri ile ilgili olarak bilişim suçlarının mağduru olmaktan korumaya yönelik bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Bilişim suçlarının önlenmesi ve suçluların cezalandırılması açısından ceza hukukunun ölçülülük ilkesine uygun olarak faillerin kusurlarına ve işledikleri suçların ağırlığına uygun cezaların yasalarda yer alması gerekmektedir. Bilişim teknolojileri ve internetin kullanılması suretiyle kişilere veya topluma zarar veren veya tehlike oluşturan eylemlerin suç olarak belirlenmesi ve cezasız kalmaması açısından ortaya çıkan hukuki sorunların çözülebilmesi için yasal düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Bu yasal düzenlemeler, teknolojik gelişmelerin ve uluslar arası yasal düzenlemelerin gerisinde olmamalıdır. Bilişim teknolojileri ve internetin, mekân ve zaman tanımaz oluşu, bilişim teknolojileri ve internet ile suçların hızlı ve kolay işlenebilme özelliği nedeniyle, ulusal hukuk sistemleri çerçevesinde öngörülecek düzenlemelerin, zamanla yetersiz kalmaması için teknolojik gelişmeler ve siber âlem konularının iyi bir şekilde takip edilerek bilişim ceza hukuku politikası oluşturulmalıdır. Çünkü bilişim ceza hukukuna ilişkin hukuki ve teknik düzenleme gereksinimleri hızla ortaya çıkmakta ve değişmektedir. Verilerin ve delillerin güvenlik altına alınması için seri yargılama usulü getirilmelidir.
Bilişim sistemine yetkisiz erişim, bilişim sistemi ve veri güvenliği için tehdit veya zarara sebebiyet verebileceği için bilişim sistemi ve veri güvenliğinin korunma ihtiyacı bulunmaktadır. Eşyanın doğası gereği failin bilişim sistemine bir amaç için girmesi gerekmekte olup failin bilişim sistemine girme amacı için kalacağı süre ne kadar az olursa olsun korunan hukuki menfaatler ihlal edilmiş olacağından suçun oluştuğu kabul edilmelidir.
Modern bilgi toplumunda bilgisayar ve internet kullanımının artması sonucu siber suçların sayısı ve nitelikleri hızla değişmektedir. Bilgisayar sistemlerine karşı hackleme, verileri değiştirme, verilere zarar verme, verileri erişilmez kılma veya hileyle yönlendirme gibi eylemler gelişen teknoloji ile birlikte kanuni düzenlemelerin ötesinde öngörülemeyen şekilde yaygınlaşmaktadır. Çağdaş yaşam ekonomik, sosyal ve teknik olarak birbiriyle ilişki içerisindedir. Bilişim yoluyla işlenen suçların önlenebilmesi ve cezalandırılabilmesi için etkin ve verimli bir ceza politikası oluşturulması gerekmektedir. Bilişim suçlarında zaman ve yer kavramı değişkenlik arz etmektedir. Bilişim suçlarının yurt dışındaki veri ağları üzerinden veya ülke içerisinde ancak sahte kimliklerle açılmış hesaplarla yapılması faillerle mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Bu nedenle ulusal ya da uluslar üstü bilişim soruşturmaları için demokratik hukuk devletinin gereklerine uygun bir şekilde uluslar arası işbirliğini sağlayacak kanuni düzenlemelerin ve antlaşmaların yapılması gerekmektedir.
