Çocuk Yargılamalarında Yapılan Tüm Hatalar ve Bozma Nedenlerı
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR. 25
BİRİNCİ BÖLÜM
ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI, ÇOCUK YARGILAMASINDA TEMEL AMAÇ VE İLKELER,
SORUŞTURMA EVRESİ, SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU, İLGİLİ MEVZUAT
I. ÇOCUK VE SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK KAVRAMI 27
II. ÇOCUK YARGILAMASININ AMACI VE YARGILAMADA DİKKATE ALINACAK
TEMEL İLKELER 32
III. SORUŞTURMA EVRESİ 35
IV. SAĞIR VE DİLSİZLERİN DURUMU 48
V. İLGİLİ MEVZUAT 52
A. Ulusal Mevzuat 52
B. Uluslararası Mevzuat 53
İKİNCİ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNUN (GENEL HÜKÜMLER) UYGULAMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. TCK'NIN "YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ" MADDE BAŞLIKLI 31'İNCİ MADDESİ KAPSAMINDA YAPILAN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN HATALAR VE
BOZMA NEDENLERİ 55
A. Genel Olarak 56
B. Bozma Nedenleri 57
1) Cezai Sorumluluklarının Bulunmaması Nedeniyle 12 Yaşından Küçük Çocuklar Hakkında Ceza Kovuşturması Yapılamayacağının Gözetilmemesi 57
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 57
b. Açıklama 58
c. Yargıtay Kararları 62
2) 12-15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Gelişmeyenlerin Cezai Sorumluluklarının Bulunmadığının / Bu Kişiler Hakkında Kusurlarının Bulunmaması Nedeniyle 5271 sayılı CMK'nın 223/3-a Maddesi Gereğince "Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı" Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 63
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 63
b. Açıklama 64
c. Yargıtay Kararları 67
3) 12-15 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklardan İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Gelişenlerin Cezai Sorumluluklarının Bulunduğunun / Bu Yaş Grubunun Cezalarından TCK'nın 31/2 Maddesinde Belirtilen Miktar veya Oranda İndirim
Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 68
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 68
b. Açıklama 68
c. Yargıtay Kararları 72
4) 15-18 Yaş Aralığında Bulunan Suça Sürüklenen Çocukların Cezalarından TCK'nın 31/3 Maddesinde Belirtilen Miktar ve Oranda İndirim Yapılması Gerektiğinin Nazara Alınmaması 73
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 73
b. Açıklama 73
c. Yargıtay Kararları 77
5) Suça Sürüklenen Çocuğun 12'nci, 15'inci veya 18'inci Yaş Gününde Suç İşlemesi Halinde Yaşın Tamamlanıp Tamamlanmadığının Tespiti Hususunda Hata Yapılması 77
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 77
b. Açıklama 77
c. Yargıtay Kararları 79
II. 5237 SAYILI TCK'NIN 31/2-3 MADDELERİNİN UYGULANMASI AKABİNDE VERİLECEK HAPİS CEZASININ SÜRESİNE İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE
BOZMA NEDENLERİ. 80
A. Genel Olarak 80
B. Bozma Nedenleri 80
1) 12-15 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 31/2 Maddesinin Uygulanması Akabinde Belirlenen Süreli Hapis Cezasının 7 Yıldan Fazla Olamayacağı Şeklindeki Kanun
Hükmüne Aykırı Karar Verilmesi 80
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 80
b. Açıklama 80
c. Yargıtay Kararları 82
2) 15-18 Yaş Grubunda Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 31/3-Son Cümle Maddesinin Uygulanması Akabinde Belirlenen Süreli Hapis Cezasının 12 Yıldan Fazla Olamayacağı Şeklindeki Kanuni Düzenlemeye Aykırı Davranılması 83
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 83
b. Açıklama 84
c. Yargıtay Kararları 85
3) Temel Ceza Olarak Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis ve Müebbet Hapis Cezalarına Hükmedilmesi Halinde TCK'nın 31/2-Son Cümle ila 31/3-
Son Cümle Maddelerinin Uygulanmasında Hata Yapılması 86
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 86
b. Açıklama 86
c. Yargıtay Kararları 88
III. SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR HAKKINDA TCK'NIN 31/2 MADDESİ UYARINCA ALINMASI GEREKEN "UZMAN HEKİM RAPORU" İLE İLGİLİ
YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 90
