Ceza Hukukunda Kusur

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 29
Birinci Bölüm
KUSUR İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR VE KUSUR İLKESİ
I. CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARINDAN BİRİ OLARAK KUSUR 33
II. KUSUR VE KUSURLULUK KAVRAMLARI 34
III. KUSURU KALDIRAN SEBEP– KUSURLULUĞU KALDIRAN SEBEP– KUSURU ETKİLEYEN SEBEP KAVRAMLARI 37
IV. KUSURUN SUÇ KAVRAMI İLE İLİŞKİSİ 38
A. Genel Olarak 38
B. Haksızlık Kavramı 39
1. Davranış ve Koruma Normu Olarak Haksızlık 39
2. Şekli Hukuka Aykırılık– Maddî Hukuka Aykırılık 41
3. Haksızlık ve Suç Kavramı Arasındaki İlişki 42
C. Haksızlık– Kusur İlişkisi 44
1. İsnadiyetin Konusu Olarak Norma Aykırı Davranış 44
2. İsnadiyetin İki Yönü Olarak Hareket ve Motivasyon Yeteneği 45
3. İsnadiyetin Sonucu: Yaptırım Normları 47
D. Kusurun Suçun Bir Unsuru Olup Olmadığı Sorunu 47
V. CEZA HUKUKUNDA KUSUR İLKESİ VE KUSUR İLKESİNİN ANAYASA İLE İLİŞKİSİ 51
A. Kavram 51
B. Kusur İlkesinin Tarihsel Gelişim Süreci 52
C. Kusur İlkesinin Anlamı 55
1. Genel Olarak 55
2. Kusur İlkesinin Cezanın Önleme Amacı ve Suç Politikası İle İlişkisi 58
D. Kusur İlkesinin Suçların ve Cezaların Kanunîliği İlkesi İle İlişkisi 61
E. Kusur İlkesinin Varlığı ve Muhafazası Üzerine Gerçekleşen Tartışmalar 62
1. Genel Olarak 62
2. Kişinin İrade Özgürlüğüne Sahip Bulunmadığından Hareket Eden Eleştiriler 63
3. Kusurun Maddî Değil Salt Şeklî Bir İçeriğe Sahip Olduğu Düşüncesinden Hareket Eden Eleştiriler 63
4. Kusur İlkesinin Anayasa’da Yer Alan Ölçülülük İlkesi İle İkame Edilebileceğinden Hareket Eden Görüşler 64
5. Sosyal Savunma Öğretisi (Défense Sociale) 66
6. Müdahalesizlik Öğretisi (Nonintervention) 69
F. Kusur İlkesinin Anayasa İle İlişkisi 70
VI. KUSUR KAVRAMININ ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 72
A. Hukukî Kusur– Ahlakî Kusur Ayrımı 72
B. Failin İşlediği Eyleme İlişkin Kusuru – Failin Yaşam Tarzı Kusuru Ayrımı 77
1. Anlamı 77
2. Haksızlık Yanılgısı Açısından Yaşam Tarzı Kusuru Kavramından Yararlanılabilirliği Sorunu 83
C. Cezaya Esas Oluşturan Kusur –Cezanın Belirlenmesine Esas Oluşturan Kusur Ayrımı 85
D. Şeklî Anlamda Kusur– Maddî Anlamda Kusur Ayrımı 88
E. Objektif (Genelleştirilmiş) Kusur –Sübjektif (Bireyselleştirilmiş) Kusur Ayrımı 90
VII. KUSUR YARGISININ TEMELİNDE BİREYİN İRADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN YER ALIP ALMADIĞI SORUNU (CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KUSUR– İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLİŞKİSİ) 91
A. Genel Olarak 91
B. Determinist Görüşler 92
C. İndeterminist Görüşler 94
D. Sinir Bilimi Araştırmalarından Hareket Eden Görüşler 96
1. Sinir Bilimi Araştırmalarının Bulguları 96
2. Sinir Bilimi Araştırma Sonuçlarının Ceza Hukukuna Etkilerine İlişkin Sinir Bilimcilerin Görüşleri 98
E. Kusur Yargısının Temelini Metafiziksel Bir Tespit Üzerine Oturtmanın Faydasızlığını Savunan Görüşler 100
F. Görüşümüz 102
