Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri

Mustafa ÖZEN

 

İÇİNDEKİLER

 

YEDİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 5

İÇİNDEKİLER 7

 

BİRİNCİ BÖLÜM

CEZA HUKUKUNDA KAVRAMLAR,

CEZA HUKUKUNUN AMACI, GÖREVİ, KAYNAKLARI, YORUM

 

I TANIMLAR 41

A Ceza Hukuku Teriminin Tanımı41

B Suç Teriminin Tanımı42

C Ceza Normu (Ceza Kuralı)42

1 Bağımsız - Bağımlı Ceza Normları 42

2 Tam Ceza Normu – Eksik Ceza Normu – Açık Ceza Normu 43

D Davranış Normları (Davranış Kuralları)44

E Ceza Teriminin Tanımı45

II CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ (İŞLEVİ) VE AMACI 46

III TÜRK CEZA HUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 46

A Genel Olarak 46

1 Osmanlı Devleti Dönemi47

2 Cumhuriyet Dönemi 47

IV CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLAR 48

A Asli Kaynaklar 48

1 Anayasa 48

2 Kanun 48

3 Uluslararası Sözleşmeler 48

B Ceza Hukukunun Tamamlayıcı Kaynakları48

1 Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları 48

2 Ahlak Kuralları 49

3 Din Kuralları50

4 Mahkeme İçtihatları50

5 Öğreti 51

6 Hukukun Genel İlkeleri 51

V CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ YORUMU52

A Yorum Yöntemleri 52

1 Lâfzî Yorum / Sözel Yorum / Gramatik Yorum Yöntemi 52

2 Mantıki Yorum Yöntemi 53

3 Sistematik Yorum Yöntemi53

4 Kanun Hükmünün Konulma Nedenini Belirleme Yöntemi 54

5 Amaçsal Yorum Yöntemi 54

1. a) Kanunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü (Objektif)54
2. b) Kanun Koyucunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü

(Sübjektif):55

1. c) Birleştirici Görüş:55

6 Tarihsel Yorum Yöntemi56

7 Hukukun Genel İlkeleri56

8 Karşılaştırmalı Hukuk56

B Yorum Çeşitleri57

1 Yapana Göre Yorum Çeşitleri 57

1. a) Yasama Yorumu 57
2. b) Yargı Yorumu57
3. c) Öğreti Yorumu57

2 Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri57

1. a) Daraltıcı Yorum57
2. b) Genişletici Yorum 58
3. c) İlerletici Yorum60
4. d) Düzeltici Yorum 61

VI CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ 61

A Anayasa Hukuku61

B Devletler Hukuku 62

C Ceza Muhakemesi Hukuku62

D İnfaz Hukuku 62

E Kriminoloji62

F İdare Hukuku63

G Ticaret Hukuku 63

H Disiplin Hukuku 63

 

İKİNCİ BÖLÜM

TEMEL İLKELER VE CEZAİ SORUMLULUK

 

VII CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE CEZAİ SORUMLULUĞUN ESASI  67

A Ceza Hukukunun Temel İlkeleri67

1 Hukuk Devleti İlkesi67

2 İnsanilik İlkesi 67

3 Kusur İlkesi 68

4 Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi/Ceza Hukukunun

Güvence İşlevi) 71

1. a) İlkenin Anlamı71
2. b) İlkenin Tarihçesi74
3. c) İlkeye Yöneltilen Eleştiriler ve Verilen Cevaplar 75

(1) Eleştiriler 75

(2) Eleştiriye Cevaplar75

1. d) İlkeyi Kabul Etmeyen Kanunlar76
2. e) Türk Hukukunda Kanunilik İlkesi 76
3. f) Kanunilik İlkesinin Sonuçları76

(1) Suç ve Cezaların Kanun ile Konulması 76

(2) Kıyas Yasağı 77

(3) Aleyhte Kanunun Geçmişe Etkili Olmaması/Geçmişe Yürüme

Yasağı (Lex Pravia)79

(4) Lehe Hükmün geçmişe yürümesi ilkesi 80

(5) Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi (Lex Certa)81

(6) Örf ve Adet Kuralları İle Suç ve Ceza Oluşturulamaması 82

(7) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç

Oluşturması 83

5 Orantılılık/Adalet İlkesi86

6 Kanun Önünde Eşitlik İlkesi 87

7 Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi87

1. j) Anlamı Belirsiz (Muğlâk) Kavramlar Şüpheli Lehine

Yorumlanmalıdır90

VIII CEZA HUKUKUNDA OKULLAR91

A Klasik Okul91

B Pozitivist Okul92

C Üçüncü Okul94

D Toplumsal Savunma 94

IX TCK’NIN 5 MADDESİNİN UYGULANMASI VE GENEL KANUN - ÖZEL KANUN

İLİŞKİSİ94

X SUÇLARIN TASNİFİ VE KABAHATLERİN SUÇ OLMAKTAN ÇIKARILMASI 96

A Suç ve Kabahat Kavramları97

B Suç ve Kabahat Ayrımının Sonuçları97

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI

XI CEZA KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 101

A Genel Olarak 101

B Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması 101

C Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları102

D Ceza Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması 103

1 Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin İlkeler103

1. a) Derhal Uygulanma (Hemen Uygulanma) İlkesi103
2. b) Aleyhe Hükmün Geriye Yürümemesi İlkesi 105
3. c) Lehe Hükmün Geriye Yürümesi İlkesi106
4. d) İnfaz Hükümleri ve Lehe Kanun Uygulaması 112
5. e) Güvenlik Tedbirleri ve Lehe Kanun Uygulaması 114
6. f) Kabahatler Kanunu’ndaki Yaptırımlar ve Lehe Kanun Uygulaması115

2 Kanunların İleriye Yürümesi 116

3 Suçun İşlendiği Zaman118

1. a) Hareket Görüşü 118
2. b) Netice Görüşü 119
3. c) Karma Görüş119

4 Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi Bakımından Suç Türleri 119

1. a) Ani Suçlar 119
2. b) Sırf Hareket Suçları120
3. c) Neticeli Suçlar120
4. d) İhmali Suçlar120
5. e) Kesintisiz Suçlar120
6. f) Zincirleme Suçlar121
7. g) İtiyadi Suçlar121
8. h) Teşebbüs Aşamasında Kalan Hareketler 121
9. i) İştirak Halinde İşlenen Suçlar 122

XII CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI  122

A Suçun İşlendiği Yerin Tespitine İlişkin Görüşler123

1 Hareket Görüşü 123

2 Netice Görüşü 125

3 Karma Görüş 126

4 Türk Hukukunda Kabul Edilen Görüş126

B Suç Türleri Bakımından Suçun İşlendiği Yer 127

1 Ani Suçlar 127

2 Mesafeli/Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar 127

3 Kesintisiz Suç 128

4 İtiyadi Suç 128

5 İştirak Halinde İşlenen Suçlar 129

6 Zincirleme Suç 130

7 Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç130

8 Sınır Aşan (Transit) Suç130

9 Bilişim Suçları 131

10 Objektif Cezalandırılma Koşulu Olan Suç 131

11 Seçimlik Hareketli Suç 131

C TCK’nın Suçun İşlendiği Yere İlişkin Kabul Ettiği İlkeler 132

1 Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi (TCK m 8, 9)132

2 Şahsilik (Kişisellik) İlkesi136

1. a) Faile Göre Şahsilik İlkesi (TCK m 10, 11) 136
2. b) Mağdura Göre Şahsilik İlkesi (TCK m 12/1 -2) 141

3 Koruma (Gerçeklik) İlkesi (TCK m 13/1-b) 145

4 Evrensellik (Adalet) İlkesi (TCK m 12/3 / TCK m 13/1-a/TCK m 13/1-

c,d,e,f,g,ı)147

1. a) TCK m 12/3’e Göre Evrensellik İlkesi 147
2. b) TCK m 13/1-a’ya Göre Evrensellik İlkesi 148
3. c) TCK m 13/1-c,d,e,f,g,h,ı’ya Göre Evrensellik İlkesi 149