A. Genel Olarak 90
B. Bozma Nedenleri 91
1) 12-15 Yaş Grubu Suça Sürüklenen Çocukların İşledikleri Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneklerinin Gelişip Gelişmediği Yönünde Uzman
Hekim Raporu Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması 91
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 91
b. Açıklama 91
c. Yargıtay Kararları 93
2) Suça Sürüklenen Çocuğa İsnat Edilen Her Suç Yönünden Ayrı Ayrı Uzman Hekim Raporu Alınması Gerektiğinin / Genel Nitelikte Raporla Yetinilemeyeceğinin Dikkate Alınmaması 95
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 95
b. Açıklama 95
c. Yargıtay Kararları 96
3) Yargılama Konusu Suça İlişkin Olmayan, Başka Dosyalardan Temin Edilen Uzman Hekim Raporlarının Hükme Esas
Alınamayacağının Gözetilmemesi 97
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 97
b. Açıklama 97
c. Yargıtay Kararları 98
4) Uzman Hekim Raporlarında Kanuni Tabirlerin Kullanılması Gerektiğinin Nazara Alınmaması / Kanuni Tabirlerin Kullanılmadığı Uzman Hekim Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulamayacağının Gözetilmemesi 99
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 99
b. Açıklama 100
c. Yargıtay Kararları 100
5) Uzman Hekim Raporları Arasındaki Çelişkinin Giderilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 101
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 101
b. Açıklama 101
c. Yargıtay Kararları 102
6) Uzman Hekim Raporu İle Sosyal İnceleme Raporu Arasında Çelişki Bulunması Durumunda Çelişki Giderilmeden Esas Hakkında Hüküm Kurulması 103
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 103
b. Açıklama 103
c. Yargıtay Kararları 104
7) Raporun Uzmanlığı Bulunan Hekimlerden (Adli Tıp Uzmanı, Uzman Çocuk Doktoru, Psikiyatrist veya Zorunluluk Halinde Uzman Hekim)
Alınması Gerektiğinin Nazara Alınmaması. 106
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 106
b. Açıklama 106
c. Yargıtay Kararları 107
8) Mahkemenin Atılı Suçu İşlediği Sabit Olan Suça Sürüklenen Çocuğun Fiiliyle İlgili Olarak, Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Yeterince Gelişip Gelişmediğine Dair Kesin Bir Kanaate Varamaması Halinde, Çocuğun
Mahkumiyetine Karar Veremeyeceğinin Gözetilmemesi 108
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 108
b. Açıklama 108
c. Yargıtay Kararları 109
IV. 5237 SAYILI TCK'NIN 31. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN
SAİR KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 110
A. Genel Olarak 110
B. Bozma Nedenleri 110
1) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Uygulanan Kanun Maddelerinin ve İndirim Oranının Kararda Gösterilmesi Gerektiğinin Dikkate Alınmaması 110
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 110
b. Açıklama 110
c. Yargıtay Kararları 111
2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 31/2-3 Maddelerinde Gösterilen Oranlardan Farklı İndirim Oranlarının Uygulanması 112
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 112
b. Açıklama 112
c. Yargıtay Kararları 113
3) TCK'nın 31/2 ila 31/3 Maddelerinin Birbirine Karıştırılarak Uygulanması 113
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 113
b. Açıklama 114
c. Yargıtay Kararları 114
V. TÜRK CEZA KANUNUNUN AKIL HASTALIĞINI DÜZENLEYEN 32'NCİ MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA
NEDENLERİ 116
A. Genel Olarak 116
B. Bozma Nedenleri 124
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında, Akıl Hastalığı Nedeniyle İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamadığı veya Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalmış Olduğu Yönündeki İddiaların TCK'nın 32. Maddesi Kapsamında Değerlendirilmesi
ve Bu Yönde Araştırma Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 124
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 124
b. Açıklama 124
c. Yargıtay Kararları 126
2) 15 Yaşını Doldurmayan Suça Sürüklenen Çocukların Aynı Zamanda Akıl Hastası Olmaları Halinde Haklarında Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağının / Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 128
