Davanın Açılmamış Sayılması

6100 SAYILI YENİ HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE



DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI



Zekeriya YILMAZ



- Süresi İçinde Temsil veya İzin Belgelerinin Verilmemiş Olması Hâlinde Davanın Açılmamış Sayılması

- Dava Dilekçesinde Eksiklik Bulunması Halinde Davanın Açılmamış Sayılması

- Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararları Üzerine Yapılacak İşlemler

- İki Hafta İçinde Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Veren Mahkemeye Başvurulmaması Halinde Davanın Açılmamış Sayılması

- Gönderme Kararları Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması

- Vekâletnamenin İbraz Edilmemesi Halinde Davanın Açılmamış Sayılması

- Tarafların Duruşmaya Gelmemesi veya Davayı Takip Etmemeleri Durumunda Davanın Açılmamış Sayılması

- Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması

- Dosyanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilemeyecek Haller

- İşlemden Kaldırılmış Olan Davanın Açılmamış Sayılması

- Davanın Açılmamış Sayılmasının Sonucu ve Etkileri

- Açılmamış Sayılan Davadaki Talebin Vaki Olmamış Sayılması

- Davanın Açılmamış Sayılması Hâllerinde Yargılama Giderlerinden Sorumluluk





İÇİNDEKİLER



Üçüncü Baskıya Önsöz 5

Kısaltmalar 15

Birinci Bölüm

(Hukuk Muhakemesi Bakımından Önemli)

BAZI TEMEL KAVRAMLAR

I. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN İLGİLİ MADDE METİNLERİ 17

II. DAVA, DAVACI, DAVALI VE DAVA HAKKI’NIN ANLAM VE TANIMLARI 19

III. DAVADA TARAF, TARAF EHLİYETİ, DAVA EHLİYETİ, DAVADA KANUNÎ TEMSİL, DAVAYI TAKİP YETKİSİ, TARAF SIFATI VE DAVAYA VEKÂLET HAKKINDA GENEL BİLGİ VE TANIMLAMALAR 24

A. Davada Taraf 24

B. Taraf Ehliyeti 24

C. Dava Ehliyeti 31

1. Gerçek Kişilerin Dava Ehliyeti 31

2. Tüzel Kişilerin Dava Ehliyeti 32

D. Davada Kanunî Temsil 33

E. Davayı Takip Yetkisi 34

F. Taraf Sıfatı (Husumet) 35

G. Davaya Vekâlet (Davada Tarafların Temsili) 41

1. Genel Olarak 41

2. Davada Vekil Olabilecek Kişiler 43

3. Davaya Vekâlet Ehliyeti Dava Şartıdır 45

4. Vekâletin (Temsil Yetkisinin) Verilmesi - Vekâletname 46

5. Vekâletnamenin Şekli 47

6. Vekâlet Sözleşmesinin Kapsamı 49

7. Vekâletnamede Şekil Noksanı Bulunması 50

İkinci Bölüm

GÖREVSİZLİK VE YETKİSİZLİK KARARLARI ÜZERİNE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI

I. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN İLGİLİ MADDE METİNLERİ 53

II. GENEL AÇIKLAMA 56

A. 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa Göre Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Davanın Açılmamış Sayılması 56

1. Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 56

2. Görevli Mahkemeye Başvurma Süresi ve Sürenin Başlaması 58

3. Görevli (veya Görevsiz) Mahkemeye Başvurma Hakkı Kime Aittir? 61

4. Görevli (veya Görevsizlik Kararını Veren) Mahkemeye Başvurulması Usulü ile Süresinde Başvurulmaması veya Süre Geçirildikten Sonra Başvurulmasının Hüküm ve Sonuçları 61

5. Davanın Açılmamış Sayılması ile Bunun Hüküm ve Sonuçları 64

B. 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa Göre Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Davanın Açılmamış Sayılması 66

1. Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 66

2. On Günlük Yasal Sürede Yetkili Mahkemeye Başvurulmaması veya Süre Geçirildikten Sonra Başvurulmasının Hüküm ve Sonuçları 69

3. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda, Davanın Açılmasından Sonra Adlî Teşkilatta Ortaya Çıkan Değişiklik Nedeniyle Dava Evrakının Yeni Kurulan Mahkemeye Tevdiinde HUMK’un 193. Maddesi Hükümleri Uygulanmaz 70

C. Sonradan Çıkan Bir Kanun (veya İçtihadı Birleştirme Kararı) ile Benimsenen Hukuk Kuralına Göre Görevsiz Duruma Gelen Mahkemelerin Verecekleri Görevsizlik Kararları 72

D. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler Konusunda Getirilen Düzenlemelerdeki Farklılık ve Yeni Hükümler 73

III. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNA GÖRE GÖREVSİZLİK VEYA YETKİSİZLİK KARARI ÜZERİNE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI 74

