Ceza Hukukunda Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Teşekkür 9
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİ İLE İLGİLİ
TEMEL BİLGİLER
I. GÖREVİN İFASI İLE AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİ İLİŞKİSİ 21
II. TARİHÇE 28
A. Roma Hukuku 28
B. Cermen Hukuku, Kilise Hukuku, Müşterek Hukuk 32
C. İslam Hukuku 33
D. Osmanlı Hukuku 35
E. Türk Hukukunda Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi 37
III. ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNDA AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİ 45
A. Genel Olarak 45
B. Amirin Emrinin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisini Açıklayan Teoriler 46
1. Amirin Sorumluluğu Teorisi (Respondeat Superior) 47
2. Mutlak Sorumluluk Teorisi (Absolute Liability) 49
3. Şartlı Sorumluluk Teorisi (Conditional Liability) 51
C. Amirin Emrinin Yerine Getirilmesinin Uluslararası Ceza Hukukundaki Tarihsel Süreci 53
1. İkinci Dünya Savaşı Öncesi 54
2. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Yargılamalar 57
3. Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşundan Önceki Dönem 61
4. Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü 65
IV. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİ 72
A. Genel Olarak 72
B. İtalya 73
C. Almanya 76
D. Fransa 79
E. İngiltere 81
F. Amerika Birleşik Devletleri 86
G. Rusya 92
V. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARINDA AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİ 96
İkinci Bölüm
AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİNİN ŞARTLARI
I. BİR EMRİN BULUNMASI 101
A. Emir Kavramı 101
1. Genel Olarak 101
2. Hizmete İlişkin Emir Kavramı 104
B. Emrin Resmi Bir Merci Tarafından Verilmiş Olması 112
1. Genel Olarak 112
2. Amir, Ast ve Üst Kavramları 114
3. Memur Kavramı 119
4. Hiyerarşi Kavramı 124
II. EMRİN MEŞRU OLMASI 131
A. Biçimsel Meşruluk 131
1. Emrin Yetkili Amir Tarafından Verilmesi 132
a. Amirin Konu (Görev) Yönünden Yetkili Olması 133
b. Amirin Yer Yönünden Yetkili Olması 138
c. Amirin Zaman Yönünden Yetkili Olması 139
2. Emrin Memur Tarafından Yerine Getirilmesinin Zorunlu Olması 140
3. Emrin Kanunun Aradığı Şekil Şartlarını Taşıması 144
B. Maddi Meşruluk 148
1. Genel Olarak 148
2. Emrin Hukuka Uygunluğunu Denetleme Yetkisinin Sınırlandırılması 151
a. Genel Olarak 151
b. Askeri Mevzuatın Getirdiği Sınırlamalar 159
c. Kolluk Mevzuatının Getirdiği Sınırlamalar 163
Üçüncü Bölüm
AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİNİN SORUMLULUĞA
ETKİSİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. HUKUKA UYGUN EMİRLERİN YERİNE GETİRİLMESİNİN SORUMLULUĞA ETKİSİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ 171
II. HUKUKA AYKIRI EMİRLERİN YERİNE GETİRİLMESİNİN SORUMLULUĞA ETKİSİ VE HUKUKİ NİTELİĞİ 177
A. Konusu Suç Teşkil Etmeyen Hukuka Aykırı Emirlerin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisi ve Hukuki Niteliği 177
1. Konusu Suç Teşkil Etmeyen Hukuka Aykırı Emirlerin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisi 177
2. Konusu Suç Teşkil Etmeyen Hukuka Aykırı Emirlerin Yerine Getirilmesinin Hukuki Niteliği 184
a. Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Neden Olarak Kabul Edenler 184
b. Mazeret Nedeni Olarak Kabul Edenler 187
c. Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Kabul Edenler 192
d. Değerlendirme ve Kanaatimiz 194
B. Konusu Suç Teşkil Eden Emirlerin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisi ve Hukuki Niteliği 196
1. Konusu Suç Teşkil Eden Emirlerin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisi 196
a. Genel Olarak 196
b. Hukuka Uygunluk Denetiminin Sınırlandırıldığı Hallerde Konusu Suç Teşkil Eden Emirlerin Yerine Getirilmesinin Sorumluluğa Etkisi 202
ba. Askeri Mevzuattaki Düzenlemelerin Sorumluluğa Etkisi 204
bb. Kolluk Mevzuatındaki Düzenlemelerin Sorumluluğa Etkisi 212
2. Hukuka Uygunluk Denetiminin Sınırlandırıldığı Hallerde Konusu Suç Teşkil Eden Emirlerin Yerine Getirilmesinin Hukuki Niteliği 216
3. Değerlendirme ve Kanaatimiz 218
III. AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİNDE HATA 221
A. Hukuki Hata 223
B. Fiili Hata 225
IV. AMİRİN EMRİNİN YERİNE GETİRİLMESİNDE SINIRIN AŞILMASI 230
A. Genel Olarak 230
B. Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Sınırın Aşılması 236
Sonuç 255
Kaynakça 259
Kavramlar Dizini 269