%3
Ceza Genel Hukuku Temel Bilgiler
Basım Tarihi
2023-09
Sayfa Sayısı
488
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750287503
Boyut
13,5x19,5
Baskı
14
Prof. Dr. Veli Özer ÖZBEK
Doç .Dr. Koray DOĞAN
Dr. Öğr. Üyesi Pınar BACAKSIZ
İÇİNDEKİLER
On Dördüncü Basıya Önsöz
7
Kısaltmalar
35
BİRİNCİ KİTAP
CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
§1. GENEL OLARAK
37
I. Terim
37
II. Kavram
37
§2. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ, İŞLEVİ VE AMACI
39
I. Görevi
39
II. İşlevi
40
III. Amacı
40
§3. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ, DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER
41
II. Ceza Hukukunun Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi ve Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler
42
A. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi
42
1. Medeni Hukuk ile Arasındaki İlişki
42
2. Anayasa Hukuku ile İlişkisi
43
3. İdare Hukuku ile İlişkisi
43
a. İdari Ceza Hukuku Kavramı ve Kabahatlerin Suç Olmaktan Çıkarılması
44
b. Kabahatler Kanunu
44
aa. Genel Olarak
44
bb. Kanunilik İlkesi ve Kabahatler Kanunu
45
cc. Lehe Kanunun Geçmişe Yürümesi Kuralı
45
dd. Kabahat Fiilinin İşlendiği Zaman
45
ee. Kabahat Fiilinin İşlendiği Yer
45
ff. Kabahat Fiilinde Hareket
45
gg. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran Haller
46
hh. Kabahat Fiilinde Kusur Yeteneği ve Kusurluluk
46
ii. Teşebbüs
46
jj. İştirak
46
kk. İçtima
47
ll. Tüzel Kişilerin, Temsil Edilenin ve İş Sahibinin Sorumluluğu
47
mm. Yaptırım
48
nn. Zamanaşımı
48
oo. Yaptırıma Karar Verme Yetkisi
48
pp. Denetimi
49
aaa. Başvuru Yolu (KK m.27)
49
bbb. İtiraz Yolu (KK m.29)
50
rr. Vazgeçme ve Kabul (KK m.30)
50
ss. Kabahatler ile Suçların Karşılaştırılması
50
c. Disiplin Ceza Hukuku Kavramı
51
4. Devletler Genel Hukuku ile İlişkisi
52
5. Ceza Muhakemesi Hukuku ile İlişkisi
53
6. İnfaz Hukuku ile İlişkisi
53
B. Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler
53
1. Kriminoloji
53
2. Kriminalistik
54
3. Viktimoloji
54
4. Adli Tıp
54
İkinci Bölüm
DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİNDE
CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ
§1. KANUNİLİK İLKESİ (CEZA KANUNLARININ GÜVENCE İŞLEVİ)
55
I. Genel Olarak
55
II. İlkeye Yönelik Eleştiriler
56
III. İlkenin Zorunlu Sonuçları
56
A. Örf ve Adet Kuralları ile Suç ve Ceza Yaratılamaz
56
B. Kıyas Yasaktır
57
C. Ceza Kanunları Belirli ve Açık Olmalıdır
58
D. Ceza Kanunları Geçmişe Yürümez
58
E. İdarenin Düzenleyici İşlemlerle Suç Yaratabilip Yaratamayacağı Sorunu
58
§2. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ
60
§3. KUSURSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ İLKESİ
61
§4. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMLİ DİĞER İLKELER
62
I. İnsan Onurunun Dokunulmazlığı
62
II. Eşitlik İlkesi
63
III. Oranlılık ve İkincillik İlkeleri ile Aşırılık Yasağı
63
§5. CEZA HUKUKU İLKELERİNİN SOMUTLAŞTIRILMASI: CEZA HUKUKU DOGMATİĞİ
64
Üçüncü Bölüm
CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE
CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ
§1. İLK UYGARLIKLARDA CEZALANDIRMA DÜŞÜNCESİNİN KAMUSALLAŞMASI: CEZA HUKUKUNUN TEMELİ
67
§2. BATI HUKUKU
69
I. Eski Yunan Hukuku
69
II. Roma Hukuku
69
III. Ortaçağ Hukuku
70
A. Cermen Hukuku
70
B. Kanonik Ceza Hukuku
71
C. Ortaçağ İtalyan Ekolü
71
IV. Müşterek Hukuk
72
V. Aydınlanma Dönemi Ceza Hukuku
72
§3. TÜRK HUKUKU
73
I. İslamiyet Öncesi Dönem
73
II. İslamiyet’ten Sonraki Dönem
74
A. Osmanlı’da
75
1. Tanzimata Kadarki Dönem
76
a. Genel Olarak
76
b. Kanunnameler
76
2. Tanzimat Döneminde
76
a. 1840 Tarihli Kanunname–i Ceza
76
b. 1851 Tarihli Kanun–u Cedit
77
c. 1858 Ceza Kanunname–i Humayunu
77
B. Cumhuriyet Dönemi
77
§4. CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ
78
I. Klasik Okul
78
II. Pozitivist Okul
79
III. Üçüncü Okul
80
IV. Toplumsal Savunma Akımı
80
Dördüncü Bölüm
CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI
§1. KAYNAK KAVRAMI VE KAYNAKLARIN ÖZELLİKLERİ
81
§2. ÇEŞİTLERİ
81
I. Asıl Kaynaklar
81
A. Anayasa
81
B. Uluslararası Sözleşmeler
81
C. Kanun
82
1. Genel Olarak
82
2. TCK ve Diğer Ceza Kanunları Arasındaki İlişki
83
II. Yardımcı Kaynaklar
84
A. Örf ve Adet (Gelenek) Kuralları
84
B. Ahlak ve Din Kuralları
85
C. Mahkeme İçtihatları
85
D. Doktrin (Öğreti)
86
§3. KAYNAKLARIN YORUMU
86
I. Yorum Kavramı ve Kıyastan Farkı
86
II. Yorum Yöntemleri
87
A. Gramatik ya da Sözel Yorum Yöntemi
87
B. Sistematik Yorum Yöntemi
87
C. Tarihsel Yorum Yöntemi
88
D. Amaçsal (Teleolojik) Yorum Yöntemi
88
III. Yorum Araçları
89
A. Mantık
89
B. Tarihçe
90
C. Hukukun Genel İlkeleri
90
D. Karşılaştırmalı Hukuk
90
E. Örf ve Adet Kuralları
90
IV. Yorum Çeşitleri
91
A. Daraltıcı Yorum
91
B. Genişletici Yorum
91
Beşinci Bölüm
CEZA HUKUKU KURALLARININ UYGULAMA ALANI
§1. CEZA HUKUKU KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
93
I. Zaman Bakımından Uygulamaya İlişkin İlkeler
93
A. Hemen Uygulama
93
B. Lehe Kanunun Uygulanması: Lehe Kanunun Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu–Geriye Yürüme Yasağı
94
1. Lehe Yasanın Geriye Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
95
2. Lehe Kanunun Tespiti
95
3. Zamanaşımına İlişkin Kurallar Bakımından Lehe Kanunun Belirlenmesi
97
4. Mahkeme İçtihatlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
98
5. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
98
6. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu
98
C. İleriye Yürüme
99
II. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi, Yürürlükten Çıkması ve Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları
99
III. Suçun İşlendiği An
100
A. Ani Suçlar
100
B. İhmali Suçlar
101
C. Kesintisiz (Mütemadi) ve Zincirleme (Müteselsil) Suçlar
101
§2. CEZA HUKUKU KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
102
I. Mülkilik İlkesi (Sistemi)
102
A. Genel Olarak
102
B. Ülke Kavramı
102
C. Suçun İşlendiği Yer Sorunu
107
D. Yabancı Ülkede Hüküm Verilmesi (TCK m.9)
109
II. Şahsilik İlkesi (Sistemi)
110
A. Faile Göre Şahsilik İlkesi
110
1. Görev Suçları (TCK m.10)
111
2. Vatandaş Tarafından İşlenen Suç (TCK m.11)
111
B. Mağdura Göre Şahsilik
113
1. Türkiye’nin Zararına İşlenen Suçlar (TCK m. 12/1)
113
2. Vatandaşın Zararına İşlenen Suçlar (Vatandaşı Koruma İlkesi ya da Mağdura Göre Şahsilik İlkesi) (TCK m. 12/2)
114
III. Evrensellik İlkesi (TCK m. 12/3)
115
IV. Koruma İlkesi (TCK m.13)
116
V. Yer Bakımından Uygulamada Özellik Gösteren Haller
116
A. Seçimlik Cezalarda Soruşturma (TCK m.14)
116
B. Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması (TCK m.15)
117
C. Cezadan Mahsup (TCK m.16)
117
D. Hak Yoksunlukları (TCK m.17)
118
VI. İade (Geri Verme)
118
A. İade Kavramı
118
B. İadenin Kaynakları
119
C. İadenin Çeşitleri
119
D. İadenin Koşulları
120
1. Fiile İlişkin Koşullar
120
a. Fiil Her İki Devlet Kanununa Göre de Suç Sayılmalı ve Belli Ağırlıkta Olmalıdır (6706 sayılı Kanun m.10/2)
120
b. Suç Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının ya da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin Zararına İşlenmiş Olmamalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–3)
121
c. Suç Zamanaşımına veya Affa Uğramamış Olmalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–5)
121
d. İadeye Konu Olan Suçun Talep Eden Ülke Yasasına Göre Ölüm Cezasını Gerektirmesi Halinde Bu Cezanın İnfaz Edilmeyeceği Konusunda Güvence Verilmiş Olmalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/3)
122
e. Suç, Türkiye’nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olmamalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–4)
122
f. Suçun Düşünce Suçu veya Siyasi, Siyasi Suçla Bağlantısı ya da Askeri Suç Olmaması Gerekir (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–1, 2)
122
aa. Düşünce Suçu
122
bb. Siyasi Suç
123
aaa. Siyasi Suçun Tanımı
123
bbb. Çeşitleri: Tam ve Nisbi Siyasi Suç
123
ccc. Siyasal Suç Kapsamında Görülmeyen Eylemler