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 128
b. Açıklama 128
c. Yargıtay Kararları 131
3) 15 Yaşını Doldurmuş Suça Sürüklenen Çocukların Suç Tarihinde Akıl Hastası Olduklarının Tespit Edilmesi Halinde Haklarında Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbiri Uygulanacağının / Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağının Gözetilmemesi. 132
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 132
b. Açıklama 132
c. Yargıtay Kararları 133
4) Akıl Hastalığından Kaynaklanmayıp Yaş Küçüklüğünden Kaynaklanan "Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılayamama veya Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Gelişmemesi" Hallerinde Akıl Hastalığına Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanamayacağı / Çocuklara Özgü
Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 135
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 135
b. Açıklama 135
c. Yargıtay Kararları 136
VI. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU'NUN KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLARI DÜZENLEYEN 50. MADDESİNİN UYGULANMASINA
İLİŞKİN YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ. 138
A. Genel Olarak 139
B. Bozma Nedenleri 145
1) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunan Çocukların Mahkum Edildikleri Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi Zorunluluğuna Aykırı Hareket Edilmesi 145
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 145
b. Açıklama 145
c. Yargıtay Kararları 149
2) Suç Karşılığında Kanunda Öngörülen Seçenekli Cezalardan Hapis Cezası Tercih Edilmiş İse, Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkum Edilmemiş Olup Suç Tarihinde 18 Yaşından Küçük Olan Çocuğun Mahkum Edildiği Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası Dışındaki Diğer Seçenek
Tedbirlere Çevrilmesinin Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi 150
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 150
b. Açıklama 151
c. Yargıtay Kararları 152
3) Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hükmolunan Kısa Süreli Hapis Cezasının Seçenek Yaptırıma Çevrilmesinin Mahkemenin Takdirinde Olduğunun / Talep Halinde TCK'nın 50/1 Maddesinin Uygulanıp Uygulanmayacağının Kararda Tartışılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 153
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 153
b. Açıklama 153
c. Yargıtay Kararları 154
4) 5237 Sayılı CMK'nın 231. Maddesi Uyarınca Verilen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının, "Denetim Süresi İçerisinde İşlenen Kasıtlı Suç Nedeniyle" Açıklanmasına Karar Verilirken Daha Önceden Hapis Cezasına Mahkumiyeti Bulunmayan ve Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış Bulunanların Mahkum Edildiği Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezasının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi Zorunluluğu Bulunduğunun / Hükmün Aynen Açıklanamayacağının
Gözetilmemesi 156
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 156
b. Açıklama 156
c. Yargıtay Kararları 158
5) Gönüllü Olsa Dahi 12-15 Yaş Arasındaki Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Kamuya Yararlı Bir İşte Çalışma Tedbirinin Uygulanamayacağının Nazara Alınmaması 160
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 160
b. Açıklama 160
c. Yargıtay Kararları 162
6) Bir Yıldan Fazla Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırıma Çevrilmesine
Karar Verilemeyeceğinin Gözetilmemesi 162
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 162
b. Açıklama 162
c. Yargıtay Kararları 163
7) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Suçla Mantıksal Olarak Bağı Bulunmayan Seçenek Tedbir Belirlenemeyeceğinin veya Seçenek Yaptırımın İnfazı İle Ulaşılmak İstenilen Temel Amacın Gözetilmesi Gerektiğinin Dikkate Alınmaması 164
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 164
b. Açıklama 164