İkinci Bölüm
KUSUR TEORİLERİ BAĞLAMINDA
KUSURUN SUÇ GENEL TEORİSİ İÇERİSİNDEKİ
DOGMATİK ESASLARI VE YAPISI
I. GENEL OLARAK 105
II. PSİKOLOJİK KUSUR TEORİSİ 106
A. Maddî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımı 106
B. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımı 108
1. Psikolojik Kusur Teorisinin Temel Yaklaşımı 108
2. Psikolojik Kusur Teorisini Savunan Görüşlerin Kendi Özgün Yaklaşımları 110
a. Genel Olarak 110
b. v. Buri’nin Yaklaşımı 110
c. Binding’in Yaklaşımı 112
d. v. Liszt’in Yaklaşımı 114
e. Radbruch’un Yaklaşımı 117
f. Kohlrausch’un Yaklaşımı 120
C. Psikolojik Kusur Teorisinin Eleştirisi 121
III. NORMATİF KUSUR TEORİLERİ 125
A. Genel Olarak 125
B. Normatif Kusur Teorilerinin Ortaya Çıkışı ve Gelişim Süreci 127
1. Genel Olarak 127
2. Frank’ın Yaklaşımı 128
3. Goldschmidt’in Yaklaşımı 133
4. Freudenthal’ın Yaklaşımı 136
C. Bütüncül (Kompleks) Kusur Teorisi 138
1. Genel Olarak 138
2. Bütüncül (Kompleks) Kusur Teorisinin Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 139
a. Genel Olarak 139
b. Mezger’in Yaklaşımı 139
c. Baumann/ Weber/ Mitsch’in Yaklaşımı 140
3. Bütüncül (Kompleks) Kusur Teorisinin Şeklî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 141
4. Bütüncül (Kompleks) Kusur Teorisinin Eleştirisi 142
D. Finalist Kusur Teorisi 145
1. Genel Olarak 145
2. Finalist Kusur Teorisinin Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 147
3. Finalist Kusur Teorisinin Şeklî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 149
a. Genel Olarak 149
b. Kişisel Haksızlık Öğretisi ve Kasta Yaklaşımı 150
c. “Amaç”, “Maksat” Gibi Özel Sübjektif Unsurlara Yaklaşımı 155
d. Taksire Yaklaşımı 157
e. Haksızlık Bilincine Yaklaşımı 160
f. Mazeret Sebeplerine Yaklaşımı 162
4. Finalist Kusur Teorisinin Eleştirisi 163
a. Maddî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 163
b. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 167
E. Eylemden Doğan Sorumluluk (=Tatverantwortung) Teorisi 177
F. Sosyal Kusur Teorisi 179
G. Çifte Fonksiyona Dayalı (Postfinalist) Kusur Teorisi 183
1. Genel Olarak 183
2. Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 185
3. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 189
a. Kusur Yeteneği 189
b. Kast 190
c. Taksir 193
aa. Taksirin Suç Teorisi İçerisinde Konumlandırılması 193
bb. Taksirin Suç Teorisi İçerisinde Anlamlandırılması 194
aaa. Haksızlık Bakımından 194
aaaa. Taksirli Suçlarda Objektif Özen Yükümlülüğü İle Hareketin ve Neticenin Haksızlık İçeriği İlişkisi 194
bbbb. Objektif Özen Yükümlülüğü Kavramının İçeriği 195
bbb. Kusur Bakımından 197
aaaa. Sübjektif Özen Yükümlülüğü Kavramının İçeriği (Objektif Özen Yükümlülüğünün Fail Tarafından Bilinebilir ve Yerine Getirilebilir Olması) 197
bbbb. Sübjektif Öngörülebilirlik Kavramının İçeriği 199
d. Kusurun Özel Sübjektif (Zihniyet) Unsurları 200
e. Mazeret Sebepleri 203
aa. Kanunda Yer Verilen Mazeret Sebepleri 203
