Ceza Hukuku Bağlamında Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ
I. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKENİN KAPSAM VE ANLAMI 17
A. “Kanun” ve “Kanunilik” Kavramları 17
1. “Kanun” Kavramı 17
2. “Kanunilik” Kavramı 20
B. Suçta Ve Cezada Kanunilik İlkesinin Kapsamı 24
C. Suçta Ve Cezada Kanunilik İlkesinin Anlamı 27
1. Kanunsuz Suç Olmaz (Nullum Crimen Sine Lege) 28
2. Kanunsuz Ceza Olmaz (Nulla Poena Sine Lege) 31
II. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 33
A. Genel Olarak 33
B. Suçta Ve Cezada Kanunilik İlkesinin Batı Hukukundaki Tarihsel
Gelişimi 34
1. 18.yy Öncesinde Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesinin Batı
Hukukundaki Tarihsel Gelişimi 35
2. 18. yy.’dan İtibaren Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesinin Batı Hukukundaki Tarihsel Gelişimi 38
C. Suçta Ve Cezada Kanunilik İlkesinin Türk Hukukundaki Tarihsel
Gelişimi 41
1. İslamiyet Öncesi Dönemde Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 41
2. İslam Ceza Hukukunda Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 43
a. İslam Hukukunun Kaynakları ve Suçlar 43
b. İslam Ceza Hukukunda Kanunilik İlkesine İlişkin Görüşler 46

8 İçindekiler
3. Osmanlı Ceza Hukukunda Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 49
4. Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 53
III. İLKENİN LEHİNDE VE ALEYHİNDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 56
A. İlkenin Lehinde İleri Sürülen Görüşler 56
B. İlkenin Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 59
C. Görüşümüz 64
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARINDA SUÇTA VE CEZADA
KANUNİLİK İLKESİ 68
V. ULUSLARARASI METİNLERDE SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ 87
A. Genel Olarak 87
B. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 87
C. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 89
D. Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 96
E. Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi 97
F. Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi 98
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİNİN SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 101
II. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİNİN KANUN KOYUCU
BAKIMINDAN SONUÇLARI 102
A. Belirlilik İlkesi (Lex Certa) 102
1. İlkenin Anlamı 102
2. Suçlar Bakımından Belirlilik İlkesi 108
3. Yaptırımlar Bakımından Belirlilik İlkesi 119
B. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç Ve Ceza Konulması Yasağı 127
1. Genel Olarak 127
2. İlkenin Anlamı 129
a. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulması
Yasağı Kapsamında Beyaz Hüküm 130
b. Olağan Dönemlerde İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç
ve Ceza İhdası 143
c. Olağanüstü Dönemlerde İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle
Suç ve Ceza İhdası 147

İçindekiler 9
III. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİNİN UYGULAMA BAKIMINDAN SONUÇLARI 151
A. Örf ve Adet Hukukuyla Suç ve Ceza Konulması Yasağı (Lex Scrıpta) 151
1. Örf ve Adet Kavramı 151
2. İlkenin Anlamı 155
B. Kıyas Yasağı (Lex Stricta) 159
1. Kıyas Kavramı 159
2. İlkenin Anlamı 163
3. Kıyas Yasağının Sınırları 169
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
I. GENEL OLARAK 175
II. GEÇMİŞE YÜRÜME YASAĞI VE SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ
(LEX PRAEVIA) 175
A. Genel Olarak 175
B. Ceza Kanunlarının Yürülüğe Girmesi Ve Yürürlükten Kaldırılması 179
1. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi. 179
2. Ceza Kanunlarının Yürürlükten Kalkması 181
C. Suçun İşlendiği Zaman 184
1. Sırf Hareket Suçları 184
2. İhmali Hareketle İşlenen Suçlar. 185
3. Neticeli Suçlar 186
4. Mütemadi Suçlar 188
5. Zincirleme Suçlar 189
6. Objektif Cezalandırma Şartı İçeren Suçlarda Zaman
Bakımından Uygulama 191
D. Lehe Kanunun Geçmişe Yürümesi 193
1. Genel Olarak 193
2. Lehe Kanunun Tespiti 199
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMADA ÖZELLİK ARZ EDEN HALLER 204
A. Güvenlik Tedbirlerinin Zaman Bakımından Uygulanması 204
B. Zamanaşımında Zaman Bakımından Uygulama 206

10 İçindekiler
C. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararlarının Zaman Bakımından Uygulanması 209
D. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Zaman Bakımından Uygulanması 211
E. İnfaz Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 213
SONUÇ. 217
KAYNAKÇA 223