c. Yargıtay Kararları 165
8) İnfazı Olanaksız Olan Seçenek Yaptırımlara Karar Verilemeyeceğinin Gözetilmemesi 167
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 167
b. Açıklama 167
c. Yargıtay Kararları 168
9) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Sonuç Ceza Olarak Adli Para Cezasına Hükmedilmesi Halinde, Adli Para Cezasının Yerine Getirilmemesi Durumunda Hapse Çevrileceğine Dair İhtarat Yapılamayacağının Nazara Alınmaması 170
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 170
b. Açıklama 170
c. Yargıtay Kararları 171
10) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen Seçenek Tedbirin Yerine Getirilmemesi Halinde, Tedbire Çevrilen Kısa Süreli Hapis Cezasının Tamamen veya Kısmen İnfazına Karar Verilemeyeceğinin, Bu Yönde İhtarat Yapılamayacağının, Tedbire Aykırılık Halinde Diğer Seçenek Tedbirlerden Birine veya Adli Para Cezasına Karar Verilebileceğinin Gözetilmemesi 172
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 172
b. Açıklama 172
c. Yargıtay Kararları 174
VII. 5237 SAYILI TCK'NIN HAPİS CEZASININ ERTELENMESİNİ DÜZENLEYEN
51. MADDESİNİN UYGULANMASINA DAİR YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 177
A. Genel Olarak 178
B. Bozma Nedenleri 183
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hükmolunan 3 Yıl veya Daha Az
Süreli Hapis Cezasının Ertelenebileceğinin Gözetilmemesi 183
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 183
b. Açıklama 183
c. Yargıtay Kararları 185
2) Lehe Yasaların Uygulanma Talebi Bulunması Halinde Denetime Olanak Sağlayacak Şekilde Erteleme Hususunun Da Kararda Tartışılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 186
a. Kanuna Aykırılık Bozma Nedeni 186
b. Açıklama 186
c. Yargıtay Kararları 188
3) Hapis Cezasının Ertelenmesine veya Ertelenmesine Yer Olmadığına Karar Verilirken Yasal ve Yeterli Gerekçenin Gösterilmesi Gerekliliğine
Aykırı Davranılması 189
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 189
b. Açıklama 189
c. Yargıtay Kararları 191
VIII. 5237 SAYILI TCK'NIN BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA HÜKMÜNÜ DÜZENLEYEN 53. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN
YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 193
A. Genel Olarak 194
B. Bozma Nedenleri 196
1) Suç İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşından Küçük Olan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 53/1 Maddesinde Yer Alan Hak Yoksunluklarına Hükmedilemeyeceğinin Gözetilmemesi 196
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 196
b. Açıklama 197
c. Yargıtay Kararları 197
2) Geçerli Bir Sürücü Belgesi Bulunmayan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında "Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına" Karar Verilemeyeceğinin / Yalnızca Kazaya Neden Olunan Aracı Kullanma Yetkisini İçeren Sınıftaki Sürücü Belgesinin Geri Alınmasına Karar Verilebileceğinin Düşünülmemesi. 198
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 198
b. Açıklama 198
c. Yargıtay Kararları 201
IX. "SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR" DÜZENLEMESİNİN YER ALDIĞI TCK'NIN 58. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN YAPILAN
HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 202
A. Genel Olarak 203
B. Bozma Nedenleri 206
1) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Tekerrür Hükümlerinin Uygulanamayacağının Gözetilmemesi 206
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 206
b. Açıklama 206
c. Yargıtay Kararları 207
2) Örgüt Mensubu Suçlu Olan Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında TCK'nın 58/9 Maddesinin Uygulanacağının Gözetilmemesi 208
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 208
b. Açıklama 208
c. Yargıtay Kararları 209
X. 5237 SAYILI TCK'NIN CEZANIN BELİRLENMESİ BAŞLIKLI 61. MADDESİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 210
A. Genel Olarak 211
B. Bozma Nedenleri 212
1) TCK'nın 31'inci Maddesinin Uygulanma Sırasına Riayet Edilmeyerek TCK'nın 61/5 Maddesine Aykırı Davranılması 212