D Faile ve Mağdura Göre Şahsilik İlkesi Kapsamında Suçların Seçimlik Ceza

Gerektirmesi Durumunda Soruşturma150

E Yabancı Ülkede İşlenen Suçların Türkiye’de Yargılanması İçin Soruşturma

Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması 150

F Yabancı Ülkede Geçirilen Hürriyetten Yoksunluk Hallerinin Türkiye’deki

Yargılama Sonucu Verilen Mahkûmiyet Hükmünden mahsup Edilmesi 151

G Yabancı Ülkede Verilen Mahkeme Kararlarının TCK’daki Hak

Yoksunluklarına Etkisi151

XIII SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ  152

A Genel Olarak 152

B Geri Vermenin Sınır Dışı Etmeden Farkları155

C Geri Verme Kurumunun Kaynakları 155

D Geri Vermeye Neden Olan Suçların Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen

Sistemler 156

E Geri Vermenin Koşulları (Fail veya Hükümlünün Yabancı Ülkeye

Gönderilmesi)157

1 6706 sayılı Kanuna Göre Geri Vermenin Koşulları157

1. a) Yabancı Bir Ülkede Yabancı Ülke Vatandaşı Hakkında Ceza

Soruşturması veya Kovuşturması Başlatılmış Ya Da Mahkûmiyet

Kararı Verilmiş Olmalıdır 157

1. b) Geri Vermeye Konu Suçun Cezasının Üst Sınırı, Bir Yıl veya Daha

Fazla Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektirmelidir157

1. c) Mahkûmiyetin İnfazı Bakımından Hükmolunan Cezanın En Az Dört

Ay Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Olmalıdır 158

1. d) Geri Vermeye Konu Fiilin Her İki Devletin (Talep Eden Devlet ile

Türkiye’nin) Kanunlarına Göre De Suç Olmalıdır158

2 6706 Sayılı Kanuna Göre Geri Vermemenin Koşulları 160

1. a) Yabancı Bir Ülkede İşlenen Suçun Düşünce Suçu, Siyasî Suç veya

Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç Niteliğinde Olması 160

(1) Düşünce Suçu161

(2) Siyasi Suç 162

(a) Siyasi Suçu Tanımlayan Kuramlar 162

1. aa) Nesnel (Objektif) Kuram 162
2. bb) Öznel (Sübjektif) Kuram 162
3. cc) Üstünlük Kuramı 163

(b) Siyasi Suçun İstisnaları  163

1. aa) Belçika Kuralı 163
2. bb) Terör Suçu 163
3. cc) Uluslararası Suçlar 163

(c) Siyasi Suç Çeşitleri 164

1. aa) Tam Siyasi Suç 164
2. bb) Nisbi Siyasi Suç 164
3. b) Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olması165
4. c) Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir

Türk Vatandaşının Ya Da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel

Kişinin Zararına İşlenmesi166

1. d) Türkiye'nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olması 166
2. e) Zamanaşımına veya Affa Uğramış Olması 167
3. f) İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olması 169
4. g) İadesi Talep Edilen Kişinin Kanunda Belirtilen Nedenlere Dayalı

Olarak Soruşturma veya Kovuşturmaya Maruz Bırakılacağına veya

Cezalandırılacağına ya da İşkence veya Kötü Muameleye Maruz

Kalacağına Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması 169

1. h) İadesi Talep Edilen Kişi Hakkında, Talebe Konu Fiil Nedeniyle Daha

Önce Türkiye’de Beraat veya Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması170

1. i) İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile Bağdaşmayan Bir

Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin Olması 171

 (1) 6706 sayılı Kanunda Açıkça Düzenlenmeyen ve Fakat Geri

Vermeme Kapsamı Dışında Tutulan Diğer Suçlar (Geri

Vermeye Tabi Suçlar) 172

(a) Uçak Kaçırma Suçları 172

(b) Diplomatlara ve Uluslararası Korunan Kişilere Karşı

İşlenen Suçlar 172

(c) Terörün Finansmanı  172

(d) Mali Suçlar  173

3 Geri Vermenin Takdire Bağlı Olduğu Durum173

F Geri Vermede Özellik Kuralı = İadede Hususilik İlkesi 173

1 Geri Vermede Özellik İlkesinin İstisnaları 175

G Geri Vermede Görev ve Yetki (Usul) 175

H Aynı Kişi Hakkında Birden Fazla Devlet Tarafından İade Talebinde

Bulunulmasında Usul 176

İ Geri Vermede Sürecinde Tutuklama İşlemleri 176

J Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (Yabancı Ülke Ceza

Kanunun Değeri) 177

XIV CEZA KANUNUNUN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 178

A Genel Olarak 178

B Türk Ceza Kanunu’nun İç Hukuk Bakımından Uygulanmasında İstisnalar178

1 Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu178

1. a) Cumhurbaşkanının Kişisel Suçlarından Dolayı Sorumluluğu179
2. b) Cumhurbaşkanı’nın Görevi İle İlgili İşlediği Suçlardan Sorumluluğu180

2 Yasama Sorumsuzluğu185

1. a) Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık)186

(1) Anayasa m 83/1’e Göre Sorumsuzluğun Koşulları 186

(2) Yasama Sorumsuzluğunun Sonuçları187

1. b) Geçici Dokunulmazlık (Kovuşturma Yasağı)188

(1) Kovuşturma Yasağının İstisnaları188

(2) Sorumsuzluk İle Dokunulmazlık Arasındaki Farklar190

(3) Dokunulmazlık Kapsamındaki Suçlarda Zamanaşımı Sorunu 190

C Ceza Kanunun Devletler Hukuku Bakımından Uygulanmasında İstisnalar191

1 Diplomatlar 191

1. a) Dokunulmazlığın Kabul Edildiği Durumlar 193
2. b) Diplomat Dokunulmazlığı ile Konsolosların Dokunulmazlığı Farklıdır 193

2 Yabancı Askerler194

1. a) Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler194
2. b) Yargı Yetkisi 194

 (1) Mutlak (Kesin) Yargı Yetkisi194

(2) Öncelikli Yargı Yetkisi 195

1. c) Gönderen Devletin Yargı Yetkisi195

(1) Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi 195

(2) Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 195

1. d) Gönderilen (Kabul eden) Devletin Yargı Yetkisi196

(1) Gönderilen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi196

(2) Gönderilen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 196

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN UNSURLARI

 

XV SUÇ KURAMI  197

A Suçun Yapısını Açıklayan Kuramlar200

1 Klasik Suç Kuramı 200

1. a) Klasik Suç Kuramında Hareket201
2. b) Klasik Suç Kuramında Netice 201
3. c) Klasik Suç Kuramında Nedensellik Bağı 201
4. d) Klasik Suç Kuramında Fiil202
5. e) Klasik Suç Kuramına Göre Suçun Unsurları 202

(1) Klasik Suç Kuramına Göre Tipiklik 202

(2) Klasik Suç Kuramına Göre Hukuka Aykırılık 202

(3) Klasik Suç Kuramına Göre Kusurluluk203

2 Yeni Klasik (Teleolojik / Neo Klasik) Klasik Suç Kuramı203

1. a) Yeni Klasik Suç Kuramında Hareket204
2. b) Yeni Klasik Suç kuramında Suçun Unsurları204

(1) Yeni Klasik Kurama Göre Tipiklik 204

(2) Yeni Klasik Kurama Göre Hukuka Aykırılık205

(3) Yeni Klasik Kurama Göre Kusurluluk 205

3 Amaççı (Gai / Finalist) Suç Kuramı206

1. a) Amaççı Suç Kuramına Göre Tipiklik 207
2. b) Amaççı Suç Kuramına Göre Kusur 207
3. c) Amaççı Suç Kuramına Göre Kast 207
4. d) Amaççı Suç Kuramına Göre Taksir208
5. e) Amaççı Suç Kuramına Göre Hata208

4 Sentezci (Teleolojik) Kuram209

1. a) Sentezci Kurama Göre Suçun Unsurları209

(1) Tipiklik 210

 (2) Hukuka Aykırılık210

(3) Kusur 210

(a) Sentezci Kurama Göre Kast 210

(b) Sentezci Kurama Göre Taksir  210

XVI SUÇUN UNSURLARI 211

A Genel Olarak 211

B Tipiklik (Suçun Yasallık Unsuru)213

1 Tipiklik ve Hukuka Aykırılık 215

2 Tipiklik ve Hukuki Hata 215

3 Tipiklik ve Hayal (Mefruz/Varsayılan/Sözde) Suç 216

4 Tipiklik ve Kuruntu Suç 217

5 Tipiklik ve İşlenemez Suç 218

C Tipiklikte Yer Alan Unsurlar218

1 Tipikliğin Maddi Unsurları 220

a Hareket222

1) Hareketi Açıklayan Kuramlar225

(i) Hareketi Hukuki Anlamın Dışında Ele Alan Kuramlar

(Ontolojik Kuramlar) 226

(ii) Doğal (Nedensel) Hareket Kuramı 226

(iii) Amaççı (Gai – Final) Hareket Kuramı  228

(iv) Sosyal Hareket Kuramı  230

2) Hareketi Hukuki Anlamın İçinde Ele Alan Kuramlar 232

(a) Normativist Hareket Kuramı 232

(b) Hareket Kuramlarının Değerlendirilmesi 233

(1) Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılmayan Durumlar233

(2) Hareketin Sayısına Göre Suçların Sınıflandırılması 236

(a) Tek Hareketli Suçlar 236

(b) Birden Çok Hareketli Suçlar 236

1. aa) Birleşmiş (Birleşik) Hareketli Suçlar 236
2. bb) Bölünebilen veya Kesintili Suçlar/Amaç Suç – Araç Suç 237
3. cc) Seçimlik Hareketli Suçlar 237
4. dd) İtiyadi Suçlar 240