A. Görevsizlik Kararı Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması 74

1. Görevsizlik Kararı Verilmesi 74

2. Görevsizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 75

3. Görevsizlik Kararını Veren Mahkemeye Başvurma Süresi ve Sürenin Başlaması 76

4. Görevsizlik Kararını Veren Mahkemeye Başvurma Hakkı Kime Aittir? 79

5. Görevsizlik Kararını Veren Mahkemeye Başvurulması Usulü ile Süresinde Başvurulmaması veya Süre Geçirildikten Sonra Başvurulmasının Hüküm ve Sonuçları 79

6. Davanın Açılmamış Sayılması ile Bunun Hüküm ve Sonuçları 83

B. Yetkisizlik Kararı Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması 86

1. Yetkisizlik Kararı Verilmesi 86

2. Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 87

3. İki Haftalık Yasal Sürede Yetkisizlik Kararını Veren Mahkemeye Başvurulmaması veya Süre Geçirildikten Sonra Başvurulmasının Hüküm ve Sonuçları 90

4. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda, Davanın Açılmasından Sonra Adlî Teşkilatta Ortaya Çıkan Değişiklik Nedeniyle Dava Evrakının Yeni Kurulan Mahkemeye Tevdiinde HMK. m. 20 Hükümleri Uygulanmaz 91

C. Sonradan Çıkan Bir Kanun (veya İçtihadı Birleştirme Kararı) ile Benimsenen Hukuk Kuralına Göre Görevsiz Duruma Gelen Mahkemelerin Verecekleri Görevsizlik Kararları 93

IV. HMK’NIN 20. MADDESİ UYARINCA DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASINI GEREKTİREN DİĞER HALLER 94

A. Ticaret (ve Asliye Hukuk) Mahkemelerince Verilen Gönderme Kararları Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması 94

B. Tahkim İtirazı Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması Kararı Verilebilir Mi? 97

1. 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Dönemindeki Uygulama 97

a. Tahkim Sözleşmesi ve Bu Sözleşmenin Etkisi 97

b. Tahkim İtirazında Bulunulması 98

c. Dava Dilekçesinin Reddi Kararı 101

2. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda Öngörülen Hükümler 101

C. İdare Mahkemesinin (ve Danıştay’ın, Vergi Mahkemesinin ve AYİM’in) Verdiği Görevsizlik Kararları Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması 104

V. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 106

B. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararları Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması ile İlgili İçtihatlar 106

1. İçtihadı Birleştirme Kararları 106

2. Hukuk Genel Kurulu Kararları 115

3. Daire Kararları 147

Üçüncü Bölüm

HMK M. 54 Ve 77 YE GÖRE

DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI

I. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN İLGİLİ MADDE METİNLERİ 293

II. HMK. M. 54’E GÖRE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI 294

A. Temsil veya İzin Belgelerinin Verilmesi 294

B. Davanın Açılmamış Sayılması 298

III. HMK. M. 77’YE GÖRE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI 298

A. Genel Açıklama 298

B. Vekâletnamenin Verilmemesi Halinde Uygulanacak Hükümler 300

1. Vekâletnamesiz Dava Açılması 301

2. Açılmış Olan Bir Davayı Vekil Sıfatıyla Takip Etmek İsteyen Kişinin Vekâletnamesini Vermemesi 305

C. Geçerli Bir Vekâletname Olmaksızın Hüküm Verilmesi Temyiz ve İade-i Muhakeme Sebebidir 306

D. Vekâletnamede Şekil Noksanlığı Bulunması 307

E. Vekâletnamelere Pul Yapıştırılması 308

F. Uygulamada Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Çözüm Yolları 319

IV. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 320

A. İzin Belgesi ve Temsil İle İlgili İçtihatlar 320

B. Vekâletnamenin İbrazı İle İlgili İçtihatlar 372

1. Anayasa Mahkemesi Kararı 372

2. İçtihadı Birleştirme Kararları 375

3. Hukuk Genel Kurulu Kararları 377

4. Daire Kararları 422

E. Danıştay Kararları 545

Dördüncü Bölüm

HMK M. 119’A GÖRE

DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI

I. 6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN İLGİLİ MADDE METİNLERİ 551

II. DAVA DİLEKÇESİNDE KANUNİ NOKSANLIK BULUNMASI HALİNDE DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI 554

A. Genel Olarak 554

B. 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa Göre Dava Dilekçesinde Kanuni Noksanlık Bulunması Halinde Davanın Açılmamış Sayılması 556