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 212
b. Açıklama 213
c. Yargıtay Kararları 214
XI. 5237 SAYILI TCK'NIN ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 216
A. Genel Olarak 217
B. Bozma Nedenleri 222
1) Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup Onbeş Yaşını Doldurmamış Olanlar Hakkında, TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı Sürelerin Yarısının Geçmesiyle Kamu Davasının Düşeceğinin Gözetilmemesi 222
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 222
b. Açıklama 222
c. Yargıtay Kararları 224
2) Fiili İşlediği Sırada Onbeş Yaşını Doldurmuş Olup Onsekiz Yaşını Doldurmamış Olan Kişiler Hakkında TCK'nın 66/1 Maddesinde Yazılı Zamanaşımı Sürelerinin Üçte İkisinin Geçmesiyle Kamu Davasının Düşmesine Karar Verilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 225
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 225
b. Açıklama 225
c. Yargıtay Kararları 226
3) Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi Bakımından Suça Sürüklenen Çocuğun Gerçek Yaşının Tespitinin Gerekliliğine Aykırı Davranılması 228
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 228
b. Açıklama 228
c. Yargıtay Kararları 229
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
5395 SAYILI ÇOCUK KORUMA KANUNU'NUN UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. SOSYAL İNCELEME RAPORU ALINMASI İLE İLGİLİ KANUNA AYKIRILIKLAR VE
BOZMA NEDENLERİ. 231
A. Genel Olarak 231
B. Bozma Nedenleri 238
1) 12-15 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Yönünden Sosyal İnceleme Raporu Alınmasının Zorunlu Olduğunun Gözetilmemesi 238
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 238
b. Açıklama 238
c. Yargıtay Kararları 241
2) 15-18 Yaş Arası Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Sosyal İnceleme Raporu Alınmaması veya Kararda Rapor Alınmamasının Gerekçesinin Gösterilmemesi 242
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 242
b. Açıklama 243
c. Yargıtay Kararları 245
3) Sosyal İnceleme Raporu Alınmaması Hususunda Gösterilen Gerekçenin Yasal, Yeterli ve Dosya Kapsamına Uygun Olmaması 246
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 246
b. Açıklama 246
c. Yargıtay Kararları 248
4) Dosyaya Özgü Sosyal İnceleme Raporu Alınması Gerekirken Başka Dosyalardan Temin Edilen Sosyal İnceleme Raporları İle Yetinilmesi 249
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 249
b. Açıklama 249
c. Yargıtay Kararları 250
5) Yetersiz Olan ve Yönetmeliğe Uygun Nitelikleri Taşımayan Sosyal İnceleme Raporuna Dayanılarak Hüküm Kurulması 251
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 251
b. Açıklama 251
c. Yargıtay Kararları 253
6) Sosyal İnceleme Raporu Alınmamasına Tensip Aşamasında Karar Verilmesi 253
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 253
b. Açıklama 254
c. Yargıtay Kararları 254
II. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI İLE İLGİLİ
KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 256
A. Genel Olarak 256
B. Bozma Nedenleri 268
1) Ceza Sorumluluğu Bulunan Çocuklar Hakkında ÇKK'nın 5'inci Maddesinde Öngörülen Koruyucu ve Destekleyici Tedbirlerin Uygulanamayacağının Gözetilmemesi 268
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 268
b. Açıklama 268
c. Yargıtay Kararları 270
2) 12-15 Yaş Aralığında Bulunup İşlediği Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarını Algılama ve Davranışlarını Yönlendirme Yeteneği Yeterince Gelişmeyen Çocuklar Hakkında "Ceza Verilmesine Yer Olmadığına" Karar Verilmesi ve Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerine
Hükmedilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 272
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 272
b. Açıklama 272
c. Yargıtay Kararları 273
3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmamasının Kazanılmış
Hakka Konu Olamayacağının Nazara Alınmaması 274
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 274
b. Açıklama 274
c. Yargıtay Kararları 275