(c) Geçitli Suçlar 240

(3) Hareketin Şekline Göre Suçların Sınıflandırılması 241

(a) İcrai (Etken Hareketle İşlenen) Suçlar 241

(a) İhmali (Edilgen Hareketle İşlenen Suçlar) Suçlar  242

(4) Hareketin Önemine Göre Suçlar 252

(a) Serbest Hareketli Suçlar 252

(b) Bağlı Hareketli Suçlar 252

 (5) Hareketin Devamının Gerekip Gerekmediğine Göre Suçların

Sınıflandırılması253

(a) Ani Suç 253

(b) Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 254

(6) Hareketin Aşamasına Göre Suçların Sınıflandırılması258

(a) Kalkışma Suçları  258

b Netice258

1. a) Neticenin Esasını Açıklayan Kuramlar 259

(1) Doğalcı Kuram 259

(2) Tehlike Kuramı 260

(3) Kuralcı Kuram 260

1. b) Neticeye Göre Suçların Tasnifi 261

(1) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz suçlar, Şekli suçlar,

Sırf Hareket Suçları)-Neticeli suçlar (Maddi neticeli suçlar) 261

(a) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz Suçlar/Sırf

Hareket Suçları/Soyut Neticeli Suçlar)  261

(b) Neticeli Suçlar (Maddi Neticeli Suçlar) 261

(c) Seçimlik Neticeli Suçlar – Tek Neticeli Suçlar 263

c Nedensellik Bağı264

(1) Koşul Kuramı (Şart Teorisi) = Tabii Nedensellik Düşüncesi =

Eşdeğerlik Kuramı = Koşulların Eşitliği265

(2) Uygun Sebep Kuramı267

(3) Etkin Sebep Kuramı 269

(4) En Etkin Sebep Kuramı 270

(5) Son Koşul Kuramı (Son Şart Teorisi) 270

(6) Beşeri Nedensellik Kuramı270

(7) Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Kuramı271

(8) Bazı Nedensellik Durumları 273

(a) Normal Nedensellik (Tek Hareket, Tek Netice) 274

(b) Çifte Nedensellik (Birden Çok Hareket, Tek Netice)274

(c) Tamamlayan (Atipik/Toplam) Nedensellik 275

(d) Hareketten Önce Var Olan Nedenin Eklenmesi 276

(e) Hareketten Sonra Meydana Gelen Bir Nedenin Eklenmesi276

(f) Hareketten Sonra Meydana Gelen ve Mağdurun Kusuru ile Bir

Nedenin Eklenmesi277

(g) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Durumlar277

(h) Sollayan Nedensellik (Öne Geçen Nedensellik/Nedensellik

Bağının Kesilmesi) 278

(ı) Varsayılan Nedensellik 278

(i) Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması 279

 (j) Neticenin Kişinin Egemenlik Alanı Dışında Olması 279

(k) Sosyal Nedensellik280

(l) Risk Azalması280

(m) Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması281

(n) Rücu Yasağı 281

(o) Kişinin Üzerine Düşen Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne

Uymasına Rağmen Neticenin Gerçekleşmesi 282

(ö) İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda Nedensellik 284

d Fail285

1. a) Özgü Suç286
2. b) Tüzel Kişilerin Suçun Faili Olup Olamayacağı Sorunu 289

(1) Tüze Kişilik Kavramı289

(2) Tüzel Kişiliğin Esasını Açıklayan Kuramlar 289

(a) Farazilik Kuramı  289

(b) Gerçeklik Kuramı  290

(c) Karma Kuram 291

(3) TCK Açısından Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu ve Faillik

Durumu 291

(4) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırım292

(5) Kabahatler ve Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 293

e Mağdur295

f Suçun Konusu302

1. a) Suçun Maddi Konusu303
2. b) Suçun Hukuki Konusu304
3. c) Suçun Konusuna Göre Suçların Sınıflandırılması 305

(1) Zarar Suçu – Tehlike Suçu Ayrımı 305

(a) Zarar Suçu 305

(b) Tehlike Suçu 306

(i) Somut Tehlike Suçu  307

(ii) Soyut Tehlike Suçu 308

D Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları 309

1 Genel Olarak309

1. a) Suçun Manevi Unsuru, Kusurluluk ve Kusur Kavramları Arasındaki

İlişki 309

1. b) Hareket Yeteneği ile Kusur Yeteneği Kavramları Arasındaki İlişki310
2. c) Suçun Manevi Unsuru ile Kast ve Taksir Kelimeleri Arasındaki İlişki 311
3. d) Kast ve Taksir ile Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 312

2 Kast313

1. a) Kastı Açıklayan Kuramlar314

(1) Tasavvur Kuramı314

(2) İrade Kuramı314

(3) Bilinç ve İrade Kuramı 315

1. b) Kastın Unsurları 317

(1) Kastın Bilme Unsuru317

(2) Kastın İsteme Unsuru 322

(a) Doğrudan Kast (Birinci Dereceden Kast) 324

(b) Doğrudan Kast (İkinci Dereceden Kast) 324

(c) Olası Kast 328

(i) Olası Kastı Belirlemek İçin Ortaya Atılan Kuramlar  328

(ii) Olası Kasta İlişkin TCK m 21/2’de Yer Alan Düzenleme  331

(iii) Olası Kastta Kusurluluğun Derecesi veya Yoğunluğu332

(iv) Olası Kastta Sorumluluk 333

(3) Kastın Aranacağı Zaman 336

(a) Başlangıç kastı 336

(b) Eş zamanlı Kast 336

(c) Eklenen Kast 336

(4) Kastın Türleri 337

(a) Genel Kast (Doğrudan Kast/Dolus Directus) 337

(b) Doğrudan Kast (Dolus Directus)  337

(c) Olası Kast (Dolus Eventualis)  337

(d) Özel Kast 337

(e) Ani Kast  338

(f) Tasarlama (Taammüt) Kastı 338

3 Taksir340

1. a) Genel Olarak340
2. b) Taksirin Hukuki Esasını Açıklayan Kuramlar 340

(1) Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Kuramı340

(2) Etkin Sebep Kuramı 340

(3) Önleyebilme Kuramı341

(4) Yanılma Kuramı 341

(5) Öngörebilme Kuramı341

1. c) Taksirin Unsurları 342

(1) Hareketin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması 342

(2) Hareketin İradiliği343

(3) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık343

(4) Neticenin Öngörülebilir Olması346

(5) Neticenin İstenmemiş Olması 347

 (6) Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması349

1. d) Taksirli Suçlarda Kişilerin Cezai Sorumluluğu 350

(1) Üçüncü Kişinin Hareketi 350

(a) Üçüncü kişinin hareketi kusursuzdur 350

(b) Üçüncü kişinin hareketi kusurludur 350

(i) Üçüncü kişi kasten kusurludur 350

(ii) Üçüncü kişi taksir ile kusurludur  350

(c) Üçüncü Kişi Tamamen Kusurludur 351

(2) Mağdurun Hareketi351

(a) Mağdurun hareketi kusurlu değildir 351

(b) Mağdurun hareketi normal değil ancak kusurlu ve hukuka

aykırı da değildir  351

(c) Mağdurun hareketi kusurludur  351

(i) Meydana gelen netice tamamen mağdurun kusurlu

hareketinden meydana gelmiştir 351

(ii) Meydana gelen netice bakımından hem fail hem de

mağdur kusurludur 352

1. e) Taksirin Gerçekleştirilme Şekilleri (Taksir Kalıpları/Taksirin Görünüş

şekilleri) 352

(1) Dikkatsizlik353

(2) Özensizlik (Tedbirsizlik) 353

1. f) Taksirin Derecelendirilmesi 355
2. g) Taksir Türleri (Çeşitleri) 355

(1) Bilinçsiz Taksir (Basit Taksir/Tam Taksir)=Niteliksiz Taksir 356

(2) Bilinçli Taksir (Öngörülü/Şuurlu Taksir)=Nitelikli Taksir 356

(3) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımı 358

(4) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımının Hukuki Sonuçları 359

