Ceza Yargılamasında Jüri
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA YARGILAMASI HUKUKUNDA HALKIN JÜRİ OLARAK ÖZNELEŞMESİ
I. YARGILAMA HUKUKU VE CEZA YARGILAMASI HUKUKU 30
A. Yargılama Hukukunun Yargılama Kurgusu 30
B. Yargılama Hukukunun Dalı Olarak Ceza Yargılaması Hukuku 31
II. CEZA YARGILAMASINDA JÜRİNİN YARGILAMA ÖZNESİ OLMASININ NEDENLERİ 34
A. Yargılamaya Özgü Nedenler 34
1. Soruşturma ve İddia Faaliyeti 34
2. İspat Faaliyeti 36
B. Yargılama Dışı Nedenler 42
1. Jüri Pratiğinin İzlediği İki Hat 45
a. Fransa Hattı 46
b. Birleşik Devletler Hattı 49
2. Siyasal Özne Olarak Jüri 50
III. ÇAĞDAŞ CEZA YARGILAMASI YAPILARI VE YAPILAR İÇERİSİNDE JÜRİ PRATİĞİNİN GÖRÜNÜMÜ 52
A. Ceza Uyuşmazlığı ve Ceza Davası 53
B. Ceza Uyuşmazlığı ve Ceza Yargılaması Yapıları 55
C. Ceza Yargılaması Yapılarında Doğru Anlayışı ve Egemen Düşünce
Biçimleri 58
1. Anglo-Amerikan Yapısı 59
2. Kıta-Avrupası Yapısı 61
D. Çağdaş Ceza Yargılaması Yapıları İçerisinde Jüri Pratiği 62
IV. YARGILAMADA JÜRİNİN OLUŞUMU 65
A. Jüri Üyeliği Ehliyeti 66
1. Koşullar 66
a. Tipik Koşullar 66
i. Olumlu Koşullar. 66
ii. Olumsuz Koşullar 67
b. Ayrıksı Koşullar 67
aa. Meslek Koşulu 68
bb. İflas-Borca Batıklık Koşulu 68
2. Ehliyetsiz Kişinin Bulunduğu Jürinin Kararları 69
3. Ehliyetin Tespitinde Ayrımcılığın Giderilmesi 69
a. Cinsiyet Ayrımcılığının Giderilmesi 70
b. Irksal Ayrımcılığın Giderilmesi 71
B. Adayların Listelenmesi ve Çağrılması 71
1. Listeleme 72
2. Çağrı 74
C. Jüri Üyesi Adaylığından Jüri Üyeliğine Geçiş 76
1. Üye Sayısının Belirlenmesi 76
a. Yedek Jüri Üyesi 77
2. Ret 77
a. Kesin Ret 78
b. Bağlı Ret 80
c. Üye Adayının Bilgilerine Erişim 81
3. Jürinin Şekillenmesi 82
a. “Voir dire” Aşamasıyla Jürinin Şekillenmesi 83
aa. Usul 84
bb. Eleştiri. 84
cc. “Bilimsel” Jüri Seçimi 85
b. “Voir Dire” Aşaması Olmaksızın Jürinin Şekillenmesi 85
İKİNCİ BÖLÜM YARGILAMADA JÜRİNİN KONUMLANMASI
I. SORUŞTURMA EVRESİ/BÜYÜK JÜRİ 87
A. Büyük Jürinin Yetkisi 89
1. Madde Yönünden Yetki 89
2. Yer Yönünden Yetki 91
B. İddia Makamı İç İlişkileri 91
1. Büyük Jüri Soruşturmasının Gizliliği 92
a. Gizliliğin Kapsamı 94
b. Gizliliğin Muhatapları 94
c. Kayıtların Açıklanması 95
2. Büyük Jürinin Soruşturma Makamı Dışındaki İlişkileri 95
a. Yargıçla Olan İlişkisi 95
b. Basınla Olan İlişkisi 96
c. Büyük Jürinin Tarafsızlığı 96
C. Büyük Jürinin Verdiği Kararlar 97
1. Delil Toplama Kararı (Subpoena) 97
a. Delil Toplama Kararı Türleri 98
aa. Tanık Dinleyerek Delil Toplama Kararı (Subpoena Ad Testificandum) 98
bb. Belge İsteyerek Delil Toplama Kararı (Subpoena Duces Tecum) 99
b. Delil Toplama Kararına Yönelik İtirazlar 100
aa. Yetki İtirazı 100
bb. Bağlantı (İlgi) İtirazı 101
cc. Aşırı Yük İtirazı 101
dd. Anayasal Hakkı Sınırlaması İtirazı 101
ee. Delilin Hukuka Aykırılığı İtirazı 102
2. İtham Kararı 103
a. İthamın Koşulları 103
