Ceza Muhakemesi Hukuku
Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN
Doç. Dr. Neslihan GÖKTÜRK
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
5. Basıya Önsöz 5
1. Basıya Önsöz 7
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN GENEL ESASLARI
§1. GENEL AÇIKLAMA 25
§2. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN ORTAK TERİMLERİ 25
I. Soruşturma ve Kovuşturma 25
II. Şüpheli ve Sanık 27
III. Müdafi ve Vekil 28
IV. İfade Alma ve Sorgu 28
V. Malen Sorumlu 28
VI. Suçüstü ve Toplu Suç 29
VII. Disiplin Hapsi 29
§3. CEZA MUHAKEMESİ SÜRECİNİN İŞLEYİŞİ 30
§4. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 32
I. Doğrudan Kaynaklar 32
1. Anayasa 32
2. Kanunlar 32
3. Uluslararası Sözleşmeler 33
II. Dolaylı Kaynaklar 33
§5. CEZA MUHAKEMESİ KURALLARININ YORUMU VE KIYAS 34
§6. CEZA MUHAKEMESİ KURALLARININ UYGULAMA ALANI 35
I. Zaman Bakımından Uygulama 35
II. Yer Bakımından Uygulama 36
III. Kişi Bakımından Uygulama 37
Birinci Bölüm Soruları 39
İkinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ ŞARTLARI
§1. GENEL AÇIKLAMA 43
§2. CEZA MUHAKEMESİ ŞARTLARININ SONUÇLARI 44
§3. BAZI CEZA MUHAKEMESİ ŞARTLARI 45
I. Şikayet 45
II. Talep (İstem) 47
III. Müracaat (Yazılı Başvuru) 47
IV. İzin 48
V. Dokunulmazlığın Bulunmaması 49
VI. Türkiye’de Bulunma 50
VII. Kesin Hüküm Bulunmaması 50
VIII. Aynı Davaya Bakılmakta Olmaması 51
IX. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 51
X. Bekletici Sorunun Çözümü 51
XI. Önödeme 52
XII. Uzlaştırma 52
XIII. Seri Muhakeme Usulü 56
İkinci Bölüm Soruları 58
Üçüncü Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
§1. KAVRAM 61
§2. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI 61
I. Sözlü, Yazılı ve Eylemli İşlemler 61
II. Hakim, Savcı ve Savunma İşlemleri 62
III. Elektronik İşlemler 63
§3. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNİN BELGELENMESİ 64
§4. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNİN DİLİ 65
§5. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNİN BİLDİRİLMESİ 67
§6. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNDE SÜRELER 71
I. Sürelerin Sınıflandırılması 71
II. Sürelerin Hesaplanması 71
III. Eski Hale Getirme 72
§7. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNDEKİ SAKATLIKLARIN YAPTIRIMI 73
I. Yokluk 73
II. Butlan 74
III. Hak Düşümü 74
IV. Kabul Edilmezlik 75
§8. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNDEKİ AYKIRILIKLARIN GİDERİLMESİ 75
Üçüncü Bölüm Soruları 76
Dördüncü Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE SÜJELERİ
§1. GENEL AÇIKLAMA 79
§2. İDDİA MAKAMI 80
I. Cumhuriyet Savcısı 80
1. Cumhuriyet Savcısının Görev ve Yetkileri 80
2. Yer Bakımından Yetki 83
3. İddianamenin İadesi 84
4. Kamu Davası Açmada Takdir Yetkisi 85
a) Etkin Pişmanlık ve Şahsi Cezasızlık Halleri 85
b) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 86
5. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı ve Denetimi 87
II. Sulh Ceza Hakimi 89
III. Mağdur 90
1. Genel Açıklama 90
2. Mağdur ile Suçtan Zarar Görenin Hakları 91
3. Mağdur ile Suçtan Zarar Görenin Dinlenmesi 93
4. Mağdur ile Suçtan Zarar Görenin Davaya Katılması 95
5. Tüzel Kişilerin Kamu Davasına Katılması ve Temsili 96