aaa. Genel Olarak 203
bbb. Mazeret Sebeplerinin Yapısının Açıklanmasında Beklenemezlik İlkesinin Anlamı 203
ccc. Beklenemezlik İlkesinin İhmalî Suçlardaki Konumu 206
bb. Kanunüstü Mazeret Sebepleri 207
aaa. Kanunüstü Bir Mazeret Sebebi Olarak Beklenemezlik İlkesi 207
bbb. Vicdan Baskısı Altında İşlenen Eylemler 210
f. Haksızlık Bilinci 211
4. Eleştirisi 213
a. Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımının Eleştirisi 213
b. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımının Eleştirisi 215
aa. Kast Bakımından 215
bb. Taksir Bakımından 219
aaa. Taksirin Çifte Fonksiyonu Objektif Haksızlık Kavramına Geri Dönüşü Simgeler 219
bbb. Bir Davranışın “Taksirli Bir Davranış Formu” Olarak Nitelenebilmesi İçin Taksirin Tüm Yönleriyle Oluşmuş Olması Gerekir 219
ccc. Çifte Fonksiyona Dayalı Kusur Teorisi Finalizmin Ortaya Atılmasının Ardından Taksir Bakımından Tutarsız Bir Yaklaşım Sergiler 221
ddd. Neticenin Sübjektif Olarak Öngörülebilirliği Eylemin Hukuk Düzeni İle Çatışmasını Belirleyen Bir Unsur Olduğu İçin Haksızlığa Dahildir 222
eee. Taksirin Çifte Fonksiyonu Özen Yükümlülüğünün Salt Objektif Nitelikte Olduğunu Göz Ardı Eder 222
fff. Failin Eyleme İlişkin Kişisel Bilgisinin Üçüncü Bir Kişiden Daha Fazla Olduğu “Özel Durumlar” (=Sonderwissen) Bakımından Taksirin Çifte Fonksiyonunun Eleştirisi 224
ggg. Taksirin Çifte Fonksiyonunun Salt Pragmatik Faydalarından Ötürü Kabul Edilmesinin Eleştirisi 225
hhh. Objektif Özen Yükümlülüğü– Objektif Öngörülebilirlik İlişkisi 226
cc. Haksızlık Bilinci Bakımından 228
dd. Kusurun Özel Sübjektif (Zihniyet) Unsurları Bakımından 229
aaa. Zihniyet Unsurları Adı Altında Çeşitli Unsurlara Yer Verilmesinin Yerindeliği 229
bbb. Zihniyet Unsurlarının Konumlandırılması 232
ee. Mazeret Sebepleri Bakımından 234
aaa. Kanunda Yer Alan Mazeret Sebepleri 234
bbb. Kanunüstü Mazeret Sebepleri 236
aaaa. Kanunüstü Mazeret Sebebi Olarak Beklenemezlik İlkesi 236
bbbb. Vicdan Baskısı Altında İşlenen Eylemler 238
H. Etkileşime (İletişime) Dayalı Kusur Teorisi [=Diskursiver (Kommunikativer) Schuldbegriff] 240
1. Anlamı 240
2. Eleştirisi 246
IV. İŞLEVSEL KUSUR TEORİSİ (=FUNKTIONALER SCHULDBEGRIFF) 250
A. Genel Olarak 250
B. Jakobs’un Yaklaşımı 251
1. Jakobs’un Temel Yaklaşımı 251
a. Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 251
aa. Pozitif Genel Önleme Amacının Bir Türevi Olarak Kusur Kavramı 251
bb. Faile Toplumsal Açıdan Yüklenen Rolün İhlal Edilmesi Olarak Kusur Kavramı 254
cc. Failin Eyleminin Toplum Bakımından Katlanılamaz Nitelikte Olması Anlamında Kusur Kavramı 256
dd. Hukuka Olan Sadakat Eksikliği Kavramı İle Kusur Kavramı İlişkisi 257
b. Şeklî Kusur Kavramına Yaklaşımı 259
aa. Genel Olarak 259
bb. Kusur Yeteneği Bakımından 261
cc. Kast Bakımından 263
dd. Taksir Bakımından 266
ee. Özel–Kişisel Unsurlar Bakımından 269
ff. Mazeret Sebepleri Bakımından 270
gg. Haksızlık Bilinci (Haksızlık Hatası) Bakımından 273
