İclal AKIN
Doç. Dr. Zeki UÇAR
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER. 5
ÇİZELGELER DİZİNİ . 7
ŞEKİLLER DİZİNİ 8
KISALTMALAR DİZİNİ . 9
GİRİŞ11
BİRİNCİ BÖLÜM
DÜNYA TARİHİNDE PANDEMİLER
DÜNYA TARİHİNDE PANDEMİLER. 17
SALGIN NEDİR?. 17
PANDEMİ VE PANDEMİYLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR . 18
TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE PANDEMİLER VE EKONOMİK ETKİLERİ. 19
Veba 20
Atina Vebası ( M.Ö. 429 - 426 ) . 21
Justinian Vebası ( 541 – 542 ) 21
Kara Veba ( Kara Ölüm ) (1347 -1357 ) 22
Üçüncü Veba Salgını (1855). 25
Çiçek ( 1520 – 1902 ) . 26
III. Kolera ( 817-1860 ) 28
Sarı Humma (1700- ? ). 30
Kuş Gribi (1878-? ). 32
VII. Tüberküloz / Verem ( 1900-1921 ) 33
VIII. İspanyol Gribi ( 1918 -1920 ) . 35
Ix. Asya Gribi (1957-1958) 37
Hong Kong Gribi (1968-1969) 38
HIV/AIDS ( 1981 - ). 39
XII. Sars (2002-2004) . 41
XIII. Domuz Gribi ( 2009 – 2010 ) 42
XIV. Mers ( 2012 – ) 44
Ebola (2013 -2016 ) . 45
6 İçindekiler
XVI. Covid-19 ( 2019- ? ) . 47
Covid-19’un Dünyadaki Seyrinin Kronolojik Sıralaması 50
İKİNCİ BÖLÜM
KÜRESELLEŞME ve COVID-19 PANDEMİSİ İLİŞKİSİ
KÜRESELLEŞME VE COVID-19 PANDEMİSİ 59
Küreselleşme ve Küreselleşmeyi Etkileyen Faktörler 59
Küreselleşmenin Etkili Olduğu Alanlar ve Covid-19 Pandemisi . 63
Küreselleşmenin Ekonomik Alanda Etkileri ve Covid-19 Pandemisi 63
Küreselleşmenin Siyasi Alana Etkisi ve Covid-19 Pandemisi 66
Küreselleşmenin Kültürel-Sosyal Alana Etkisi ve Covid-19 Pandemisi. 68
Küreselleşmenin Teknolojik Alana Etkisi ve Covid-19 Pandemisi 70
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
COVID-19 PANDEMİSİNİN EKONOMİK ETKİLERİ: SEKTÖREL BAKIŞ
COVID-19 PANDEMİSİNİN KÜRESEL EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ . 73
Covid-19 Pandemisinin Sektörel Etkileri 80
Hizmet Sektörü Üzerine Etkileri 81
Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri 82
Bankacılık Sektörü Üzerine Etkileri 84
Turizm Sektörü Üzerine Etkileri. 89
Sanayi-Otomotiv Sektörü Üzerinde Etkileri. 92
E-Ticaret Üzerine Etkileri . 94
Tarım Sektörü Üzerine Etkileri. 96
Tedarik Zincirleri Üzerine Etkileri 98
Havacılık ve Ulaşım Sektörü Üzerine Etkileri . 102
İnşaat Sektörü Üzerine Etkileri 106
Sağlık Sektörü Üzerine Etkileri. 109
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
COVID-19 PANDEMİSİNİN İSTİHDAM ve İŞSİZLİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
COVID-19 PANDEMİSİNİN İSTİHDAM - İŞSİZLİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ve İSTİHDAMDA
YAŞANAN DÖNÜŞÜM. 113
Covid-19 Pandemisinin Olumsuz Etkilediği İstihdam ve İşsizlik Ortamında En Fazla
İşlerini Kaybedenler. 118
İçindekiler 7
Kadın Çalışanlar. 118
Genç İşsizler 119
Kayıt Dışı Çalışanlar . 122
COVID-19 PANDEMİ SÜRECİ ETKİSİNDE ÇALIŞMA HAYATI VE UYGULANAN DÖNÜŞÜM
MODELLERİ 123
Evden/Uzaktan Çalışma. 125
Tele (Çağrı) Üzerine Çalışma 128
III. Kısa Süreli (Part Time) Çalışma 129
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÜLKELERİN COVID-19 PANDEMİSİYLE MÜCADELEDE