§3. SAVUNMA MAKAMI 97
I. Şüpheli ve Sanık 97
1. Şüpheli ve Sanığın Hakları 97
2. İfade ve Sorgu 98
II. Müdafi 100
1. Müdafi Seçimi ve Görevlendirilmesi 100
2. Müdafiin Dosya İnceleme Yetkisi 102
3. Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışma Yetkisi 104
§4. YARGILAMA MAKAMI 105
I. Yargılama Makamını İşgal Eden Süje Olarak Hakim 105
1. Hakimin Nitelikleri 106
a) Bağımsızlık 106
b) Tarafsızlık 108
aa) Tarafsızlığı Ortadan Kaldıran Sebepler 108
bb) Tarafsızlığı Sağlama Yolları 110
aaa) Hakimin Reddi 110
bbb) Hakimin Çekinmesi 112
2. Hakimin (Mahkemenin) Yetkileri 113
a) Madde Bakımından Yetki (Görev) 113
aa) Genel Açıklama 113
bb) Mahkemenin Madde Bakımından Yetkisi 115
cc) Madde Bakımından Yetkisizlik İddiası 115
dd) Madde Bakımından Yetki Uyuşmazlığı 116
ee) Madde Bakımından Yetkinin İstisnası: Bağlantı Nedeniyle Birleştirme 117
ff) Madde Bakımından Yetkisiz Hakimin İşlemlerinin Akıbeti 119
b) Yer Bakımından Yetki (Yetki) 119
aa) Genel Açıklama 119
bb) Mahkemenin Yer Bakımından Yetkisi 120
cc) Yer Bakımından Yetkisizlik İddiası ve Kararı 123
dd) Yer Bakımından Yetki Uyuşmazlığı 123
ee) Yer Bakımından Yetkinin İstisnaları 124
aaa) Davanın Nakli 124
bbb) İstinabe 126
ccc) Bağlantı Nedeniyle Birleştirme 126
ff) Yer Bakımından Yetkisiz Hakimin İşlemlerinin Akıbeti 126
c) Kişi Bakımından Yetki 127
d) Görev Bakımından Yetki 128
aa) Genel Açıklama 128
bb) Görev Bakımından Yetki Uyuşmazlığı 128
cc) Görev Bakımından Yetkinin İstisnaları 129
aaa) Naiplik 129
bbb) Nisbi Muhakeme 129
II. Yargılama Makamının Yardımcı Teşkilatı 130
Dördüncü Bölüm Soruları 135
Beşinci Bölüm
KORUMA TEDBİRLERİ
§1. GENEL AÇIKLAMA 139
I. Kavram ve Tanım 139
II. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 139
1. Yasallık 139
2. Geçicilik 140
3. Araç Olma 140
4. Gecikmede Tehlike 140
5. Görünüşte Haklılık (Haklı Görünüş) 140
6. Ölçülülük 141
7. Bir Karara Dayanma 142
§2. KORUMA TEDBİRLERİNİN ÇEŞİTLERİ 142
I. Yakalama 142
1. Doğrudan (Fiili) Yakalama 143
a) Yakalama Yetkisi 143
b) Yakalanan Kişiye Haklarının Bildirilmesi 144
2. Yakalama Emrine İstinaden Yakalama 145
a) Genel Açıklama 145
b) Yakalanan Kişinin Hakim veya Mahkeme Önüne Çıkarılması 147
II. Gözaltı 147
1. Genel Açıklama 147
2. Gözaltı Süresi 149
3. Gözaltına Alınan Şüphelinin Hakim Önüne Çıkarılması 150
III. Tutuklama 150
1. Kavram 150
2. Tutuklamanın Şartları 150
a) Kuvvetli Suç Şüphesi 150
b) Tutuklama Nedenlerinden Birinin Varlığı 151
3. Tutuklama Yasağı 152
4. Tutuklama Kararı 153
5. Tutukluluk Süresi 155
6. Tutukluluğun İncelenmesi 156
IV. Adli Kontrol 158
1. Kavram 158
2. Adli Kontrol Kararı 159
3. Adli Kontrol Tedbirinin Türleri 160
4. Adli Kontrolün Süresi, İzlenmesi ve Mahsup 162
5. Yaptırım 163
6. Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 163
V. Arama 163
1. Kavram 163
2. Aramanın Şartları 165
3. Aramanın Kapsamı 165
4. Arama Kararı ve Emri 166
5. Aramanın Zamanı 167
6. Aramanın İcrası 167
VI. Elkoyma 169
1. Kavram 169
2. Elkoymanın Kapsamı 169
3. Elkoyma Kararı ve Emri 171
4. Elkoymanın İcrası 171
5. Elkonulan Eşyanın İadesi 173
6. Özel Elkoyma Çeşitleri 174
a) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 174
