^{Ceza Hukuku ve Borçlar Hukuku Açısından}Trafik Kazaları Tazminat-Sigorta-Rücu ve Yargıtay/Anayasa Mahkemesi/Bölge Adliye Mahkemeleri Uygulamaları

Mustafa KILIÇOĞLU

 

 

İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ  v

SUNUM . vii

İÇİNDEKİLER  ix

KAYNAKLAR . xix

KISALTMALAR . xxiii

BİRİNCİ KİTAP

1. CEZAİ YÖNDEN TRAFİK KAZALARI

GENEL OLARAK 1

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI İLE

KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU İLİŞKİSİ . 2

III. TEMEL KAVRAMLAR . 3

Suç Kavramı 3

Suçun Objektif (Maddi) ve Sübjektif (Manevi) Öğeleri 4

Nedensellik 5

Manevi Öğe . 12

Kast 12

Taksir . 32

Basit Taksir, Bilinçli Taksir ve Olası Kast’ın Ayrımı . 35

Basit Taksir (Bilinçsiz Taksir) 35

Kavram 35

Yargıtay Uygulaması 38

Bilinçli Taksir . 38

Kavram 38

Yargıtay Uygulaması 38

Olası Kast . 79

Kavram 79

Yargıtay Uygulaması 80

İçindekiler

x

Failin Cezanın Hükmedilmesini Gereksiz Kılacak Derecede Mağdur

Olması (TCK. 22/VI) . 109

Normatif Düzenleme ve Öğreti 109

Yargıtay Uygulaması 110

Suça Teşebbüs . 140

Suçların İçtimaı . 141

HUKUKA AYKIRILIK . 142

KUSUR . 142

Öğreti . 142

Yargıtay Uygulaması . 144

TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMA

SUÇLARI  191

Kara, Deniz, Hava, Demiryolu Ulaşımının Güvenle Akışını Sağlamak

İçin Konulan Sistemin Bozulması (TCK. m 179/I) . 191

Normatif Düzenleme 191

Suçun Maddi Öğesi 192

Suçun Manevi Öğesi . 193

Teşebbüs . 193

Yaptırımın Belirlenmesi . 194

Yargıtay Uygulaması 194

Kara, Deniz, Hava, Demiryolu Ulaşım Araçlarının Tehlikeli Sevk ve

İdaresi (TCK. m 179/II) . 200

Normatif Düzenleme 200

Suçun Maddi Öğesi 201

Suçun Manevi Öğesi . 202

Teşebbüs . 202

Yaptırımın Belirlenmesi . 202

Yargıtay Uygulaması 202

Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisi ile Araç Kullanma

(TCK. m 179/III) . 211

Normatif Düzenleme ve Öğreti 211

İçindekiler

x൴

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma ile Zarar Suçu Arasındaki

Farklılık  212

Suçun Maddi Öğesi 239

Yargıtay Uygulaması 240

Alkol Etkisi ile Araç Kullanma . 253

aaa. Öğreti . 253

bbb. Yargıtay Uygulaması  259

Uyuşturucu Madde Etkisiyle Araç Kullanma . 268

Suçun Manevi Öğesi . 270

Teşebbüs 270

Yargıtay Uygulaması 271

VII. TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TAKSİRLE TEHLİKEYE SOKMA

(TCK. m 180). 271

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 271

Yargıtay Uygulaması . 272

VIII. TÜRK CEZA KANUNU’NA GÖRE TAKSİRLE YARALAMA  277

Taksirle Basit Yaralama (TCK. m 89/I) 277

Normatif Düzenleme ve Öğreti 277

Suçun Maddi Öğesi 277

Suçun Manevi Öğesi . 278

Yaptırımın Belirlenmesi . 278

Yargıtay Uygulaması 278

Taksirle Yaralama Suçunun Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Şekli