Bilişim sistemini engelleme, bozma veya bilişim sistemini engelleme ya da bozma suretiyle haksız yarar sağlama suçları ile mücadele ederken klasik soruşturma yöntemlerinin dışına çıkılması şarttır. Hukuka uygun yöntemlerle elde edilecek delillere nasıl ulaşılacağı ve bu delillerin neyi temsil ettiği standardize edilerek geliştirilmesi ve sistematik hale getirilmesi gereklidir. Ceza muhakemesi alanında kaynak veri iletişiminin denetimi, telekomünikasyon ile soruşturma organlarının işbirliği, veri teslim etme yükümlülüğü ve şifre çözmeye yönelik yasal düzenlemeler yapılmalıdır
Bilişim sistemini engelleme, bozma veya bilişim sistemini engelleme ya da bozma suretiyle haksız yarar sağlama suçlarıyla failler, suçların mağduru olan bireylerin bilişim dokunulmazlığını, özel hayatlarının gizliliğini, iletişim ve haberleşme hürriyetlerini, internetin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle sonuçları ağır olan müdahalelerde bulunmaları nedeniyle TCK’ nın 244'üncü maddesindeki cezalar artırılmalıdır. Çünkü bu suçlardaki hukuki yararlar bireylere ait bilişim sistemlerinin güvenli olarak işleyişi, mülkiyet veya zilyetlik haklarının korunması, bilişim sisteminin güvenilirliği ile kamu güvenliği ve kamu düzeninin korunmasıdır. Gelişen iletişim teknolojileri ve bilişim sistemleri hayatın tüm alanlarında önemli değişikliklere neden olmakta, bu teknolojilerin ve sistemlerin ortaya çıkardığı yeni iletişim şekilleri, araç ve hizmetler hızla insanlığın tüm yaşamını etkilemeye devam etmektedir. Bilişim teknolojileri ve sistemlerinin sunduğu hizmetlerin nitelikleri gereği hem kişilerin bilişim güvenliğini hem de kamu güvenliği ve kamu düzeninin korunması amaçlanmıştır. Suçların önlenmesi ve suçluların cezalandırılması açısından ceza hukukunun ölçülülük ilkesine uygun olarak faillerin kusurlarına ve işledikleri suçların ağırlığına uygun cezaların yasalarda yer alması gerekmektedir. TCK’ 244'üncü maddesindeki cezalar bu suçlarla korunmak istenen yararlara hizmet etmekten uzaktır. Özellikle uygulamada cezaların genellikle asgari hadden verildiği göz önünde tutulduğunda cezaların artırılması şarttır.
Bilişim sistemini engelleme, bozma veya bilişim sistemini engelleme ya da bozma suretiyle haksız yarar sağlama suçlarının faillerinin kamu görevlileri, bilgisayar tamircileri, teknik servis görevlileri, telekomünikasyon görevlileri ya da internet servis sağlayıcı görevlileri gibi sisteme girmeyi kolayca sağlayan kişilerce görevlerinin ya da mesleklerinin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle işlenmesi hali ağırlatıcı sebep olarak düzenlenmelidir.
Hâkim, Cumhuriyet savcısı ve adli kolluk görevlileri araştırma ve soruşturma yöntemini tam olarak bilmedikleri bilişim suçlarına ilişkin yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda, hukuk ihlallerine sebebiyet verdikleri gibi, haksız yere suçlanan kişilerin ceza mahkûmiyeti almalarına ve gerçek suçluların da cezasız kalmalarına neden olmaktadırlar. Bu hukuk ihlallerinin önüne geçilebilmesi için, bilişim suçlarını soruşturan ve yargılayan makamların bilişim alanında hangi kavramın neyi temsil ettiği veya hangi delilin hangi amaçla araştırılması gerektiğini bilecek yeterli düzeyde teknik bilgiye sahip olması gerekmektedir. Bu amaçla bilişim suçlarını yargılayan özel mahkemelerin ve bilişim suçlarını soruşturan Cumhuriyet savcıları için de özel büroların kurulması gereklidir. Özel bir mahkeme veya büro kurup, bu konuda bilgi sahibi hâkim ve savcıların görev yapmasını sağlamanın yanında ayrıca bilişim sistemleri konusunda eğitimli, özel olarak görevlendirilmiş, teknik bilgiye sahip ve hukuka uygun her türlü soruşturma taktik ve tekniklerini bilen adli kolluk görevlilerinin, Cumhuriyet savcılarının koordinesinde adli bilişim ve iletişim uzmanları ile birlikte hareket edebilecekleri soruşturma yöntemi yasallaştırılmalıdır. Soruşturmalar bizzat Cumhuriyet savcıları ve onların denetimi altındaki özel adli kolluk görevlileri ve adli bilirkişiler tarafından yapılmalıdır.