b) Postada Elkoyma 175
c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 176
d) Kaçaklara İlişkin Elkoyma 178
7. Arama ve Elkoymaya İlişkin Ortak Düzenlemeler 179
a) Avukat Bürolarında Arama ve Elkoyma 179
b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama ve Elkoyma 180
VII. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 181
1. Genel Açıklama 181
2. İletişimin Denetlenmesi Şekilleri 182
a) İletişimin Tespiti 182
b) İletişimin Dinlenmesi, Kayda Alınması ve Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 183
c) Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 185
3. Kararın İcrası, İletişim İçeriklerinin Yok Edilmesi ve Bildirim 185
VIII. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 186
IX. Teknik Araçlarla İzleme 188
§3. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNAT 189
I. Genel Açıklama 189
II. Tazminat İstenebilecek Haller 190
III. Tazminat Talebinin Şartları ve İncelenmesi 193
IV. Tazminatın Geri Alınması ve Rücu 194
Beşinci Bölüm Soruları 196
Altıncı Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİLLER
§1. GENEL AÇIKLAMA 199
I. Ceza Muhakemesinde İspat Sorunu ve Delil Kavramı 199
II. Serbest Delil İlkesi 201
§2. DELİL ÇEŞİTLERİ 202
I. Genel Açıklama 202
II. Beyan Delili 203
1. Şüpheli–Sanık Beyanı 203
2. Tanık Beyanı 204
a) Tanık Kavramı 204
b) Tanığın Yükümlülükleri ve Yetkileri 206
aa) Hazır Bulunma 206
bb) Yemin Etme 207
cc) Beyanda Bulunma 209
dd) Tanıklıktan Çekinme 211
aaa) Tanıklıktan Çekinme Yükümlülüğü 211
bbb) Tanıklıktan Çekinme Yetkisi 213
III. Belge Delili 214
IV. Belirti Delili 215
§3. DELİLLERİN TOPLANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ 216
I. Delillerin Toplanması 216
1. Beden Muayenesi 216
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi 217
b) Diğer Kişilerin Beden Muayenesi 217
c) Kadının Muayenesi 218
2. Fizik Kimliğin Tespiti 219
3. Yer Gösterme 219
4. Olay Yeri İnceleme 220
II. Delillerin Değerlendirilmesi 220
1. Bilirkişi İncelemesi 220
a) Genel Açıklama 220
b) Bilirkişinin Görevlendirilmesi 221
c) Bilirkişiliği Kabul Yükümlülüğü 223
d) Bilirkişi İncelemesi ve Raporu 223
e) Uzman Mütalaası 226
f) Kanunda Yer Verilen Bazı Bilirkişilik İşlemleri 226
aa) Gözlem Altına Alma 226
bb) Moleküler Genetik İnceleme 227
cc) Adli Muayene ve Otopsi 228
dd) Zehirlenme Şüphesi Üzerine Yapılacak İşlem 229
2. Keşif 230
III. Delil Elde Etme ve Değerlendirme Yasakları 231
Altıncı Bölüm Soruları 233
Yedinci Bölüm
YARGILAMA VE HÜKÜM VERME
§1. İDDİANAMENİN KABULÜ ve KOVUŞTURMA EVRESİ 237
§2. DURUŞMA HAZIRLIĞI 238
I. Duruşma Hazırlığı Devresinin Önemi 238
II. Duruşma Hazırlığında Yapılacak İşlemler 238
1. Duruşma Gününün Belirlenmesi 238
2. Duruşmada Hazır Bulunacakların Çağrılması 239
a) Sanığın Çağrılması 239
b) Diğer Kişilerin Çağrılması 240
3. Delil Toplanması 241
§3. DURUŞMA 243
I. Duruşmanın Önemi 243
II. Duruşmanın Doğrudan Doğruyalığı 244
III. Duruşmanın Sözlülüğü 245
IV. Duruşmaya Ara Vermeme, Yoğunluk, Çabukluk 246
V. Duruşmanın Açık Olması 247
1. Genel Olarak Açıklık 247
2. Açıklığın İstisnaları 248
a) Genel Ahlak veya Kamu Güvenliği Nedeniyle Gizlilik 248
b) Sanığın Çocuk Olması Nedeniyle Gizlilik 249