123
cc. Siyasi Suçla Bağlantılı Suç
124
dd. Askeri Suç
124
2. Faile İlişkin Koşul
125
E. İade Yöntemi
125
F. İadesi İstenen Kişi Hakkında Geçici Tutuklama ((6706 sayılı Kanun m.14)
126
G. Teslim (6706 sayılı Kanun m.20)
126
H. İade İsteminin Reddi
127
I. İadede Hususilik Kuralı [Sözl. m. 14; 6706 sayılı Kanun m. 10/4]
128
İ. Türkiye’nin iade talepleri ve şartları (6706 sayılı Kanun m.22)
128
VII. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (TCK m.19)
129
A. Bir Türk veya Yabancının Yabancı Ülkede İşlediği Suç Bakımından Türkiye'de Yapılacak Yargılamada Uygulanacak Kanunun Belirlenmesi
129
B. Hükmün Uygulanması
129
§3. CEZA KANUNLARININ KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI
130
I. Genel Olarak
130
II. Ceza Kanununun Uygulanmasında Özellik Gösteren Kişiler
130
A. Cumhurbaşkanı
130
B. Milletvekilleri
132
1. Yasama sorumsuzluğu (Mutlak yasama dokunulmazlığı)
132
2. Sorumsuzluğun Koşulları
132
3. Sonuçları
133
4. Sorumsuzluk ile Dokunulmazlık Arasındaki Farklar
133
C. Diplomatlar
133
D. NATO Mensupları (Yabancı Asker Kişiler)
135
1. Genel Olarak
135
2. Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler
136
3. Gönderen ve Kabul Eden Devletlerin Yargı Yetkileri
136
a. Mutlak Yargı Yetkisi
137
b. Öncelikli Yargı Yetkisi
137
İKİNCİ KİTAP
SUÇ GENEL TEORİSİ
Birinci Bölüm
SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI, SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN YAPISAL UNSURLARI, UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI
139
I. Kavram
139
II. Suç Genel Teorisinin Yararı
140
§2. SUÇUN TANIMI VE SUÇ KAVRAMI
140
§3. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI
141
I. Tipe Uygunluk
141
A. Kavram
141
B. Tipin İçeriği
143
1. Objektif Nitelikteki Unsurlar
143
a. Fail
143
b. Mağdur
143
c. Hareketin Konusu
144
d. Eylem
144
aa. Hareket
144
aaa. Hareket Teorileri
144
a1. Hareketin Temelini Hukuk Dışında Arayan Teoriler
144
aa1. Nedensel (Doğal) Hareket Teorisi
144
aa2. Amaççı Hareket Teorisi
145
aa3. Sosyal Hareket Teorisi
146
a2. Hareketin Temelini Hukuk İçinde Arayan Teori: Normativist Teori
146
a3. Görüşümüz
146
bbb. Hareket Yeteneği ve Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
147
a1. Hareket Yeteneği
147
a2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
147
aa1. Tüzel Kişi Kavramı
147
aa2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu
148
ccc. Hareketin Niteliğinin Suçların Sınıflandırılmasına Etkisi
150
a1. Hareketin Sayısına Göre Suçlar
150
aa1. Tek Hareketli Suçlar
150
aa2. Birden Fazla Hareketli Suçlar
150
aaa1. Birleşmiş Hareketli Suçlar
150
aaa2. Bölünebilen ya da Kesintili Suçlar
151
aa3. Seçimlik Hareketli Suçlar
151
aa4. İtiyadi Suçlar
151
a2. Hareketin Şekline Göre Suçlar
152
a3. Hareketin Önemine Göre Suçlar
153
bb. Netice
155
aaa. Kavram
155
bbb. Neticeye Göre Suçların Tasnifi
155
a1. Şekli Suç–Maddi Suç (Neticesiz– Neticeli Suçlar– Neticesi Harekete Bitişik Suçlar)
155
a2. Zarar Suçu–Tehlike Suçu
156
a3. Ani Suç–Kesintisiz (Mütemadi) Suç
156
a4. Kalkışma Suçları
159
cc. Nedensellik Bağı ve Fiilin Objektif Yüklenebilirliği (İsnad Edilebilirliği)
159
aaa. Genel Olarak
159
bbb. Nedensellik Bağlantısını Ortaya Koymaya Çalışan Teoriler
159
a1. Şart Teorisi
159
a2. Uygunluk (Uygun sebep) Teorileri
160
ccc. Nedensellik Bağlantısı Konusunda Çıkabilecek Bazı Sorunlar
161
a1. Nedensellik Bağının Kesilmesi Sorunu
161
a2. Atipik Nedensel Gelişme
162
a3. Failce Bilinmeyen Sebeplerin Neticeye Etkisi
162
a4. Mağdurda Mevcut Bir Halin Tipik Neticenin Meydana Gelmesinde Etkili Olması
163
a5. Öne Geçen Sebep
163
a6. Alternatif Nedensellik (Çift Nedensellik)
165
a7. Kümülatif Nedensellik (Neticenin Sebeplerin Toplamından Meydana Gelmesi)
166
a8. Rezerv Sebebin Önemsizliği (Varsayıma Dayalı Nedensellik)
166
ddd. Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Teorisi
167
a1. Hakim Olabilirlik (Hükmedebilirlik)
168