2. Jakobs’un İşlevsel Kusur Kavramının Bir Yansıması Olarak “Düşman Ceza Hukuku” Konsepti 275
a. Düşman Ceza Hukuku Konseptinin Temel Özellikleri 275
b. Düşman Ceza Hukuku Konseptinin Ceza Hukuku’ndaki Kusur Kavramı İle Olan İlişkisinin Değerlendirilmesi 279
3. Jakobs’un İşlevsel Kusur Teorisi Yaklaşımının Eleştirisi 282
a. Maddî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 282
b. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 287
C. Roxin’in Yaklaşımı 292
1. Maddî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 292
2. Maddî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 300
3. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına Yaklaşımı 310
a. Genel Olarak 310
b. Kusuru Kaldıran Sebepler Bakımından 312
c. Sorumluluğu Kaldıran Sebepler (Mazeret Sebepleri) Bakımından 314
aa. Genel Olarak 314
bb. Kanunda Yer Verilen Mazeret Sebepleri 314
cc. Kanunüstü Mazeret Sebepleri 316
aaa. Vicdan Baskısı Altında İşlenen Eylem (=Gewissenstat) 316
aaaa. Kavram ve Anlamı 316
bbbb. Ceza Hukukunda Doğuracağı Sonuçlar 318
bbb. Sivil İtaatsizliğe Dayalı Olarak İşlenen Eylemler 321
aaaa. Kavram ve Anlamı 321
bbbb. Ceza Hukukunda Doğuracağı Sonuçlar 322
ccc. Kanunüstü Zorunluluk Hali [Kanunüstü Sorumluluğu Kaldıran Sebep (Kanunüstü Mazeret Sebebi)] 324
4. Şeklî Anlamda Kusur Kavramına İlişkin Yaklaşımının Eleştirisi 327
a. Kusuru Kaldıran Sebepler Bakımından 327
b. Mazeret Sebepleri Bakımından 328
aa. Kanunda Yer Alan Mazeret Sebepleri Bakımından 328
bb. Kanunüstü Mazeret Sebepleri Bakımından 331
aaa. Vicdan Baskısı Altında İşlenen Eylemler Bakımından 331
bbb. Sivil İtaatsizlik Eylemleri Bakımından 333
ccc. Kanunüstü Mazeret Sebepleri Bakımından 334
Üçüncü Bölüm
TÜRK CEZA KANUNU’NUN SUÇ GENEL TEORİSİ VE
CEZANIN BELİRLENMESİ SİSTEMATİĞİNDE
KUSUR KAVRAMI BAKIMINDAN ÖZELLİK GÖSTEREN HALLER
I. TÜRK CEZA KANUNU’NDA KUSUR İLKESİ BAKIMINDAN TARTIŞMALI NİTELİK TAŞIYAN HUSUSLAR 337
A. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar (TCK m. 23) 337
B. Objektif Cezalandırılabilme Şartları 341
II. TÜRK CEZA KANUNU’NUN ÖNGÖRDÜĞÜ SİSTEMATİKTE KAST ve TAKSİR KAVRAMLARININ KONUMLANDIRILMASI (TCK m. 21– 22) 343
A. Kast Kavramının Suç Genel Teorisinde Konumlandırılması 343
1. Genel Olarak 343
2. Türk Ceza Kanunu Hükümleri Karşısında Kastın Konumu 345
a. TCK m. 21’in Değerlendirilmesi 345
b. TCK m. 30’un Değerlendirilmesi 345
c. TCK m. 40’ın Değerlendirilmesi 346
d. TCK m. 61/ 1– f’nin Değerlendirilmesi 346
3. Görüşümüz 347
B. Taksir Kavramının Suç Genel Teorisinde Konumlandırılması 348
1. Genel Olarak 348
2. Türk Ceza Kanunu Hükümleri Karşısında Taksirin Konumu 348
a. Genel Olarak 348
b. TCK m. 22/ 1 ve 2’nin Değerlendirilmesi 349
c. TCK m. 22/ 5’in Değerlendirilmesi 350
d. TCK m. 22/ 4’ün Değerlendirilmesi 350
e. TCK m. 61/ 1– (f)’nin Değerlendirilmesi 352
f. TCK m. 22’nin Madde Gerekçesinin Değerlendirilmesi 353
g. Ara Sonuç 354
3. Görüşümüz 354