1. h) Olası Kast/ Bilinçli Taksir Ayrımı 359
2. i) Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi veveya Cezada İndirim

Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep (TCK m 22/6) 360

1. j) Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi366
2. k) Taksir ve Teşebbüs 367
3. l) Taksir ve İştirak367
4. m) Taksir ve Hata368
5. n) Taksir ve Kabahat 368
6. o) Taksir ve Kusur 368
7. p) Taksir ve Kusursuz Sorumluluk 370

4 Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 371

1. a) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçun Oluşum Şekilleri374
2. b) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç Şekilleri 375

(1) Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 375

(2) Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç375

1. c) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Kast-Taksir Bileşimi

(Kombinasyonu) 380

1. d) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Teşebbüs 381
2. e) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak383
3. f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç ve Kusursuz Sorumluluk 383

E Hukuka Aykırılığın Bulunması/Hukuka Uygunluk Nedenlerinin

Bulunmaması 384

F Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri388

G Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sınıflandırılması

Sorunu389

H Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri392

1 Kanun Hükmünü Yerine Getirme/Görevi İfa 392

1. a) Kanun Teriminin Anlamı392
2. b) Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi396

(1) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kapsamı 396

(2) Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları 397

(a) İhtar 397

(b) Bedeni Kuvvet Kullanma 397

(c) Maddi Güç Kullanma  397

(d) Silah Kullanma 397

(3) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Orantılılık İlkesi 399

(4) Zor Kullanma Yetkisinde Takdir Yetkisi400

1. c) Müdafilik Görevinin Yerine Getirilmesi 401

2 Meşru Savunma 402

1. a) Meşru Savunmanın Hukuki Niteliği 402
2. b) Meşru Savunmanın Koşulları403

(1) Saldırıya İlişkin Koşullar403

(a) Bir Saldırı Olmalıdır  403

(b) Bu Saldırı Haksız Olmalıdır 405

(c) Bu Saldırı Gerçekleşmiş veya Gerçekleşmesi veya Tekrarı

Muhakkak Olmalıdır  407

(d) Saldırı Herhangi Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır  409

(e) Saldırı, Meşru Savunmada Bulunana Karşı Olabileceği Gibi,

Üçüncü Bir Kişiye De Yönelebilir 410

(f) Saldırı Mutlaka Bir İnsandan Kaynaklanmalıdır  411

(2) Savunmaya İlişkin Koşullar 412

 (a) Savunmada Zorunluluk Olmalıdır  412

(b) Savunma İle Haksız Saldırı Arasında Oran Bulunmalıdır  413

(i) Konu Bakımından Orantı/Haklar Arasında Orantı 413

(ii) Araç Bakımından Orantı  413

(c) Savunma, Mutlaka Haksız Saldırıda Bulunan Kişiye Karşı

Yapılmalıdır 415

1. c) Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma415
2. d) Haksız Saldırı Başlamadan Önce Alınan ve Kendiliğinden Harekete

Geçen Önlem/Offendicula416

1. e) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması 416

(1) Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Bir Heyecan,

Korku veya Telaş ile Aşılması417

(2) Meşru savunmada Oranın/Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması

(Taksir ile Aşılması)417

(3) Meşru Savunmada Sınırın Kast (Doğrudan veya Olası Kast) ile

Aşılması418

(4) Meşru Savunmada Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması418

1. f) Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi 418
2. g) Meşru Savunma – Haksız Tahrik ilişkisi 419
3. h) Meşru Savunma ve Hata 419

3 Hakkın Kullanılması 419

1. a) Hakların Çatışması ve Neminem Laedere İlkesi420
2. b) Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Bazı Önemli Hakkın Kullanılması

Durumları 421

(1) Hekimlik Mesleğinin İcrası/Tıbbi Müdahale 421

(a) Hekimlik Mesleğini İcra Edecek Kişinin Yetkili Kişi Olması

Gerekir 422

(b) Hastanın Tıbbi Müdahalenin İçeriği ve Muhtemel Sonuçları

Bakımından Aydınlatılmış Olması Gerekir  422

(c) Hastanın Rızasının Bulunması/Aydınlatılmış veya

Bilgilendirilmiş Onam–Hastanın Hukuken Geçerli Rızası  423

(d) Tıbbi Müdahalenin Zorunluluğu (Endikasyon)  424

(e) Hekimlik Mesleğinin Mesleğin Gereklerine Uygun İcra Edilmiş

Olması/Hekimlik Mesleğinin (Tıbbi Müdahalenin) Kanunda

Öngörülen Usullere Uygun Bir şekilde İcra Edilmiş Olunması

Gerekir  425

(f) Tıbbi Müdahalenin Teşhis ve Tedavi Amacı İle Yapılmış

Olması 425

(2) Düşünce Özgürlüğü ve Eleştiri Hakkı 425

(3) Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilimin İcrası427

(4) Ticari ve Sınaî Faaliyetlerin İcrası427

(5) Haber Verme ve Haberleşme Hakkının İcrası/Gazetecilik

Mesleğinin İcrası 427

(6) İddia ve Savunma Hakkının Kullanılması 428

(7) Spor Faaliyetleri 429

(8) Tedip Hakkı431

(9) İhbar ve Şikâyet Hakkı 431

(10) Organ ve Doku Nakli432

4 İlgilinin Rızası433

1. a) Rızanın Suç Genel Kuramı İçindeki Yeri 433

(1) Tipikliği Kaldıran Rıza434

(2) Hukuka Aykırılığı Kaldıran Rıza 434

1. b) Rızanın Hukuki Esası 435
2. c) Rızanın Hukuka Uygunluk Nedeni Sayılabilmesi İçin Gereken

Koşullar435

(1) Kişinin Üzerinde Mutlak Surette Tasarrufta Bulunabileceği Bir

Hakkın Bulunması435

(a) Uluslararası Suçlar (TCK m 76 – 80) 436

(b) Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK m 80 - 169)  436

(i) Hayata Karşı Suçlar (TCK m 81 – 85) 436

(ii) Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar (TCK m 86 – 98)  437

(iii) Çocuk Düşürtme, Düşürme veya Kısırlaştırma (TCK m

99 – 101)  439

(iv) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (TCK m 102 – 105) 439

(v) Hürriyete Karşı Suçlar (TCK m 106 – 124)  439

(vi) Şerefe Karşı Suçlar (TCK m 115 - 131)  439

(vii) Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar (TCK

m 131 - 140) 440

(viii) Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m 141 - 169) 440

(c) Topluma Karşı Suçlar (TCK m 170 -246) 440

(i) Genel Tehlike Yaratan Suçlar (TCK m 170 - 180) 440

(ii) Çevreye Karşı Suçlar (TCK m 180 - 184) 441

(iii) Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m 185 - 196) 441

(iv) Kamu Güvenine Karşı Suçlar (TCK m 197 - 212) 441

(v) Kamu Barışına Karşı Suçlar (TCK m 213 - 222)  441

(vi) Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar

(TCK m223 - 224)  441

(vii) Genel Ahlâka Karşı Suçlar (TCK m225 - 229) 441

(viii) Aile Düzenine Karşı Suçlar (TCK m 230 - 234)  441

(ix) Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar (TCK m 235 -

242)  441

(x) Bilişim Alanında Suçlar (TCK m 242 - 246) 441

 (d) Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler (TCK m

247-343)  441

(i) Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı

Suçlar (TCK m 247 - 266)  441

(ii) Adliyeye Karşı Suçlar (TCK m 267 - 298)  441

(iii) Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının

Saygınlığına Karşı Suçlar (TCK m 299 - 301)  441

(iv) Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m302 - 308)  441

(v) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar

(TCK m309 - 316) 441

(vi) Millî Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m317 - 325)  441

(vii) Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m 326 -

339) 441

(viii) Yabancı Devletlerle Olan İlişkilere Karşı Suçlar (TCK m

340 - 343) 441

(2) Rızaya Ehliyet 441

(3) Rıza Açıklaması 443

5 TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin

Çatışması 445

1. a) Yükümlülüklerin Çatışmasının Gerçekleşebileceği Şekiller446
2. b) Eşit Olmayan İki Değerin Korunması Aşamasında Yükümlülüklerin