aa. Karar Yeter Sayısı 103
bb. Şüphe Derecesi 103
b. İtham Kararına Yönelik İtirazlar 104
aa. Yapısal İtirazlar 104
bb. Delil İtirazları 105
i. Genel Kural 105
ii. Delil İtirazlarına Etkinlik Kazandıran İtiraz Türü Olarak
Yetkiyi Kötüye Kullanma İtirazı 106
II. KOVUŞTURMA EVRESİ/KÜÇÜK JÜRİ 107
A. Küçük Jürinin Yetkisi 108
1. Madde Yönünden Yetki 109
a. Madde Yönünden Yetkinin Alt Sınır Çizilerek Tespit Edilmesi 109
b. Madde Yönünden Yetkinin Kovuşturma Türleriyle Tespit
Edilmesi 110
c. Madde Yönünden Yetkinin Suç Kataloğuna Başvurularak
Tespit Edilmesi 111
aa. Kamusal-Siyasal Hukuki Varlıkları İhlal Eden Suç Fiilleri Yönünden Yetki Tartışması 112
bb. Cinsel Özgürlüğü İhlal Eden Suç Fiilleri Yönünden Yetki Tartışması 113
2. Jüri Kovuşturmasından Vazgeçme Hakkı 113
3. Yer Yönünden Yetki 114
B. Küçük Jürinin Makam İçi İlişkileri 115
1. Jürinin Deliller Üzerindeki Etkisi 115
a. Edilgin Küçük Jüri Tipi 116
b. Etkin Küçük Jüri Tipi 116
2. Yargıcın Deliller Üzerindeki Etkisi 117
3. Yargıç Talimatları 117
a. Esasa İlişkin Yargıç Talimatları 119
aa. Hukuki Soruna İlişkin Yargıç Talimatları 119
bb. Maddi Soruna İlişkin Yargıç Talimatları 120
b. Yargılamaya İlişkin Yargıç Talimatları 120
C. Küçük Jürinin Yargı Makamı Dışındaki İlişkileri 121
D. Küçük Jürinin Verdiği Kararlar 122
1. Müzakere Aşaması 123
a. Yargıçsız Müzakere 123
b. Yargıçlı Müzakere 124
2. Karar Yeter Sayısı ve Jüri Çıkmazı Sorunu. 124
3. Suç Fiilini Konu Alan Kararlar 127
4. Ceza Sorumluluğunu ve Cezayı Konu Alan Kararlar 128
5. Yargının Açıklanma Biçimi 130
E. Küçük Jüri Kararlarının Yasa Yolunda Denetimi 133
1. Sınırlı Yasa Yolu Denetimi 133
2. Detaylı Yasa Yolu Denetimi. 135
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KÜÇÜK JÜRİNİN YARGILAMA SÜRECİNDEKİ KONUMUNUN TOPLUMBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ
I. KÜÇÜK JÜRİNİN DAVRANIŞBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ 137
A. Çözümlemenin Yöntemi 138
B. Çözümlemenin Eleştirisi 139
C. Temel Bulgular 140
1. Uyuşmazlık Karmaşıklaştıkça Jürinin Delilleri Anlama ve
Delillerden Sonuç Çıkarma Becerisi Azalır 140
2. Jüri, Yargıç Talimatlarını Anlamakta ve Yargıç Talimatlarına
Uymakta Zorluk Çekmektedir 141
3. Jüri Üyesi Kendi Kararına Öyküleyerek Ulaşır ve Üyeler
Müzakerede Bu Öyküler Üzerinden Tartışarak Karara Varır 141
4. Karar Yeter Sayısında Oy Çokluğunun Benimsenmesi, Tartışmayı
Azaltır; Müzakerenin Süresini Kısaltır 143
5. Basın, Geleneksel Medya ve Sosyal Medyada Yapılan Sanığı Aşağılayıcı Yayım, Yayın ve Paylaşımlar, Jürinin Vereceği
Kararlarda Etkileyici Rol Oynar 143
6. Jüri Üyelerinin Karara Varma Sürecinde Duygulanışlar Etkilidir 145
II. KÜÇÜK JÜRİNİN SİYASETBİLİMSEL ÇÖZÜMLENMESİ 147
A. Küçük Jürinin Sivil İtaatsizliği 147
B. Küçük Jüri Pratiğinin Yozlaştırılması 150
SONUÇ 155
KAYNAKÇA 161