1. Dava Dilekçesinin İçeriği (Dava Arzuhalinin Muhtevası) 556

2. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Kayıtların İncelenmesi 557

a. Mahkemenin Adı 557

b. Tarafların Ad ve Soyadları ile Adresleri 558

c. Davanın Konusu 561

d. Vakıalar (Dava Sebebi) 564

e. Hukukî Sebepler 565

f. Deliller 567

g. Cevap Süresi 568

h. Talep Sonucu (Netice-i Talep) 568

i. İmza 569

3. HUMK m. 179’da Sayılan Kayıtların Dilekçenin Zorunlu Unsuru Olup Olmamalarına Göre Ayırımı ve Bunun Sonuçları 570

4. Dava Dilekçesinin Düzenlenmesinde Kanunî Noksanlık Bulunduğu İtirazı 572

a. İtirazın İleri Sürülmesi 572

b. İtirazın İncelenmesi 573

c. On Gün İçinde Yeni Dava Dilekçesi Verilmesi 574

d. Davanın Açılmamış Sayılması 575

e. Süresinde İlk İtirazda Bulunulmaması 575

C. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Dava Dilekçesinde Kanuni Noksanlık Bulunması Halinde Davanın Açılmamış Sayılması 575

1. Dava Dilekçesinin İçeriği 575

2. Dava Dilekçesindeki Eksikliğin Tamamlattırılması Usulü 578

3. Davanın Açılmamış Sayılması 581

4. Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Diğer Unsurlarda Eksiklik 581

V. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 583

A. Dava Dilekçesinde Kanunî Noksanlık Bulunması Halinde Verilecek Kararlar Üzerine Davanın Açılmamış Sayılması ile İlgili İçtihatlar 583

1. İçtihadı Birleştirme Kararları 583

2. Hukuk Genel Kurulu Kararları 586

3. Daire Kararları 593

Beşinci Bölüm

HMK M. 150’YE GÖRE

DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI

I. İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ 629

A. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun İlgili Maddeleri 629

B. 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 26.9.2004 Tarihli ve 5236 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikten Önceki 429., 434. ve 442/A Madde Metinleri 634

C. 492 sayılı Harçlar Kanununun İlgili Maddeleri 636

II. DAVA DOSYASININ İŞLEMDEN KALDIRILMASI 637

A. Konuya Giriş ve Genel Bilgi 637

B. Dosyanın İşlemden Kaldırılmasını Gerektiren Haller 642

1. İki Tarafın Duruşmaya Gelmemesi Halinde İşlemden Kaldırma 642

2. Bir Tarafın Gelmemesi Halinden İşlemden Kaldırma 649

a. Gelen Taraf Açıkça Davayı Takip Etmeyeceğini Bildirirse 649

b. Gelen Taraf Davayı Takip Etmeyeceğini Açıkça Bildirmezse 651

c. Dava Dilekçesinde Adresini Yanlış Gösteren Davacının Gelmemesi Halinde İşlemden Kaldırma 651

d. Dava Arkadaşlığında İşlemden Kaldırma 651

3. İki Tarafın Duruşmaya Gelip de Davayı Takip Etmeyeceklerini Bildirmeleri 652

4. Noksan Harcın Tamamlanmaması Halinde İşlemden Kaldırma 653

5. Cumhuriyet Savcısının Açtığı Hukuk Davası Duruşmasına Gelmemesi Halinde 655

6. Müddeabihin Temliki Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 656

7. Davacının Dava Dilekçesindeki İmzayı İnkar Etmesi Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 657

8. Davacının Davasını Geri Almasına Davalının Muvafakat Etmemesi Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 657

9. Vekilin Duruşmaya Gelmemesi Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 658

10. Kanunî Temsilcinin Duruşmaya Gelmemesi Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 658

11. Oturum Gününün Belli Edilmesi İçin Tarafların Başvurması Gereken Hallerde Gün Tespit Ettirilmemiş Olması Halinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 659

C. Dosyanın İşlemden Kaldırılması Kararı 660

D. Dosyanın İşlemden Kaldırılmasının Sonuçları 662

1. Derdestlik Hali 662

2. Zamanaşımı Bakımından 662

3. Hak Düşürücü Süre Yönünden 663

4. İhtiyati Haciz ve İhtiyati Tedbir Açısından 663

E. Dosyanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilemeyecek Haller 664

1. Kadastro Mahkemelerinde Dosyanın İşlemden Kaldırılmasına Karar Verilemez 664

2. Tahkim Usulünde 665

F. İcra Mahkemesinde Dosyanın İşlemden Kaldırılması 666

III. DAVANIN YENİLENMESİ 672

A. Genel Olarak 672

B. Davanın Yenilenmesinde Harç 676

C. Davanın Yenilenmesi Usulü, Yenileme Talebi Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yenilemenin Sonuçları 678

IV. DOSYANIN YENİDEN İŞLEMDEN KALDIRILMASI 679

V. İŞLEMDEN KALDIRILMIŞ OLAN DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI (KARARI) VE SONUÇLARI 682

A. Davanın Açılmamış Sayılması 682

B. Davanın Açılmamış Sayılmasının Sonuçları 684

VI. KONU İLE İLGİLİ İÇTİHATLAR 689

A. Hukuk Genel Kurulu Kararları 689

B. Daire Kararları 741

Kaynakça 1037