4) Cezai Sorumluluklarının Bulunmadığı Gerekçesiyle Haklarında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilen Oniki Yaşından Küçükler Hakkında Tedbir Kararı Verecek Görevli Mahkemenin Mahalde Teşkilatlanmış Olması Durumuna Göre Sırasıyla Çocuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesi Olduğunun Gözetilmemesi 275
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 275
b. Açıklama 276
c. Yargıtay Kararları 277
III. GÖREV KURALLARINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA
NEDENLERİ 284
A. Genel Olarak 284
B. Bozma Nedenleri 288
1) Çocuk Mahkemesi Bulunan Mahallerde Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkındaki Yargılamaya Genel Mahkemelerde Devam Edilemeyeceği / Çocuk Mahkemesine Yönelik Olarak Görevsizlik Kararı Verilmesi
Gerektiğinin Gözetilmemesi 288
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 288
b. Açıklama 289
c. Yargıtay Kararları 290
2) Çocuk Mahkemesi Bulunmayan Mahallerde, Suç Tarihinde 18
Yaşından Küçük Olanların Yargılamalarının Genel Mahkemelerde "Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla" Görülmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 291
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedenleri 291
b. Açıklama 291
c. Yargıtay Kararları 293
3) Suç Tarihinde Onsekiz Yaşından Büyük Olanların Çocuk Mahkemelerinde Yargılanamayacaklarının Gözetilmemesi 293
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 293
b. Açıklama 294
c. Yargıtay Kararları 295
4) Suça Sürüklenen Çocuklarca İşlenen ve Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Davalarda Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinin Görevli Olduğunun Gözetilmemesi 296
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 296
b. Açıklama 296
c. Yargıtay Kararları 298
5) Çocuk Mahkemesi Sıfatıyla Görülen Davalara Cumhuriyet Savcısının Katılamayacağının Dikkate Alınmaması 299
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 299
b. Açıklama 300
c. Yargıtay Kararları 301
6) Özel Kanunlarca Belirlenen Görev Kurallarının Çocuk Mahkemelerinde
De Gözetilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 302
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 302
b. Açıklama 302
c. Yargıtay Kararları 303
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU KAPSAMINDA YAPILAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ
I. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ YAPILAN HATALAR VE BOZMA
NEDENLERİ 305
A. Genel Olarak 306
B. Bozma Nedenleri 311
1) Çocuk Dosyası İle Yetişkin Dosyalarının Birleştirilmesinin Zorunlu Olduğu Hallerde Mümkünse Birleştirme Kararı Verilmesi, Mümkün Değilse Dosya Akıbetinin Araştırılması İle Onaylı Suretlerin Dosya
Arasına Alınması Gerekliliğine Aykırı Davranılması 311
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 311
b. Açıklama 311
c. Yargıtay Kararları 313
2) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının Birleştirilmelerine Karar Verilmesi Halinde Bu Davaların Çocuk Mahkemelerinde Görülemeyeceği, Birleşen Davaların ÇKK'nın 17'nci Maddesi Uyarınca Genel Mahkemelerde Görülmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 316
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 316
b. Açıklama 316
c. Yargıtay Kararları 319
3) Çocuklarla Yetişkinler Hakkında Ayrı Ayrı Açılan Kamu Davalarının Birleştirilebilmesi İçin Yargılama Yapan Diğer Mahkemenin Birleştirmeyi Uygun Bulması Gerektiğinin Nazara Alınmaması 319
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 319
b. Açıklama 319
c. Yargıtay Kararları 320
II. MÜDAFİ GÖREVLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİN
UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 323
A. Genel Olarak 323
B. Bozma Nedenleri 332
1) Suça Sürüklenen Çocuğa CMK'nın 150/2 Maddesi Uyarınca Zorunlu Müdafii Atanmadan Yargılamaya Devam Edilmesi 332
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 332
b. Açıklama 332
c. Yargıtay Kararları 337
2) Hükmün Zorunlu Müdafiinin Hazır Bulunmadığı Duruşmada Açıklanamayacağının Gözetilmemesi 338