Çatışması 446

İ Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 447

1 Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kasten Aşılması448

2 Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Taksir İle Aşılması 448

3 Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Korku, Panik veya Heyecan ile

Aşılması 449

4 Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması450

5 Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Hata İle Aşılması 450

XVII KUSURLULUK 451

A Haksızlık ve Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 452

B Kusurluluk ile Kusur Kavramları Arasındaki İlişki453

C Kusurluluğu Açıklayan Kuramlar 453

1 Psikolojik Kuram453

2 Normatif Kuram 454

D Kusurluluğun Kapsamı455

1 Fiil Kusuru455

2 Fail Kusuru455

E Kusurluluk ile Kast ve Taksir Kavramları Arasındaki İlişki 455

F Taksir ile Kusursuz Sorumluluk Kavramları Arasındaki İlişki 456

G Kusurluluğun Unsurları 456

1 Kusur Yeteneğine Sahip Olmak 456

1. a) Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman458
2. b) Kusur Yeteneği ile Kusurluluğu Etkileyen Kavramları Arasındaki

İlişki 458

2 Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerden Birinin Bulunmaması459

1. a) Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 460

(1) Yaş Küçüklüğü 461

(a) 0 – 12 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m 31/1)  461

(b) 13 – 15 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m 31/2)  461

(c) 16 – 18 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m 31/3)  463

(d) Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklara Uygulanacak

Hükümler  463

(e) Kusur Yeteneği Bulunan Yaş Sınıfında Olan Çocuklara İlişkin

TCK ve CMK’da Öngörülen Özel Düzenlemeler 463

(2) Sağır – Dilsizlik=(TCK m 33) 465

(3) Akıl Hastalığı=(TCK m 32) 465

(a) Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi Bakımından Kabul

Gören Sistemler 465

(i) Biyolojik Sistem 465

(ii) Psikolojik Sistem  466

(iii) Karma Sistem 466

(b) Akıl Hastalığının Kişinin Kusur Yeteneğine Etki Eden

Durumları 467

(4) Geçici (Arızi) Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde

Etkisinde Olma (TCK m 34) 469

(a) Geçici Nedenler 469

(b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 471

(i) İstemeyerek (İrade Dışı) Alkol veya Uyuşturucu Madde

Alma  472

(ii) İsteyerek (İrade İle) Alkol veya Uyuşturucu Madde

Alma  472

(iii) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Olmak 476

H Kusurluluğu Kaldıran Haller (Nedenler) 477

1 Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi/Yetkili

Amirin Emrini İfa 477

1. a) Yetkili Amirin Emrini İfasının Uygulanma Koşulları 480

(1) Bir Emir Bulunmalıdır 480

(a) Emir Hukuka Uygundur 481

(i) Şekli Anlamda Hukuka Uygunluk Emri Verenin Hukuken

Emir Vermeye Yetkili Olması  481

 (ii) Maddi Anlamda Hukuka Uygunluk 483

(b) Emir Hukuka Aykırıdır 483

(c) Emrin Konusu Suçtur 487

(2) Emri Veren Emri Vermeye Yetkili Olmalıdır490

(3) Emrin Yerine Getirilmesi Zorunlu Olmalıdır (Emir Bağlayıcı

Olmalıdır) 493

2 Zorunluluk Hali 493

1. a) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği493

(1) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Kuramlar 493

(a) Koruma İçgüdüsü Kuramı 493

(b) Manevi Cebir Kuramı 493

(c) Saiklerin Sosyalliği Kuramı 494

(d) Amaç Kuramı  494

(e) Hakların Çatışması Kuramı  494

(2) Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin Kuramlar 494

(a) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi Olduğu Kuramı  494

(b) Zorunluluk Halinin Mazeret Sebebi (Kusurluluğu Kaldıran

Sebep) Olduğu Kuramı  495

(c) Fark Gözetme Kuramı  495

(3) TCK Bakımından Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği496

(4) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi İle Kusurluluğu

Kaldıran Sebep Olması Arasındaki Farklar 498

1. b) Zorunluluk Halinin Koşulları 499

(1) Tehlikeye İlişkin Koşullar 499

(a) Bir Tehlike Bulunmalıdır 499

(b) Bu Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır 501

(c) Tehlike Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır 501

(d) Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunmalıdır 502

(2) Korunmaya İlişkin Koşullar 503

(a) Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması  503

(b) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket

Arasında Nedensellik Bağının Bulunması  503

(c) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket

Arasında Orantı Bulunması  504

(d) Tehlikeye Karşı Koyma Yükümlülüğünün Bulunmaması 505

1. c) Zorunluluk Hali ile Meşru Savunmanın Karşılaştırılması506

3 Cebir ve Şiddet 507

4 Korkutma veya Tehdit 508

5 Hata (Yanılma)511

1. a) Hata Kavramı513
2. b) Suçun Maddi Unsurlarında Hata: (Fiili/Maddi Hata / Unsur

Yanılgısı) 513

(1) Suçun Konusunda Hata 517

(2) Şahısta Hata (Mağdurda Hata) 519

(3) Nedensellik Bağında Hata ve Sapma 522

(4) Hedefte Sapma523

1. c) Suçun Nitelikli Unsurlarında/Hallerinde Hata 526

(5) Cezayı Artıran Nitelikli Unsurlarda Hata526

(6) Cezayı Azaltan Nitelikli Unsurlarda Hata 528

(7) Şahsa, Fiile ve Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli Haller ve Bu

Hallerde Hata 529

1. d) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait

Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hata530

(1) Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata530

(2) Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Hata534

1. e) Hukuki Hata (Haksızlık Bilincinde Hata, Yasaklık Hatası, Tipiklik

Hatası) 537

6 Kaza ve Tesadüf (Öngörülememe/Beklenememe) 541

7 Mücbir Sebep (Kaçınamama/Karşı Koyamama) 542

İ Kusurluluğu Azaltan Haller544

1 Haksız Tahrik 544

1. a) Genel Olarak544
2. b) Haksız Tahrik Durumlarında Daha Az Ceza Verilmesinin Hukuki

Sebebi/Haksız Tahrik Kurumunun Hukuki Niteliği545

(1) Öznel (Sübjektif) Görüş 545

(2) Nesnel (Objektif) Görüş546

(3) Karma Görüş 546

1. c) Haksız Tahrik Kurumunun Düzenlenişi Bakımından ETCK ile TCK

Arasındaki Farklar546

1. d) Haksız Tahrikin Koşulları547

(1) Tahrik Oluşturan Bir Hareket Bulunmalıdır 547

(2) Hareket Haksız Olmalıdır548

(3) Haksız Hareket Sonucunda Failde Sinirlenme, Acı Duyma,

Öfkelenme (Hiddet veya Şiddetli Elem) Meydana Gelmelidir550

(4) Suç, Haksız Hareketin Doğurduğu Sinirlenme, Acı Duyma,

Öfkelenmenin Etkisiyle İşlenmelidir (Nedensellik Bağı) 551

(5) Karşı Hareket Mutlaka Haksız Hareketin Kaynağına Yönelmiş

Olmalıdır 552

1. e) Haksız Tahrik ile Bazı Ceza Hukuku Kurumları Arasındaki İlişki554

(1) Haksız Tahrik ile Tasarlama Arasındaki İlişki554

(2) Haksız Tahrik ile Taksirli Suç Arasındaki ilişki 554

(3) Haksız Tahrik ile Kan Gütme Saiki/Özel Kast Arasındaki İlişki555

(4) Haksız Tahrik ile Meşru Savunma Arasındaki ilişki 556

(5) Haksız Tahrik ile Hata Arasındaki İlişki556

(6) Haksız Tahrik ile Takdiri Hafifletici Nedenler Arasındaki İlişki 557

(7) Haksız Tahrik ile İştirak Arasındaki İlişki 557

XVIII SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 558

A Nitelikli Hallerin Sınıflandırılması 561

1 Cezayı Artıran ve Azaltan Nitelikli Haller 561

2 Şahsa, Fiile ve Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller561

1. a) Şahsa Bağlı Nitelikli Haller 561

(1) Failin Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller561

(2) Mağdurun Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller 561

(3) Fail ile Mağdur Arasındaki İlişki Bakımından Nitelikli Haller561

(4) Failin Amaç ve Saiki Bakımından Nitelikli Haller562

1. b) Fiile Bağlı Nitelikli Haller562

(1) Fiilin İşleniş Şekline Göre Nitelikli Haller 562

(2) Fiilin İşlendiği Yer ve Zaman Bakımından Nitelikli Haller565

1. c) Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller565

XIX SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR  566

A Nesnel (Objektif) Cezalandırılma Koşulları566

B Ön Koşullar573

C Ceza Muhakemesi Koşulları 574

D Şahsi Cezasızlık Sebepleri 576

1 TCK’daki Şahsi Cezasızlık Sebepleri 577

2 TCK’ndaki Cezada Şahsi İndirim Nedenleri577

3 TCK’ndaki Hem Şahsi Cezasızlık Hem De Cezada Şahsi İndirim

Nedenleri577

E Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler/Cezayı Azaltan veya Kaldıran Şahsi Sebep

