Darbeler ve Anayasalar
Hasan Tahsin Fendoğlu
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM DÜNYA’DA DARBELER:
I ŞİLİ: 20
II ARJANTİN: 21
III İSPANYA VE DARBE YARGILAMALARI: 22
IV YUNANİSTAN: 23
V İRAN: 23
İKİNCİ BÖLÜM OSMANLI’DA YÖNETİM VE DARBELER
I OSMANLI’DA GENEL OLARAK ORDU VE POLİTİKA İLİŞKİSİ 26
II OSMANLI’DA HÜKÜMETE MÜDAHALEDE BÜROKRASİNİN ROLÜ: 33
III SULTAN ÜÇÜNCÜ SELİM (1761-1808/YÖN 1789-1807): 42
IV SULTAN İKİNCİ MAHMUT (1784-1839/YÖN 1808-1839): 48
V SULTAN ABDÜLMECİT (YÖNETIMI: 1839-1861): 52
VI SULTAN ABDÜLAZİZ (YÖNETIMI: 1861-1876): 53
VII SULTAN İKİNCİ ABDÜLHAMİT: 55
VIII MİSYONERLİK ÇALIŞMALARI: 56
12
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMLERİNDE ORDU-POLİTİKA İLİŞKİSİ:
I ATATÜRK-ORDU İLİŞKİLERİ: 73
II İNÖNÜ- ORDU İLİŞKİLERİ (1938-1950): 77
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MENDERES-ORDU İLİŞKİSİ, 27 MAYIS 1960 DARBESİ VE 1961 ANAYASASI
I TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ İÇ HİZMET KANUNU’NUN 35 İNCİ MADDESİ: 84
II 27 MAYIS 1960 DARBESİ: 86
III YASSIADA YARGILAMALARI 87
IV YASSIADA YARGILAMALARININ YOK HÜKMÜNDE SAYILMASI (2020): 90
V DARBE VE 1961 ANAYASASI: 92
V 27 MAYIS 1960 DARBECİLERİNE NİÇİN HESAP SORULAMADI? 94
VII 27 MAYIS 1960 DARBECİLERİNDE “MENDERES’İN İNTİKAMI KORKUSU”: 96
VIII ALİ FUAT BAŞGİL’İN CUMHURBAŞKANI ADAYLIĞI: 98
X 27 MAYIS 1960 DARBECİLERİNİN DİN İSTİSMARI: 98
XI TALAT AYDEMİR’İN DARBE TEŞEBBÜSLERİ: 100
XII 12 MART 1971 MUHTIRASI VE 1971-1973 ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ: 101
XIII ASKERİ YARGININ ETKİNLİĞİNİN ARTIRILMASI: 103
BEŞİNCİ BÖLÜM: 12 EYLÜL 1980 DARBESİ VE 1982 ANAYASASINDAKİ DARBE KALINTILARI
I DARBE YAPILMASI VE YÖNETİMİ 107
II 1961-1982 ANAYASALARININ FARKLARI: 113
13
III 1982 DARBE ANAYASASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER: 118
IV 12 EYLÜL 2010 TARİHLİ HALKOYLAMASINDA KABUL EDİLEN ANAYASAL DEĞİŞİKLİĞİN GETİRDİĞİ BAZI YENİLİKLER: 128
V 1980 DARBESİNDEN SONRA DARBECİLERİN YAPTIĞI ÖNEMLİ DIŞ POLİTİKA HATALARI: 132
VI 12 EYLÜL VE TASFİYE: 133
VII DARBELERLE HESAPLAŞMANIN YÖNTEMLERİ: 133
VIII TBMM ARAŞTIRMA KOMİSYONU 134
IX 28 ŞUBAT 1997 POSTMODERN DARBESİ: 135
ALTINCI BÖLÜM DARBECİLERİN VESAYET MAKAMI OLARAK TASARLADIĞI ANAYASA MAHKEMESİ
I ANAYASA MAHKEMESİ NİÇİN KURULDU? 138
II ANAYASA MAHKEMESİ VE İNSAN HAKLARI: 142
III GENEL OLARAK VESAYET 143
IV TÜRKİYE’DE ÇIKIŞ GÜVENCELERİ, VESAYET, JÜRİSTOKRASİ VE ANAYASAL AKTİVİZM 149
V 1961 ANAYASASI DÖNEMİNDE VESAYETÇİ İZLER: 151
VI TÜRKİYE’DEKİ 6 ASKERİ MÜDAHALE VE SONUÇLARI: 152
VII 1982 ANAYASASI DÖNEMİNDE VESAYETÇİ İZLER: 153
VIII VESAYET MAKAMI OLARAK MİLLİ GÜVENLİK KURULU (MGK): 154
IX ANAYASA MAHKEMESİ’NİN BAZI TARTIŞMALI KARARLARI: 156
X ANAYASA MAHKEMESİNİN LAİKLİKLE İLGİLİ KARARLARI: 156
XI ANAYASA MAHKEMESİNİN KILIK-KIYAFETLE İLGİLİ KARARLARI: 157
XII ANAYASA MAHKEMESİNİN YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA İLE İLGİLİ KARARLARI: 160
XIII ANAYASA MAHKEMESİNİN DARBEYİ DESTEKLEMESİ: 162
XIV AYM’NİN DİĞER TARTIŞMALI BAZI KARARLARI: 163
XIV SONUÇ 164
14
YEDİNCİ BÖLÜM:
15 TEMMUZ 2016 HAİN DARBE GİRİŞİMİ, TÜRKİYE’Yİ İŞGALE KALKIŞMA VE DARBEYE KARŞI ALINAN ÖNLEMLER: 167
SEKİZİNCİ BÖLÜM: YENİ SİSTEMİN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ: CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ (CBK)
I GİRİŞ: 171
II CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ İLE İLGİLİ KONULAR 172
III CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİNİN SOMUT NORM DENETİMİ (DEF’İ) YOLUYLA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN DENETİMİ 176
IV CBK’NIN SINIRLARI: 180
DOKUZUNCU BÖLÜM: YENİ VE SİVİL ANAYASA
I YENİ SİVİL ANAYASAYA YENİDEN HAZIRLIK SÜRECİ (2021-2022): 204
II YENİ ANAYASA ÇALIŞMALARI: 205
III “HUKUK DEVLETİ” KAVRAMI AÇISINDAN TARTIŞILAN ANAYASA HÜKÜMLERİ: 210
IV ÖZGÜRLÜKLER REJİMİNE AYKIRI ANAYASA HÜKÜMLERİ: 212
V YOL TEMİZLİĞİ: 212
VI ANAYASA YAPIMINDA YÖNTEMLER VEYA KURUCU İKTİDAR MODELLERİ: 213
VII ANAYASA UZLAŞMA KOMİSYONUNUN DAĞILMA NEDENLERİ: 214
VIII ANAYASA UZLAŞMA KOMİSYONUNUN UZLAŞAMADIĞI 5 KONU: 215
IX ANAYASA UZLAŞMA KOMİSYONUNA DAİR DEĞERLENDİRME: 216
15
X TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA SON YILLARDA DEĞİŞEN 5 KAVRAM: 217
SONUÇ 219
KAYNAKLAR: 225
PROF DR HASAN TAHSİN FENDOĞLU’NUN ÖZGEÇMİŞİ 241