c) Kayıt ve Yayım Yasağı Yoluyla Gizlilik 249
VI. Duruşmanın Başlaması ve Yürüyüşü 250
1. Duruşmada Hazır Bulunma 250
a) Hakimlerin Hazır Bulunması 250
b) İddia Makamının Hazır Bulunması 251
aa) Cumhuriyet Savcısı 251
bb) Bireysel İddia Makamı 252
c) Savunma Makamının Hazır Bulunması 252
aa) Sanık 252
bb) Müdafi 254
2. Duruşmanın İdaresi ve Düzeni 255
3. Duruşmanın Başlaması 255
4. Delillerin Ortaya Konulması 257
5. Doğrudan Soru Yöneltme 258
6. Delillerin Tartışılması 259
7. Suç Niteliğinin Değişmesi 260
8. Duruşma Tutanağı 261
§4. HÜKÜM VERME 262
I. Delillerin Değerlendirilmesi 262
II. Hükmün Müzakeresi ve Oylanması 263
III. Hüküm Çeşitleri 265
IV. Hükmün İçeriği 267
V. Hükmün Açıklanması 271
VI. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 271
Yedinci Bölüm Soruları 274
Sekizinci Bölüm
ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
§1. GAİP VE KAÇAKLARIN YARGILANMASI 277
I. Gaiplerin Yargılanması 277
II. Kaçakların Yargılanması 278
§2. SERİ MUHAKEME USULÜ 280
I. Genel Açıklamalar 280
II. Seri Muhakeme Usulünün Uygulanması 280
III. Seri Muhakeme Usulünün Uygulanmayacağı Haller 283
§3. BASİT YARGILAMA USULÜ 284
I. Genel Açıklamalar 284
II. Basit Yargılama Usulünün Uygulanması 285
III. Yargılamanın Duruşmalı Olarak Yapılması 285
IV. Basit Yargılama Usulünün Uygulanmayacağı Haller 287
§4. UZLAŞTIRMA VE MÜSADERE USULÜ 287
I. Uzlaştırma 287
1. Genel Açıklamalar 287
2. Uzlaştırmanın Mümkün Olduğu Suçlar 288
3. Uzlaştırma Süreci 289
a) Soruşturma Evresinde Uzlaştırma 290
b) Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma 295
II. Müsadere Usulü 296
Sekizinci Bölüm Soruları 298
Dokuzuncu Bölüm
KANUN YOLLARI
§1. KANUN YOLLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 301
I. Kavram 301
II. Kanun Yollarının Çeşitleri 302
III. Kanun Yollarına Başvurabilecek Kişiler 302
IV. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 305
V. Kanun Yollarına Başvuru Şekli 306
VI. Kanun Yolu Başvurusundan Vazgeçme 307
VII. Kanun Yoluna Başvurmanın Etkileri 308
1. Kararın Kesinleşmesine ve İnfazına Engel Olması 308
2. Aleyhe Değiştirme Yasağı 308
§2. OLAĞAN KANUN YOLLARI 309
I. İtiraz 309
II. İstinaf 312
1. Genel Açıklama 312
2. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 313
3. İstinaf İstemi ve Süresi 314
4. İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 315
5. İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 316
6. İstinaf İncelemesi ve Karar 316
III. Temyiz 320
1. Temyiz Konusu Olan Kararlar 320
2. Temyiz Nedenleri 321
3. Temyiz Talebi ve Süresi 322
4. Hükmü Temyiz Edilen Mahkemece Yapılan İnceleme 323
5. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Mütalaası 323
6. Yargıtayın İncelemesi ve Karar 324
7. Dosyanın Esas Mahkemesine Gönderilmesi 326
8. Bozmadan Sonraki Yargılama 327
§3. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI 328
I. Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı 328
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı 328
2. Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtiraz Yetkisi 329
II. Kanun Yararına Bozma 330
III. Yargılamanın Yenilenmesi 332
Dokuzuncu Bölüm Soruları 337
Kavramlar Dizini 341