Olarak Etkin Pişmanlık578

BEŞİNCİ BÖLÜM

SUÇUN ÖZEL ŞEKİLLERİ

 

XX SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ  583

A TEŞEBBÜS 583

1 Kavram 583

2 ETCK ile TCK’nın Karşılaştırılması583

3 Teşebbüsün Cezalandırılma Sebebi585

1. a) Öznel (Sübjektif) Görüş 585
2. b) Nesnel (Objektif) Görüş585
3. c) Etki Görüşü586
4. d) Karma Görüş586

4 Teşebbüsün Hukuki Niteliği587

5 Teşebbüsün Koşulları/Unsurları 588

1. a) Suç İşleme Kastının Varlığı Bulunmalıdır 588
2. b) İşlenmek İstenen Suç Ancak Kasten İşlenebilen Bir Suç Olmalıdır591
3. c) Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak 592

(1) Elverişli Hareketin Anlamı 592

(2) Doğrudan Doğruya İcraya Başlama 595

1. d) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin

Tamamlanamaması veya Neticenin Gerçekleştirilememesi601

(1) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin

Tamamlanamaması602

(2) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Neticenin

Gerçekleştirilememesi604

6 Gönüllü Vazgeçme 605

1. a) Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Niteliği 606
2. b) Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmamasını Açıklayan Görüşler606
3. c) Gönüllü Vazgeçmenin Uygulanma Aşamaları608
4. d) Gönüllü Vazgeçmenin Tespiti612
5. e) İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme ve Şeriklere

Etkisi 617

1. f) Gönüllü Vazgeçme ile Teşebbüs Arasındaki İlişki 618

7 Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık619

8 İşlenemez Suç/Elverişsiz Teşebbüs620

1. a) İşlenemez Suçta Kişiye Ceza Verilmemesini Açıklayan Görüşler620

9 Teşebbüs Bakımından Bazı Özel Durumlar623

10 Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi628

XXI İŞTİRAK  630

A Genel Olarak 630

B İştirakın Hukuki Esası633

C İştirakte Suç Sayısı633

1 Suç Birliği Görüşü 633

2 Suç Ayrılığı Görüşü 634

D İştirakın Hukuki Niteliği 634

1 İştirake İlişkin Hükümlerin Tipikliği Sınırlandırdığı Görüşü 635

2 İştirake İlişkin Hükümlerin Cezai Sorumluluğu Alanı ve Tipikliği

Genişlettiği Görüşü635

E İştirakte Suça Katılanların Cezai Sorumluluğu Konusunda Kabul Edilen

Sistemler 636

1 Eşitlik (Teklik) Sistemi636

2 İkilik Sistemi636

3 Cezanın Faile Göre Belirlenmesi Sistemi 638

F İştirak Şekilleri/Türleri638

1 Faillik 640

1. a) Müstakil (Tek Başına Faillik/Doğrudan Faillik)641
2. b) Müşterek Faillik/Birlikte Faillik 641

1) Müşterek Failliğin Unsurları 642

(a) Suçun İşlenişi Üzerinde Müşterek Hâkimiyet

Kurma/Hareketin Birlikte İcra Edilmesi  642

(b) Birlikte Suç İşleme Kararının Bulunması  647

2) Özgü Suçlarda Müşterek Faillik 650

3) İhmali Suçlarda Müşterek Faillik 652

4) Taksirli Suçlarda Müşterek Faillik 652

5) Netice Sebebiyle İşlenen Suçlarda Müşterek Faillik 653

1. c) Dolaylı Faillik653

2 Şeriklik (Suç Ortaklığı/Suça İştirak Şekilleri) 659

3 Suça İştirakın (Suç Ortaklığı/İştirak/Şerikliğin) Koşulları660

1. a) Birden Çok Failin Birden Çok Hareketinin Bulunması660
2. b) Her Bir Failin Suça Katılma (İştirak İradesi) Kastının Bulunması 661
3. c) İşlenmek İstenen Ortak Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına

Varmış Olması (İcra Hareketlerine Başlanmış Olunması) 667

1. d) İşlenen Suçun Bütün Şerikler İçin Aynı Olması 668
2. e) Hareketlerin Nedensel Değerinin Bulunması 672

4 Şeriklik Şekilleri 673

1. a) Müşterek Faillik 673
2. b) Azmettirme 673
3. c) Yardım etme685

5 Cezayı Artıran veya Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması (Sirayeti) 689

1. a) Cezayı Artıran Nedenlerin Şeriklere Yansıması690

(1) Cezayı Artıran Şahsi Nedenler 690

(2) Cezayı Artıran Fiili Nedenler694

 

1. b) Cezayı Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması694
2. c) Cezayı Kaldıran Nedenlerin Şeriklere Uygulanması694

6 Suça İştirakte Gönüllü Vazgeçme 695

7 Kabahate İştirak 699

XXII SUÇLARIN İÇTİMAI  699

A Genel Olarak 699

B Bileşik Suç703

1 Genel Olarak703

2 Bileşik Suçun Oluşum Şekilleri703

1. a) Tam (Gerçek) Bileşik Suç 703
2. b) Görünüşte (Şekli/Eksik) Bileşik Suç704

3 Bileşik Suçta Manevi Unsur 706

4 Bileşik Suçta Zamanaşımı 706

5 Bileşik Suçta İştirak706

6 Bileşik Suçta Uzlaşma ve Şikâyet 706

7 Bileşik Suçta Teşebbüs 708

8 Bileşik Suçta Gönüllü Vazgeçme708

9 Bileşik Suçun Bölünmezliği İlkesi 708

C Zincirleme Suç (Müteselsil Suç)709

1 Genel Olarak709

2 Zincirleme Suçun Hukuki Esasını/Niteliğini Açıklayan Görüşler 709

1. a) Tek Suçun Varlığı Görüşü709
2. b) Çok Suçun Varlığı Görüşü 710

3 Zincirleme Suçun Koşulları 710

1. a) Suç İşleme Kararında Birlik 711
2. b) Aynı Olan Birden Çok Suçun İşlenmesi 714
3. c) Suçların Farklı Zamanlarda İşlenmesi 722
4. d) Mağdurun Aynı Olması724

4 Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Durumlar 729

5 Zincirleme Suçta Yaptırım 730

D Fikri İçtima733

1 Fikri İçtimanın Hukuki Esasını Açıklayan Görüşler 734

1. a) Suç Tekliği Görüşü 734
2. b) Suç Çokluğu Görüşü 734

2 Fikri İçtimanın Koşulları735

1. a) Tek Fiilin Bulunması735

(1) Fiil Kelimesinden Hareketi Anlayan Görüş 735

 (2) Fiil Kelimesinden Neticeyi Anlayan Görüş 741

(3) Tek Fiil kelimesinden Suç İşleme Kastının Tekliğini Anlayan

Görüş742

1. b) Birden Fazla Farklı Suçun İşlenmesi743

3 Fikri İçtimada Uygulanacak Cezanın Belirlenmesi 750

4 Fikri İçtima İle İlgili Bazı Özel Durumlar 751

1. a) Maddi Unsur751
2. b) Manevi Unsur751
3. c) Teşebbüs 751
4. d) İştirak752
5. e) Zamanaşımı, Af, Şikâyet, Uzlaşma, Dava ve Ceza İlişkisini Düşüren

Nedenler752

1. f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima754
2. g) Kesintisiz suç – Ani suç ve Fikri İçtima 755
3. h) Non Bis İn İdem İlkesi ve Fikri İçtima 758
4. i) Kabahatlerde İçtima 758