(TCK. m 89/II)  280

Normatif Düzenleme 280

Suçun Maddi Öğesi 280

Suçun Manevi Öğesi . 281

Yaptırımın Belirlenmesi . 281

Yargıtay Uygulaması 281

İçindekiler

x൴൴

Taksirle Yaralama Suçunun Netice Sebebiyle Nitelikli Ağırlaşmış Şekli

(TCK. m 89/III) . 287

Normatif Düzenleme ve Öğreti 287

Suçun Maddi Öğeleri 288

Suçun Manevi Öğeleri 288

Yaptırımın Belirlenmesi . 288

Birden Fazla Kişinin Yaralanması (TCK. m 89/IV) 288

Normatif Düzenleme 288

Suçun Maddi Öğeleri 288

Suçun Manevi Öğeleri 288

Yaptırımın Belirlenmesi . 288

Yargıtay Uygulaması 288

Taksirle Yaralama Suçunun Soruşturulması ve Kovuşturulmasının

Şikayete Bağlılığı ve Ayırık Hal (TCK. m 89/V)  304

Normatif Düzenleme ve Öğreti 304

Yargıtay Uygulaması 305

TÜRK CEZA KANUNU’NA GÖRE TAKSİRLE ÖLDÜRME

(TCK. m 85). 307

Taksirle Bir İnsanın Ölümüne Neden Olma (TCK. m 85/I) 307

Normatif Düzenleme ve Öğreti 307

Yargıtay Uygulaması 308

Taksirle Çoklu Ölüm ve Yaralama (TCK. m 85/II) 342

Normatif Düzenleme ve Öğreti 342

Yargıtay Uygulaması 342

KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR

(TCK. m 50). 365

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 365

Yargıtay Uygulaması . 369

İçindekiler

x൴൴൴

ŞİKAYETTEN VAZGEÇME VE CEZANIN DÜŞMESİ

(TCK. m 73, TCK. m 89/V)  415

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 415

Yargıtay Uygulaması . 416

XII. UZLAŞMA  418

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 418

Yargıtay Uygulaması . 422

XIII. ERTELEME (TCK. m 51) . 430

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 430

Erteleme Kararı . 432

Denetimli Serbestlik . 433

Yargıtay Uygulaması . 433

XIV. ADLİ PARA CEZASI (TCK. m 52)  450

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 450

Yargıtay Uygulaması . 452

ZAMANAŞIMI . 454

Dava Zamanaşımı (TCK. m 66) 454

Normatif Düzenleme ve Öğreti 454

Yargıtay Uygulaması 456

Dava Zamanaşımı Süresinin Durması ve Kesilmesi (TCK. m 67) 459

Normatif Düzenleme ve Öğreti 459

Yargıtay Uygulaması 460

Ceza Zamanaşımı (TCK. m 68) . 464

XVI. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKMA

(TCK. m 53). 465

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 465

Yargıtay Uygulaması . 467

XVII. SUÇTA TEKERRÜR (TCK. m 58)  471

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 471

Yargıtay Uygulaması . 473

İçindekiler

x൴v

XVIII. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ

(TCK. m 61). 479

Cezanın Belirlenmesi . 479

Normatif Düzenleme ve Öğreti 479

İşlenmiş Suçun Yasal Tanımında Öngörülen Cezanın Alt ve

Üst Sınırı Arasında Temel Cezanın Belirlenmesi . 481

Suçun Olası Kast ya da Bilinçli Taksirle İşlenmesinin Temel

Cezaya Etkisi  482

Çifte Cezalandırma Yasağı . 482

Nitelikli Hallerde Uygulama Sırası 483

Çoklu İndirim Sebepleri 483

Adli Para Cezasının Bu Madde Hükmüne Göre Hesaplanması . 483

Yargıtay Uygulaması 484

Asgari Had ile Azami Had Arasında Temel Cezanın Belirlenmesine

İlişkin Yargıtay Uygulaması  527

Hakimin Takdir Yetkisi (TCK. m 61/V; m 62) . 543

Normatif Düzenleme ve Öğreti 543

Yargıtay Uygulaması 544

Mahsup (TCK. m 63) 550

Normatif Düzenleme ve Öğreti 550

Yargıtay Uygulaması 551

XIX. SONUÇ . 552

İKİNCİ KİTAP

2. SORUMLULUK - TAZMİNİ YÖNDEN TRAFİK KAZALARI

MOTORLU TAŞIT İŞLETENİN SORUMLULUĞU (KTK. m 85) 553

Temel Esasları . 553

Tehlike Sorumluluğu . 554

Tazminatın Belirlenmesi ve Hesabı . 556

Zarar Verenin Kusuru . 556

Zarar Görenin (Mağdurun) Kişisel Kusuru 558

İçindekiler

xv

Beklenmedik Hâl (Umulmayan Hâl/Rastlantısal Hâl/Fevkalade Hâl) . 563

Zarar Görenin Yapısal Yatkınlığı . 566

Hatır İşleri . 567

Tarafların Ekonomik ve Sosyal (Özel) Durumları 571

Zarar Verenin (Sorumlunun) Tazminat Ödemesi Sonucu

Ekonomik Açıdan Yoksulluğa Düşmesi . 573

Zarar Sorumlusunun Yüksek Gelire Sahip Olması . 573

Zarar Görenin Olağanüstü Yüksek Gelire Sahip Olması 573

Üçüncü Kişinin Kusuru 574