a2. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması (Hukuka Aykırılık İlişkisi ya da Hukuka Uygun Alternatif Hareketler)
173
a3. Neticenin Normun Koruma Alanı (ya da Amacı) Dışında Kalması (Risk Bağlantısının (İlişkisinin) Bulunmaması)
173
a4. Hukuken Önemli Riskin ya da Tehlikenin Bulunmaması, İzin Verilmiş Bir Riskin Varlığı ya da Riskin Azaltılması
174
a5. Varsayıma Dayalı Nedensellik
175
e. Tipte Yer Alan Diğer Objektif Nitelikteki Unsurlar
176
2. Sübjektif Nitelikteki Unsurlar
176
a. Kast
176
aa. Tanım–Kavram
176
bb. Kastın Unsurları
177
aaa. Bilme Unsuru: (Düşünme ve Öngörme)
177
bbb. İstemek (İrade Etmek)
179
cc. Kastın Aranacağı Zaman– Eklenen Kast
182
dd. Kastın Çeşitleri
184
aaa. Genel Kast–Özel Kast
184
a1. Genel kast
184
a2. Özel Kast (Amaç, maksat, niyet, saik)
184
aa1. Genel Olarak
184
aa2. Özel Kastın İşlevi
185
bbb. Ani Kast–Tasarlama (Taammüt–Düşünce) Kastı
185
ccc. Doğrudan Kast–Dolaylı (Olası) Kast
187
ee. Olası Kast (Dolaylı–Gayrı Muayyen Kast)–Bilinçli Taksir
187
aaa. Genel Olarak
187
bbb. Olası Kastın Sonuçları (Sorumluluğun Kapsamı)
188
ccc. Olası Kastın Uygulanamayacağı Suç Tipleri
190
b. Taksir
190
3. Yaptırım
191
4. Tipin İncelenmesinden Çıkan Sonuçlar (Tipin Sentezi)
191
a. Suçun Temel ve Türemiş Biçimi
191
b. Suçun Birleşik Şekli
191
II. Hukuka Aykırılık
192
A. Genel Olarak
192
B. Hukuka Aykırılık ve Kusur Ayrımı
192
C. Hukuka Uygunluk Sebepleri
193
1. Genel Olarak
193
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Niteliği
193
3. Özellikleri
194
4. Çeşitleri
195
a. Kanun Hükmünü Yerine Getirme
195
aa. Kavram– Tanım
195
bb. “Kanun” Teriminin Anlamı
196
cc. Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi
197
aaa. Genel Olarak
197
bbb. Kapsam
197
ccc. Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları
198
b. Meşru Savunma
200
aa. Hukuki Niteliği
200
bb. Meşru Savunmanın Koşulları
201
aaa. Saldırıya İlişkin Koşullar
201
a1. Bir Saldırı Bulunmalı
201
a2. Saldırı Haksız Olmalı
202
a3. Saldırı Bir Hakka Yönelmiş Olmalı
203
a4. Saldırı Halen Mevcut, Gerçekleşmesi ya da Tekrarı Muhakkak Olmalı
204
bbb. Savunmaya İlişkin Koşullar
204
a1. Savunmada Zorunluluk Bulunmalı
204
a2. Savunma Saldırıya ve Saldırana Karşı Yapılmalı (Saldırı ile Savunma Arasında Nedensellik Bağlantısı Bulunmalı)
205
a3. Saldırı ile Oranlı (=Ölçülü) Olmalı
205
cc. Haksız Tahrik–Meşru Savunma İlişkisi
206
c. Hakkın Kullanılması
207
aa. Genel Olarak
207
bb. Koşulları
207
cc. Hakkın Kullanılması (İcrası) Durumları
208
aaa. Hekimlik Mesleğinin İcrası
208
bbb. Eleştiri Amacıyla Yapılan Düşünce Açıklamaları
209
ccc. Gazetecilik Mesleğinin İcrası
211
ddd. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı
212
d. İlgilinin Rızası
213
aa. Hukuksal Nitelik
213
bb. Koşulları
214
aaa. Mağdurun Üzerinde Serbestçe Tasarrufta Bulunabileceği Bir Hakkın Varlığı
214
bbb. Rızaya Ehliyet
216
ccc. Rızanın Açıklanması
217
e. Yükümlülüklerin Çatışması
217
5. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması (TCK m. 27)
220
a. Sınırın Kasten Aşılması
221
b. Sınırın Taksirle Aşılması
221
c. Meşru Savunmada Sınırın Korku, Panik ya da Heyecan Gibi Nedenlerle Aşılması
221
d. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata ve Sınırın Aşılması
222
III. Kusurluluk
222
A. Kusurluluğun Koşulları
222
1. Kusur Yeteneğinin Varlığı
222
a. Kusur Yeteneği Kavramı
222
b. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman
223
c. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller
224
aa. Yaş Küçüklüğü
225
aaa. Genel Olarak
225
bbb. Yaşla İlgili Bazı Ön Sorunlar
226
ccc. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Aynı Kişide Birleşmesi
226
ddd. Yaş Küçüklüğü Halleri
227
a1. 12 Yaşını Doldurmamış Çocuklar (TCK m.31/1)
227
a2. 13–15 Yaş Arasında Kalan Küçükler (TCK m. 31/2)
228
a3. 16–18 Yaş Grubu (TCK m. 31/3)
230
bb. Akıl Hastalığı
231
aaa. Akıl Hastalığı Nedeniyle, İşlenen Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarının Algılanamaması veya Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalması
231
a1. Kavram
231
a2. Tedbirin Süresi
232
bbb. Algılama Yeteneğinin Tümüyle Ortadan Kalkmaması ve Fakat İşlenen Fiille İlgili Olarak Önemli Derecede Olmamakla Birlikte Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Azalması
233
cc. Sağır ve Dilsizlik
234
dd. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma
234
aaa. Geçici Nedenler
234
bbb. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma
235
2. Mazeret Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Hallerin Bulunmaması
237
a. Mazeret Sebepleri
238
aa. Zorunluluk (Zaruret) Hali (m. 25/2)
238
aaa. Zorunluluk Halinin Koşulları
239
a1. Tehlikeye İlişkin Koşullar
239
aa1. Ağır ve Muhakkak Bir Tehlikenin Varlığı
239
aa2. Tehlikenin Bir “Hakka” Yönelik Olması
240
aa3. Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemesi
240
a2. Korunmaya İlişkin Koşullar
241
aa1. Tehlike ile Korunma Hareketi Arasında Nedensellik Bağının Olması
241
aa2. Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkanının Bulunmaması
241
aa3. İşlenen Fiil ile Tehlike Arasında Oran Bulunması
242
aa4. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması
242
bbb. Zorunluluk Hali ve Meşru Savunma Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Karşılaştırılması
243
bb. Amirin Emrini İfa (m. 24/2, 3, 4)
243
aaa. Genel Olarak
243
bbb. Hukuki Niteliği
244
ccc. Koşulları
245
a1. Bir Emir Bulunmalıdır
245
a2. Emir Meşru (Bağlayıcı) Olmalıdır
245
a3. Kanuna Aykırı Emir– Konusu Suç Olan Emir
247
cc. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle Aşılması (m.27/2)
249
b. Kusurluluğu Etkileyen (Kaldıran ya da Azaltan) Haller
251
aa. Cebir–Şiddet–Tehdit
251
bb. Kusurluluğu Azaltan Neden: Haksız Tahrik
254
aaa. Genel Olarak
254
bbb. Haksız Tahrikin Uygulama Koşulları
254
a1. Tahrik Teşkil Eden Haksız Bir Fiil Olmalıdır
254
a2. Haksız Fiil Failde Hiddet veya Şiddetli Elem Etkisi Meydana Getirmelidir
255
a3. Suç Bu Hiddet ve Şiddetli Elem Etkisi Altında İşlenmelidir
256
a4. Suç Tahriki Oluşturan Haksız Eylemi İşleyen Kimseye Karşı İşlenmelidir
256
ccc. Haksız Tahrikle İlgili Olarak Ortaya Çıkabilecek Sorunlar
256
c. Hata
257
aa. Kavram
257
bb. Suçun Maddi Unsurlarında Hata
258
aaa. Suçun Konusunda Hata
258
bbb. Nedensellik Bağında Hata
260
ccc. Suçun Maddi Unsurlarında Hatanın Sonuçları
261
cc. Suçun Nitelikli Unsurlarında (Ağırlatıcı ve Hafifletici Sebeplerde) Hata
262
dd. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait Koşulların Varlığında Hata
264
aaa. Genel Olarak
264
bbb. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata
265
a1. Hukuka Uygunluk Sebebinin Varlığında Hata
265
a2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hata
266
ccc. Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Nedenlerde Hata
269
ee. Şahısta Hata
270
ff. Hedefte Sapma
271
gg. Haksızlık Bilinci (Yasaklılık Yanılması)
274
§4. UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRILMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR (TİPİKLİK DIŞINDA BULUNAN HUSUSLAR)
276
I. Genel Olarak
276
II. Ön Şartlar
276
III. Cezalandırılabilme Şartları
277
IV. Muhakeme Şartları
279
A. Şikayet
279
1. Tanım–Kavram
279
2. Özellikleri
279
B. İzin
281
C. Talep (İstem)
282
D. Karar
282
E. Uzlaşma
282
İkinci Bölüm
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
§1. TEŞEBBÜS AŞAMASINDA KALMIŞ SUÇLAR
287
I. Genel Olarak
287
II. Teşebbüsün Şartları
288
A. Ön Şart: Suç Tipinin Teşebbüse Elverişli Olması
288
B. Suç İşleme Kastının Varlığı (Suç, Kasten İşlenen Suçlardan Olmalıdır)
289
C. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak
289
1. Sübjektif Teori
290
2. Objektif Teoriler
290
D. Failin İşlemeyi Kastettiği Suçu Elinde Olmayan Nedenlerle Tamamlayamaması
292
1. Genel Olarak
292
2. Suçun Tamamlanması Kavramı
292
3. Suçun Bitmesi Kavramı ve Teşebbüs ile İlişkisi
293
III. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi
294