XXIII GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI/ YASALARIN TEKLİĞİ)  758

A Normların Görünüşte İçtimaı Şekilleri ve Bu Durumlarda Tek Bir Normun

Uygulanmasının Gerekçeleri 760

1 Özel Norm – Genel Norm İlişkisi760

2 Asli Norm - Tali (İkincil) Norm İlişkisi/Asli Normun Önceliği - Yardımcı

Normun Sonralığı İlkesi 762

3 Tüketen Norm – Tüketilen Norm İlişkisi 765

4 Normlardan Birinin Seçilmesi İlkesi766

 

ALTINCI BÖLÜM

CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIM VE TÜRLERİ

 

XXIV YAPTIRIM KURAMI  769

A Genel Olarak 769

B TCK’nda Öngörülen Yaptırım Şekilleri 769

1 Ceza769

1. a) Cezanın Amaçları769

(1) Mutlak Görüşler 769

(a) Cezanın Ödetme/Kefaret Amacı 770

(b) Cezanın Adalet Amacı  770

(2) Nisbi Görüşler770

(a) Özel Önleme 771

(b) Genel Önleme  772

 (3) Karma/Uzlaştırıcı/Birleştirici Görüş773

2 Cezanın Özellikleri/Nitelikleri773

3 Cezanın Türleri 774

1. a) Hapis Cezası774

(1) Müebbet Hapis Cezası775

(2) Süreli Hapis Cezası775

1. b) Süreli Hapis Cezalarına İlişkin Öngörülen Seçenek İmkânlar775

(1) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar 775

1. i) Hukuki Nitelik 776
2. ii) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımların

Uygulanma Koşulları 776

1. aa) Nesnel (Objektif) Koşullar 776
2. bb) Öznel (Sübjektif) Koşul: 778

iii) TCK m 50/1’de Öngörülen Seçenek Yaptırımlar  779

1. iv) Suç Tanımında Hapis Cezası ile Adlî Para Cezasının Seçenek

Olarak Öngörüldüğü Hâllerde, Hapis Cezasına

Hükmedilmişse; Bu Ceza Artık Adlî Para Cezasına Çevrilmez

(TCK m 50/2)  785

1. v) Daha Önce Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olmak

Koşuluyla, Mahkûm Olunan Otuz Gün ve Daha Az Süreli

Hapis Cezası ile Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını

Doldurmamış veya Altmışbeş Yaşını Bitirmiş Bulunanların

Mahkûm Edildiği Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası,

Birinci Fıkrada Yazılı Seçenek Yaptırımlardan Birine Çevrilir

(TCK m 50/3)  786

1. vi) Taksirli Suçlardan Dolayı Hükmolunan Hapis Cezası Uzun

Süreli De Olsa; Bu Ceza, Diğer Koşulların Varlığı Hâlinde,

Birinci Fıkranın (a) Bendine Göre Adlî Para Cezasına

Çevrilebilir Ancak, Bu Hüküm, Bilinçli Taksir Hâlinde

Uygulanmaz (TCK m 50/4) 787

vii) Uygulamada Asıl Mahkûmiyet, Bu Madde Hükümlerine

Göre Çevrilen Adlî Para Cezası veya Tedbirdir (TCK m

50/5)788

viii) Hüküm Kesinleştikten Sonra Cumhuriyet Savcılığınca Yapılan

Tebligata Rağmen Otuz Gün İçinde Seçenek Tedbirin

Gereklerinin Yerine Getirilmesine Başlanmaması veya

Başlanıp da Devam Edilmemesi Hâlinde, Hükmü Veren

Mahkeme Kısa Süreli Hapis Cezasının Tamamen veya Kısmen

İnfazına Karar Verir ve Bu Karar Derhâl İnfaz Edilir Bu

Durumda, Beşinci Fıkra Hükmü Uygulanmaz (TCK m 50/6) 788

1. ix) Hükmedilen Seçenek Tedbirin Hükümlünün Elinde

Olmayan Nedenlerle Yerine Getirilememesi Durumunda,

Hükmü Veren Mahkemece Tedbir Değiştirilir (TCK m

50/7)  791

(2) Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi792

1. i) Genel Olarak 792
2. ii) Ertelemenin Hukuki Niteliği 793

iii) Erteleme Kurumunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen

Görüşler 793

1. aa) Lehte İleri Sürülen Görüşler 793
2. bb) Aleyhte İleri Sürülen Görüşler 794
3. iv) Ertelemenin Koşulları 794
4. aa) Nesnel/Objektif) Koşul (TCK m 51/1) 794
5. bb) Öznel/Sübjektif Koşul (TCK m 51/1-b) Mahkûmun Suçu

İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde Gösterdiği

Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği

Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması 802

1. cc) Erteleme Kararı Verilebilmesi İçin Ek Seçimlik Koşullar 806
2. v) Erteleme Kararı 808
3. vi) Denetim Süresi (TCK m 51/3) 808

vii) Erteleme Süresi İçinde Mahkûmun Yükümlülükleri 810

viii) Denetim Süresi İçinde Hükümlünün Yükümlülüklerini

Yerine Getirmemesi  811

1. ix) Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesi, Kasıtlı Bir Suç

İşlenmemesi veya Yükümlülüklere Uyulması 814

(3) Hapis Cezasının Sakıncalarını Giderme Amacıyla Kabul Edilen

Diğer Kurumlar 814

(a) Uzlaştırma 815

(b) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 815

(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 815

1. c) Adli Para Cezası 817

(1) Adli Para Cezasının Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen

Sistemler 817

(a) Klasik Sistem 817

(b) Gün Para Cezası Sistemi 819

(c) TCK m 52’de Öngörülen Adli Para Cezası Sistemi 820

1. i) Gün Para Cezasının Belirlenmesi 820
2. ii) Belirlenen Adli Para Cezasının Uygulanması 823

iii) Belirlenen Adli Para Cezasının Yerine Getirilmemesi  823

1. iv) Adli Para Cezasında Erteleme, Zamanaşımı 825

4 Güvenlik Tedbirleri 826

1. a) Genel Olarak826
2. b) Güvenlik Tedbirinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Olan Koşullar 827
3. c) Güvenlik Tedbirinin Hukuki Niteliği 829
4. d) Güvenlik Tedbirinin Amacı 829
5. e) Güvenlik Tedbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Farklar 829
6. f) Güvenlik Tekbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Ortak Noktalar831
7. g) TCK’da Öngörülen Güvenlik Tedbiri Türleri831

(1) Belli Haklardan Yoksun Bırakılma (TCK m 53)831

(a) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin

Uygulanma Koşulları 832

(b) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin

Uygulanma Süresi 834

(c) Hak Yoksunluğunun İnfaz Süresinden Sonra Belirli Bir Süre

Devam Edeceği Durum 837

(d) TCK m 53/1’de Yer Alan Hak Yoksunlukları 839

(e) TCK m 53/6’da Yer Alan Hak Yoksunlukları 841

(2) Müsadere 843

(a) Genel Olarak  843

(b) Müsaderenin Hukuki Niteliği 844

(c) Müsadere Türleri  846

1. i) Eşya Müsaderesi 846
2. ii) Kazanç Müsaderesi 855

(3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 860

(4) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 860

(5) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Kişiler Hakkında Uygulanaca

Güvenlik Tedbirleri861

(6) Sınır Dışı Etme Güvenlik Tedbiri 861

(7) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri862

(a) TCK m 60’ta Yer Alan Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma

Koşulları 863

(i) Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne Dayalı Olarak

Faaliyette Bulunan Bir Özel Hukuk Tüzel Kişisi

Bulunmalıdır 863

(ii) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Organ veya Temsilcilerinin

İştirakiyle ve Bu İznin Verdiği Yetkinin Kötüye

Kullanılması Suretiyle Kasten Bir Suç İşlenmelidir  863

(iii) Kasten İşlenen Bu Suç Özel Hukuk Tüzel Kişisinin

Yararına İşlenmelidir 864

(iv) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Yararına Olarak Kasten

İşlenen Suçtan Dolayı Mahkûmiyet Kararı Verilmelidir 865

(v) Kanunda İlgili Suç Tipine İlişkin Olarak Güvenlik

Tedbirinin Uygulanacağına Yönelik Açık Hüküm

Bulunmalıdır 865

(b) Hâkim veya Mahkemenin Takdir Yetkisi/Orantılılık İlkesi  865

(c) Uygulanacak Tedbirler 866

 (i) İznin İptali  866

(ii) Müsadere  867

XXV SUÇ İŞLEMEDE TEKERRÜR  867

A Genel Olarak 867

B Tekerrürün Hukuki Niteliği 867

C Tekerrür Türleri 869

D Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanma Koşulları870

1 Daha Önce Bir Suç İşlenmiş ve Bu Suçtan Dolayı Verilen Mahkûmiyet

Kararı Kesinleşmiş Olmalı 870

2 Yeni Bir Suçun İşlenmesi874

3 Tekerrür Süresi876

E Tekerrür yasakları878

F Tekerrürün Sonuçları878

 

