Meşru Savunma

Dr. Cengiz APAYDIN

İçindekiler

Birinci Bölüm

Meşru Savunma Kavramı, Tarihçesi ve Hukuki Esasını Açıklayan Teoriler

I. Meşru Savunma Kavramı 21

II.Tarihçe 25

A.Roma Hukukunda Meşru Savunma 26

B. Kanonik Hukukta Meşru Savunma 27

C. Cermen Hukukunda Meşru Savunma 27

D. Kara Avrupa'sı Hukuk Sisteminde Meşru Savunma 27

E. İslam Hukukunda Meşru Savunma 29

F. Osmanlı Hukukunda Meşru Savunma 31

G. Türkiye Cumhuriyeti Hukukunda Meşru Savunma 31

III. Meşru Savunma Hali ile İlgili Teoriler 38

A) Sübjektif Teoriler 39

1. Tabi Hak Teorisi 39

2. Manevi Cebir Teorisi 39

3. Saikte Meşruluk Teorisi 40

4. Kendini Koruma İçgüdüsü Teorisi 40

5. Kusurlu ve Fakat Cezalandırılmayan Hareket Teorisi 41

B) Objektif Teoriler 42

1. Kefalet ya da Kötülüğün Kötülükle Karşılanma Teorisi 42

2. Menfaatlerin Çatışması Teorisi 42

3. Yetki Devri Teorisi 43

4. Hukuk İçin Mücadele Teorisi 43

5. Toplumsal Zararın Yokluğu Teorisi 44

6. Tali Kamu Savunması Teorisi 45

C) Değerlendirme ve Kanaatimiz 46

IV. Meşru Savunma Halinin Çeşitleri Ülke Hukuklarında Düzenlenmesi 48

1. Alman Hukukunda Meşru Savunma 48

2. Fransız Hukukunda Meşru Savunma 51

3. İtalya Hukukunda Meşru Savunma 52

4. Avustyurya Hukukunda Meşru Savunma 53

5. Amerikan Hukukunda Meşru Savunma 54

6. İngiliz Hukukunda Meşru Savunma 59

İkinci Bölüm

Meşru Savumanın Koşulları,

Üçüncü Kişiler Lehine Meşru Savunma Hali,

Meşru Savunmanın Diğer Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenler Arasındaki İlişki

I. Meşru Savunmanın Koşullar 61

1. Saldırıya İlişkin Koşullar 63

A. Bir Saldırı Bulunmalıdır 64

B. Saldırı Haksız Olmalıdır 68

C. Saldırı Bir Hakka Yönelik Olmalıdır 78

D. Saldırı Güncel Olmalıdır 84

2. Savunmaya İlişkin Koşullar 98

A. Savunmanın Saldırıya ve Bu Nedenle Saldırıyı

Gerçekleştirene Karşı Yapılmış Olmalıdır 102

B. Savunma Zorunlu Olmalıdır 102

C. Saldırı ile Savunma Arasında Oran Bulunmalıdır 110

1. Saldırıya Konu Hukuki Yarar ile Savunmaya Konu

Hukuki Yarar Arasındaki Oran 114

2. Saldırıda Kullanılan Araç ile Savunmada Kullanılan

Araç Arasındaki Oran 116

D. Sübjektif Hukuka Uygunluk Unsuru Olarak Savunma

iradesi Bulunmalıdır 125

1. Objektif Teori 126

2. Bilme Teorisi 127

3. İrade Teorisi 129

4. Kanaatimiz ve Değerlendirme 129

II. Üçüncü Kişiler Lehine Meşru Savunma Hali 130

A. Genel Olarak 130

B. Sınırları 138

III. Meşru Savunma ile Diğer Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Kusurluluğu

Kaldıran veya Azaltan Nedenler Arasındaki ilişki 143

A. Meşru Savunma ile Zorunluluk Hali Arasındaki İlişki 143

1.Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği 143

2. Meşru Savunma ile Hukuka Uygunluk Nedeni 

Olarak Zorunluluk Halinin Karşılaşırılması 151

3. Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Zorunluluk

Hali ile Mazeret Nedeni Olan Zorunluk Halinin

Karşılaştırılması 161

B.Meşru Savunma ile Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi

Halinin Kararlaştırılması 166

C. Meşru Savunma ile Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi

Halinin Kararlaştırılmas 172

D. Meşru Savunma ile Hakkın Kullanılması Halinin

Kararlaştırılması 177

E. Meşru Savunma ile Haksız Tahrik Arasındaki İlişki 180

Üçüncü Bölüm

Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Özellikleri,

Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Mazaret Nedenleri 

Arasındaki İlişki,

Anglosakson Hukukunda Kötü Muameleye Kalmış Kadın Reaksiyonu,

Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Hata

I. Hukukua Uygunluk Nedenler. 189

A.Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Yapısı 189

1. Genel Olarak 189

2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri 201

B. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 205

1. Genel Olarak 205

2. Sınırın Kasten Aşılması 211

3. Sınırın Mazur Görülebilecek Bir Heyecan, Korku veya

Telaştan Aşılması 215

4. Sınırın Taksirle Aşılması

II. Mazaret Nedenleri 226

1. Tanımı ve Hukuki Niteliği 226

2. Kıta Avrupa'sı Hukuk Sistemlerinde ve Anglosakson Hukuk

Sistemlerinde Mazaret Nedenleri 233

III.Hukuka Uygunluk Nedenleri ve Mazeret Nedenleri

Arasındaki Benzerlikler ve Farklar 235

IV. Anglosakson Hukukunda Kötü Muameleye Kalmış 

Kadın Reaksiyonu 241

1. Genel Olarak 241

2. Kötü Muameleye Maruz Kalmış Kadın Reaksiyonunun

Meşru Savunma Kapsamında Ele Alınmasına Yönelik Görüşler 245

3. Kötü Muameleye Maruz Kalmış kadın Reaksiyonun Mazeret

Nedeni Kapsamında Ele Alınmasına Yönelik Görüşler 247

4. Değerlendirme ve kanaatimiz 252

V. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Hata 258

1. Genel Olarak

2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Varlığında Hata  262

3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 269

Dördüncü Bölüm

I. Genel Olarak

A. Kavram

B. Hukuki Niteliği

II. Şartları 291

A. Objektif Şartlar 292

1. Meşru Savunma Halinin Varlığı 292

2. Meşru Savunma Ölçüsünün/Sınırlarının Aşılması 299

2. 1. Gereklilik Ölçüsünün Aşılması 300

2. 2. Zaman Sınırının Aşılması 310

2. 3 .Savunma Fiilinin Üçüncü Bir Kişiye Zarar Vermesi

Yönünden Sınırının Aşılması 318

B. Sübjektif Şartlar 320

1. Sınırın Aşılmasında Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku

veya Telaşın Yoğunluğu 320

2. Meşru Savunma Sınırlarının Kasten veya Taksirle Aşılması 330

3. Savunma İradesi 339

Sonuç 343

Beşinci Bölüm

Meşru Savunmaya İlişkin Yargıtay Kararları

Yargıtay Kararları 361

Kaynakça 550