IV. İşlenemez Suça Teşebbüs (Elverişsiz Teşebbüs)
295
A. Objektif Teori
295
B. Sübjektif Teori
296
C. Yeni Objektif Teori (Tehlike Teorisi)
296
D. Görüşümüz
297
V. Teşebbüste Özellik Gösteren Diğer Bazı Haller
297
VI. Gönüllü Vazgeçme
298
§2. TAKSİRLİ SUÇLAR
300
I. Taksir Kavramı
300
II. Taksirin Tanımı
301
III. Taksirin Unsurları
301
A. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması
302
B. Hareketin İradi Olması–Neticenin İstenmemiş Bulunması
302
C. Özen Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemiş Olması
302
D. Neticenin Öngörülebilir Olması
303
E. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Varlığı
304
VI. Taksir Şekilleri
305
V. Bilinçli Taksir–Bilinçsiz Taksir
307
VI. Taksirli Suçlara İştirak
308
VII. Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi
310
VIII. Ceza Sorumluluğunun Kalkması
310
§3. İHMALİ HAREKETLE İŞLENEN SUÇLAR
311
I. Kavram
311
II. Gerçek İhmali Suçlar
312
III. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar
312
§4. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ SUÇLAR
313
I. Genel Olarak
313
II. Tanım–Çeşitleri–Koşulları
314
A. Tanım
314
B. Çeşitleri
314
C. Koşulları
315
III. Temel Suç ile Ağır veya Başka Netice Arasındaki Bağlantı
316
Üçüncü Bölüm
SUÇLULARIN ÇOKLUĞU: FAİLLİK VE İŞTİRAK
§1. KAVRAM
317
§2. SUÇA KATILANLARIN SORUMLULUĞU KONUSUNDAKİ SİSTEMLER
318
§3. TCK’NIN KABUL ETTİĞİ SİSTEM
319
I. Genel Olarak
319
II. Faillik
319
A. Birlikte (Müşterek) Faillik
319
1. Genel Olarak
319
2. TCK Anlamında Birlikte (Müşterek) Faillik
322
B. Dolayısıyla Faillik (TCK. m. 37/2)
323
III. Suç Ortaklığı (Şeriklik)
325
A. Suç Ortaklığının Koşulları
325
1. Birden Çok Kişi (Fail) Tarafından Yapılan ve Aralarında Nedensel Bağlantı Bulunan Birden Çok Hareketin Varlığı (Objektif Koşul)
325
2. Suça Katılma Kastı (İştirak İradesi) (Sübjektif Koşul)
325
B. Suç Ortaklığı Halleri
326
1. Azmettirme
326
a. Kavram
326
b. Azmettirmede Ağırlatıcı Sebep
327
c. Muhbir Suç Ortağı (TCK m. 38/3)
327
2. Yardım Etme
328
a. Suç İşlemeye Teşvik Etmek
328
b. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek
329
c. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek
329
d. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek
329
e. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak
329
f. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak
330
IV. Karar Verilen Suçun İşlenmesi (Bağlılık Kuralı)
330
V. Özgü Suçlarda İştirak
330
VI. İştirak Hâlinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme
334
Dördüncü Bölüm
SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI)– YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)
§1. SUÇLARIN ÇOKLUĞU (SUÇLARIN İÇTİMAI) HALLERİ
337
I. Bileşik Suç
337
A. Genel Olarak
337
B. Bileşik Suç Olarak Kabul Edilmeyen Haller
338
II. Zincirleme Suç
338
A. Tanım–Kavram
338
B. Koşulları
339
1. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi
339
2. Aynı Suçun Değişik Zamanlarda İşlenmesi
341
3. Bir (Aynı) Suç İşleme Kararı
341
4. Mağdurun Aynı (Tek) Kişi Olması
342
C. Zincirleme Suçun Varlığının Sonucu
342
D. Zincirleme Suç Hükmünün Uygulanamayacağı Suçlar
343
E. Aynı Suçun Birden Fazla Kişiye Karşı Tek Bir Fiille İşlenmesi
343
III. Fikri İçtima
344
A. Terim–Kavram
344
B. Koşulları
345
1. Tek Fiil
345
2. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması (Kanunun Değişik Hükümlerinin İhlali)
346
§2. YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)
347
ÜÇÜNCÜ KİTAP
CEZA HUKUKUNUN YAPTIRIMLARI, BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
§1. CEZA KAVRAMI VE CEZANIN (CEZALANDIRMANIN) AMAÇLARI
352
§2. CEZANIN NİTELİKLERİ
352
§3. CEZANIN TÜRLERİ
353
§4. TCK’DA YAPTIRIMLAR
354
I. Cezalar
355
A. Hapis Cezaları
355
1. Ağırlaştırılmış Hapis Cezası
355
2. Müebbet Hapis Cezası
355
3. Süreli Hapis Cezası
356
a. Kavram
356
b. Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
356
aa. Kısa Süreli Hapis Cezası
356
bb. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