III. TÜRK CEZA KANUNU MADDE 22/ 6’DAKİ DÜZENLEMENİN HUKUKİ NİTELİĞİNİN TESPİTİ SORUNU ve UYGULAMADA BU DÜZENLEMENİN KOŞULLARI İLE İLGİLİ ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 355
A. Hukuki Niteliğinin Tespiti Sorunu 355
B. Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar 358
C. Türk Ceza Kanunu Madde 22/ 6’nın Kaleme Alınmasına İlişkin Öneriler 360
IV. TÜRK CEZA KANUNU’NDA KUSURU ETKİLEYEN NEDENLERİN CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN veya AZALTAN NEDENLER ARASINDA DÜZENLENMESİ SORUNU 363
V. TÜRK CEZA KANUNU’NUN KUSUR YETENEĞİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 367
A. İsnad Yeteneği İle Kusur Yeteneği Kavramları Arasındaki Ayrım ve Türk Ceza Kanunu’nun Bu Bakımdan Değerlendirilmesi 367
B. “Akıl Hastalığı” Kavramının Yerindeliği Sorunu 369
C. Akıl Hastalığının Eyleme Etkisi 371
D. İsnad Yeteneğinin Unsurları Bakımından Akıl Hastalığı İle İlgili Türk Ceza Kanunu’ndaki Düzenlemenin Değerlendirilmesi 372
1. Genel Olarak 372
2. Akıl Hastalığının İsnad Yeteneğine Etkisi 373
3. Akıl Hastalığının Bulunması Gereken Zaman 375
VI. KUSUR YETENEĞİ BAKIMINDAN GEÇİCİ NEDENLERİN KAPSAMI (TCK m. 34) 376
A. Akıl Hastalığı– Geçici Neden Ayrımı 376
B. Yığın Psikolojisi Altında İşlenen Eylemler (Galeyan Etkisi Altında İşlenen Eylemler) 378
VII. TÜRK CEZA KANUNU’NDA MAZERET SEBEPLERİ KONUSUNDA ÖZELLİK GÖSTEREN HALLER 380
A. Amirin Emrini İfa Halinin Bir Mazeret Sebebi Olarak Kabul Edilebilirliği Sorunu (TCK m. 24) 380
1. Hukukî Niteliği 380
2. Hukuka Aykırı Emir veya Konusu Suç Teşkil Eden Emrin Yerine Getirilmesinden Sorumlu Tutulmanın Kapsamı 382
a. Genel Olarak 382
b. Türk Ceza Kanunu m. 5’in Konusu Suç Teşkil Eden Emrin Yerine Getirilmesine Etkisi 384
B. Zorunluluk Hali 385
1. Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen Zorunluluk Halinin Bir Mazeret Sebebi Olarak Kabul Edilebilirliği Sorunu (TCK m. 25/ 2) 385
a. Öğretideki Yaklaşım 385
b. Yasal Düzenlemeler 387
c. Değerlendirme 389
2. Türk Ceza Kanunu Özel Hükümlerde Düzenlenen Zorunluluk Hali Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi 392
a. Türk Ceza Kanunu m. 92’de Yer Verilen Organ ve Doku Ticareti Suçunda Zorunluluk Hali 392
b. Türk Ceza Kanunu m. 147’de Yer Verilen Hırsızlık Suçunda Zorunluluk Hali 394
aa. Genel Olarak 394
bb. TCK m. 147 Yerine Nasıl Bir Düzenleme Yapılması Gerektiği Sorunu 396
C. Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku veya Telaşla Aşılması (TCK m. 27/ 2) 396
1. Meşru Savunmada Heyecan, Korku veya Telaşla Sınırın Aşılmasının “Mazur Görülebilecek” Nitelikte Olması Gerekliliğinin Anlamı 396
a. Genel Olarak 396
b. TCK m. 27/ 2’nin Uygulanmasında Saldırının Yöneleceği Hak ve Kişinin Sınırlandırılması Sorunu 397
c. Heyecan, Korku veya Telaşın Mazur Görülebilmesi İçin İsnad Yeteneğinin Tamamen Ortadan Kalkması Gerekli Değildir 399
2. TCK m. 27/ 2’nin Uygulanmasında Ölçülülük İlkesi 400
3. Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku veya Telaşla Aşılması ile Haksız Tahrik Arasındaki Ayrım 402
4. Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku veya Telaşla Aşılmasının Sadece Meşru Savunma Bakımından Geçerli Olmasının Anlamı 406
5. Sınırın Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku veya Telaşla Aşılmasının Kıyas Yoluyla Diğer Hukuka Uygunluk Sebeplerine Uygulanabilirliği Sorunu 408
D. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit (TCK m. 28) 409
1. Terim Sorunu 409
2. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdidin Hukukî Niteliğinin Tespiti Sorunu 410
3. Türk Ceza Kanunu m. 28’deki Koşullar Yorumlanırken Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdidin Mazeret Sebebi Niteliğini Haiz Olmasından Hareket Edilmelidir 413
VIII. TÜRK CEZA KANUNU’NDA HAKSIZ TAHRİK KONUSUNDA ÖZELLİK GÖSTEREN HALLER (TCK m. 29) 415
A. Haksız Tahrik Hükümlerinin Kusuru Azaltan Genel Bir Sebep Olarak Genel Hükümlerde Düzenlenmesi Sorunu 415
B. “Haksız Bir Fiil” Kavramının Kapsamının Belirlenmesi Sorunu 418
1. Genel Olarak 418
2. Töre Saikiyle veya Kan Gütme Saikiyle İşlenen İnsan Öldürme Suçlarında Haksız Bir Fiilin Varlığının Tespiti Sorunu 419
3. Kusur Yeteneği Bulunmayanların Fiillerinin “Haksız Bir Fiil” Olarak Kabul Edilebilirliği Sorunu 422
IX. HATA KONUSUNDA TÜRK CEZA KANUNU’NUN GETİRDİĞİ DÜZENLEMENİN KUSUR KAVRAMI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 422
A. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Maddî Koşullarında Hata (TCK m. 30/ 3) 422
1. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Sübjektif Niteliği Haiz Olup Olmadığı Sorunu 422
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Sübjektif Niteliğinin Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hataya Etkisi 424
B. Kusuru Etkileyen Sebeplerin Koşullarında Hata (TCK m. 30/ 3) 428
C. Haksızlık Hatası (TCK m. 30/ 4) 430
1. Kaçınılamazlık Kavramının Anlamı 430
2. TCK m. 30/ 4 Karşısında TCK m. 4’ün Anlamı 433
3. Kaçınılabilir Haksızlık Hatasına Hukukî Bir Sonuç Bağlanmaması Sorunu 433
4. TCK m. 30/ 4’teki Terminolojinin Yerindeliği Sorunu 434
X. CEZANIN BELİRLENMESİNDE KUSUR KAVRAMININ ÜSTLENDİĞİ İŞLEVİN TÜRK CEZA KANUNU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ (TCK m. 61) 435
A. Cezanın Belirlenmesinde Kusur Kavramının İşlevi 435
1. Türk Ceza Kanunu m. 61’deki Unsurlar 435
2. Kast 436
3. Taksir 441
4. Amaç, Saik 446
5. Haksız Tahrik 446
6. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hata 448
7. Haksızlık Hatası 449
8. Kusuru Etkileyen Sebeplerin Koşullarında Hata 451
9. Akıl Hastalığı 451
10. Mazeret Sebeplerinin Koşullarının Oluşmadığı Haller 454
a. Zorunluluk Hali 454
b. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaşla Aşılması 455
11. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit (TCK m. 28) 455
C. Takdirî İndirim Sebeplerinin Cezanın Belirlenmesinde Kusur Kavramı İle İlişkisi 457
Sonuç 459
Kaynakça 483
Kavramlar Dizini 511