YEDİNCİ BÖLÜM

CEZANIN BELİRLENMESİ VE MAHSUP

 

XXVI CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 881

A Genel Olarak881

B Temel Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirleme Yapılırken Esas Alınan

Ölçütler 882

C Suçun Olası Kast veya Bilinçli Taksirle İşlenmesi 891

D Mükerrer (Çifte) Değerlendirme Yasağı 891

E Suçun Nitelikli Unsurlarının Cezanın Belirlenmesinde Uygulanması892

1 Cezayı Artıran Nitelikli Haller 896

2 Cezayı Azaltan Nitelikli Haller896

F Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirlemede Uyulacak Usuller897

1 Teşebbüs 897

2 İştirak897

3 Haksız Tahrik 898

4 Yaş Küçüklükleri ile Akıl Hastalıkları 898

5 Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler 898

6 Takdiri İndirim Nedenleri (TCK m 62) 898

1. a) TCK’da Öngörülen Takdir İndirim Nedenleri 899
2. b) TCK m 62/2’de Öngörülen Takdiri İndirim Nedenleri 901

G Cezanın hesaplanması905

1 Hapis Cezasının Hesaplanması 905

2 Adli Para Cezasının Hesaplanması905

3 Cezaların İçtimaı907

H Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırının Aşılmaması908

İ Mahsup 910

1 Mahsubun Hukuki Esası 910

2 Mahsubun Uygulanma Koşulları 910

1. a) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Mahkûm Olmalıdır910
2. b) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Dolayı Hüküm Kesinleşmeden

Önce Hürriyetinden Yoksun Kalmış Olmalıdır 912

1. c) Mahsup İçin Hükümlünün Talebi Gerekmemektedir 914
2. d) Mahsup Kararını Yargılamayı Yapan Mahkeme Vermelidir914

 

SEKİZİNCİ BÖLÜM

 

DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN NEDENLER

 

XXVII GENEL OLARAK  915

XXVIII SANIĞIN ÖLÜMÜ 916

XXIX HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ  917

XXX AF  918

A Genel Olarak 918

B Affın Türleri 919

1 Genel Af920

2 Özel Af921

XXXI ZAMANAŞIMI  922

A Genel Olarak 922

B Ceza Hukukunda Zamanaşımının Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler923

1 Ceza Hukukunda Zamanaşımı Lehinde İleri Sürülen Görüşler923

1. a) Manevi Yönden Acı Çekme Görüşü 923
2. b) Suç İşleyen ve Kaçak Durumda Olan Kişinin Uslanmış Olduğu

Görüşü923

1. c) Kamuoyunun İlgisinin Azalması ve Suçun Delillerinin Kaybolması

Görüşü/Sosyal Fayda Görüşü 923

1. d) Cezanın Önleme İşlevinin Ortadan Kalkması Görüşü 924
2. e) Soruşturmanın Terki ve Failin Cezalandırılmama Hakkını Kazanması

Görüşü924

1. f) Failin Manevi Dünyasının Değiştiği Görüşü 924

2 Ceza Hukukunda Zamanaşımı Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 924

1. a) Beccaria’nın Görüşü 924
2. b) Bentham’ın Görüşü 924
3. c) Pozitivist Görüş925

C Zamanaşımının Hukuki Niteliği925

1 Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş 925

2 Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş 926

3 Zamanaşımını Karma Nitelikte Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş926

D Dava Zamanaşımı 927

1 Dava Zamanaşımı ile Benzerlik Gösteren Kurumlar 927

2 Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar928

3 Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar 928

1. a) Dava Zamanaşımının Kabul Edildiği Suçlarda Süre 928
2. b) Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar Bakımından ETCK İle TCK’nın

Karşılaştırılması 929

1. c) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Özel Hukuktaki Etkisi929
2. d) Dava Zamanaşımının Süresinin Belirlenmesinde Esas Alınacak Ceza 929
3. e) Dava Zamanaşımında Sürenin İşlemeye Başladığı Anın Tespiti931

(1) Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılamayı Gerektiren Haller

Bakımından 931

(2) Bazı Suç Türleri, Suçun Özel Görünüş Şekilleri ve Mağdurun

Yaşı Bakımından 932

(a) Tamamlanmış Suç  932

(b) Teşebbüs Halinde Kalan Suç  933

(c) Kesintisiz Suç 933

(d) Zincirleme Suç  933

(e) Çocuklara Karşı İşlenen Suç 933

(f) İştirak Halinde İşlenen Suç  933

(g) Objektif Cezalandırma Koşulunun Arandığı Suç 934

1. f) Dava Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi 934

(1) Dava Zamanaşımının Durması934

(a) İzin 935

(b) Karar  935

(c) Bekletici Meselenin Çözümü 937

(d) Kaçak Kararı 938

(2) Dava Zamanaşımınının Kesilmesi 939

(a) Dava zamanaşımının kesilme nedenleri: 940

(i) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda

İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 940

(ii) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama

Kararının Verilmesi  942

(iii) Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 943

(iv) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa, Mahkûmiyet

Kararı Verilmesi  943

(b) Dava Zamanaşımının Kesilmesi Üzerine Dava

Zamanaşımının Uzaması 945

E Ceza Zamanaşımı 948

1 Ceza Zamanaşımında Öngörülen Süreler 950

2 Ceza Zamanaşımında Sürenin Başlama Anı951

3 Ceza Zamanaşımının Durması 952

4 Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkisi 954

5 Ceza Zamanaşımının Sonuçları955

6 Ceza Zamanaşımının Hak Yoksunluklarına (Güvenlik Tedbirlerine) Etkisi 955

7 Müsaderede Zamanaşımı955

8 Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 955

XXXII ŞİKÂYET 955

A Tanım 955

B Şikâyet Kurumunun Hukuki Niteliği 955

C Şikâyetin Koşulları 956

1 Şikâyete Tabi Bir Suçun İşlenmiş Olması Gerekir 956

2 Şikâyet Hakkına Sahip Olan Kişi veya Kişilerin Şikâyet Hakkını

Kullanması Gerekir 957

3 Şikâyet Hakkının Kanunda Öngörülen Süre İçinde Yapılmış Olması

Gerekir 959

4 Şikâyetin İlgili Mercilere Yapılması Gerekir 960

5 Şikâyetin Yazılı veya Sözlü Olarak Yapılması Gerekir960

D Şikâyet İle İlgili Bazı Özel Durumlar 961

1 Şikâyet Hakkının Kullanılmasından Feragat (Vazgeçme) 961

2 Yapılan Şikâyetin Geri Alınması 964

3 Şikâyette Sirayet967

1. a) Şikâyet Hakkının Kullanılmasında Sirayet967
2. b) Şikâyetin Geri Alınmasında Sirayet967

XXXIII ÖNÖDEME 969

A Tanımı ve Hukuki Niteliği 969

B Koşulları 970

1 Önödeme Kapsamına Giren Bir Suç İşlenmiş Olmalıdır970

1. a) Sadece Adli Para Cezası Öngörülmüş Olabilir971
2. b) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Seçimlik Olarak Öngörülmüş

Olabilir971

1. c) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Birlikte Öngörülmüş Olabilir 971

2 Belli Bir Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi972

1. a) Ödenmesi Gereken Miktar Adli Para Cezasıdır 972
2. b) Ödenmesi Gereken Hapis Cezasıdır972
3. c) Ödenmesi Gereken Hapis ve Adli Para Cezasıdır972

3 Önödeme Usulü ve Sonuçları 972

1. a) Soruşturma Evresi Bakımından 972
2. b) Kovuşturma Evresi Bakımından973

4 Önödeme Kabul Edilmeyen Suçlar/Önödeme Yasağı974

5 Önödemede Süreye Bağlı Ceza Artırım Durumu 974

6 Önödemenin Sonuçları974

7 Önödemenin Etkileri 974

KAYNAKÇA 977