ALMIŞ OLDUKLARI MALİ TEDBİRLER VE ÖNLEMLER
COVID-19 PANDEMİSİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNE ETKİLERİ. 131
COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNDE SEÇİLMİŞ BAZI ÜLKELER VE TÜRKİYE’DE ALINAN
EKONOMİ VE İSTİHDAM ÖNLEMLERİ . 133
SONUÇ VE ÖNERİLER .155
KAYNAKLAR.159
ÇİZELGELER DİZİNİ
ÇİZELGE Sayfa
Çizelge 1.1. Salgından en fazla etkilenen ülkelerin toplam vaka ve ölüm sayısı
(15.06.2022) tarihi itibarıyla [31] 49
Çizelge 3.1. Bazı ülkelerin 2020 - 2021 yıllarında gerçekleşen ve 2022 yılında beklenen
büyüme oranları %’lik gösterim 76
Çizelge 3.2. Türkiye’nin 2019-2020 Ocak-Mart ithalat rakamları değişimi [102]. 100
Çizelge 3.3. Türkiye’nin 2019-2020 Ocak-Mart ihracat rakamları değişimi [102]. . 100
Çizelge 3.4. Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü (Eurocontrol) üye ülkelerinin
2020 yılına ait uçuş kaybı sayıları ve oranları [97]. . 105
Çizelge 4.1. Türkiye’de 2019-2020 yılı 3 ayda 1 verilere göre Covid-19 Pandemi
sürecinde 15-24 yaş arası genç işsizlik oranları [118]. 120
8 İçindekiler
ŞEKİLLER DİZİNİ
ŞEKİL Sayfa
Şekil 1.1. Coronavirüsün mikroskobik görünümü [52] 47
Şekil 2.1. Teknolojinin alt sistemlerle ilişkisi [70] 70
Şekil 3.1. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin 2019-2021 dönemi ekonomik büyüme
tahminleri [48]. 76
Şekil 3.2. Covid-19 Pandemisinden olumlu ve olumsuz etkilenen sektörler [39] 79
Şekil 3.3. Türkiye’de karşılaşılan finansal sorunlar [77]. . 84
Şekil 3.4. Covid-19 Pandemi sürecinde turizm sektöründe karşılaşılan sorunların
yüzdelik oranları [77]. 90
Şekil 3.5. Seçilmiş bazı ülkelerin sanayi üretim endeks oranlarının %’lik gösterimi [18]. 93
Şekil 3.6. Otomotiv sektöründe firmaların karşılaştığı ilk üç sorunun dağılımı [77] 93
Şekil 3.7. Tüketicilerin tercih ettikleri ürün gruplarının e-ticaret ve geleneksel ticarete
göre oranları %’lik gösterim [91]. 96
Şekil 3.8. Pandemi bölgelerinden en çok ihraç edilen 10 ürün [100] 99
Şekil 3.9. Uluslararası havayolu taşımacılık göstergeleri [96]. 103
Şekil 3.10. Küresel havayolu gelirleri, ($ Milyar) [96] 104
Şekil 3.11. Avrupa Hava Seyrüsefer Örgütü (Eurocontrol) yerde kalmış uçak sayısı [97] 104
Şekil 3.12. Covid-19 Pandemi sürecinde inşaat sektöründe karşılaşılan ilk üç sorun 109
Şekil 3.13. Covid-19 Pandemi sürecinde sağlık sektöründe karşılaşılan ilk üç sorun [77]. 110
Şekil 3.14. Sağlık harcamaları Covid-19 Pandemi öncesi ve 2020 yılı [108]. . 112
Şekil 4.1. İşsizliğin yıllara göre dağılımı [101]. . 114
Şekil 4.2. Türkiye 2020-2021 yılları işsizlik ve istihdam oranları [108] 115
Şekil 4.3. Türkiye’de istihdamın 2020-2021 yıllarında sektörel dağılımı [108] 116
Şekil 4.4. Türkiye’de evden/uzaktan yapılabilir işlerin oranları [130]. 126
Şekil 4.5. Türkiye’de evden/uzaktan yapılabilecek işlerin sektörlere göre oranı [130]. 127
Şekil 5.1. Salgının ekonomik bulaşma kanalları [46]. 134
Şekil 5.2. Seçilmiş bazı ülkeler ve finansal kuruluşların ekonomik ve istihdam destek
paketleri [38]. 135
