Çevre Hakkı ve Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarında Bu Hakkın İncelenmesi

Yasin GÜRKAN

İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR  7

İÇİNDEKİLER. 9

KISALTMALAR  13

GİRİŞ .15

ÇEVRE HAKKININ TEMEL KAVRAMLARI19

Genel Olarak Hak Kavramı. 19

İnsan Haklarının Kuşaklara Ayrılması. 23

Birinci Kuşak Haklar 23

İkinci Kuşak Haklar . 24

Üçüncü Kuşak Haklar . 25

Dördüncü Kuşak Haklar 26

III. Çevre Hakkı Kavramı 27

Çevre Hakkının Unsurları. 34

Çevre Hakkının Konusu 34

Çevre Hakkının Öznesi . 36

Çevre Hakkının Yükümlüsü. 41

Çevre Hukukunun Temel İlkeleri . 43

Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi. 44

Önleme İlkesi . 46

Kirleten Öder İlkesi. 48

Katılım İlkesi. 49

Entegrasyon İlkesi 50

İşbirliği ve Eşgüdüm İlkesi 51

İhtiyat İlkesi 52

Çevre Hakkının Usulî Araçları 54

Bilgi Edinme Hakkı 54

10 İçindekiler

Katılım Hakkı 57

Yargıya Başvuru Hakkı 61

İdarî yargıya başvuru hakkı. 61

Adlî yargıya başvuru hakkı 63

ULUSLARARARASI VE ULUSAL HUKUKTA ÇEVRE HAKKININ GELİŞİMİ 65

Uluslararası Hukukta Çevre Hakkının Gelişimi. 65

Stockholm Konferansı 65

Rio Konferansı 68

Aarhus Sözleşmesi . 72

Ulusal Hukukta Çevre Hakkının Gelişimi 87

1982 Anayasasında Çevre Hakkı 90

Çevre Kanunu. 95

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINDA ÇEVRE HAKKI 99

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Nedir? 99

Bireysel Başvuru Konusu Olamayacak Karar ve İşlemler 102

III. Kişi Bakımından Yetki  104

Gerçek Kişiler . 104

Tüzel Kişiler 107

Mağdur Kavramı 112

Kişisellik şartı ve actio popularis . 113

Güncellik şartı. 119

Doğrudanlık şartı 121

Konu Bakımından Yetki 122

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Çevre Hakkına Bakışı 123

Yaşam hakkı ve çevre . 126

Özel ve aile hayatına saygı hakkı ve çevre 128

Adil yargılanma hakkı ile etkili başvuru hakkı ve çevre. 130

Mülkiyet hakkı ve çevre 133

İfade özgürlüğü ve çevre 134

Anayasa Mahkemesi’nin Çevre Hakkını Tarifi 135

Pozitif Yükümlülükler . 139

Hakkın Sınırlandırılması . 146

İçindekiler 11

Kanunîlik 147

Meşru Amaca Uygunluk. 149

Demokratik Toplumda Gereklilik ve Ölçülülük İlkesi 150

SONUÇ 155

KAYNAKLAR.159