357
aaa. Çevirmenin Koşulları
357
bbb. Çevirme Zorunluluğu
357
ccc. Çevirme Yasağı
359
ddd. TCK m. 5 ve m. 50
360
ggg. Çevirmeye Konu Yaptırımlar
361
a1. Adli Para Cezasına Çevirme
361
a2. Tedbire Çevirme
361
aa1. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle Tamamen Giderme
361
aa2. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme
361
aa3. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma
362
aa4. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma
362
aa5. Gönüllü Olarak Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma
363
aa6. Çevrilen Ceza ve Tedbirlere Uymamanın Yaptırımı
363
aa7. Önlemin Değiştirilmesi
363
cc. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Özel İnfaz Usulleri
364
B. Adli Para Cezası
366
1. Tanım–Kavram
366
2. Para Cezasına İlişkin Sistemler
366
3. TCK’da Para Cezası
367
4. Adli Para Cezasının İnfazı
368
II. Güvenlik Tedbirleri
368
A. Genel Olarak
368
B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma
369
C. Müsadere
375
1. Genel Olarak
375
2. Hukuki Nitelik
376
3. Müsaderenin Çeşitleri
376
4. Koşulları
377
a. Eşya Müsaderesinin Çeşitleri ve Koşulları
378
aa. Suçla İlgili Eşyanın Müsaderesi (TCK m. 54/1 ve 3)
378
bb. Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi (TCK m.54/4)
380
b. Eşdeğer Müsaderenin Koşulları (TCK m. 54/2)
380
c. TCK m. 54/4 Anlamında Müsaderenin Koşulları
381
5. Kazanç Müsaderesi
381
a. Genel Olarak
381
b. Hukuki Nitelik
381
c. Kazanç Müsaderesinin Koşulları
381
d. Kaim Değerlerin Müsaderesinin Koşulları
382
D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri
383
E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri
384
F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular
384
1. Kavram
384
2. Koşulları
385
a. Önceden İşlenen Suçtan Dolayı Verilen Hükmün Kesinleşmiş Olması
385
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi
386
3. Tekerrürde Süre
387
4. Tekerrürün Sonuçları
388
5. Özel Tehlikeli Suçlular
389
G. Sınır Dışı Edilme
391
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri
392
1. İznin İptali
393
2. Müsadere
394
3. Hakimin Takdir Yetkisi
394
§5. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ
395
I. Cezanın Belirlenmesi
396
A. Genel Olarak
396
B. Ceza Türünün Belirlenmesi
397
C. Temel Cezanın Belirlenmesi
397
1. Genel Olarak
397
2. Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar
398
a. Suçun İşleniş Biçimi
398
b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar
399
c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer
399
d. Suçun Konusunun Önem ve Değeri
399
e. Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı
400
f. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı
401
g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki
401
3. Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Dikkate Alınması
402
4. Nitelikli Hallerin Varlığı
402
D. Sonuç Cezanın Belirlenmesi
405
E. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırlarının Aşılmaması
406
F. Cezanın Hesaplanması
407
1. Genel Olarak
407
2. Adli Para Cezalarının Hesaplanması
407
3. Cezaların İçtimaı (Birleştirilmesi)
408
a. Genel Olarak
408
b. Cezaların İçtimaı Sistemleri
409
c. Cezaların İçtimaı Kuralları
409
d. İçtima Kurallarını Uygulama Yetkisi
410
II. Cezanın Bireyselleştirilmesi
411
A. Cezanın Bireyselleştirilmesi Kavramı
411
B. Cezanın Bireyselleştirilmesi Araçları
411
1. Takdiri İndirim Nedenleri
411
2. Mahsup
415
a. Genel Olarak
415
b. Hukuki Esası
415
c. Mahsup Hükümlerinin Uygulanış Şekli
415
d. Adli Kontrol ve Mahsup
416
e. Yurtdışında Geçen Sürenin Mahsubu
417
3. Hapis Cezasının Ertelenmesi
417
a. Tanım–Kavram
417
b. Koşulları
419
aa. İşlenen Suçtan Dolayı Verilecek Cezanın Belli Ağırlıkta Olması
419
bb. Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olmak
420
cc. Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması
422
c. Erteleme Kararı
422
d. Ertelemenin Koşula Bağlanması
423