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 338
b. Açıklama 338
c. Yargıtay Kararları 339
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Başka Mahalde Bulunması Nedeniyle Yargılamaya Katılamadığı ve Savunmasının Talimat (İstinabe) Yoluyla Alındığı Dosyalarda, Hem Talimat Mahkemesinde Hem De Esas Mahkemesinde Müdafi Atanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 340
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 340
b. Açıklama 340
c. Yargıtay Kararları 342
4) Atanan Zorunlu Müdafiin Görevini Etkin ve Yeterli Şekilde Yerine Getirmemesi Halinde Mahkemece Başka Bir Müdafi Atanmasının Sağlanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 342
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 342
b. Açıklama 343
c. Yargıtay Kararları 344
5) Henüz Müdafii Atanmadan Onsekiz Yaşını Tamamlayan Suça Sürüklenen Çocuğun Müdafi Seçebilecek Durumda Olmadığını Belirterek Müdafii Talebinde Bulunması Halinde Talebin CMK'nın
150/1 Maddesi Gereğince Karşılanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 344
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 344
b. Açıklama 345
c. Yargıtay Kararları 346
6) Zorunlu Müdafilik Görevinin Kararın Kesinleşmesine Kadar Devam Ettiğinin / Görevin Devamı Süresince Bildirimlerin/Tebligatların Müdafiye Yapılması Gerektiğinin / Görevin Sona Ermesinden Sonra Yapılan Tebligatların Geçersiz Olduğunun Gözetilmemesi 347
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 347
b. Açıklama 347
c. Yargıtay Kararları 350
7) Birden Fazla Suça Sürüklenen Çocuk Arasında Menfaat Çatışması Bulunması Halinde Çocukların Aynı Müdafii Tarafından Savunulamayacaklarının, Bu Halde Aralarında Çatışma Bulunanlara
Farklı Müdafi Görevlendirilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 352
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 352
b. Açıklama 352
c. Yargıtay Kararları 354
III. DURUŞMANIN KAPALI VEYA AÇIK YAPILMASINA VE HÜKMÜN KAPALI YA DA AÇIK DURUŞMADA AÇIKLANMASINA İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE
BOZMA NEDENLERİ 355
A. Genel Olarak 356
B. Bozma Nedenleri 358
1) Suça Sürüklenen Çocuklardan Duruşma Tarihinde Onsekiz Yaşını Doldurmayanların Duruşmalarının Kapalı / Onsekiz Yaşını Dolduranların Duruşmalarının İse Açık Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 358
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 358
b. Açıklama 358
c. Yargıtay Kararları 361
2) 18 Yaşını İkmal Etmeyen Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Verilen Hükmün Kapalı Duruşmada / Onsekiz Yaşını Dolduranlar Hakkında Verilen Hükmün İse Açık Duruşmada Tefhim Edilmesi Gerektiğinin Nazara Alınmaması 362
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 362
b. Açıklama 362
c. Yargıtay Kararları. 363
3) Safahatın Tutanağa Geçirilmesi Sırasında Duruşmanın Açık veya Kapalı Yapıldığı Hususunda Çelişki Meydana Getirilmesi 364
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 364
b. Açıklama 364
c. Yargıtay Kararları 365
4) Büyüklerle Onsekiz Yaşından Küçüklerin Dosyalarının Birleştirilmesi Halinde Yargılamanın Kapalı Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 365
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 365
b. Açıklama 366
c. Yargıtay Kararları 366
IV. YAŞ DÜZELTİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 368
A. Genel Olarak 369
B. Bozma Nedenleri 376
1) Suça Sürüklenen Çocuğun Gerçek Yaşı Hususunda Tereddüt Oluşması Halinde Öncelikle Yaş Düzeltimi Konusunda Usulünce Bir Karar Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 376
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 376
b. Açıklama 377
c. Yargıtay Kararları 383
2) Suça Sürüklenen Çocuk Hakkında Devam Eden Yaş Değişikliği Davası Var İse, Verilecek Kararın Kesinleşmesinin Beklenmesi Gerekliliğine
Aykırı Davranılması 385
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 385
b. Açıklama 385
c. Yargıtay Kararları 386