Metrik Hesap 596

Genel Olarak . 596

Yargıtay Uygulaması 597

Türk Borçlar Kanununun 55. Maddesinin Tazminatın Belirlenmesindeki

İşlevi  604

Normatif Düzenleme 604

Hükmün Analitiği ve Amaçsal Yorum . 605

Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi . 605

aaa. Genel İlke  605

bbb. Rücu Edilemiyen Sosyal Güvenlik Ödemeleri . 605

ccc. İfa Amacını Taşımayan Ödemelerin Dikkate Alınamıyacağı

Olgusu . 606

ddd. Hakkaniyet Düşüncesiyle Hesaplanan Tazminatın

Arttırılamayacağı ve İndirilemiyeceği  606

Yargıtay Uygulaması 606

Motorlu Araç İşletenin Sorumluluğunun Normatif Dayanakları . 607

KUSUR . 607

Genel Olarak 607

Yargıtay Uygulaması . 608

III. HUKUKA AYKIRILIK  618

Kavram 618

İçindekiler

xv൴

Objektif Hukuka Aykırılık Teorisi 618

Subjektif Hukuka Aykırılık Teorisi . 619

Hukuka Aykırılığın İçeriği 619

Hukuka Aykırılığın Tekliği . 619

SORUMLULUĞUN KOŞULLARI, TAZMİNAT VE RÜCU . 620

Koşulları 620

Eşyaya veya Kişiye İlişkin Bir Zarar Olmalıdır . 620

Genel Olarak . 620

Yargıtay Uygulaması 620

Zararın Motorlu Taşıtın İşletilmesinden Kaynaklanması . 621

KTK Anlamında Motorlu Taşıt Kavramı 621

aaa. Normatif Düzenleme . 621

bbb. Yargıtay Uygulaması  621

Motorlu Taşıtın İşletilmesi/İşleten Kavramı . 621

aaa. Normatif Düzenleme . 621

bbb. Yargıtay Uygulaması  623

Motorlu Taşıtın İşletilmesi ile Meydana Gelen Zarar Arasında

Uygun İlliyet Bağının Bulunması Gerekir  662

aaa. Genel Olarak 662

bbb. Yargıtay Uygulaması  662

Hukuka Aykırılık 664

Sorumluluğun Çeşitli Görünümleri . 664

Trafik Kazasının Motorlu Taşıtın İşletilmesinden Kaynaklanması

Durumunda Sorumluluk (KTK m 85/III) . 664

Meydana Gelen Kaza Sonucu Yapılan Yardım Faaliyetlerden

Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluk (KTK 85/IV) . 665

İşletenin, Aracın Sürücüsü veya Yardımcı Kişilerin Kusurlarından

Dolayı Sorumluluk (KTK m 85/V)  666

Husumet . 666

Aktif Husumet 666

İçindekiler

xv൴൴

Genel Olarak . 666

Yargıtay Uygulaması 666

Pasif Husumet . 668

İşleten ve Teşebbüs Sahibi 668

Sürücü . 676

Motorlu Araç ile İlgili Mesleki Faaliyette Bulunan Kişiler 677

Yarış Düzenleyicisi (KTK m 105) . 677

Normatif Düzenlemesi 677

Yargıtay Uygulaması 678

Hırsız ve Gasbeden (KTK m. 107) . 678

Normatif Düzenlemesi 678

Motorlu Taşıt Sigortası Yapan Sigortalılar (KTK m 97) 680

Yargıtay Uygulaması 680

Devlet ve Diğer Kamu Tüzel Kişileri . 681

Hatır Taşıması ve Motorlu Aracın Hatır İçin Bir Kimseye Verilmesi

(KTK. m 87)  682

Genel Olarak . 682

Yargıtay Uygulaması 682

Sorumluluğun Takdiri ve Zararın Paylaştırılması . 687

Sorumluluktan Kurtaran Haller (KTK. m 86) 687

Genel Olarak . 687

Yargıtay Uygulaması 688

Zararın Paylaştırılması . 689

Ön Bilgiler . 689

Karayolları Trafik Kanunu’nun Genel Hükümlere Yaptığı

Göndermeler . 689

aaa. Normun Düzenleniş Biçimi . 690

bbb. Takdir Yetkisi . 695

ccc. Paylaştırma Öğeleri: Kusur, İşletme Tehlikesi  695

aaaa. Kusur . 695

İçindekiler

xv൴൴൴

bbbb. İşletme Tehlikesi . 700

cccc. Genel Olarak  700

dddd. Yargıtay Uygulaması  701

ddd. Sorumlulukların Çatışması ve Yargıcın Takdiri . 711

eee. Rücu  711

aaaa. Dış İlişki  712

bbbb. İç İlişki  714

Zamanaşımı 726

Genel Olarak . 726

Yargıtay Uygulaması 726

Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası . 732

Sigorta Zorunluluğu 748

Normatif Düzenleme . 748

Yargıtay Uygulaması 749

Zarar Görenin Doğrudan Doğruya Başvuru ve Dava Hakkı-Sigortacının

Def’i Hakkının Olmayışı  759

Normatif Düzenleme ve Öğreti . 759

Yargıtay Uygulaması 760

ZMSS Dışında Kalan Durumlar (KTK. m 92) . 763

Normatif Düzenleme . 763

Yargıtay Uygulaması 765

Sigortacının Rücu – Kurumca Rücu . 784

Zamanaşımı 793

Genel Olarak . 793

Yargıtay Kararları . 794

Manevi Tazminat . 799

Genel Olarak . 799

Yargıtay Uygulaması 800

SONUÇ . 801

KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ  803