Gelişen iletişim teknolojileri ve bilişim sistemleri hayatın tüm alanlarında önemli değişikliklere neden olmakta, bu teknolojilerin ve sistemlerin ortaya çıkardığı yeni iletişim şekilleri, araç ve hizmetler hızla insanlığın tüm yaşamını etkilemeye devam etmektedir. Bilişim teknolojileri ve sistemlerinin sunduğu hizmetlerin nitelikleri gereği hem kişilerin bilişim güvenliğini hem de kamu güvenliği ve kamu düzeninin korunmasını zorunlu hale getirmektedir.
Bilişim suçlarının en çok işlenen şekli olan banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçları zaman veya mekân sınırlaması olmaksızın hem küresel hem de yerel olarak kolay ve hızlı işlenmektedir. Bilişim suçlarından korunmaya yönelik önleyici tedbirlerin yeterli olmaması, bilişim teknolojilerini kullananların bilişim suçlarının mağdurları olabilecekleri konusunda farkındalıklarının olmaması ve mağdur bankaların önleyici tedbirler alma konusunda yeterince yatırım yapmamaları nedenleriyle bilişim suçları klasik suçlara nazaran hızla artış göstermekte olup, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçları özel bir suç olarak düzenlenmesi cezanın etkinliği ve fonksiyonları açısından yerinde bir düzenlemedir. Çağımızda en etkili ödeme aracı olan banka veya kredi kartlarının sahte olarak üretilmesinden satılmasına, devredilmesinden satın alınmasına veya kabul edilmesine kadar birçok aşamada kullanılmasına kadar geçen süredeki her eylem cezalandırılmak suretiyle, gerçek veya tüzel kişilerin bilişim alanı kullanılmak suretiyle malvarlıklarına zarar verilmesinin önlenmesi amaçlanmaktadır.
Bilişim teknolojinin gelişmesi, değişmesi ve internet kullanımının artarak yaşamın hemen hemen her alanına girerek mal ve hizmetlerin alımında bir ödeme aracı haline gelen banka veya kredi kartı kullanımının yaygınlaşması beraberinde başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek üretilen, satılan, devredilen, satın alınan veya kabul edilen sahte banka veya kredi kartlarının kullanılarak yarar elde edilmesi suçunun giderek artmasına neden olmaktadır. Bundan dolayı, sahtecilik yapılan banka veya kredi kartlarının kullanılması suretiyle yarar sağlamak cezalandırılmak suretiyle, sahte banka veya kredi kartlarının piyasadaki dolaşımının cezalandırılması büyük önem arz etmektedir
Çağımızda teknoloji ve internet kullanımının artması sonucu siber suçların sayısı ve nitelikleri hızla değişmektedir. Sahte olarak oluşturulan banka veya kredi kartlarını kullanarak haksız yarar sağlama suçu hızla değişen ve gelişen teknoloji ile birlikte kanuni düzenlemelerin ötesinde sınır ve mekân gözetmeksizin öngörülemeyen bir şekilde yaygınlaşmaktadır. Modern hayat ekonomik, kültürel, siyasi, ticari, eğitim, sosyal ve teknik olarak birbiriyle ilişki içerisindedir. Banka veya kredi kartlarını suçlarının önlenebilmesi ve cezalandırılabilmesi için etkin ve verimli bir ceza politikası oluşturulması gerekmektedir. Ancak bu politikanın oluşturulmasında banka veya finans kuruluşlarına güvenli kart üretme ve güvenli kullanım için gerekli önleyici tedbirleri alma konusunda büyük görevler düşmektedir. Bilişim teknolojisindeki hızlı gelişme bilişim sistemlerinin çeşidini ve kullanım sayısını artırmakta olup, beraberinde değişik yöntemlerle işlenebilen bu tarz suç tiplerini de ortaya koymaktadır.