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Yaşı İle İlgili Sorunla Karşılaşan Esas Mahkemesinin Tespite Dayanarak Hüküm Kuramayacağının / Usule Uygun Bir Karar Vermesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 387
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 387
b. Açıklama 387
c. Yargıtay Kararları 388
4) Hukuk Mahkemesinin veya Başka Ceza Mahkemesinin Verdiği Yaş Düzeltme Kararının Ceza Hâkimini Bağlamayacağının Gözetilmemesi 389
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 389
b. Açıklama 389
c. Yargıtay Kararları 391
5) Failin Düzeltilen Yaşına Göre, Öngörülen Usul ve Maddi Hukuka İlişkin Hükümlerin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesi 393
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 393
b. Açıklama 393
c. Yargıtay Kararları 394
6) Görevsizlik Kararı İle Birlikte Verilen Yaş Düzeltme Kararının Hükme Esas Alınamayacağı, Esasla Birlikte 5490 Sayılı Kanunun 36'ncı Maddesinde Belirtilen Usule Uygun Şekilde Yaş Düzeltme Kararı
Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesi 396
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 396
b. Açıklama 396
c. Yargıtay Kararları 397
V. EK SAVUNMA HAKKI VERİLMESİNE İLİŞKİN KANUNA AYKIRILIKLAR VE
BOZMA NEDENLERİ 399
A. Genel Olarak 399
B. Bozma Nedenleri 406
1) İddianamede Gösterildiğinden Farklı Olarak Cezanın Artırılmasını veya Cezaya Ek Olarak Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanmasını Gerektirecek Haller Nedeniyle Ek Savunma Hakkı Tanınması Gerektiğinin
Gösterilmemesi 406
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 406
b. Açıklama 406
c. Yargıtay Kararları 408
VI. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN
KAYNAKLANAN KANUNA AYKIRILIKLAR VE BOZMA NEDENLERİ 409
A. Genel Olarak 409
B. Bozma Nedenleri 417
1) Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olması Koşuluyla, Suça Sürüklenen Çocuklar Bakımından Ayrıca, Üst Sınırı Üç Yılı Geçmeyen Hapis veya Adli Para Cezasını Gerektiren
Suçların Da Uzlaşma Kapsamında Bulunduğunun Gözetilmemesi 417
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 417
b. Açıklama 417
c. Yargıtay Kararları 418
2) Uzlaştırma Hükümlerinin Uygulanabilmesi İçin Çocuğun Cezai Sorumluluğunun Bulunması Gerektiğinin Gözetilmemesi 419
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 419
b. Açıklama 419
c. Yargıtay Kararları 420
3) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Görülmekte Olan Yargılamada Uzlaşma Teklifinin Kanuni Temsilcisine Yapılması Gerektiğinin Gözetilmemesi 420
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 420
b. Açıklama 420
c. Yargıtay Kararları 422
VII. YARGILAMA GİDERLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDAN KAYNAKLANAN HATALAR VE BOZMA NEDENLERİ 424
A. Genel Bilgiler 425
B. Bozma Nedenleri 433
1) Suça Sürüklenen Çocuğun Duruşmada Dinlenmesi Sırasında Hazır Bulundurulan Uzman Bilirkişiye (Sosyal Çalışma Görevlisi, Psikolog, Pedagog vs.) Ödenen Ücretin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi 433
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedenleri 433
b. Açıklama 433
c. Yargıtay Kararları 434
2) Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hazırlatılan "Sosyal İnceleme Raporu" Ücretinin Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Nazara Alınmaması 434
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 434
b. Açıklama 435
c. Yargıtay Kararları 435
3) Suça Sürüklenen Çocuğun Cezai Ehliyetinin Bulunup Bulunmadığının Değerlendirilmesi Bakımından 5237 Sayılı TCK'nın 32/2 Maddesi Gereğince Alınan Uzman Hekim Raporundan Kaynaklanan Masrafların Yargılama Gideri Olarak Çocuğa Yükletilemeyeceğinin Gözetilmemesi 436
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 436
b. Açıklama 437
c. Yargıtay Kararları 437
4) Suça Sürüklenen Çocuk İçin Ceza Muhakemesi Kanunu Uyarınca Zorunlu Olarak Atanan Müdafiye Ödenen Ücretin Çocuktan Talep Edilemeyeceğinin Gözetilmemesi 438
a. Kanuna Aykırılık - Bozma Nedeni 438
b. Açıklama 438
c. Yargıtay Kararları 439
KAYNAKÇA 441