e. Ertelemenin Denetime Tabi Tutulması: Denetimli Serbestlik
423
aa. Denetim Süresi
424
bb. Denetim Süresince Öngörülebilecek Yükümlülükler
424
cc. Uzman Kişinin Görevlendirilmesi ve Görevleri
425
f. Ertelemenin Sonucu
425
g. Ertelemenin Düşmesi
425
DÖRDÜNCÜ KİTAP
DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER
§1. GENEL OLARAK
427
§2. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER
428
I. Sanığın veya Hükümlünün Ölümü
428
A. Genel Olarak
428
B. Sanığın Ölümü
428
C. Hükümlünün Ölümü
428
D. Mağdurun Ölümü
429
II. Af
429
A. Genel Olarak
429
B. Affın Çeşitleri
430
1. Genel Af
430
2. Özel Af
431
3. Cumhurbaşkanınca Af
431
III. Zamanaşımı
431
A. Genel Olarak
431
B. Dava Zamanaşımı
432
1. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
433
2. Dava Zamanaşımı Süreleri
434
3. Dava Zamanaşımı Süresinin Kısalması
434
4. Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi
435
5. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlaması
435
a. Genel Olarak
435
b. Bazı Suçlar Bakımından Dava Zamanaşımı Sürelerinin Başlamasına İlişkin Özel Düzenlemeler
435
aa. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçu (TCK m.230/1, 2, 3)
435
bb. İftira Suçu (TCK m.267)
436
6. Dava Zamanaşımının Durması
436
a. İzin – Karar
436
b. Bekletici Mesele
436
c. Kaçaklık Kararı
437
d. TCK Dışındaki Bazı Kanunlarda Zamanaşımının Durmasına İlişkin Hükümler
437
aa. Uzlaşma (CMK m.253 – 255)
437
bb. Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi (CMK m.171/2 vd.)
437
cc. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (CMK. m.231/5 vd.)
438
dd. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Çocuk Hakkında Açılacak Kamu Davasının Ertelenmesi (ÇKK m.19)
438
ee. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (ÇKK m.23)
438
ff. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu Bakımından Geri Bırakma (m.20)
439
gg. Bankacılık Kanunu Bakımından Dosyanın Bilirkişiye Tevdii (m.165)
439
7. Dava Zamanaşımının Kesilmesi
440
a. Kesilme Halinde Dava Zamanaşımının Uzaması
440
b. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Şeriklere Etkisi
441
C. Ceza Zamanaşımı
441
1. Genel Olarak
441
2. Ceza Zamanaşımı Süreleri
441
3. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Adli Para Cezasına Çevrilmesi Halinde Ceza Zamanaşımı Süresinin Tespiti
442
4. Farklı Türde Cezalar İçeren Hükümlerde Ceza Zamanaşımı Süresinin Değerlendirilmesi
442
5. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kısalması
442
6. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlaması
443
a. Hükmün Kesinleşmesi
443
b. İnfazın Herhangi Bir Sebeple Kesilmesi
444
7. Ceza Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar
444
8. Ceza Zamanaşımının Durması
445
9. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları
445
10. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi
446
11. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kesilme Nedenleri
446
13. Ceza Zamanaşımının Sonuçları
447
D. Müsadere Zamanaşımı
447
E. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması
448
IV. Uzlaşma
448
V. Önödeme
448
A. Genel Olarak
448
B. Önödeme Usulünün Uygulanacağı Suçlar
449
§3. DAVA VEYA CEZANIN DÜŞMESİNİN ETKİSİ
452
BEŞİNCİ KİTAP
KOŞULLU SALIVERİLME – ADLİ SİCİL VE
HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ
§1. KOŞULLU SALIVERİLME (ŞARTLA SALIVERME–MEŞRUTEN TAHLİYE)
455
I. Tanım–Kavram
455
II. Koşulları
455
A. Hükmedilmiş Cezanın Bir Süre Çekilmiş Olması
455
B. İyi Hal
462
III. Koşullu Salıverilmeye Karar Verecek Mahkeme
465
IV. Koşullu Salıverilme Yasağı
465
V. Denetim Süresi–Denetimli Serbestlik
466
VI. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması
468
A. Geri Alınmayı Gerektiren Haller
468
B. Geri Alınmanın Sonucu
468
C. Geri Almaya Karar Verecek Makam
469
VII. Koşullu Salıverilmenin Sonucu
469
§2. ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ
469
Kaynakça
475
Kavramlar Dizini
481
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