Sahte banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçlarının bilişim sistemleri üzerinden işlenmesi nedeniyle zaman ve yer kavramı değişkenlik arz etmektedir. Sahte banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçlarının yurt dışındaki bankalar, bilişim sistemleri, veri ağları üzerinden veya ülke içerisinde ancak sahte kimliklerle açılmış hesaplarla elde edilmiş banka veya kredi kartları ile yapılması suçla ve faillerle mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Banka veya kredi kartlarının güvenli bir şekilde kullanılabilmesi amacıyla ulusal ya da uluslar üstü bilişim suçları ile ilgili soruşturmaları ve kovuşturmaları yapabilmek için demokratik hukuk devletinin gereklerine uygun bir şekilde uluslar arası ve uluslar üstü işbirliğini sağlayacak delil toplama, fail ya da faillerin tespiti ve yakalanmalarını temine yönelik kanuni düzenlemelerin ve antlaşmaların yapılması gerekmektedir.
Sahte banka veya kredi kartlarının genellikle kopyalanarak üretilmesi ve yasada belirlenen seçimlik hareketlerle satılması, devredilmesi, satın alınması veya kabul edilmek suretiyle bulundurulması TCK’nın 245/2. maddesinde düzenlenmiş olup, suça konu kartların fiziksel olarak veya sanal ortamda kullanılması ve bundan haksız menfaat sağlanmasını halinde TCK’nın 245/3. maddesinde düzenlenen sahte banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle yarar sağlama suçu oluşacaktır. Özetle TCK’nın 245/2. maddesinde düzenlenen suçun oluşabilmesi için sahte olarak üretilmiş bir banka veya kredi kartı veya bu sahte kartın yasada belirlenen şekillerde ele geçirilmesi gereklidir. Ancak banka veya kredi kartı kullanılmış ve bir yarar elde edilmiş ise TCK’nın 245/3. maddesinde düzenlenen sahte banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle yarar sağlama suçu oluşacaktır. Öte yandan her ne suretle olursa olsun ele geçen veya elinde bulundurulan gerçek bir kredi veya banka kartı kullanılarak veya kullandırılarak haksız bir yarar elde edilmiş ise TCK’nın 245/1’inci maddesinde düzenlenen suçun başkasına ait gerçek bir kredi veya banka kartının kötüye kullanılması suçu oluşacaktır.
TCK’nın 245/A maddesine getirilen düzenleme ile bilişim suçları veya bilişim yoluyla işlenebilen suçlarda kullanılabilen cihaz, program, şifre veya diğer güvenlik kodları yasak cihaz ve programlar olarak belirlenmiş olup, “Bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu bölümde yer alan suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır”, hükmü getirilmiştir. Buna göre suçun unsurlarının tamamlanmış sayılması için bilişim suçlarıyla meydana gelen zararın veya tehlikenin oluşması gerekmemekte olup, yasada sayılan eylemlerin yapılması bilişim suçları açısından tehlike olarak kabul edilerek bağımsız bir suç tipi olarak düzenlenmiştir. Bilişim sistemine hukuka aykırı erişimi engellemek, veri güvenliği ve banka veya kredi kartlarının güvenliğini sağlamak için bilişim suçlarında kullanılan araçların üretilmesi, ithal edilmesi, bulundurulması, devredilmesi, satın alınması, nakledilmesi veya depolanması gibi hazırlık hareketleri de yasa koyucu tarafından suç olarak kabul edilmiştir.
DR.CENGİZ APAYDIN